İçeriğe atla

Tsitsernakaberd

Koordinatlar: 40°11′09″K 44°29′17″D / 40.18583°K 44.48806°D / 40.18583; 44.48806
Tsitsernakaberd
Erivan'daki Tsitsernakaberd tepesindeki Ermeni Soykırımı Anıt Kompleksi, Ermenistan
Harita
Açılış1967 (anıt)
1995 (müze-enstitü)
KonumErivan, Ermenistan
Koordinatlar40°11′09″K 44°29′17″D / 40.18583°K 44.48806°D / 40.18583; 44.48806
TürAnıt, müze
Ziyaretçi~200,000[1] (24 Nisan dışındaki günler 150.000 kişiye kadar)[2]
YöneticiHayk Demoyan
Resmî sitegenocide-museum.am
Harici görsel
Anıtın havadan görünümü

Tsitsernakaberd (Ermenice: Ծիծեռնակաբերդ) veya Ermeni Soykırımı Anıt Kompleksi (Ermenice: Հայոց ցեղասպանության զոհերի հուշահամալիր Hayots tseghaspanut'yan zoheri hushahamalir), Ermenistan'ın Erivan'daki Tsitsernakaberd tepesine 1967'de inşa edilen ve Ermeni Kırımı kurbanlarına ithaf edilen anıttır.

Her yıl 24 Nisan'da Ermeni Soykırımı Anma Günü etkinlikleri burada gerçekleştirilir ve kırım kurbanlarını anmak için binlerce Ermeni anıtta bir araya gelerek, hayatını kaybedenlerin anısına anıta çiçekler bırakırlar. Her yıl, anıta çeşitli ülkelerden politikacılar, sanatçılar, müzisyenler, sporcular ve dini figürler ziyaretlerde bulundular.

Kompleks içerisinde yer alan Ermeni Soykırımı Müzesi-Enstitüsü de 1995 yılında hizmete açılmıştır.

Tarihi

Anıt, Hrazdan Nehri boyunca Tsitsernakaberd "kırlangıç kale" ismini taşıyan üç tepeden birinde bulunuyor. Burası, Demir Çağı döneminde yapılmış bir kalenin bulunduğu yerdir. Kale izlerinin birçoğu zaman içerisinde yok olmuştur, sadece küçük bir tepede birkaç kalıntı bulunmaktadır. Arkeolojik yüzey araştırmaları 2007'de gerçekleştirilmiş ve kazılarda kalenin duvarlarının bir kısmı ortaya çıkarılmıştır. Tepede aynı zamanda Antik Roma dönemine ait kalıntılar da bulunmaktadır.

Soykırım anıtı fikri 1962'de Ermenistan Komünist Partisi'nin ilk sekreteri Hakob Zarobian tarafından ortaya atıldı. 16 Temmuz 1964'te tarihçiler Tsatur Aghayan (Marksizm-Leninizm Enstitüsü müdürü), Hovhannes Injikian (Bilimler Akademisi Doğu Araştırmaları Bölümü Başkanı) ve John Kirakosyan (Başbakan Yardımcısı) Ermenistan Komünist Partisi Başkanlığına, kırımın 50. yıl dönümünü anmak için bir dizi öneride bulunan bir mektup gönderdiler.[3] Mektupta, kırım kurbanı Ermeniler için bir anıt inşa edilmesi ve bu anıtın da "Ermeni halkının yeniden doğuşunu" sembolize etmesi gerektiği belirtilmekteydi.[3] Mektup sonrası bir araya gelen Sovyet Ermenistan Bakanlar Konseyi, 16 Mart 1965'te "1915 soykırımı Kurbanlarının anısına bir anıtın oluşturulması" konulu bir kararı kabul etti.[3]

Anıtın inşasına, 1965'te Sovyet döneminde, kırımın 50. yıl dönümünü anmak için bir araya gelen binlerce kişinin katılımı ile 24 saat süren 1965 Erivan gösterileri sırasında başlandı.[4] Anıt, mimarlar Arthur Tarkhanyan, Sashur Kalashyan ve sanatçı Hovhannes Khachatryan tarafından tasarlandı ve Kasım 1967'de tamamlandı.[5][6]

