İçeriğe atla

Tuncay Mataracı

Tuncay Mataracı
Türkiye Gümrük ve Tekel Bakanı
Görev süresi
5 Ocak 1978 - 12 Kasım 1979
CumhurbaşkanıFahri Korutürk
Başbakan Bülent Ecevit
Yerine geldiğiGün Sazak
Yerine gelenAhmet Çakmak
Türkiye Büyük Millet Meclisi
16. Dönem Rize Milletvekili
Görev süresi
13 Haziran 1977 - 12 Eylül 1980
Seçim bölgesi1977 - Rize
Kişisel bilgiler
Doğum 2 Şubat 1935
Rize, Türkiye
Ölüm 17 Aralık 2020 (85 yaşında)
Prof. Dr. Cemil Taşçıoğlu Şehir Hastanesi, İstanbul, Türkiye
Ölüm nedeni COVID-19
Defin yeri Zincirlikuyu Mezarlığı
Partisi Adalet Partisi (1961-1978)

Tuncay Mataracı (2 Şubat 1935, Rize, Türkiye - 17 Aralık 2020,[1] Okmeydanı, Şişli, İstanbul), Türk siyasetçi, 42. Hükümet'te Gümrük ve Tekel Bakanı.

Hayatı

Rize'nin varlıklı ailelerinden birinin çocuğu olarak dünyaya geldi. Rize İnşaat Tekniker Okulu'nu bitirdi. Rize İl Yol Su Elektrik Müdürlüğü, Çay Ekicileri Kooperatifi İdare Meclisi Başkanlığı, Beden Terbiyesi Bölge Müdürlüğü yaptı. Adalet Partisi'nin (AP) Rize il ve ilçe örgütlerinin yönetiminde, çeşitli kademelerinde yer aldı. 1977 genel seçimleri'nde Rize AP milletvekili olarak Türkiye Büyük Millet Meclisine (TBMM) seçildi.

Güneş Motel Olayı olarak bilinen görüşmelerden sonra Adalet Partisi'nden ayrılarak Bülent Ecevit ile bakanlık karşılığı hükûmet kuran 11 milletvekilinden biri oldu. Ecevit başkanlığında kurulan 42. Hükümet'te Gümrük ve Tekel Bakanı oldu.

12 Eylül Darbesi'nden (1980) sonra "rüşvet almak" iddiasıyla Milli Güvenlik Konseyi (MGK) tarafından 23 Nisan 1981 tarihinde Yüce Divan'a sevk edildi. Toplam 22 kişinin yargılanmalarına 15 Haziran 1981'de başlandı. Yargılananlar arasında, eski bayındırlık bakanı Şerafettin Elçi ile "yeraltı dünyasının babalarından olduğu" bildirilen Abuzer Uğurlu'da yer aldı. Yargılama, 16 Mart 1982'de sonuçlandı. Çoğunluğunu "rüşvet almak" suçunun oluşturduğu, 25 ayrı suç iddiasından yargılanan Tuncay Mataracı, 43 yıl ağır hapis ve 787 milyon 386 lira para cezasına çarptırıldı.[2] Ancak, Mataracı'ya verilen hapis cezası TCK'nin 77. maddesi gereğince 36 yıla indirildi. Böylece Yüce Divan'ın (ya da Anayasa Mahkemesi) kuruluşundan o tarihe kadarki en ağır cezaya çarptırdığı bakanlardan biri oldu. Davada, Şerafettin Elçi beraat etti, diğer sanıklara 10 ay ile 6 yıl arasında değişen hapis cezaları ile çeşitli miktarlarda para cezaları verildi. (Esas Sayısı 1981/2, Karar Sayısı 1982/1). Yaklaşık 10,5 yıl hapis yattıktan sonra 1991 yılında tahliye edildi.[3]

Tuncay Mataracı, 17 Aralık 2020'de Prof. Dr. Cemil Taşçıoğlu Şehir Hastanesi'nde COVID-19 nedeniyle 85 yaşında öldü.[1] Cenazesi ertesi gün Teşvikiye Camii'nde öğle namazına müteakip devlet töreninin ardından Zincirlikuyu Mezarlığı'ndaki aile kabristanlığında toprağa verildi.[4]

Zincirlikuyu Mezarlığı'ndaki kabri

Popüler Kültürde

Türk televizyonlarının fenomen dizisi Kurtlar Vadisi'nde Osman Wöber'in canlandırdığı Tuncay Kantarcı karakterinin Mataracı'yı temsil ettiği iddia edilmektedir.

