İçeriğe atla

Travma tetiklenmesi

Bir travma tetikleyicisi, önceki bir travmatik deneyimin hatırlanmasını sağlayan psikolojik bir uyarandır. Uyarıcının kendisinin korkutucu veya travmatik olması gerekmez ve yalnızca dolaylı veya yüzeysel olarak koku gibi daha önceki bir travmatik olayı anımsatıyor olabilir.[1] Tetikleyiciler tahmin edilmesi zor olabilir.[2][3]

Tetikleyiciler

Tetikleyici, etkilenen kişide korku veya sıkıntı yaratan anıları kışkırtan ve etkilenen kişinin travmatik bir deneyimle ilişkilendirdiği herhangi bir şey olabilir. Bazı yaygın tetikleyiciler şunlardır:

  • belirli bir koku[4] – taze biçilmiş çimen, tıraş sonrası ürünün kokusu veya parfüm gibi .[5] Koku duyusu koku alma, daha yakın olan yakınlığı göz önüne alındığında, diğer duyusal deneyim daha travmatik hatırlatıcı bağlı olduğu iddia edilmiştir koku ampul için limbik sistem .[6][7]
  • belirli bir tat - travmatik bir deneyim sırasında veya kısa bir süre önce yenen yemek gibi
  • belirli bir ses – örneğin bir helikopter veya bir şarkı[1]
  • belirli bir doku
  • günün belirli saatleri[8] – örneğin, gün batımı veya gün doğumu
  • yılın belirli zamanları veya belirli tarihler – örneğin, etkilenen kişinin 11 Eylül saldırıları sırasındaki hava durumu deneyimine benzeyen sonbahar havası,[9] veya travmatik bir deneyimin yıl dönümü
  • manzaralar – örneğin, devrilmiş bir ağaç veya belirli bir açıda parlayan bir ışık
  • yerler – örneğin, bir banyo veya tüm banyolar[10]
  • bir kişi, özellikle travmatik bir olay sırasında orada bulunan veya o olaya karışmış birine bir bakıma benzeyen bir kişi
  • bir argüman
  • ciltte bir his – kelepçe hissine benzeyen bir kol saati hissi veya cinsel saldırı mağdurları için cinsel temas
  • vücudun pozisyonu[11]
  • fiziksel ağrı
  • duygular – bunalmış, savunmasız hissetmek veya kontrol altında olmamak gibi
  • belirli bir durum – örneğin kalabalık bir yerde olmak

Tetikleyici genellikle kişisel ve özeldir. Ancak, gerçek deneyimle yakından ilişkili olması gerekmez. Örneğin, Körfez Savaşı'ndan sonra bazı İsrailliler, iki ses arasındaki benzerlik sınırlı olsa da, savaş sırasında duydukları siren sesiyle ilişkilendirdikleri, hızlanan bir motosikletin sesini tetikleyici olarak deneyimlediler.[12]

Görsel medyada grafik şiddetin gerçekçi tasvirinin, etkilenen bazı insanları film veya televizyon izlerken tetikleyicilere maruz bırakabileceği öne sürülmüştür.[1][13]

Tetik uyarıları, bir eserin bazı insanlar için rahatsız edici olabilecek yazı, resim veya kavramlar içerdiğine dair uyarılardır.[14] Terim ve kavram, kadına yönelik şiddeti tartışan feminist web sitelerinde ortaya çıktı ve daha sonra yazılı basın ve üniversite kursları gibi diğer alanlara yayıldı.