Mimarisi

1966 yılında, Sovyet döneminde başlanılan anıtın inşası, 1967 yılında tamamlandı. 44 metre uzunluğundaki stel, Ermeni halkının "yeniden doğuş"unu simgelemektedir. Anıtta daire şeklinde birleştirilmiş, Ermenilerin, Batı Ermenistan'da terk ettikleri 12 ili[7][8] simgeleyen 12 adet tabela bulunmaktadır. Dairenin merkezinde, 1,5 metre derinlikte, Ermeni Kırımı sırasında öldürülen 1.5 milyon insanı temsil eden ve hiç söndürülmeyen bir ateş yanmaktadır.[9]

Anıttaki parkın yanında ise katliamların ve sürgünlerin gerçekleştiği kasaba ve köylerin adlarının yazılı olduğu 100 metrelik bir duvar bulunmaktadır. Duvarın arka tarafında ise kırım sırasında kurbanları kurtarmak için, kırım sonrasında da yeni hayatlarını kurabilmeleri için çalışan kişilerin isimleri bulunmaktadır. (Bu isimlerden bazıları: Johannes Lepsius, Franz Werfel, Armin T. Wegner, Henry Morgenthau Sr., Fridtjof Nansen, Papa XV. Benedictus, Jakob Künzler, Bodil Biørn)

Ermeni Soykırımı Müzesi-Enstitüsü

Ermeni Soykırımı Müzesi-Enstitüsü 1995 yılında kırımın 80. yıl dönümünde hizmete açıldı. Müze, mimarlar Sashur Kalashian, Lyudmila Mkrtchyan ve heykeltıraş F. Araqelyan tarafından tasarlandı.[10] kırım ile ilgili tarihsel belgelerin bulunduğu müzede Ermenice, Rusça, İngilizce, Fransızca ve Almanca rehberli turlar da düzenlenmektedir.[10]

Ermenistan müzeyi, devlet protokolünün bir parçası hâline getirdi. Bu sebeple pek çok resmi yabancı heyet, Ermenistan ziyaretine buradan başlamaktadır. Bu sebeple, Papa 2. John Paul, Papa Francis, Rusya Başkanı Vladimir Putin, Fransa Cumhurbaşkanları Jacques Chirac ve François Hollande gibi siyasi ve dini figürler müzeyi ziyaret etmişlerdir.

Galeri

  • Katliamlarda hayatını kaybeden kurbanlar adına dikilen ağaçlar
    Katliamlarda hayatını kaybeden kurbanlar adına dikilen ağaçlar
  • Anıt ağaç yakın çekim
    Anıt ağaç yakın çekim
  • Katolikos II. Karekin ve Başpiskopos Rowan Williams bir anma töreninde
    Katolikos II. Karekin ve Başpiskopos Rowan Williams bir anma töreninde
  • Kule
    Kule
  • 2009
    2009
  • Küllerin İçinden Çıkan Anne, Anıt Heykeli (2002)
    Küllerin İçinden Çıkan Anne, Anıt Heykeli (2002)
  • On iki plakanın ortasındaki ebedi alev (24 Nisan 2014)
    On iki plakanın ortasındaki ebedi alev (24 Nisan 2014)
  • Anma törenine katılanlar anıt duvarın yanında (24 Nisan 2014)
    Anma törenine katılanlar anıt duvarın yanında (24 Nisan 2014)

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ "On April 24 about 100 thousand visitors at Armenian Genocide Museum-Institute". Armenpress. 24 Nisan 2014. 16 Haziran 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Temmuz 2017. 
  2. ^ "Ցեղասպանությունն' օտարների աչքերով [The Armenian Genocide in the eyes of foreigners]" (Ermenice). Erivan. Yerkir Media. 23 Nisan 2011. 16 Haziran 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Temmuz 2017. Ծիծեռնակաբերդի հուշահամալիր' չհաշված ապրիլի 24-ը, տարեկան է 120-150 հազար մարդ է այցելում: Նրանցից 80 հազարն օտարազգի են, այդ թվում եւ թուրքեր: 
  3. ^ a b c Doydoyan, Liana; Stepanyan, Vahan (16 Nisan 2012). "Ծիծեռնակաբերդ. Եղեռնի հուշահամալիր (մաս I)" (Ermenice). PanARMENIAN.Net. 3 Ağustos 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Temmuz 2017. 
  4. ^ The Armenian Genocide By Jeri Freedman - Page 49
  5. ^ Encyclopedia of genocide: A - H.: Volume 1 - Sayfa 102, Ann Arbor
  6. ^ The history of Armenia: from the origins to the present - Sayfa 185 - Simon Payaslian
  7. ^ Levinson, David (2002). Azerbaijan: Seven years of conflict in Nagorno-Karabakh (İngilizce). Charles Scribner's Sons. s. 159. ISBN 0-684-31242-5, ISBN 978-0-684-31242-2. 29 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Temmuz 2017. ...The former took western Armenia (now part of eastern Turkey), and the latter took eastern Armenia (present-day Armenia)... 
  8. ^ McGregor, Alan (1986). Evolution, Creative Intelligence, and Intergroup Competition (İngilizce). Cliveden Press. s. 284. ISBN 0-941694-30-5, ISBN 978-0-941694-30-8. ...But at approximately the time when this shift was being reflected in the manuscripts of Western Armenia... 
  9. ^ Central Asia and the Caucasus: transnationalism and diaspora By Touraj Atabaki, Sanjyot Mehendale - sayfa 137
  10. ^ a b Dictionary of Genocide: A-L By Samuel Totten, Paul Robert Bartrop, Steven L. Jacobs - sayfa 21

