İçeriğe atla

Triklorotrifloroetan

1,1,2-Trikloro-1,2,2-trifloroetan
Adlandırmalar
Sistematik IUPAC adı
1,1,2-Trikloro-1,2,2-trifloroetan
Diğer adlar
CFC-113, Arklone
Özellikler
Kimyasal formülC2Cl3F3
Molekül kütlesi187,38 g mol−1
Görünüm renksiz sıvı
Kokukarbon tetraklorür benzeri[1]
Yoğunluk1,56 g/mL
Erime noktası−35 °C
Kaynama noktası47,7 °C
Çözünürlük (su içinde) 170 mg/L
Tehlikeler
İş sağlığı ve güvenliği (OHS/OSH):
Ana tehlikeler ozon tabakasına zararlı
Aksi belirtilmediği sürece madde verileri, Standart sıcaklık ve basınç koşullarında belirtilir (25 °C [77 °F], 100 kPa).

Triklorotrifloroetan veya CFC-113 olarak da bilinen 1,1,2-Trikloro-1,2,2-trifloroetan, Cl
2FC—CClF
2 formülüne sahip bir kloroflorokarbondur. Renksiz, uçucu bir sıvıdır ve geçmişte çokça solvent olarak kullanılmıştır.[2]

Elde edilişi

CFC-113, hekzakloroetan ve hidroflorik asitten hazırlanabilir:[3]

Bu reaksiyon, yüksek sıcaklıklarda antimon, krom, demir ve alümina gibi katalizörler gerektirebilir.[4]

Başka bir sentez yöntemi bunun yerine Tetrakloroetilen üzerinde HF kullanır.[5]

Uygulamalar

CFC-113 en çok üretilen CFC'lerden biriydi. 1989'da tahminen 250.000 ton üretildi.[2] Elektrikli ve elektronik bileşenlerde temizlik maddesi olarak kullanılmıştır.[6]

CFC-113'ün düşük yanıcılık özelliği ve düşük toksisitesi, onu hassas elektrikli ekipmanlar, kumaşlar ve metaller için temizleyici olarak kullanım için ideal hâle getirdi. Temizlediği ürüne zarar vermez, kıvılcım çıkarmaz veya diğer kimyasallarla reaksiyona girmez.[7] Bir süre kuru temizleme solventi olarak kullanıldı ve 1970'lerde Imperial Chemical Industries tarafından Arklone ticarî adı altında "geleceğin solventi" olarak pazarlandı. Bu serideki diğerleri Perklone (Tetrakloroetilen), Triklone (Trikloroetilen), Metoklon (Diklorometan) ve Genklene (1,1,1-Trikloroetan) idi.[8][9]

Ozon tabakasına zararı

CFC-113, Gelişmiş Küresel Atmosfer Gazları Deneyi (AGAGE) tarafından dünyanın dört bir yanındaki istasyonlarda alt atmosferde (troposfer) ölçülmüştür. Bolluklar, trilyon başına parça cinsinden, kirlilik içermeyen aylık ortalama mol kesirleri olarak verilmiştir.(AGAGE).
1992 yılından bu yana CFC-113'ün atmosferik konsantrasyonu.

CFC-113 çok reaktif olmayan bir kloroflorokarbondur. Atmosferde yaklaşık 90 yıl kalır,[10] bu da troposferden stratosfere geçmesine yetecek kadar uzundur.

Stratosferde, CFC-113 ultraviyole radyasyon (190-225 nm aralığında güneş ışığı) tarafından parçalanarak klor radikalleri (Cl•) üretilebilir ve bu radikaller yalnızca birkaç dakika içinde ozonun bozulmasını başlatır:[11][12]

CClF
2CCl
2F → C
2F
3Cl
2 + Cl•
Cl• + O
3 → ClO• + O
2

Tepkime devam eder:

ClO• + O → Cl• + O
2

Süreç, daha fazla O3'ü parçalamak için Cl•'yi yeniden üretir. Cl•, 1-2 yıllık atmosferik ömrü boyunca ortalama 100.000 O3 molekülünü yok edecektir.

