İçeriğe atla

Tuʻi Tonga İmparatorluğu

Tu'i Tonga İmparatorluğu'nun etki alanındaki adalar

Tu'i Tonga İmparatorluğu, 950 yılı civarında başlayan ve 1865'e kadar süren eski bir imparatorluk. İmparatorluğun Tuʻi Tonga olarak adlandırılan ilk hükûmdarı Ahoeʻitu, son hükûmdarı ise Laufilitonga'dır.

12.yüzyılda, Tongalılar ve hükûmdarları Tuʻi Tonga, Niue'den Tikopia'ya (Santa Cruz Adaları) kadar Büyük Okyanus boyunca biliniyordu. İlk olarak 15. yüzyılda ve ardından 17. yüzyılda Tuʻi Tonga'nın yönetimini zayıflatan iç savaşlar çıkmıştır.

Avrupalı denizcilerle temas

Avrupalılarla ilk temasların kurulması 1616'da Hollandalı kâşifler Willem Schouten ve Jakob Le Maire (Niuatoputapu yakınlarında bir yelkenli teknede bir Tongalıyı vurarak öldürdüler) ile olmuş ardından, 1643'te Abel Tasman ile (yerle halk ile bir miktar ticaret yaptı), ancak en önemlisi 1773'te oraya ayak basan ilk Avrupalı olan ve iki kez daha adaya geri dönen (1774 ve 1777) James Cook ile olmuştur. 1781'de Francisco Maurelle, Vavaʻu'ya ulaşmıştır. Bu temasları yirmi yıl sonra ilk misyonerlerlik faaliyetleri izlemiş, 1822 yılında adaya ayak basan Metodist Walter Lawrey bu adımın en önemli isimlerinden biri olmuştur.

Tonga Krallığı

1799'dan 1852'ye kadar tüm adalardaki Tongalı kabile kan davaları, Tonga'nın Siaosi Taufaʻahau Tupou altında birleşmesi ile sona erdi. Tüm Tonga adalarını en eski Polinezya krallığı olan Tonga Krallığı'nda birleştirdi. 9 Aralık 1865'te Tuʻi Tonga Laufilitonga varissiz öldüğünde, tahtı bırakacağı bir soyu olmaması ve tahta da bir rakip olmaması sonucu Tonga anayasası kral tarafından 16 Aralık 1865'te değiştirilerek Eylül 1875'te Britanya modeline geçiş sağlandı.

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Fiji</span> Okyanusyada bulunan bir ada devleti

Fiji ya da resmî adıyla Fiji Cumhuriyeti, Okyanusya'da bulunan bir ada ülkesidir. Pasifik okyanusunun güneyinde bulunan bir dizi adadan oluşan ülke, 215'i ıssız olmak üzere toplam 322 adadan ve 522 adacıktan oluşur. İki büyük ada, Viti Levu ve Vanua Levu, yerleşimin %87'sini oluşturur.

<span class="mw-page-title-main">Tonga</span> Büyük Okyanusta bir ada devleti

Tonga ya da resmî adı ile Tonga Krallığı,, Büyük Okyanus'ta yaklaşık 169 adadan oluşan ada ülkesi. Toplam kara yüzölçümü yaklaşık 700 km2 olan ülke, Güney Pasifik Okyanusu'nun yaklaşık 700.000 km2 büyüklüğünde bir alanı kaplar. 2021 itibarıyla nüfusu 104.494 olan ada ülkesinin nüfusunun %70'i başkent Nuku'alofa'nın bulunduğu Tongatapu adasındadır. Ülke nüfusunun geri kalanı, ülkedeki 35 adada yaşamaktadır. Tonga, kuzebatısında Fiji ile Wallis ve Futuna (Fransa), kuzeydoğusunda Samoa, batısında Yeni Kaledonya (Fransa) ile Vanuatu, doğusunda Niue ve güneybatısında Kermadec ile sınırlanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Fransız sömürge imparatorluğu</span> 17. asırdan 20. asıra kadar sürdüğü düşünülen Fransa sömürgesi altındaki Afrika bölgeleri