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ a b c "Post traumatic stress disorder (PTSD)". vvaa.org.au. Vietnam Veterans Association of Australia. 2015. 14 Eylül 1999 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Şubat 2016.  Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi: ":5" adı farklı içerikte birden fazla tanımlanmış (Bkz: )
  2. ^ Kolk (1994). "The body keeps the score: memory and the evolving psychobiology of posttraumatic stress". Harvard Review of Psychiatry. Lippincott Williams & Wilkins. 1 (5): 253-65. doi:10.3109/10673229409017088. PMID 9384857. 12 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Haziran 2021. 
  3. ^ "Post traumatic stress disorders in rape survivors". survive.org.uk. Birleşik Krallık: Survive. 2015. 16 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  4. ^ Protocol for Treatment of Post Traumatic Stress Disorder: SEE FAR CBT Model : Beyond Cognitive Behavior Therapy (İngilizce). IOS Press. 2010. ss. 18-19. ISBN 9781607505747. 12 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Haziran 2021. 
  5. ^ Post-Traumatic Stress Disorder For Dummies (İngilizce). John Wiley & Sons. 9 Şubat 2011. ss. 39-41. ISBN 9781118050903. 14 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Haziran 2021. 
  6. ^ "Arşivlenmiş kopya". 14 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Haziran 2021. 
  7. ^ "Arşivlenmiş kopya". 13 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Haziran 2021. 
  8. ^ Effective Treatments for PTSD, Second Edition: Practice Guidelines from the International Society for Traumatic Stress Studies (İngilizce). Guilford Press. 24 Ekim 2008. s. 107. ISBN 9781606237922. 12 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Haziran 2021. 
  9. ^ Healing from Trauma: A Survivor's Guide to Understanding Your Symptoms and Reclaiming Your Life (İngilizce). Da Capo Press. 2007. s. 30. ISBN 9781600940613. 13 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Haziran 2021. 
  10. ^ Effective Treatments for PTSD, Second Edition: Practice Guidelines from the International Society for Traumatic Stress Studies (İngilizce). Guilford Press. 24 Ekim 2008. s. 224. ISBN 9781606237922. 12 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Haziran 2021. 
  11. ^ Mindfulness-Oriented Interventions for Trauma: Integrating Contemplative Practices (İngilizce). Guilford Publications. 28 Eylül 2017. s. 304. ISBN 9781462533848. 12 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Haziran 2021. 
  12. ^ Protocol for Treatment of Post Traumatic Stress Disorder: SEE FAR CBT Model : Beyond Cognitive Behavior Therapy (İngilizce). IOS Press. 2010. s. 9. ISBN 9781607505747. 12 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Haziran 2021. 
  13. ^ Ephron (1 Ekim 2006). "Battlefield flashbacks". Newsweek. Newsweek LLC. Erişim tarihi: 20 Aralık 2007. []
  14. ^ "Trigger warnings: What do they do?". Ouch blog. BBC. 25 Şubat 2014. 2 Mart 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Şubat 2014. 

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

Trigger yani tetikleyici, ilişkisel veri tabanı yönetim sistemlerinde bir tabloda belirli olaylar meydana geldiği zaman yani ekleme, güncelleme, silme işlemlerinden biri gerçekleşmeden önce veya sonra çalışan ve belirli işlemleri kodlandığı şekilde yerine getiren yordamdır.

<span class="mw-page-title-main">Obsesif kompulsif bozukluk</span> istenmeyen ve tekrarlanan düşünceler, duygular, fikirler (obsesyonlar) veya bir şey yapmaya itici hissettiren davranışları (kompulsiyonlar) içeren anksiyete bozukluğu

Obsesif-kompulsif bozukluk (OKB), bireyin rahatsız edici düşüncelere sahip olduğu ve/veya belirli rutinleri, sıkıntıya yol açacak veya genel işlevi bozacak ölçüde tekrar tekrar yapma ihtiyacı hissettiği zihinsel ve davranışsal bir bozukluktur. Adından da anlaşılacağı gibi, OKB'nin birincil belirtileri obsesyonlar ve kompulsiyonlardır. Obsesyonlar, endişe, iğrenme veya rahatsızlık duyguları yaratan, kalıcı, istenmeyen düşünceler, zihinsel görüntüler veya dürtülerdir. Yaygın obsesyonlar arasında bulaşma korkusu, simetri takıntısı, din, cinsiyet ve zarar hakkında zorlayıcı düşünceler yer alır. Kompulsiyonlar, obsesyonlara yanıt olarak ortaya çıkan, tekrarlayan eylem veya rutinlerdir. Yaygın kompulsiyonlar arasında aşırı el yıkama, temizlik, bir şeyleri düzenleme, sayma, güvence arama ve bir şeyleri kontrol etme sayılabilir. OKB'li birçok yetişkin, kompulsiyonlarının bir anlam ifade etmediğinin farkındadır, ancak obsesyonların neden olduğu sıkıntıyı gidermek için yine de bunları gerçekleştirirler. Kompulsiyonlar o kadar sık meydana gelir ki, tipik olarak günde en az bir saat sürer ve kişinin yaşam kalitesini bozar.