Kaynakça

  1. ^ NIOSH Pocket Guide to Chemical Hazards. "#0632". National Institute for Occupational Safety and Health (NIOSH). 
  2. ^ a b Ullmann's Encyclopedia of Industrial Chemistry. Weinheim: Wiley-VCH. doi:10.1002/14356007.a11_349. 
  3. ^ "Social and Economic Implications of Controlling the Use of Chlorofluorocarbons intheEEC" (PDF). EUROPEAN ECONOMIC COMMUNITY. Ekim 1978. 15 Ekim 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 27 Ekim 2023. 
  4. ^ Kirk-Othmer Encyclopedia of Chemical Technology. 4th ed. Volumes 1: New York, NY. John Wiley and Sons, 1991-Present., p. V11 507 (1994)
  5. ^ Robert D. Ashford: Ashford's Dictionary of Industrial Chemicals, p. 1131. 2nd Edition. Wavelength Publications, 2001
  6. ^ "Chlorofluorocarbons". Columbia Encyclopedia. 2008. 11 Mart 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mayıs 2008. 
  7. ^ "Guides | SEDAC". sedac.ciesin.columbia.edu. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  8. ^ Industrial Finishing and Surface Coatings. (1973). UK: Wheatland journals, Limited.
  9. ^ Morrison, R. D., Murphy, B. L. (2013). Chlorinated Solvents: A Forensic Evaluation. Royal Society of Chemistry
  10. ^ "Global Change 2: Climate Change". University of Michigan. 4 Ocak 2006. 20 Nisan 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mayıs 2008. 
  11. ^ Molina, Mario J. (1996). "Role of chlorine in the stratospheric chemistry". Pure and Applied Chemistry. 68 (9). ss. 1749-1756. doi:10.1351/pac199668091749 Özgürce erişilebilir. 
  12. ^ "Guides | SEDAC". 20 Mayıs 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Klorik asit</span>

Klorik asit (HClO3), klorun bir oksoasiti ve klorat tuzlarının formal öncülüdür. Güçlü bir asit (pKa ≈1) ve oksitleyici ajandır.

<span class="mw-page-title-main">Sodyum perklorat</span>

Sodyum perklorat formülü NaClO4 olan bir kimyasal bileşiktir. Perklorik asitin sodyum tuzu olan bu bileşik diğer perkloratlar gibi kuvvetli bir oksitleyicidir. Sodyum perkloratın çözünürlüğü diğer perklorat tuzları içinde en yüksek olanıdır. Beyaz kristallerden oluşan ve higroskopik özellikte olan sodyum perklorat suda ve alkolde oldukça çok çözünür. Genellikle monohidrat form halinde bulunur ve rombik bir kristal yapısına sahiptir. Standart oluşum entalpisi −382.75 kJ mol−1 dir.

<span class="mw-page-title-main">Sodyum silikat</span>

Sodyum silikat, genel formülü Na2(SiO2)nO ile gösterilen kimyasal bileşiklerin ortak adıdır. Bu serinin en iyi bilinen üyesi formülü Na2SiO3 olan sodyum metasilikat'tır. Ayrıca su camı veya sıvı cam olarak da bilinen bu malzemeler, sulu çözelti içinde veya bir katı içinde kullanılabilir. Saf bileşimler renksiz ya da beyaz renktedir ancak ticari örnekleri demir-ihtiva eden yabancı maddelerin varlığı nedeniyle, genellikle yeşilimsi veya mavidir.

<span class="mw-page-title-main">Arsenik trioksit</span> farmasötik ilaç

Arsenik trioksit As2O3 formüllü inorganik bileşik.Ticari önemi bulunan bu arsenik oksiti, organoarsenik bileşiklerini de içeren diğer arsenik bileşiklerine ana öncüldür. Yıllık 50000 ton üretilir.

