Tuleyha - Turkipedia

Tuleyha bin Huveylid bin Nevfel el-Esedî (Arapça: طليحة بن خويلد بن نوفل الأسدي‎‎), peygamber olduğunu iddia etmiş Arap şair.

Hayatı

Gerçek adı Talha'dır. Peygamberlik iddia ettiği için aşağılama kastıyla Talhacık manasına gelen Tuleyha denilmiştir. Beni Esed kabilesinin ileri gelenlerinden olup savaşçı özellikleriyle ve şairliği ile tanınırdı. 625 yılında Muhammed'e karşı savaşmak için Esed ve Fezâre kabilelerinden bir birlik oluşturdu. Muhammed, Ebu Seleme'yi bu birlik üzerine gönderdi. Katan Seferi denilen harekette savaş olmadan birlik dağıldı ve pek çok ganimet alındı.

Hendek Muharebesi'nde kabilesiyle birlikte Kureyşlilerin safında yer aldı. 630 yılında Muhammed'in yanına gelerek İslam'ı kabul ettiğini söyledi. Ancak bir süre sonra Necid bölgesinde Muhammed ölmeden peygamberlik iddiasında bulundu. Muhammed'in üzerine gönderdiği Dırar bin Ezved ile mücadele ederken Muhammed öldü.

Tuleyha, namazdaki rüku ve secdeyi kaldırarak Allah'ı oturarak ve ayakta anmalarını ve kendisine vahiy geldiğini iddia ederek kafiyeli sözler söylüyordu. Halid bin Velid 6000 kişilik kuvvetle Tuleyha'nın üzerine yürüdü. Büzaha mevkiinde yapılan savaşta Fezâre kabilesi birlikleri Tuleyha'yı terk edince geri kalanlar bozguna uğradı. Tuleyha kaçarak Suriye'ye gitti. Daha sonra Esed kabilesinin Müslüman olmasının ardından Tuleyha da Müslüman oldu. Ömer devrinde halifeye biat ederek Kadisiye Muharebesi ve Nihavend Savaşı'nda tecrübelerinden yararlanıldı, büyük faydaları oldu. Bir rivayete göre Nihavend Savaşı'nda ölmüştür, diğer bir rivayete göre ise kabilesinin yanında ölmüştür.^[1]

Tuleyha'nın Aleyhinde Söylenmiş Şiirler

Tuleyha'nın döneminde yaşamış bazı Müslüman şairler, Tuleyha'yı nazmettikleri hicviyelerinde yermişlerdir. Örneğin; Dirâr b. el-Ezver, kabilelerinde ortaya çıkan sahte peygamberi şu dizeleriyle hicvetmektedir:

“Benû Esed! Yaptığınız şey beni rahatsız etti. Allah’la savaşan
bir kavmin kutsalı olmaz!
Çok iyi biliyorum ki, siz sapıtmışsınız. Benû Esed! Ya (bu
sapkınlığınızı) yavaştan alın ya da geliverin de (sizi mahvedelim!)
Sadakalarınızı gasp etmenize mani oldum ve size dedim ki: Ey
Sa‘lebe ailesi! Biliniz…
…Siz akıl sahibi olanlarınıza isyan ettiniz ve kusurlu bir adama
itaat ettiniz. Soysuz kadının oğlunun (yani Ṭuleyḥa el-Esedî’nin) işi en
uğursuz iştir.” ^[2]

Kaynakça

^ Mehmet Salih Arı, TDV İslâm Ansiklopedisi, cilt: 41, sayfa: 363
^ Esat Ayyıldız, Klasik Arap Şiirinde Emevî Dönemine Kadar Hiciv. Ankara: Gece Kitaplığı, 2020. s.290-291.

İlgili Araştırma Makaleleri

Ömer bin Hattab, İslâm peygamberi Muhammed'in sahâbesi ve İslâm Devleti'nin Ebû Bekir'den sonraki ikinci halifesidir. Ehl-i Sünnet, Ömer bin Hattab'ı zaman zaman "Ömer'ul-Farûk" diye anarlar. Şiiler ise Ömer'in hâlifeliğini tanımazlar. 23 Ağustos 634 tarihinde Râşidîn Halifeliği'nin ikinci hâlifesi oldu ve bu görevi, öldürüldüğü yıl olan 644'e kadar sürdürdü.

Ali bin Ebu Talib, İslam Devleti'nin 656-661 yılları arasındaki halifesi. İslam peygamberi Muhammed'in damadı ve amcası Ebu Talib'in oğlu olan Ali, Muhammed'in İslam'a davetini kabul eden ilk erkek kişidir. Sünni İslam'a göre Ali, dört halifenin sonuncusu, Şii İslam'a göre ise imamların ilki ve Muhammed'in hak vârisidir. Şii ve Sünni İslam arasındaki farklılaşmanın ana nedeni Muhammed'in gerçek vârisinin kim olduğu konusundaki görüş farklılığından ileri gelmektedir.

Ebû Bekir ya da tam adıyla Ebû Bekir Abdullah bin Ebî Kuhâfe Osmân bin Âmir el-Kureşî et-Teymî, İslam peygamberi Muhammed'in sahâbesi ve Dört Halife'nin ilki. Muhammed sonrası Müslüman toplumda 632-634 arası liderlik ve yöneticilik yapması, bu sebeple Muhammed'in halefi olması kendisine ilk halife unvanını kazandırmıştır.