Fransız sömürge imparatorluğu, 19. ve 20. yüzyılda Britanya İmparatorluğu'nun ardından Dünya'nın en büyük ikinci sömürge imparatorluğuydu. İmparatorluğunun yüzölçümü, anavatan ile birlikte 1900 ile 1939 yılları arasında 13.500.000 km²ye ulaştı. Bu büyüklük toplam karasal alanının %10'u idi. İlk Fransız sömürge imparatorluğu, zirvesinde (1680), 10.000.000 km²'nin üzerine yayıldı, o zamanlar dünyanın sadece İspanyol İmparatorluğu'nun arkasındaki en büyük ikinci imparatorluğu. Fransız Sömürge İmparatorluğu'nun toplam alanı, birinci ve ikinci Fransız sömürge imparatorluklarının bir araya gelmesiyle, dünyanın en büyük ikinci olan 24.000.000 km²'ye ulaştı.

<span class="mw-page-title-main">İngilizler</span> İngiltere ile ilişkili bir halk

İngilizler, İngilizce dilini konuşan ve ortak tarih ve kültürü paylaşan bir topluluk olarak İngiltere'de ortaya çıkmış etnik grup ve millettir. Tarih boyunca İngiltere'de ikamet etmiş olan farklı grupların karışımıyla yeni bir kimlik oluşturmuşlardır; Anglo-Saksonlar, Vikingler, Bretonlar ve Normanlar İngiliz kimliğini oluşturan etnik gruplardır.

<span class="mw-page-title-main">Yunanistan Krallığı</span> 19. ve 20. yüzyılda Güney Avrupada bir krallık

Yunanistan Krallığı, 1832 yılında dönemin süper güçleri Birleşik Krallık, Avusturya-Macaristan İmparatorluğu, Prusya, Fransa ve Rus İmparatorluğu tarafından ilân edilen devlettir. Bağımsızlık duyurusunun yapılmasının ardından, Osmanlı İmparatorluğu'ndan tam bağımsızlığını eline almış olduğu 30 Ağustos 1832 tarihli antlaşmayla uluslararası düzeyde tanınmıştır. Yunan Bağımsızlık Savaşı'nı yöneten geçici Yunan hükûmetinin üzerine kurulmuş ve 1924 yılında krallık devrilerek yerine ikinci Yunan Cumhuriyeti kurulana dek ayakta kalmıştır. Daha sonra cumhuriyetin 1935 yılında yeniden yerini krallığa bırakmasıyla bu kez 1974 yılına dek Yunanistan topraklarında egemen olmuş ve yedi yıllık bir askerî darbe döneminin ardından bugünkü modern Yunanistan Cumhuriyeti'nin kurulmasıyla tarihe karışmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Haçlı devletleri</span> Levanttaki Hristiyan devletler, 1098-1291

Haçlı devletleri, 12. ve 13. yüzyıllarda Orta Doğu ve Anadolu'da Haçlılar tarafından kurulmuş devletlerdir.

Malta tarihi bugünkü Malta Cumhuriyeti topraklarının tarih öncesi dönemlerden günümüze kadar uzanan tarihini kapsar.

<span class="mw-page-title-main">Bourbon Hanedanı</span>

Bourbon Hanedanı, Avrupa'nın önemli kraliyet ailelerinden biri ve Capetlerin bir alt koludur. Bourbon kralları ilk olarak Navarra krallığına ve Fransa'ya onaltıncı yüzyılda hükmettiler. On sekizinci yüzyılla beraber Bourbon hanedanı üyeleri İspanya, Napoli, Sicilya ve Parma'da da saltanatı ele geçirmiş bulunmaktaydı. İspanya ve Lüksemburg hâlâ bu ailenin alt kollarının üyelerinin yönetici olduğu monarşilerle yönetilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Fransa Krallığı</span>

Fransa Krallığı, 987-1792 yıllarında hüküm sürmüş eski krallık. Geç Orta Çağ ve Yüz Yıl Savaşı'na dek Avrupa'nın en güçlü devletlerinden biriydi. Aynı zamanda dünya çapında mülkleri olan erken bir sömürgeci güçtü. 3 Eylül 1791'de hükümdarın yetkileri sınırlandırılmış, 21 Eylül 1792'de ise monarşi lağvedilerek yerine Birinci Fransız Cumhuriyeti kurulmuştur. Krallığın başkenti Paris, dini Roma Katolikliği idi.

