Trianon Sendromu - Turkipedia

Trianon Sendromu veyaTrianon Travması (Macarca: Trianon szindróma), çoğunlukla Macaristan'da meydana gelen sosyal bir olguya verilen addır. Sendrom, Trianon Antlaşması'nın sonuçları hakkında kızgınlık ve Macaristan'ın geçmişte şimdikinden daha iyi olduğu inancından oluşur.^[1] Trianon Antlaşması, I. Dünya Savaşı'ndan sonra imzalanan ve Macaristan Krallığı'nın topraklarının üçte ikisinden fazlasını Avusturya, Çekoslovakya, İtalya, Sloven, Hırvat ve Sırp Devleti (daha sonra adı Yugoslavya olarak değiştirildi), Romanya ve Polonya'ya kaptırdığı bir barış antlaşmasıydı. Trianon Sendromu'nun, bu ülkelerden bazılarında Macar revizyonizminden duyulan endişe biçiminde de mevcut olduğu düşünülebilir.^[2]

Trianon Sendromu, 1920'den 1945'e kadar Macaristan'da büyük bir öneme sahipti, ardından ülke Sovyetler Birliği tarafından işgal edildi ve 1990'da Sovyet etkisinin sona ermesinin ardından yeniden ortaya çıktı; Trianon Antlaşması ve onu unutmayı tercih edenler.^[3] Son yıllarda, Trianon Sendromu, Macaristan'daki milliyetçi ve popülist politikacılar tarafından, özellikle de ülkenin iktidardaki siyasi partisi Fidesz ve Macaristan'ın şu anki Başbakanı Viktor Orbán tarafından dile getirildi. Bu, anma törenleri, milliyetçi mitingler ve anıtların dikilmesi yoluyla yapıldı.^[4] Örneğin, 2010'dan beri Macaristan'da Macaristan'ı ülke dışında yaşayan Macar diasporasına yaklaştırma umuduyla her 4 Haziran Ulusal Birlik Günü olarak kutlanmaktadır.

Macar medyası, Trianon Sendromunun Romanya'da da politikacılar ve milliyetçi entelektüeller arasında bulunduğunu öne sürdü. Anlaşmanın imzalanmasının 100. yılı yaklaştıkça Romanya medyasında anlaşmayla ilgili yazılar çoğaldı.^[5] Ayrıca, Rumen bir politikacı olan Titus Corlățean, Transilvanya'nın ülke ile birleşmesini kutlamak için 4 Haziran'ın Romanya'da Trianon Antlaşması Günü olarak ilan edilmesi için baskı yaptı.^[6] Bu tatil sonunda 18 Kasım 2020'de o zamanki Romanya Cumhurbaşkanı Klaus Iohannis tarafından ilan edildi.

Ülkedeki Macar azınlığın aleyhine olan Slovakya'nın idari bölünmesi ve Kosova'nın bağımsızlık ilanının hem Romanya hem de Slovakya tarafından tanınmaması da Macar medyası tarafından Trianon Sendromu'na atfedildi.^[7]

Kaynakça

^ "How Hungary's 'Trianon Trauma' Inflames Identity Politics | Balkan Insight". 28 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mayıs 2023.
^ Traub, James. "Hungary's 500-Year-Old Victim Complex". 26 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mayıs 2023.
^ "Unsolved Conflict in the Carpathian Basin" (PDF). web.archive.org. 2 Haziran 2023 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ocak 2024.
^ "The Day of National Unity in Hungary fails to unite Hungarians | Heinrich Böll Stiftung | Prague Office - Czech Republic, Slovakia, Hungary". cz.boell.org. 17 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mayıs 2023.
^ "Trianon-szindróma". Magyar Szó Online. 8 Ara 2019. 30 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ocak 2024.
^ "Legea controversată care prevede instituirea datei de 4 iunie drept "Ziua Tratatului de la Trianon" a fost promulgată de președintele Klaus Iohannis". G4Media.ro. 18 Kas 2020. 26 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mayıs 2023.
^ "Trianon és a magyar–szomszéd viszony a százéves évfordulón | Új Szó | A szlovákiai magyar napilap és hírportál". ujszo.com. 4 Haz 2020. 28 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mayıs 2023.

İlgili Araştırma Makaleleri

Macaristan, Orta Avrupa'da Karpatlarda kurulu olan ve denize kıyısı olmayan bir ülkedir. Komşuları; batıda Avusturya ve Slovenya, kuzeyde Slovakya, doğuda Romanya ve Ukrayna, güneyde Sırbistan ve Hırvatistan'dır. Başkenti Budapeşte olan Macaristan, OECD, NATO, AB, Vişegrad Grubu ve Schengen üyesidir. Ülkedeki resmî dil, Fin-Ugor dillerinden olan ve Avrupa Birliği'nin 24 resmî dilinden biri olan Macarcadır. Bu bağlamda Macarca, Avrupa Birliği'nde Fince, Estonca ve Maltaca ile beraber Hint-Avrupa dillerinden olmayan dört dilden biridir.