<span class="mw-page-title-main">Karbon tetraklorür</span> CCl4, geçmişte çözücü ve yangın söndürücü olarak kullanılmış bileşik

Karbon tetraklorür ya da tetraklorometan, CCl4 formülüne sahip bir klorokarbon. Kokusu Kloroforma benzeyen, renksiz, yanıcı olmayan, sudan ağır bir sıvıdır. Suda çözünmezken birçok organik çözücü içinde çözünür. Geçmişte soğutucu gazların üretiminde, yangın söndürücülerde lav lambalarında, temizlik malzemesi ve kurt düşürücü olarak yaygın bir şekilde kullanılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Tetrakloroetilen</span> Kuru temizleme sıvısı

Tetrakloroetilen, perkloroetilen ya da sistematik adıyla tetrakloroeten, formülü C
2Cl
4 olan bir klorokarbon ve çözücü olarak kullanılan uçucu, ağır bir sıvıdır. Çeşitli yağları çözebilmesinden ötürü yaygın olarak kuru temizleme ve sanayide yağ giderme için kullanılır. Kuru temizleme ile özdeşleștirildiğinden çoğu zaman "kuru temizleme sıvısı" olarak anılır. Otomotiv sanayiinde etkili bir fren temizleyicisidir. Geçmişte hayvanlar ve insanlar üzerinde kurt düşürücü olarak sıkça kullanılmıştır.

2-Nitrotoluen veya orto-nitrotoluen CH3C6H4NO2 formülüne sahip bir organik bileşiktir. α (−9.27 °C) ve β (−3.17 °C) olarak iki formda kristalleşen soluk sarı bir sıvıdır. Esas olarak, çeşitli boyaların üretiminde bir ara madde olan o-toluidinin öncül maddesisir.

<span class="mw-page-title-main">4-Nitroanilin</span>

4-Nitroanilin, p-nitroanilin veya 1-amino-4-nitrobenzen C6H6N2O2 formülüne sahip organik bir bileşiktir. Bir amino grubunun bir nitro grubuna tam karşısında para konumunda olduğu, bir benzen halkasından oluşan organik kimyasal bileşiktir. Bu kimyasal madde genellikle boyaların, antioksidanların, ilaçların, benzinin, yakıt artığı önleyicilerinin, kümes hayvanı ilaçlarının sentezinde bir ara madde olarak ve bir korozyon önleyici olarak kullanılır.

<span class="mw-page-title-main">Baryum klorür</span>

Baryum klorür, BaCl2 formüllü inorganik bir bileşik'tir. Bu bileşik baryum'un suda-çözünen en yaygın tuzlarından biridir. Diğer baryum tuzlarının çoğu gibi, baryum klorür beyaz toz halinde ve zehirlidir. Alevde sarı-yeşil renk verir. Ayrıca higroskopiktir, ilk önce dihidrat BaCl2(H2O)2' ye dönüşür.

<span class="mw-page-title-main">Klor triflorür</span>

Klor triflorür, formülü ClF3 olan interhalojen bir bileşiktir. Zehirli, aşındırıcı ve aşırı reaktiftir. Gaz hâlindeyken renksizken sıvı hâlindeyken solgun yeşilimsi sarı renktedir. Yarı iletken sanayiinde, nükleer yakıtların yeniden işlenmesinde, roket itici yakıtlarında ve diğer endüstriyel alanlarda kullanılır. Benzen, toluen, eter, alkol, asetik asit, hekzan gibi çözücüler ile reaksiyona girer. Karbon tetraklorürde çözünür ancak yüksek konsantrasyonlarda patlayıcı olabilir.

<span class="mw-page-title-main">4-Nitroklorobenzen</span>

4-Nitroklorobenzen ClC6H4NO2 formülüne sahip bir organik bileşiktir. Soluk sarı renkte bir katıdır. 4-Nitroklorobenzen, lastikte bulunan yaygın antioksidanlar da dahil olmak üzere endüstriyel olarak kullanılan bir dizi bileşiğin üretiminde yaygın bir ara maddedir. ClC6H4NO2 formülüne sahip diğer izomerler arasında 2-nitroklorobenzen ve 3-nitroklorobenzen bulunur.

