Dinozor (Dinosauria), ilk olarak Mezozoyik zamanda ortaya çıkan ve yaşayan tek üyeleri kuşlar olan arkozor sürüngen grubu. Dinozor adı, Richard Owen tarafından Grekçe "korkunç" anlamına gelen deinos ve "kertenkele" anlamına gelen sauros sözcüklerinin birleştirilmesinden oluşur. Dinozorlar, 243 ile 233 milyon yıl önce Geç Triyas döneminde ortaya çıkmış ve 66 milyon yıl önce kuşlar dışındaki tüm türlerinin soyu tükenmiştir. Dinozorlar, sıcakkanlı ve soğukkanlı arası özellikler gösteren mezoterm canlılardı. Mezozoyik'te oldukça başarılı biçimde tüm kıtalara yayılan dinozorlar çok farklı nişleri doldurdu. Yapılan araştırmalarda şimdiye kadar yaklaşık olarak 1.000 kadar kuş olmayan dinozor türünün yaşadığı belgelendi. Bugün dinozorların evrimsel olarak devamı olan kuşların 11.000 kadar türü vardır ki bu, yaşayan memelilerin tür sayısının (~6000) yaklaşık iki katıdır. Dinozorların nasıl yaşadığı, ne kadar çeşitlendiği ve ekosistemdeki yerleri kadar kuş olmayan dinozorların nasıl yok olduğu da bilim camiasını uzun zamandır meşgul etmektedir. Kuş olmayan dinozorları yeryüzünden silen yok oluşun aşamalı mı, yoksa yerbilimsel olarak katastrofik (ani) mi olduğu tartışmalıdır.
Archaeopteryx, kuşumsu bir teropod dinozor, uçamayan tüylü dinozorlar ve çağdaş kuşlar arası geçişi simgeleyen en ünlü avialan cinsi. Cins, uzun süre geleneksel olarak kuşlar sınıfında (Aves) sınıflandırıldı; ancak daha güncel çalışmalarda, Avialae kladındaki en ilkel üyelerden biri –ya da deinonychosaur– olarak kabul edilir. 19. yüzyıl sonu ve 21. yüzyıl başı arası dönemde Archaeopteryx, paleontologlar ve popüler kitaplarca bilinen en eski kuş olarak kabul görmekteydi. İlerleyen süreçte Anchiornis, Xiaotingia ve Aurornis gibi daha yaşlı potansiyel avialanlar tanımlandı.
Protoceratops, 83 ila 70 milyon yıl önce bugünkü Moğolistan dolaylarında yaşamış bir Ceratopsian dinozor cinsi.
Iguanodon, erken Kretase devrinde Kuzey Amerika ve Avrupa'da yaşamış kuş kalçalı dinozor cinsi.
Herrerasaurus, geç Triyas yaşlı çökellerde Arjantin'de bulunmuş ilkel bir dinozor cinsi.
Sauropoda, Saurischia kladından bir dinozor grubudur. Kladın şimdiye kadar bulunan en büyük üyesi 37 metre uzunluğundadır. Bu hayvanların çok uzun boyunları, uzun kuyrukları, gövdeleri ile kıyaslandığında küçük kafaları ve kalın sütun gibi bacakları vardı. Bazı türlerinin ulaştığı muazzam boyutları ile tanınırlar ve bu grubun üyeleri içinde karada yaşamış en büyük canlılar bulunur. Tanınmış cinsler içinde Brachiosaurus, Diplodocus ve Apatosaurus sayılabilir. Sauropoda ilk olarak Trias Dönemi'nin sonlarında ortaya çıktılar ve bu dönemde Plateosauridae familyasından hayvanlara benziyorlardı. Kretase'nin sonuna kadar yaygın olarak yaşadılar. Antarktika dahil olmak üzere tüm kıtalarda fosil buluntularına rastlanır.
Gigantoraptor, Geç Kretase döneminde (Senoniyen) Moğolistan'da yaşamış, dev bir Oviraptorosaurian teropod dinozor cinsidir.
Massospondylus, Erken Jura Dönemi içerisinde yer alan Hettangiyen-Pliyensbahiyen dönemleri arasında; yaklaşık 200–183 milyon yıl önce yaşamış, Sauropodomorpha kladına mensup bir dinozor cinsi. Richard Owen tarafından 1854'te Güney Afrika'da keşfedilen kalıntılardan tanımlanmıştır ve bu nedenle adı verilen ilk dinozorlardan biridir. Fosiller o zamandan beri Güney Afrika, Lesotho ve Zimbabve'deki diğer yerlerde bulunmuştur. Arizona'nda, Colorado Platosu'nda bulunan Kayenta Formasyonu ile Hindistan ve Arjantin'den gelen örnekler çeşitli zamanlarda bu cinse atanmıştır, ancak Arizonalı ve Arjantinli fosiller artık diğer cinslere ait olarak sınıflandırılmaktadır.
Mei, ilk olarak Çin'in Liaoning kentindeki Yixian Oluşumundan paleontologlar tarafından ortaya çıkarılan ördek boyutlu troodontid dinozor cinsidir. Mei, Erken Kretase döneminde yaşadı. Tek türünün iki terimli adı Mei long, uyuyan ejderha anlamına gelir.