Kaynakça

  1. ^ a b "Eski bakan Tuncay Mataracı hayatını kaybetti". sozcu.com.tr. 18 Aralık 2020. 17 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Aralık 2020. 
  2. ^ Bakan Koltuğundan Cezaevine 14 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Milliyet, 20 Mart 1982.
  3. ^ Mataracı'ya 800 milyonluk tahliye 6 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Milliyet, 17 Mayıs 1991.
  4. ^ "Eski Gümrük ve Tekel Bakanı Mataracı son yolculuğuna uğurlandı". milliyet.com.tr. 18 Aralık 2020. 18 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Aralık 2020. 
Siyasi görevi
Önce gelen:
Gün Sazak
Türkiye Gümrük ve Tekel Bakanı
5 Ocak 1978 - 12 Kasım 1979
Sonra gelen:
Ahmet Çakmak

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Mesut Yılmaz</span> 21. Türkiye başbakanı

Ahmet Mesut Yılmaz, Türk siyasetçi, 21. Türkiye Cumhuriyeti Başbakanı ve eski ANAP Genel Başkanı. 1991-1999 yılları arasında toplam 2 yıl 3 ay boyunca 3 kez başbakanlık ve çeşitli bakanlıklar yapmıştır. 1991-2002 yılları arasında ise ANAP genel başkanlığı görevini üstlenmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Muammer Güler</span> Eski Türkiye İçişleri Bakanı (2013)

Muammer Güler, Türk bürokrat ve siyasetçi, Eski İstanbul Valisi ve Eski Türkiye İçişleri Bakanı. Recep Tayyip Erdoğan tarafından kurulan 61. Türkiye Hükûmeti'nde yapılan bir kabine revizyonu ile Ocak 2013-Aralık 2013 tarihleri arasında İçişleri Bakanı olarak yer alan Güler, 2010-2011 yılları arasında KDGM Müsteşarlığı görevini üstlenmiştir. Bu görevinden önce 2003-2010 yılları arasında İstanbul Valiliği yapmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Suat Hayri Ürgüplü</span> 11. Türkiye başbakanı

Ali Suat Ürgüplü,, Türk bürokrat, büyükelçi ve siyasetçi. Türkiye Cumhuriyeti'nin 11'inci başbakanıydı.

<span class="mw-page-title-main">Mehmet Ağar</span> Türk siyasetçi

Mehmet Kemal Ağar Türk bürokrat ve siyasetçidir. Emniyet genel müdürlüğü, Elazığ milletvekilliği ve bakanlık görevlerinde bulundu. 2002 ile 2008 yılları arasında Doğru Yol Partisi'nin ve Demokrat Parti'nin genel başkanlıklarını yürüttü.

Abuzer Uğurlu, Türk silah ve uyuşturucu kaçakçısı.

Gün Sazak, Türk siyasetçidir.

<span class="mw-page-title-main">Ali Cenani</span> Türk siyasetçi

Mehmet Ali Cenani, Osmanlı Meclis-i Mebûsanı'nda 3., 4., 5. ve 6. dönem, TBMM'de 1.,2. ve 3.dönem milletvekilliği, ayrıca iki hükûmette Ticaret Bakanlığı yapmış, Türk Kurtuluş Savaşı'nda Güney Cephesinin örgütlenmesinde rol almış bir siyasetçidir.

Şerafettin Elçi, Kürt avukat ve siyasetçi. Katılımcı Demokrasi Partisi kurucu genel başkanı.

<span class="mw-page-title-main">Bülent Ecevit</span> 16. Türkiye başbakanı

Mustafa Bülent Ecevit, Türk gazeteci, şair, yazar, çevirmen ve siyasetçidir. Türkiye Cumhuriyeti'nin eski başbakanı, çalışma bakanı, devlet bakanı ve başbakan yardımcısıdır. 1974, 1977, 1978-1979 ve 1999-2002 yıllarında beş kez Türkiye başbakanlığı görevini üstlenmiştir. 1972-1980 yılları arasında Cumhuriyet Halk Partisi genel başkanlığında, 1987-2004 yılları arasında ise Demokratik Sol Parti genel başkanlığında bulunmuştur. 1961-1965 yılları arasında İsmet İnönü tarafından kurulan hükûmetlerde çalışma bakanı olarak yer almıştır. Ecevit, 20 Temmuz 1974 tarihinde ilk Kıbrıs Harekâtı'nı, 14 Ağustos 1974 tarihinde ise "Ayşe tatile çıksın." parolasıyla ikinci harekâtı başlatmıştır. 1999'da PKK'nın kurucusu Abdullah Öcalan'ın Kenya'da yakalanarak Türkiye'ye getirilmesini sağlamıştır. 1974'te genel af, 2000'de eşi Rahşan Ecevit'in etkisi ile Rahşan Affı'nı çıkarmıştır. Anne tarafından dedesi olan Medine Harem Şeyhi Hacı Emin Paşa'dan kendisine kalan Medine'deki yüklü mirası 2005 yılında Türk hacılarının yararlanması koşuluyla devlete, Diyanet İşleri Başkanlığına bağışlamıştır.

