İçeriğe atla

Tuhaf galaksi

Arp 147 en tanınmış tuhaf gök adalardan biridir.

Tuhaf gök ada ya da özel gök ada düzenli bir biçimi olmakla birlikte, klasik gökada kategorilerine (eliptik gök ada, sarmal gök ada, çubuklu sarmal gök ada, merceksi gök ada) girmeyen gök adalara verilen addır. Bu gökadalardan bazıları bu özel biçimlerini komşu galaksilerle karşılıklı kütleçekim etkileşimi içine girmelerine borçludurlar. Bu durumda bu gökadalara etkileşen gök ada adı verilir.

Bu gökadaları hiçbir düzenli yapı göstermeyen, biçimsel gökada sınıflarından herhangi birine uymayan düzensiz gök adalar ile karıştırmamak gerekir.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Biçimsel galaksi sınıflaması</span> gökadaların görünüşlerine göre gruplara ayırdığı bir sınıflandırma sistemidir

Biçimsel galaksi sınıflandırması, astronomların gökadaları görünüşlerine göre gruplara ayırdıkları bir sınıflandırma sistemidir. Gökadaları görünüşlerine göre sınıflandırmak için kullanılan birkaç şema bulunmaktadır. Bunların en bilineni Edwin Hubble tarafından tasarlanan ve Gérard de Vaucouleurs ile Allan Sandage tarafından genişletilen Hubble düzenidir. Gökada sınıflandırması ve morfolojisi artık büyük ölçüde hesaplama yöntemleri ve fiziksel morfoloji kullanılarak yapılır.

<span class="mw-page-title-main">Düzensiz galaksi</span> Galaksi çeşidi

Düzensiz gökada, sarmal veya eliptik gökadaların aksine belirgin bir düzgün şekle sahip olmayan gökadalardır. Düzensiz gökadalar, Hubble düzeninin hiçbir düzenli sınıfına girmezler ve genellikle ne bir çekirdek şişkinliği, ne de herhangi bir sarmal kol yapısı izi olmaksızın kaotik bir görünüme sahiptirler.

<span class="mw-page-title-main">Galaksi merkezi</span>

Gökada merkezi, Samanyolu Gökadası'nın dönüş merkezidir. Dünya'dan uzaklığı, Samanyolu'nun parlak noktası; Yay, Yılancı ve Akrep takımyıldızları yönünde, 25,000 ışık yılı dir. Samanyolu'nun gökada merkezinde, Sagittarius A* süper büyük kütleli kara delik olduğu şüphesi vardır.

<span class="mw-page-title-main">Etkileşen galaksi</span>

Bir gökada kümesinde bulunan gökadalar arasındaki etkileşimler nispeten sıklık göstermekte olup, evrimlerinde önemli bir rol oynarlar. Etkileşime geçmiş iki gökada çarpışmasa da “gelgit etkileşimleri”nden dolayı hem birtakım eğrilip bükülme deformasyonlarına uğrar, hem de aralarında bir miktar gaz ve toz alışverişi olur. İki gökada arasında çarpışma, birbirlerinin tam üzerine geldikleri ve birleşmelerine imkân tanımayacak ölçüde bir devim niceliğine sahip oldukları zaman meydana gelir. Bu denli etkileşime girmiş gökadalardaki yıldızlar, birbirleriyle çarpışmadan, birbirlerinin arasından geçerler. Bununla birlikte gaz ve tozları etkileşime geçerler. Bu da, yıldızlararası ortamın bozulup ve parçalanıp sıkışmış hale gelmesiyle "yıldız doğumları"nın patlak vermesine neden olur. Gökadaların çarpışması birinde ya da her ikisinde ciddi anlamda, çubuk, halka veya kuyruk benzeri eğilip bükülme bozulmalarına yol açar.