<span class="mw-page-title-main">Anksiyete bozukluğu</span> günlük durumların aşırı, mantıksız bir kaygıya sebep olduğu bilişsel bozukluk

Anksiyete bozuklukları, belirgin ve kontrol edilemeyen anksiyete ve korku duyguları ile karakterize edilen bir grup zihinsel bozukluklardır. Bu durumlar, bireylerin sosyal, mesleki ve kişisel işlevselliğini önemli ölçüde bozar. Anksiyete, huzursuzluk, alınganlık, kolay yorulma, konsantrasyon güçlüğü, kalp hızında artış, göğüs ağrısı, karın ağrısı gibi fiziksel ve bilişsel belirtilere yol açabilir ve belirtiler bireyler arasında değişiklik gösterebilir.

Travma sonrası stres bozukluğu (TSSB) veya posttravmatik stres bozukluğu (PTSD), travma yaratan bir olayın yaşanmasından sonra, o olayın günlük yaşamda veya rüyada tekrar yaşanması, o olayı hatırlatan durumlardan kaçınmaya yol açan bir aşırı uyarılmışlık, kaygı ve kolayca irkilmeyi içeren bir kaygı bozukluğudur.

<span class="mw-page-title-main">Lohusalık</span>

Lohusalık ya da loğusalık bir kadının doğum yaptıktan sonra yaşadığı yaklaşık 6 haftalık süreci kapsayan döneme verilen isimdir. Bu dönem, kadınların gebelikte, metabolizma ve genital sistem oluşan değişimlerin geriye döndüğü süreçtir. Lohusalıkta hormon seviyeleri ve rahim boyutları gebelik öncesi seviyelere geriler.

Aleksitimi ya da duygu körlüğü, duyguları tanımlama ve açıklama konusunda subklinik yetersizlik ile karakterize olan bir kişilik oluşumudur. Aleksitiminin temel özellikleri; duygusal farkındalıkta, sosyal bağlılıkta ve kişilerarası ilişkilerde bozukluk olarak sıralanabilir.

<span class="mw-page-title-main">Pharoahe Monch</span> Amerikalı müzik yapımcısı

Troy Donald Jamerson, bilindiği sahne adı ile Pharoahe Monch, Amerikalı hip hop sanatçısı.

<span class="mw-page-title-main">Diyalektik davranış terapisi</span>

Diyalektik davranış terapisi (DBT), borderline kişilik bozukluğundan (BPD) muzdarip insanlara yardım etmek için tasarlanmış kanıta dayalı psikoterapidir. Ayrıca, duygudurum bozukluklarının yanı sıra kendini yaralama, intihar düşüncesi ve madde bağımlılığı gibi yardımcı olmayan davranış kalıplarını değiştirmesi gerekenleri tedavi etmek için de kullanılmıştır. Bu yaklaşım, insanların, reaktif durumlara yol açan tetikleyicileri öğrenerek ve istenmeyen reaksiyonlardan kaçınmaya yardımcı olmak için olayların, düşüncelerin, duyguların ve davranışların sırasındaki hangi başa çıkma becerilerinin uygulanacağının değerlendirilmesine yardımcı olarak duygusal ve bilişsel düzenlemelerini arttırmalarına yardımcı olmak için tasarlanmıştır.

Maruz bırakma terapisi, davranışçı terapide anksiyete bozukluklarını tedavi etmek için kullanılan bir tekniktir. Maruz bırakma terapisi, hedef hastayı herhangi bir tehlikeye neden olmaksızın kaygı kaynağına veya bağlamına maruz bırakmayı içerir. Bunu yapmanın, endişelerini veya sıkıntılarını aşmalarına yardımcı olduğu düşünülmektedir. Prosedürel olarak, laboratuvar kemirgenleri üzerinde geliştirilen korku yok olma paradigmasına benzer. Çok sayıda çalışma, genel anksiyete bozukluğu, sosyal anksiyete bozukluğu, obsesif kompulsif bozukluk, TSSB ve spesifik fobiler gibi bozuklukların tedavisinde etkinliğini göstermiştir.