Antimon pentaflorür, SbF5 formülüne sahip bir inorganik bileşiktir. Bu kokusuz, viskoz sıvı güçlü bir Lewis asididir ve sıvı HF ile sıvı SbF5'in 1:1 oranında karıştırılmasıyla oluşan süperasit floroantimonik asidin bir bileşenidir. Güçlü lewis asitliği ve neredeyse tüm bilinen bileşiklerle reaksiyona girme yeteneği ile dikkat çekicidir.

<span class="mw-page-title-main">Hekzaklorobütadien</span>

Hekzaklorobütadien, C
4Cl
6 formülüne sahip, klorlu alifatik bir diendir. Oda sıcaklığında terebentin benzeri bir kokuya sahip, renksiz bir sıvıdır. En yaygını diğer klorlu bileşikler için çözücü olarak kullanılması olmak üzere özel uygulamaları bulunur.

Kloropikrin, şu anda geniş spektrumlu bir antimikrobiyal, fungisit, herbisit, insektisit ve nematisit olarak kullanılan bir kimyasal bileşiktir. Birinci Dünya Savaşı'nda zehirli gaz olarak kullanılmıştır. Kimyasal yapı formülü Cl
3CNO
2'dir.

Diklorodiflorometan (R-12), genellikle Freon-12 adı altında satılan renksiz bir gazdır ve soğutucu ve aerosol spreylerde itici gaz olarak kullanılan bir kloroflorokarbon halometandır (CFC). Montreal Protokolü uyarınca, ozon tabakasına zarar vereceği endişesi nedeniyle 1996 yılında gelişmiş ülkelerde, 2010 yılında gelişmekte olan ülkelerde üretimi yasaklanmıştır.

1,2-Dikloroetilen (1,2-DCE) ya da 1,2-dikloroeten, C
2H
2Cl
2 moleküler formülüne sahip bir çift organoklorür bileşiğinin adıdır. Her ikisi de hoş kokulu renksiz sıvılardır. Cis-1,2-dikloroetilen veya trans-1,2-dikloroetilen olmak üzere iki geometrik izomerden herhangi biri olarak mevcut olabilir, ancak sıklıkla ikisinin bir karışımı olarak kullanılır. Çoğu cis-trans bileşiğin aksine Z izomeri (cis), E izomerinden (trans) daha stabildir. 1,2-Dikloroetilen çifti, yağlar için çözücü olarak kullanılır.

<span class="mw-page-title-main">Dikloroasetilen</span>

Dikloroasetilen (DCA), C
2Cl
2 formülüne sahip bir organoklorür bileşiğidir. Tatlı ve "hoş olmayan" bir kokuya sahip, renksiz, patlayıcı bir sıvıdır.

Freon-11, CFC-11 veya R-11 olarak da adlandırılan trikloroflorometan bir kloroflorokarbondur (CFC). Oda sıcaklığında kaynayan, renksiz ve tatlı kokulu bir sıvıdır. CFC-11, stratosferik ozon tabakasına zarar veren, ozon tabakasını incelten bir maddedir.

<span class="mw-page-title-main">Perklorometil merkaptan</span>

Perklorometil merkaptan, CCl3SCl formülüne sahip organosülfür bileşiğidir. Esas olarak boyalar ve fungisitlerin (captan, folpet) üretiminde bir ara madde olarak kullanılır. Ticari numunelersarımsı renkte olmasına rağmen saf bileşik renksiz bir yağdır. Suda çözünmez fakat organik çözücülerde çözünür. Kötü, dayanılmaz, keskin bir kokusu vardır. Perklorometil merkaptan orijinal adıdır, sistematik adı triklorometansülfenil klorür olmalıdır çünkü bileşik bir merkaptan değil, bir sülfenil klorürdür.

<span class="mw-page-title-main">Kadmiyum siyanür</span>

Kadmiyum siyanür, Cd(CN)2 formülüne sahip inorganik bir bileşiktir. Elektrokaplamada kullanılan beyaz kristalik bir bileşiktir. Diğer kadmiyum ve siyanür bileşikleri gibi çok zehirlidir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.