Dış bağlantılar

Wikimedia Commons'ta Tsitsernakaberd ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Ermenistan</span> Güney Kafkasyada bir ülke

Ermenistan, resmî adıyla Ermenistan Cumhuriyeti, Avrasya'nın Güney Kafkasya bölgesinde bulunan, denize kıyısı olmayan bir ülkedir. Batı Asya'daki Ermeni Yaylaları üzerinde yer alan ülke, batısında Türkiye, kuzeyinde Gürcistan, doğusunda Azerbaycan, güneyinde ise İran ve Azerbaycan'ın bir parçası olan Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti ile sınır komşusudur.

<span class="mw-page-title-main">Erivan</span> Ermenistanın başkenti

Erivan, Ermenistan'ın en büyük şehri ve 1918'den beri başkentidir. Erivan, Ermenistan'ın on ikinci başkentidir.

<span class="mw-page-title-main">Ermenistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti</span>

Ermenistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti ya da kısaca Ermenistan SSC, Sovyetler Birliğini oluşturan Sovyet cumhuriyetlerinden biriydi. Bu dönemden önce bağımsız Ermenistan Demokratik Cumhuriyeti bazen "Birinci Ermeni Cumhuriyeti" olarak adlandırıldığı için Ermenistan SSC bazen "İkinci Ermeni Cumhuriyeti" olarak adlandırılır. 37 rayondan oluşan ve başkenti Erivan olan Ermenistan SSC, Sovyetler Birliği Komünist Partisi'nin Ermenistan kolu olan Ermenistan Komünist Partisi tarafından yönetiliyordu.

<span class="mw-page-title-main">Vilâyat-ı Sitte</span> Vilayet-i Sitte; Osmanlı Devletinin Erzurum, Van, Harput(Elazığ), Diyarbakır, Sivas ve Bitlis şehirlerinden oluşan altı vilayetin genel adıdır

Vilayat-ı Sitte, 13 Temmuz 1878 tarihli Berlin Antlaşması'na göre Osmanlı Devleti'nin Erzurum, Van, Harput, Diyarbekir, Sivas, Bitlis olmak üzere altı vilayetin adı.

<span class="mw-page-title-main">Nork-Maraş</span>

Nork-Maraş, Ermenistan'ın başkenti Erivan'ın ilçelerinden birisidir. İlçenin adı, Ermeni Soykırımı'ndan önce Ermenilerin yaşadığı bugünkü Türkiye Cumhuriyeti'ndeki Maraş antik kentinden gelmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Arabkir</span>

Arabkir, Ermenistan'ın başkenti Erivan'ın ilçelerinden birisidir. Birinci Dünya Savaşı arifesinde, Malatya yakınlarındaki Arapgir kasabasında yaklaşık 9.523 Ermeni ve 6.774 Türk yaşıyordu. 1915 Ermeni Soykırımından sonra Arapgir Ermeni nüfusunun büyük bir kısmı ya öldürüldü ya da tehcir edildi. 1922'den itibaren hayatta kalan Arapgir Ermenileri Sovyet Ermenistanı'na sığındı. Sonuç olarak, Arabkir Bölgesi, 29 Kasım 1925'te Erivan şehir merkezinin kuzeyinde bir yerleşim yeri olarak resmen kuruldu.