<span class="mw-page-title-main">Bilinçli farkındalık</span>

Bilinçli farkındalık kişinin anda hareket etme becerilerini geliştiren uygulamalar bütünüdür. Psikolojinin yeni bir alanı olarak kabul görmesiyle son bir kaç onyıldır Avrupa ve ABD'de populerlik kazanmış, Asya toplumlarında ise binlerce yıldan beri uygulanagelen bedensel ve ruhsal zindelik uygulamalarından biridir. Batı kültürlerinde meditasyon zihne odaklanmak üzerine kuruludur, Satı (farkındalık) uygulamasında nefese odaklanmak esastır. Bu uygulamaların, insan üzerindeki psikolojik olumlu yansımaları Bilinçli Farkındalık ya da Mindfullness olarak psikoloji literatürüne girmiştir Aslında, bu kavram geleneksel kadim uygulamalara verilmiş yeni bir addır.

Bilişsel davranışçı terapi (BDT) ruh sağlığını geliştirmek amacıyla yapılan bir psikososyal müdahaledir. BDT tipi terapide, bireye fayda sağlamayan bilişsel bozulmalara odaklanır ve bu bilişsel bozulmalar değiştirilmeye çalışılır. Bireyin duygusal denge haline gelmesini ve kendi günlük yaşam problemlerini çözebilmesi için kişisel başa çıkma stratejileri geliştirmesini sağlamayı hedefler. Yöntem depresyon tedavisinde kullanılmak için tasarlanmış olsa da günümüzde anksiyete dahil birçok ruh sağlığı bozukluğunda kullanılmak üzere geliştirilmiştir. BDT bilişsel ve davranışçı psikoterapilerin kanıta dayalı teknik ve stratejilerini birlikte kullanarak psikopatolojileri tedavi etmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Anozmi</span>

Anozmi veya koku kaybı, bir veya daha fazla kokuyu algılama yeteneğinin kaybedilmesi. Anozmi geçici veya kalıcı olabilir. Bazı kokulara veya tüm kokulara karşı duyarlılığın azalmasını kapsayan hipozmiden farklıdır. Bazı insanlar belirli bir koku için anozmik olabilir, bu durum "spesifik anozmi" olarak bilinir. Doğumdan koku duyusunun yokluğu konjenital anozmi olarak adlandırılır.

<span class="mw-page-title-main">Depersonalizasyon-derealizasyon bozukluğu</span>

Depersonalizasyon-derealizasyon bozukluğu, kişinin sürekli veya tekrarlayan depersonalizasyon veya derealizasyon duygularına sahip olduğu bir ruhsal bozukluktur. Depersonalizasyon, kişinin kendisinden kopuk hissetmesi olarak tanımlanır. Bireyler, kendi düşüncelerinin veya bedenlerinin dışarıdan bir gözlemcisi gibi hissettiklerini ve sıklıkla düşünceleri veya eylemleri üzerinde kontrol kaybı hissettiğini bildirebilirler. Derealizasyon, kişinin çevresinden kopması olarak tanımlanır. Derealizasyon yaşayan bireyler çevrelerindeki dünyayı sisli, rüya gibi / gerçeküstü veya görsel olarak çarpıtılmış olarak algıladıklarını bildirebilirler.

Geçmişe dönüş ya da istemsiz tekrar eden bellek, bireylerin eski deneyimleri ya da eski deneyimlerin ögelerini ani ve genellikle güçlü bir şekilde yeniden deneyimlediği psikolojik fenomendir. Bu deneyimler sevindirici, üzgün, heyecan verici veya herhangi başka bir duygu olabilir. Geçmişe dönüş terimi, özellikle, anı istemsiz hatırlandığında ve/veya bu anı insanın tekrar yaşayabileceği kadar yoğun olduğunda, bunun gerçek zamanda yaşanmadığını, sadece bir anı olduğunu fark edemeyeceği durumlarda kullanılır.