<span class="mw-page-title-main">Bali</span> Küçük Sunda Adalarının en batısında yer alan Endonezyaya bağlı bir ada

Bali, Küçük Sunda Adalarının en batısında yer alan, Endonezya'ya bağlı bir adadır. Batıda Cava, doğuda ise Lombok adasının arasında kalır. Başkenti Denpasar'dır.

<span class="mw-page-title-main">Jean-François de La Pérouse</span> Fransız deniz subayı (1741 – 1788)

Jean-François de La Pérouse, Fransız subay, denizci ve kâşif. Okyanusya'da yaptığı keşifler esnasında kaybolmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Wessex Krallığı</span> Büyük Britanyanın güneyinde yer alan Anglosakson krallığıdır

Wessex Krallığı Büyük Britanya'nın güneyinde yer alan Anglosakson krallığıdır. 519 yılından 10. yüzyılın başlarına kadar birleşik İngiliz devleti kuruluncaya kadar hüküm sürmüştür.

Avrupa'da Osmanlı savaşları Osmanlı İmparatorluğu ile eski Orta Çağ'dan 20. yüzyılın başlarına kadar uzanan çeşitli Avrupa devletleri arasındaki bir dizi askeri çatışma idi. İlk çatışmalar 13. yüzyılda Bizans-Osmanlı savaşları, ardından da 14. yüzyılda Bulgar-Osmanlı savaşları ve Sırp-Osmanlı Savaşları başlamıştır. Bu devrin büyük bölümü, Osmanlı'nın Balkanlara açılmasıyla karakterize edildi. Osmanlı İmparatorluğu, 15. ve 16. yüzyıllarda Orta Avrupa'ya daha fazla girdi ve Avrupa'daki toprak taleplerinin zirvesinde kaldı.

Doğu Timor tarihi Doğu Timor coğrafyasında geçen olayları kapsar. Timor halkı Avusturonezya dili konuşmaktadır. Avusturonezya halkları Doğu Timor coğrafyasına 30.000 yıl önce göçtü. Portekiz kolonizasyonuna ve Endonezya işgaline uğradı. 2002'de bağımsızlığını kazandı.

<span class="mw-page-title-main">Mut (tanrıça)</span>

Maut ve Mout olarak da bilinen Mut, Eski Mısır'da tapılan bir ana tanrıçaydı. Adı, eski Mısır dilinde kelimenin tam anlamıyla anne anlamına geliyor. Mut'un binlerce yıllık eski Mısır kültürü boyunca değişen ve gelişen birçok farklı yönü ve niteliği vardı.

<span class="mw-page-title-main">Afrika imparatorlukları listesi</span>

Bu liste maddesinde, bilinen Afrika imparatorlukları ve bunların başkentleri listelenmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Bermuda arması</span> Ulusal arma

Bermuda arması, Atlas Okyanusu'nda, Kuzey Amerika'nın doğu açıklarında Britanya Denizaşırı Toprakları'na dâhil edilen Bermuda tarafından kullanılan arma. Bermuda arması günümüzdeki hâli ile 1910 yılında kabul edilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">I. George Tupou</span> Tonga kralı (1845-1893)

I. George Tupou, aslen I. Tāufaʻāhau olarak bilinir, modern Tonga'nın ilk kralıydı. 1831'de vaftiz edildiğinde Birleşik Krallık kralı III. George örneğinden yola çıkarak George isminin Tongaca karşılığı olan Siaosi ismini almıştır. Kralın takma adı, demir kablo anlamına gelen Lopa-ukamea idi.

<span class="mw-page-title-main">III. Sālote Tupou</span> Tonga kraliçesi (1918-1965)

III. Sālote Tupou, 1918'den ölümüne kadar Güney Pasifik ülkesi Tonga Krallığı'nın kraliçesiydi.

<span class="mw-page-title-main">IV. Tāufaʻāhau Tupou</span>

IV. Tāufaʻāhau Tupou, 1965'ten ölümüne kadar Tonga Krallığı'nda hükûmdar olarak tahtta bulunmuştur.