Avusturya-Macaristan İmparatorluğu, Orta Avrupa'da hüküm sürmüş ve I. Dünya Savaşı'ndan sonra yıkılmış bir imparatorluktur. Bu imparatorluğu oluşturan Avusturya İmparatorluğu ve Macaristan Krallığı aslında içişlerinde bağımsız iki ayrı ülkeydi fakat dışişleri açısından, Avrupa'nın birçok ülkesinde hüküm süren Habsburg Hanedanı'na mensup tek bir Habsburg imparatoru tarafından yönetilmekteydi. Resmî para birimi Kron'du.

Triyanon Antlaşması ya da Trianon Antlaşması, 4 Haziran 1920 tarihinde, I. Dünya Savaşı'nın galip İtilaf Devletleri ile Macaristan arasında, Fransa'nın Versay kentindeki Trianon Sarayı'nda imzalanan ve savaşı resmen sona erdiren antlaşmadır.

Macaristan tarihi, Macarların ya da Avrupa'da bilinen adları ile Hungarların kökenine ilişkin genel olarak kabul edilen görüş belirsiz ve tartışmalı olmasına karşın; onların milattan sonra 9. yüzyıla kadar Avrasya'nın ovalarında yaşayan göçebe topluluklar oldukları yönündedir.

Macaristan Krallığı, Orta Çağ'dan 20. yüzyıla kadar yaklaşık bin yıl boyunca Orta Avrupa'da varlığını sürdüren bir monarşiydi. Macaristan Prensliği, ilk kral I. István'ın 1000 yılı civarında Estergon'da taç giymesi üzerine bir Hristiyan krallığı olarak ortaya çıktı; ailesi 300 yıl boyunca monarşiyi yönetti. 12. yüzyıla gelindiğinde krallık Avrupalı bir güç haline geldi.

Macaristan Sovyet Cumhuriyeti Macaristan'da Béla Kun'un liderliğinde kurulan komünist bir rejimdir. Rusya'daki Bolşeviklerin yaptığı Ekim Devriminin ardından Avrupa'da kurulan Marksist-Leninist politikaların uygulandığı ilk komünist hükûmettir. Ömrü sadece dört ay sürmüştür. Romanya'nın Budapeşte'yi işgaliyle düşmüştür. Bu devletin varisi Macaristan Krallığı'dır. Krallık (1920-1944) arasında hüküm sürmüştür.

Miklós Horthy de Nagybánya, Macar asker ve siyasetçi. 1 Mart 1920 - 15 Ekim 1944 tarihleri arasında Macaristan Kral Naibi olarak görev yaptı.

Sekeller, ağırlıklı olarak Romanya'nın Sekelistan bölgesinde, daha az olarak güney Macaristan'da yaşayan ve Macarların bir alt grubu olan halk. Macarcanın Sekel lehçesini konuşurlar.

Macaristan Savunma Kuvvetleri, Macaristan'ı dışarıdan gelebilecek askeri tehditlere karşı korumakla görevli silahlı kuvvetlerdir. Kara ve Hava kuvvetlerinden oluşmaktadır. Ülkenin denize kıyısı olmadığından deniz kuvvetleri bulunmamaktadır.

Sovyetlerin Macaristan'ı işgali, Macaristan'ın II. Dünya Savaşı'nda mağlup olmasından sonra başlayıp, 45 yıl devam eden bir süreci ifade etmektedir. İşgal, 1991 yılında SSCB'nin dağılmasından kısa bir süre önce sona ermiştir.

Macaristan I. Dünya Savaşı'ndan yenilgiyle ayrılan devletlerden birisi oldu. Savaştan sonra imzalanan Trianon Antlaşması ile hem toprak kaybedilmişti hem de silah konusunda sınırlandırılmalar mevcuttu. Ayrıca ekonomi konusunda da maddeler vardı. Antlaşmadan önce kaybedilen toprakları geri kazanmak için ülkede komünist devrim Béla Kun harekâtlar düzenlese de başarılı olamadı. Hatta komünist rejim yıkıldı. Bu durumda I. Dünya Savaşı'nda aynı kaderi yaşayan Almanya ile ittifak yapması işten bile değildi. Tabi hükûmet pek istemese de hem kralın isteği hem de Almanlar'ın baskısı sonucunda Anti-Komintern Paktı imzalandı.