<span class="mw-page-title-main">Egemen Bağış</span> Türk siyasetçi

Egemen Bağış, Türk siyasetçi. Türkiye'nin ilk Avrupa Birliği bakanı ve AB başmüzakerecisidir. Babası Abdullah Bağış 1974-1979 yılları arasında Adalet Partisinden Siirt belediye başkanlığı yapmıştır. Günümüzde Türkiye Prag büyükelçiliği görevindedir. The Baruch College of The City University of New York İşletme Fakültesi İnsan Kaynakları bölümünde lisans eğitimi görüp, kamu yönetimi üzerine de yüksek lisans yaptı. Evli ve iki çocuk babasıdır.

<span class="mw-page-title-main">Yassıada Yargılamaları</span> 1960 darbesinden sonraki mahkeme süreci

Yassıada Yargılamaları, 27 Mayıs 1960 Darbesi'nden sonra iktidardan uzaklaştırılan Demokrat Parti yönetiminin, darbeyi gerçekleştiren cunta tarafından kurulan özel bir mahkemede yargılandığı davalar dizisi. Yargılamalar Demokrasi ve Özgürlük Adası 'nda yapıldığı için bu isimle anılırlar. İki eski bakan ve bir başbakanın idam edilmesiyle sonuçlanan yargılamalar, Türk siyasi hayatında çok önemli bir yere sahiptir ve bu konudaki tartışmalar günümüzde de sürmektedir.

Güneş Taner,, Türk siyasetçi.

<span class="mw-page-title-main">Cavit Çağlar</span> Türk iş insanı, siyasetçi ve spor yöneticisi

Cavit Çağlar Türk iş insanı, medya patronu, siyasetçi ve eski spor yöneticisi. Bursaspor'un 10. başkanıydı. Bursa Milletvekilliği ve Devlet Bakanlığı görevlerinde bulundu. Nergis Holding'in ve Olay Medya Grubunun sahibidir.

Hilmi İşgüzar, Türk siyasetçidir.

<span class="mw-page-title-main">Zafer Çağlayan</span> Türk iş insanı ve siyasetçi

Mehmet Zafer Çağlayan, Kürt asıllı Türk iş insanı ve siyasetçi.

Kayseri Cezaevi, Kayseri'de bulunan kapalı bir cezaevi. 27 Mayıs 1960 askeri darbesi sonrası eski cumhurbaşkanlarından Celâl Bayar ve diğer birçok bakan, şair Faruk Nafiz Çamlıbel, 1980 sonrası Yüce Divan'da yargılanıp, 36 yıl ağır hapse mahkûm olan Gümrük ve Tekel eski bakanlarından Tuncay Mataracı ve Yumurtalık hâkimini öldürmekten 19 yıl hapse mahkûm olmuş ve cezasını tamamlamadan hapisten kaçmış olan Yılmaz Güney de burada hapis yatmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Hampig Sasunyan</span>

Hampig Sasunyan veya Harry M. Sassounian, Türkiye'nin Los Angeles Başkonsolosu Kemal Arıkan'ı 28 Ocak 1982 tarihinde öldüren Ermeni Soykırımı Adalet Komandoları üyesi suikastçı. Saldırı sonucunda ABD polisi tarafından tutuklandı ve 1984'te Kaliforniya mahkemesi tarafından "milliyetine göre kasten adam öldürme" suçundan müebbet hapis cezasına mahkûm edildi.

17-25 Aralık Yolsuzluk ve Rüşvet Operasyonu veya 2013 Türkiye yolsuzluk skandalı, 2013-2014 yıllarında yürütülen ve bazı kâmu kurum ve kuruluşları ile aralarında dört bakanın da yer aldığı kâmu görevlilerinin görevi kötüye kullanma ve rüşvet ile suçlandığı soruşturmalardır.

<span class="mw-page-title-main">Tahir Elçi</span> Kürt hukukçu ve aktivist

Tahir Elçi, Kürt asıllı Türk hukukçu ve aktivisttir. Elçi, 28 Kasım 2015 tarihinde Diyarbakır'ın Sur ilçesinde silahlı saldırı sonucu hayatını kaybettiğinde Diyarbakır Baro Başkanlığı görevini sürdürmekteydi.

Güneş Motel Olayı veya 11'ler Olayı, 1977 yılı sonunda, 1977 Türkiye genel seçimlerinde Adalet Partisi'nden milletvekili seçilen 11 vekilin partilerinden istifa ederek Cumhuriyet Halk Partisi'ne destek vermesini ifade eden olay. Bu vekiller 5. Demirel Hükûmeti'ne verilen gensoruyu desteklemek, Bülent Ecevit'in kuracağı hükûmetin güvenoyu oylamasında destek vermek karşılığında Ecevit'in kuracağı 42. Türkiye Hükûmeti'nde ekseriyetle bakanlık görevi almıştır.