<span class="mw-page-title-main">Ermeni mutfağı</span>

Ermeni mutfağı, Ermeni kültürü ve çevre kültürlere bağlı olarak gelişmiş Ermenilere özgü bir mutfaktır.

<span class="mw-page-title-main">Ermeni Kırımı</span> Osmanlı İmparatorluğunda ikamet eden Ermenilerin savaş boyunca göçe zorlanması ve sistematik katli

Ermeni Kırımı, 1915 Olayları/Ermeni Tehciri veya Ermeni Soykırımı, Osmanlı hükûmetinin Ermenilere karşı gerçekleştirdiği sürgün ve katliamlardır. Etnik temizliğin sonucunda ölen Ermenilerin sayısı tartışmalıdır; sayı, çeşitli araştırmacılara göre 600.000 ile 1,5 milyon arasında değişiklik gösterir. 1914 yılında Osmanlı topraklarında yaşayan Ermeni nüfusu yapılan farklı tahminler mevcuttur. Osmanlı resmî kayıtlarına göre 1.2 milyon ile Ermeni Patrikhanesi'ne göre 1 milyon 914 bin 620 Ermeni yaşamaktaydı. 1922 sayımlarına göre ise 817 bin Ermeni 'mülteci' olarak Osmanlı topraklarını terk etmiş, 95 bin Ermeni ise din değiştirerek Türkiye topraklarında yaşamaya devam etmiştir. Bu tahminlere göre Osmanlı topraklarında bulunan 900 bin hayatta kalmışken, 300 bin ile 1 milyon arasında Ermeni hayatını kaybetmiştir. Olayların başlangıç tarihi çoğunlukla 250 Ermeni aydının ve komite liderinin Osmanlı yöneticileri tarafından İstanbul'dan Ankara'ya sürüldüğü ve birçoğunun öldürüldüğü 24 Nisan 1915 ile ilişkilendirilmektedir. Ermeni Kırımı, sağlıklı erkek nüfusun toptan öldürülmesi ya da askere alınarak zorla çalıştırılması ve sonrasında kadın, çocuk ve yaşlılarla birlikte ölüm yürüyüşü koşullarında Suriye Çölü'ne sürülmesi gibi olaylarla birlikte I. Dünya Savaşı sırasında ve sonrasında iki aşamada gerçekleşti. Osmanlı askerlerinin koruması eşliğinde yaşadıkları yerlerden sürülen Ermeniler; sürgün sırasında yiyecek ve su sıkıntısı yaşadı; ayrıca çeşitli raporlara göre zaman zaman soygun ve katliamlara maruz kaldı. Ülke genelindeki Ermeni diasporası, genel anlamda Ermenilerin Doğu Anadolu'dan sürülme işleminin doğrudan bir sonucu olarak ortaya çıktı.

<span class="mw-page-title-main">Ermeni Soykırımı'nı Anma Günü</span> Ermenistanda millî gün

Ermeni Soykırımı'nı Anma Günü, her yıl 24 Nisan tarihinde başta Ermenistan olmak üzere Kanada, Fransa ve Ermeni diasporası'nın yoğun olarak yaşadığı bölgelerde Ermeni Kırımı'nda ölen kurbanları anmak için düzenlenen ulusal törenler. Ermenistan'ın başkenti Erivan'da yüz binlerce insan Tsitsernakabert Soykırım Anıtı'na yürüyerek ziyaret eder ve ebedî aleve çiçekler koyar.

<span class="mw-page-title-main">Büyük Ermenistan</span> Ermeni Yaylasındaki bölgelere atıfta bulunan etno-milliyetçi ve irredantist kavram

Büyük Ermenistan veya Birleşik Ermenistan, Ermenilerin anavatanı olarak kabul edilen, tarihsel olarak Ermenilerin çoğunlukta olduğu ve bir kısmında hâlâ Ermenilerin çoğunluk olarak yaşadığı Ermeni Yaylası'ndaki bölgelere atıfta bulunan etno-milliyetçi ve irredantist kavramdır. Ermenilerin tarihi topraklarının birleştirilmesi olarak görülen ve 20. yüzyıl boyunca Ermeni düşünürlerce yaygın olan fikir başta Ermeni Devrimci Federasyonu, ASALA ve Miras olmak üzere çeşitli milliyetçi örgüt ve partilerce savunuldu.