<span class="mw-page-title-main">István Bethlen</span> Macaristan başbakanı (1874-1946; hd. 1921-1931)

Kont István Bethlen de Bethlen Macar aristokrat ve siyasetçi. 1921 ila 1931 yılları arasında Macaristan başbakanı olarak görev yapmıştır.

İlk Macar Cumhuriyeti veya dönemdeki ismiyle Macaristan Halk Cumhuriyeti kısa ömürlü halk cumhuriyeti, 1918 sonlarından 1919 ortalarına kadarlık olan kesinti arasında yaşadı. I. Dünya Savaşı'ndan sonra Avusturya-Macaristan İmparatorluğunun dağılması sonucu kuruldu. Macar Halk Cumhuriyeti, Macaristan Krallığı'nın yerini almış ve yerine başka bir kısa ömürlü devlet getirilmiştir.

Tokaj şarap bölgesi veya Tokaj-Hegyalja şarap bölgesi, Macaristan'ın kuzeydoğusunda ve Slovakya'yanın güneydoğusunda bulunan tarihi bir şarap bölgesidir. Aynı zamanda Macaristan'ın yedi büyük şarap bölgesinden biridir. Macarcada "dağ etekleri" anlamına gelen Hegyalja bu bölgenin orijinal adıydı.

Macaristan'da din, Macaristan 1000 yılında topluca Hristiyan olmuştur günümüzde laik bir devlettir ancak anayasada Hristiyanlık Macar kültürünün önemli bir parçası olduğu yazar.

Macaristan Krallığı, Bazen Naiplik veya Horthy dönemi olarak anılan, 1920'den 1946'ya kadar Naib Miklós Horthy'nin yönetimi altında bir ülkeydi. Horthy, nominal olarak Macar monarşisini temsil ediyordu. Ancak tahtta oturan bir kral yoktu. IV. Karl'ın tahta geri dönme girişimleri Horthy tarafından engellendi.

Bükreş Dokuzlusu, Romanya Cumhurbaşkanı Klaus Iohannis ve Polonya Cumhurbaşkanı Andrzej Duda'nın aralarında gerçekleştirdikleri ikili görüşme sonucunda 4 Kasım 2015'te Romanya'nın başkenti Bükreş'te kurulmuş bir organizasyondur. Polonya ve Romanya'nın yanı sıra Bulgaristan, Çekya, Estonya, Macaristan, Letonya, Litvanya ve Slovakya organizasyona dahil oldu. Bükreş Dokuzlusunun tüm üyeleri ya eski Sovyetler Birliği'nin (SSCB) ya da onun etki alanında bulunan ülkelerdir. Organizasyonun kurulmasında itici faktör Donbass Savaşı ve Rusya'nın Kırım'ı ilhakıdır. Bükreş Dokuzlusunun Gürcistan, Moldova ve Ukrayna gibi diğer ülkeleri de kapsayacak şekilde doğuya doğru genişletilmesi önerildi, ancak böyle bir şey kamuya açık bir şekilde tartışılmadı.

Nicolae Ionel Ciucă bir Rumen politikacı ve Romanya Kara Kuvvetleri'nden emekli generaldir. Milli Liberal Parti'nin genel başkanıdır. 2023 yazından itibaren Senato Başkanı olarak görev yapmaktadır.

Macar İrredantizmi veya Büyük Macaristan, tarihi Macaristan Krallığı topraklarının kurtarılmasına ilişkin irredantist siyasi fikirlerdir. Bu fikrin en düşük hedefi Macaristan'ın komşu ülkelerindeki Macar nüfuslu bölgelerin kontrolünü yeniden kazanmayı hedefliyordu. Macar tarihçiliği, Macar irredantizmini aynı zamanda "Tarihi Macaristan" olarak adlandırmaktadır. "Bütün Macaristan" da bu ideolojinin destekçileri tarafından yaygın olarak kullanılmaktadır.

1918 ile 1920 yılları arasında Macaristan'da bir devrimler ve müdahaleler dönemi yaşandı. Macaristan Demokratik Cumhuriyeti, Birinci Dünya Savaşı'nın sonunda 1918'de Yıldızpatı Devrimi sırasında Mihály Károlyi tarafından Avusturya-Macaristan İmparatorluğu'nun yıkıntılarından kuruldu. 1919'da cumhuriyet başka bir devrimle devrildi ve Macaristan Sovyet Cumhuriyeti kuruldu. Çözülmemiş çatışmalar, 1919'da Macaristan ile komşu devletler arasında savaşlara yol açtı. Macaristan Sovyet Cumhuriyeti, Romanya işgalinden sonra sona erdi. Versay'daki 1920 Trianon Antlaşması, Macaristan Krallığı'nı yarattı.

Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.