<span class="mw-page-title-main">Ocak kümesi</span>

Uzaklığı yaklaşık olarak 62.0+5.9-5.5 MIy, olan Ocak Kümesi, 100 milyon ışık yılı içinde, Başak kümesi'nden çok daha küçük ikinci en zengin gökada kümesidir. Irmak kümesi ile birlikte, güney yarımkürede yer alan çok ünlü bir kümedir. Birbirlerine yakın görünseler de aralarında 20 milyon ışıkyılı mesafe vardır. Bu iki kümenin etrafına saçılmış birçok başka gökada grupları da vardır ve bu gruplar toplu olarak sık sık "Ocak Süperkümesi" veya "Güney Süperkümesi" olarak adlandırılırlar. Kümenin merkezinde NGC 1399 bulunur, gökyüzünde iki derecelik bir alana yayılmış gökadalardan oluşan yoğun bir çekirdeği vardır ve bu da kümeyi amatör gök bilimci için popüler bir hedef haline getirmektedir. Bu küme, ayrıca iki çok büyük gökada içermektedir. Bunlar NGC 1316 ve NGC 1365'tir. Bu gökadalar, Ocak Kümesi'ndeki diğer tüm gökadalardan daha büyüktür.

<span class="mw-page-title-main">Irmak kümesi</span> Galaksi topluluğu

Irmak Kümesi, uzaklığı yaklaşık olarak 68,49 MIy (21 Mpc)olan ve güney yarımkürede yer alan çok ünlü bir gökada kümesidir. Ocak kümesi ile birlikte bu iki kümenin etrafına saçılmış birçok başka gökada grupları vardır ve bu gruplar toplu olarak sık sık "Ocak Üstkümesi" veya "Güney Üstkümesi" olarak adlandırılırlar. Bu küme, Ocak Kümesi'ne kıyasla, biraz gökadaların daha geniş bir alana yayılmış olmasından, biraz da kümenin daha uzak ve bu nedenle de Ocak Kümesi'nden daha sönük olmasından dolayı, daha az şaşırtıcıdır. Irmak Kümesi kabaca iki parçaya ayrılmıştır. Bunlar, NGC 1407 çevresindeki kuzey alt grubu ve NGC 1395 çevresindeki güney alt grubudur. Kümenin bilinen diğer adı Ocak II Kümesi'dir.

<span class="mw-page-title-main">M83 Grubu</span> Suyılanı, Erboğa ve Başak takımyıldızları bölgesinde bulunan bileşik gökadalar grubu

Erboğa A/M83 Grubu, Suyılanı, Erboğa ve Başak takımyıldızları bölgesinde bulunan karmaşık bir gökada grubudur. Grup, büyük olasılıkla iki alt gruptan oluşur. Erboğa A Grubu, yaklaşık olarak 11,9 MIy uzaklıktaki yakın bir radyo gökada olan Erboğa A merkezinin etrafındadır. M83 Grubu, yaklaşık olarak 14,9 MIy uzaklıkta ve karşıdan görünen bir sarmal gökada olan Messier 83 merkezi etrafındadır.

<span class="mw-page-title-main">Başak II Grupları</span> gökada kümeleri dizisi

Başak II Grupları, Başak kümesi'nin güney kenarında bulunan gökadalar grubundan güneye doğru inen ince uzun bir gökada grubudur.

<span class="mw-page-title-main">Aslan II Grupları</span> gökada kümeleri dizisi

Aslan II Grupları, Başak kümesi'nin sağ tarafında 30 milyon ışık yıllık bir alana yayılmış gökadalar grubudur. Grup, Başak Süperkümesi'nde önemli bir gökada kümesidir. Aslan II Grupları, kendisi de bu bölgede bulunan ve bize daha yakın olan Aslan I Grubu'nun arkasında yer alır.

<span class="mw-page-title-main">NGC 1350</span>

NGC 1350, Ocak takımyıldızı yönünde yaklaşık olarak 87 milyon ışık yılı uzaklıkta bulunan güzel bir çubuklu sarmal gökada. James Dunlop tarafından 24 Kasım 1826 tarihinde keşfedilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">NGC 1532</span> galaksi

NGC 1532, Irmak takımyıldızı yönünde bulunan ve yandan görünen bir çubuklu sarmal gökada. James Dunlop tarafından 29 Ekim 1826 tarihinde keşfedilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">NGC 5713</span>

NGC 5713 Başak takımyıldızı bölgesinde bulunan tuhaf asimetrik gökada. William Herschel tarafından 11 Nisan 1787 tarihinde keşfedilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">NGC 4622</span> galaksi

NGC 4622 Erboğa takımyıldızı yönünde yaklaşık olarak 200 milyon ışık yılı uzaklıkta bulunan karşıdan görülen bir sarmal gökada. John Herschel tarafından 5 Haziran 1834 tarihinde keşfedilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Merceksi galaksi</span>