<span class="mw-page-title-main">Serdarabad Anıtı</span> Ermenistandaki savaş anıtı

Serdarabad Anıtı, Ermenistan'ın Armavir ilinin Araks köyünde bulunan, Serdarabad Muharebesi'ne adanmış bir anıt kompleksidir ve Armavir'in 11 kilometre güneybatısında yer alır.

Ermeni Soykırımı anıtları listesi, Ermeni Kırımı sırasında hayatını kaybedenlerin anısına yapılmış anıtlar.

<span class="mw-page-title-main">11 Nisan Anıtı</span>

11 Nisan Anıtı, Huşartsan veya İstanbul Ermeni Soykırımı Anıtı, İstanbul'da bulunan ve 1915'teki katliam ve işkenceler sonrası hayatını kaybeden kurbanlara ithaf edilen ilk anıttı. 1919 yılında Osmanlı İmparatorluğu sınırları içerisindeki İstanbul'da Taksim Meydanı yakınındaki Pangaltı Ermeni Mezarlığı'nda yapılmıştır ve 1922'de TBMM ordusunun İstanbul'a girdiği sırada sökülüp kaybolmuştur.

1965 Erivan gösterileri, Ermeni Kırımı'nın 50. yıl dönümünde 24 Nisan 1965'te Ermenistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti'nin başkenti Erivan'da gerçekleşmiştir. Bu olay, 1915 Ermeni Soykırımı'nın tanınması mücadelesinin ilk adımı olarak kabul edilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Gizli Ermeniler</span> Kripto Ermeniler

Gizli Ermeniler veya Kripto Ermeniler, genelde Ermeni kimliğini Türk toplumundan gizleyen, tam ya da kısmi etnik Ermeni kökenli insanları tanımlamak için kullanılan şemsiye bir terimdir. Genellikle Ermeni Kırımı sırasında "fiziksel yokoluş tehdidi altında" İslamlaşan Osmanlı Ermenilerinin torunlarıdır.

Bu madde, Ermenistan'ın başkenti Erivan'daki müzelerin bir listesidir.

Armenpress, Ermenistan'daki en eski haber ajansıdır.

Demokrat Liberal Parti (Ermenistan) (Ermenice: Ռամկավար Ազատական Կուսակցություն (Հայաստան), Ramgavar Azatakan Kusaktsutyun (Hayastan) olarak telaffuz edilir), 3 Haziran 2012'de kurulan ve daha sonra 2016'da feshedilen bir Ermeni siyasi partisiydi. Parti, kuruluşundan bu yana önemli bir iç bölünme yaşadı ve bu farklılıklar uzlaştırılmadı.

<span class="mw-page-title-main">Özgürlük Meydanı (Erivan)</span>

Özgürlük Meydanı, Opera Meydanı veya Tiyatro Meydanı olarak da bilinir. 1991 yılına kadar Ermenistan'da Erivan'ın Kentron semtinde bulunan bir kent meydanıdır. Meydan, ana opera binasının hemen güneyinde, opera parkı ile Kuğu gölü arasında yer alan Erivan Opera Tiyatrosu kompleksinin bir parçasıdır. Cumhuriyet Meydanı ile birlikte Özgürlük Meydanı, Erivan'ın merkezindeki iki ana meydandan biridir. Dört cadde ile çevrilidir: Tumanyan Caddesi, Teryan Caddesi, Sayat Nova Caddesi ve Maştots Caddesi. Meydanda yazar Hovhannes Tumanyan ve besteci Alexander Spendiaryan'ın heykelleri yer alıyor.

<span class="mw-page-title-main">Türkiye'de Ermeni Kırımı'nın mirası</span>

1915 ve 1917 yılları arasında en az 800.000 Ermeni'nin öldürüldüğü Ermeni Kırımı, yaşanmasından uzun yıllar sonra bile Türk toplumunda hissedilecek derin etkiler bıraktı .Anadolu Hareketi'nin 1919 tarihli bir yayını, Ermenilere karşı sistematik bir "imha" politikasının uygulandığını ve İttihat ve Terakki liderlerinin "insanlığın en büyük suçluları arasında" olduğunu kabul ediyordu. Ermeni tarihçi Vahan Avetyan'a göre, 1920ler boyunca Türkiye Cumhuriyeti'nin yeni bir devlet kurma projesinin önemli bir parçası olarak Kırım'ın Türk tarihinden silinmesi denenmişti.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.