Ebu Talib veya tam adıyla Abdümenâf bin Abdülmuttalib bin Haşim el-Kureşi, İslam peygamberi Muhammed'in öz amcası ve dördüncü İslam halifesi Ali'nin babasıdır. Abdülmuttalib bin Haşim'in on oğlundan biridir. Muhammed'in, 8 yaşından evlendiği yaş olan 25'e kadar bakımını üstlenmiş ve onu büyütmüştür. Muhammed evlendikten sonra dahi onu koruyup kollamaya hep devam etmiştir. 619'da Mekke'de ölmüştür. Muhammed'i en iyi tanıyanlardan biridir.

Sahr bin Harb bilinen adıyla Ebu Süfyan, Mekke'nin fethi sırasında Müslüman olmuş ve 624-630 yılları arasında Mekke lideri. Tam adı "Ebu Süfyan Sahr bin Harb bin Ümeyye"dir.

İslam'ın yayılışı, İslam'ın genişlemesi, İslami fetihler ya da Arap fetihleri, 7. yüzyılda İslam peygamberi Muhammed'in Müslümanlarca Asr-ı Saâdet diye adlandırılan döneminde başladı. Muhammed, Arap Yarımadası'nda, daha sonraki Râşidîn ve Emevî hilâfetleri döneminde bir yüzyıllık hızlı genişleme gören yeni bir birleşik yönetim kurdu.

Mus'ab bin Umeyr, İslam peygamberi Muhammed'in sahabesidir. Mekke'deki Kureyş kabilesinin Abdüddar boyuna mensuptur. 614 yılında İslam'ı kabul etti ve 625 yılında Uhud Muharebesi'nde öldü.

Huneyn Muharebesi ; Hicretin sekizinci yılı olan Miladi 630 yılında, Mekke’nin fethinden hemen sonra Huneyn Vadisi'nde meydana gelmiştir. Savaş İslam Peygamberi Muhammed'in komutasındaki İslam ordusu ile Taif bölgesinde bulunan Hevazin ve Sakif kabileleri arasında gerçekleşmiştir. Paganların baskınları ve yeni Müslüman olan Mekkelilerin de katılımı nedeniyle Huneyn Muharebesi'nin başlarında İslam ordusu sarsılmış ve hatta İslam peygamberi Muhammed'in canı tehlikeye girmiştir. Fakat neticede Müslümanlar galip gelerek çok fazla ganimet elde etmiştir.

Ridde Savaşları, Muhammed'in ölümü sonrasında kitlesel dinden dönme (irtidad) olayları üzerine, ilk halife Ebu Bekir tarafından 632-633 yıllarında yapılan askerî harekât ve savaşlardır.

Ebu Ubeyde bin Cerrāh, İslam peygamberi Muhammed'in sahabelerinden ve cennetle müjdelenmiş on sahabeden biridir. İslam tarihinde yeri önemlidir ve Ömer'in halifeliğinde ordu komutanlığı yapmıştır.

Esmâ bint Mervân, 7. yüzyılda yaşamış Medineli bir Arap Yahudisi kadın şairdir. Muhammed'in Medine'ye hicretinden sonra, İslam karşıtı şiir söyleyen şairler arasında sınıflandırılmaktadır. Muhammed'in isteği üzerine Ümeyr b. Adî tarafından öldürüldü.

Ümmü Seleme İslâm peygamberi Muhammed'in eşlerinden biri.

Abbad bin Bişr, İslam peygamberi Muhammed'in sahabesi.

Müseylime bin Habib veya Mesleme, 7. yüzyılda Arabistan'da peygamberliğini ilan etmiş dini liderdir. Müseylime, İslam'a göre sahte peygamber olarak tanımlanır ve bazı Müslüman kaynaklarda "büyük yalancı" manasına gelen el-Kezzâb (اَلْكَذَّابُ) adıyla anılır.

Secah bint el-Hâris bin Süveyd, Peygamber olduğunu iddia etmiş Arap kadın.

Esved el-Ansî, tam adıyla Abhele bin Ka'b bin Avf el-Esved el-Ansî, İslam Peygamberi Muhammed sağ iken peygamberlik iddiasında bulunan kâhin.

Übey bin Halef veya tam adıyla Übey bin Halef bin Vehb el-Kureşî el-Cumahî, Mekkeli bir pagan ve İslam'ın ilk dönemlerinde Muhammed ve İslam'ın en önde gelen karşıtlarından biriydi. İslam kaynaklarında, 625'teki Uhud Muharebesi'nde Muhammed'in attığı bir mızrak sonucu ölmesi ile tanınmaktadır.

Fezare, Orta Arabistan'daki Necid bölgesinde yerleşik bir Arap kabilesi.

Sad bin Muaz (590-627) Medine'deki Evs kabilesinin lideri ve İslam peygamberi Muhammed'in önde gelen sahabelerinden biriydi. Hendek Savaşı'ndan kısa bir süre sonra öldü.

Bu sayfada 632 yılında kurulan Râşidîn Halifeliği'nde 632'den 640'a kadar yaşanan olaylar yer alıyor.

Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.