Merceksi gökada, biçimsel gökada sınıflandırma şemalarında eliptik (E) ve sarmal gökada (S) arasında yer alan bir gökada türüdür. Büyük ölçekli bir disk içermesine karşın, büyük ölçekli sarmal kollara sahip değildir. Merceksi gökadalar, yıldızlararası maddelerinin çoğunu tüketmiş veya kaybetmiş ve bu nedenle devam eden çok az yıldız oluşumuna sahip disk gökadalarıdır. Buna rağmen, disklerinde önemli miktarda toz barındırabilirler. Sonuç olarak, tıpkı eliptik gökadalar gibi çoğunlukla yaşlı yıldızlardan oluşurlar. Merceksi ve eliptik gökadalar morfolojik farklılıklarına rağmen spektral özellikler ve ölçekleme ilişkileri gibi ortak bazı özellikleri paylaşırlar. Her ikisi de, en azından evrenin yerel kısmında, pasif olarak evrimleşen erken tip gökadalar olarak kabul edilebilir. "E" gökadaları ile "S0" gökadalarını morfolojik olarak birbirine bağlayan, orta ölçekli disklere sahip "ES" gökadalarıdır.

<span class="mw-page-title-main">NGC 4088</span>

NGC 4088 Büyük Ayı takımyıldızı bölgesinde yaklaşık olarak 42,4 MIy (13 Mpc)uzaklıkta bulunan bir ara sarmal gökadadır. William Herschel tarafından 9 Mart 1788 tarihinde keşfedilmiştir. Gökada, NGC 4085 ile fiziksel olarak bir çift oluşturur.

<span class="mw-page-title-main">NGC 3718</span> galaksi

NGC 3718, Büyükayı takımyıldızı bölgesinde yaklaşık olarak 52,51 MIy (16,1 Mpc)uzaklıkta bulunan bir çubuklu sarmal gökadadır. William Herschel tarafından 12 Nisan 1789 tarihinde keşfedildi. Halton Arp tarafından görüntülenmiş ve Arp 214 olarak "Düzensizliklere, emilime ve çözülüme sahip gökadalar" kategorisi altında Tuhaf Gökadalar Atlası'na dahil edilmiştir. NGC 3718, Büyük Ayı Grupları içindeki Büyükayı kümesi'nin kuzey parçasında yer alır.

<span class="mw-page-title-main">Macellansı sarmal</span>

Macellansı sarmal gökadalar, Sm olarak sınıflandırılan gökadalardır. Bu gökadalar tek kollu bir sarmal yapıya sahiptir ve prototipi SBm tipi bir gökada olan Büyük Macellan Bulutu'ndan sonra bu şekilde adlandırılmışlardır.

Arp 108, Irmak takımyıldızı bölgesinde yaklaşık olarak 870,83 MIy (267 Mpc)uzaklıkta bulunan etkileşim halindeki bir gökada çiftidir. Halton Arp tarafından görüntülenmiş ve "Sarmal gökadalarla bağlantılı eliptik gökadalar" kategorisi altında Tuhaf Gökadalar Atlası'na dahil edilmiştir. Arp 108, merceksi gökada PGC 11491 ve sarmal gökada PGC 11493'ten oluşur.

Arp 131, Irmak takımyıldızı bölgesinde yaklaşık olarak 348,98 MIy (107 Mpc)uzaklıkta bulunan bir gökada çiftidir. Sarmal gökada PGC 10561 ve PGC 10564, Halton Arp tarafından görüntülenmiş ve Arp 131 olarak "Yakınında rahatsız edici sarmal gökadalar olan eliptik gökadalar" kategorisi altında Tuhaf Gökadalar Atlası'na dahil edilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">UGC 2812</span> Etkileşen gökada çifti

UGC 2812, Irmak takımyıldızı bölgesinde yaklaşık olarak 459,88 MIy (141 Mpc)uzaklıkta bulunan etkileşim halindeki bir gökada çiftidir. Çubuklu sarmal gökada PGC 13489 ve PGC 200217 gökadalarından oluşur. Halton Arp tarafından görüntülenmiş ve Arp 219 olarak "Bitişik düğümlere sahip gökadalar" kategorisi altında Tuhaf Gökadalar Atlası'na dahil edilmiştir.