Yi, Çin'in Geç Jura devrinden bir scansoriopterygid dinozor cinsidir. Cinse dahil tek tür olan Yi qi, yaklaşık 159 milyon yıl önce Çin'in Hebei kentindeki Orta veya Geç Jura Tiaojishan Formasyonu'nda bulunan yetişkin bir bireyin tek bir fosil örneğinden bilinmektedir. Bu küçük, büyük olasılıkla ağaçlarda yaşayan (ağaçsıl) bir dinozordu. Diğer scansoriopterygidler gibi, Yi'nin de deriden yapılmış zarsı bir kayma düzlemini desteklemeye yardımcı olduğu anlaşılan olağandışı, uzun bir üçüncü parmağa sahipti. Yi qi'nin düzlemi de bileğe bağlı uzun, kemikli bir payanda tarafından destekleniyordu. Bu değiştirilmiş bilek kemiği ve zar tabanlı düzlem, bilinen tüm dinozorlar arasında benzersizdir ve görünüşte yarasalarınkine benzer kanatlarla sonuçlanmış olabilir.
Eotyrannus, Erken Kretase Avrupa'sından bir theropod dinozor cinsidir ve Tyrannosaurus rex'in erken bir atasıdır. Bu cins, Coelurosauria içinde ilgili bir grup olan tyrannosauroidler arasında yer alır. Cinse ait tek tür olan Eotyrannus lengi, güney İngiltere'de bulunan ve muhtemelen Alt Kretase'den (Barremiyen) gelen yüzde 40 korunmuş bir iskeletten bilinmektedir.
Zuolong, Geç Jura döneminde Çin'in Sincan Özerk Bölgesi Wucaiwan'da yaşamış bir coelurosaur dinozor cinsidir. Cinse atanmış tek tür olan Zulong sallei'nin holotipi Shishugou Formasyonu, Sincan, Çin'de bulundu.
Gasosaurus, Jura döneminin ortasında yaklaşık 171.6 ila 161.2 milyon yıl önce yaşamış bir tetanuran teropod cinsidir. "Gasosaurus" adı, İngilizce "benzin" ve Yunanca "sauros' ("kertenkele") kelimelerinden türetilmiştir. Şu anda cinse atanmış sadece bir tür tanınmaktadır, G. buildus; bu özel ad Çin'in Siçuan Eyaletindeki Dashanpu fosil ocağını bulan benzin şirketini onurlandırmaktadır.
Turanoceratops, Özbekistan'ın geç Kretase yaşlı Bissekty Formasyonu'ndan otçul bir ceratopsian dinozor cinsidir. Fosilleri, yaklaşık 90 milyon yıl öncesine, orta-geç Turoniyen evresine tarihlendi. Kafatası, Ceratopsidae'de görülenlere benzer bir çift uzun kaş boynuzu taşıyordu; ancak Turanoceratops, bir ceratopsid değil, daha önceki ceratopsianlar ve ceratopsidler arasında geçiş fosili gibi görünüyor.
Aurornis, Çin'in Jura döneminden soyu tükenmiş bir anchiornithid theropod dinozor cinsidir. Aurornis cinsi, bilinen tek bir tür içerir: Aurornis xui. Aurornis xui, bugüne kadar bilinen en temel ("ilkel") avialan dinozor olabilir ve bugüne kadar bulunan en eski paravianlardan biridir. Hayvanın fosil kanıtları, genellikle en eski kuş türü olarak kabul edilen Archaeopteryx lithographica'dan yaklaşık 10 milyon yıl öncesine dayanmaktadır.
Anchiornis, Üst Jura'da (Oxfordiyen) yaşamış, Paraves grubundan küçük, kuş benzeri bir dinozordu. Hayvanın kollarında ve bacaklarında iyi gelişmiş tüyleri ve dolayısıyla raptorgil Microraptor'a benzeyen dört kanadı vardı.
Xuanhanosaurus, Çin'in Orta Jura döneminde, yaklaşık 167.7 ila 161.2 milyon yıl önce yaşamış bir teropod dinozor cinsidir.
Fujianvenator, Çin'in Fujian Eyaletinin Geç Jura yaşlı Nanyuan Formasyonu'nda bulunan soyu tükenmiş bir anchiornithid avialan cinsidir. Bu cins, bir ölçüde eklemli iskeletinden bilinen tek bir tür olan F. prodigiosus'u içerir. Olasılıkla karasal veya sucul bir yaşam biçimine sahip olduğu öne sürülüyor.
Sinosaurus, Erken Jura Dönemi'nde yaşamış, soyu tükenmiş bir theropod dinozor cinsidir. Yaklaşık 5,5 metre (18 ft) uzunluğunda ve 300 kilogram (660 lb) vücut kütlesinde iki ayaklı bir etoburdu. Hayvanın fosilleri Çin'in Yunnan Eyaletindeki Lufeng Formasyonu'nda bulundu.
Alpkarakush, Kırgızistan'ın Jura dönemi Balabansai Formasyonu'ndan gelen soyu tükenmiş bir metriacanthosaurid teropod dinozor cinsidir. Cins, kısmi bir iskeletten bilinen tek bir tür olan A. kyrgyzicus'u içerir.