<span class="mw-page-title-main">Venlafaksin</span> İlaç

Venlafaksin ya da ilk marka adıyla Efexor, serotonin-norepinefrin geri alım inhibitörü (SNRI) sınıfından bir antidepresan ilaçtır. Majör depresif bozukluk (MDD), yaygın anksiyete bozukluğu (GAD), panik bozukluğu ve sosyal fobi tedavisinde kullanılır. Kronik ağrı için de kullanılabilmektedir. Ağız yoluyla kullanılır.

<span class="mw-page-title-main">Algı felsefesi</span> Felsefi Yaklaşım

Algı felsefesi, algısal deneyimin doğası ve algısal verilerin durumuyla, özellikle de dünya hakkındaki inançlar veya dünya hakkındaki bilgilerle nasıl ilişkili olduklarıyla ilgilidir. Herhangi bir açık algı açıklaması, çeşitli ontolojik veya metafizik görüşlerden birine bağlılığı gerektirir. Filozoflar, nesnelerin algılarının ve bunlarla ilgili bilgi veya inançların bireyin zihninin yönleri olduğunu varsayan içselci açıklamaları ve bunların bireyin dışındaki dünyanın gerçek yönlerini oluşturduklarını belirten dışsalcı açıklamaları birbirinden ayırır. Son zamanlardaki felsefi çalışmalar, tek görme paradigmasının ötesine geçerek algının felsefi özelliklerini genişletmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Travmatik beyin hasarı</span>

Kafa içi yaralanma olarak da bilinen travmatik beyin hasarı (TBI), harici bir kuvvetin neden olduğu beyin hasarıdır. TBI, ciddiyetine, mekanizmaya veya diğer özelliklere göre sınıflandırılabilir. Kafa travması kavramı ise kafa derisi ve kafatası gibi diğer yapılara da zarar verebilecek daha geniş bir kategoridir. TBI, fiziksel, bilişsel, sosyal, duygusal ve davranışsal semptomlarla sonuçlanabilir ve tam iyileşmeden kalıcı sakatlık veya ölüme kadar değişebilir.

<span class="mw-page-title-main">Askeri simülasyon</span>

Askeri Simülasyon'lar siviller tarafından eğlence, Extreme spor veya nostaljik amaçlarla yapılan ya da Askerî personel tarafından gerçekleştirilen eğitimsel silahlı çatışma senaryolarının simüle edilmesini ifade eder. Askeri simülasyonlar, bir savaş deneyimi sağlama, savaş alanı görevlerini simüle etme, Eğlenceli vakit geçirme, Tarihi şahsiyetleri ve olayları tanıtma, çatışma psikolojisini ve adrenalini yaşama gibi faaliyetleri içerir. Askeri simülasyonların çeşitli biçimleri vardır: airsoft, paintball veya laser tag gibi askeri senaryolara ve takım taktiklerine dayalı gerçekçiliğin ön planda olduğu fiziksel atış sporları; tarihsel olayları yaşatmak, canlandırmak, cosplay gibi aktiviteler; Askeri Eğitim ve bilgisayar ortamlarında oynanan Askeri simülasyon taktik nişancı oyunlarıdır. Airsoft silahları, kozmetik tasarımı, gerçekçi dış balistikleri, orijinal ateşli silah aksesuarlarıyla uyumlulukları ve ucuz mühimmatları nedeniyle Askeri simülasyonlarda yaygın olarak tercih edilmektedir. Askeri simülasyonlarda olaylar; tarihi veya hayali savaşlar, meskun mahal çatışma simülasyonu veya serbest stil kentsel/orman savaşı temalı olabilir.

Judith Lewis Herman, ensest ve travmatik stresin anlaşılması ve tedavisine odaklanan Amerikalı psikiyatrist, araştırmacı, öğretmen ve yazardır.

Bastırılmış hafıza, özellikle bireyleri haksız ve yanlış bir şekilde suçlamak için kullanıldığı ve önemli zararlara yol açtığı yasal bağlamlarda tartışmalı bir kavramdır. Amerikan Psikoloji Derneği çalışma grubu, "çocukken cinsel istismara uğrayan çoğu insan, başlarına gelenlerin tamamını veya bir kısmını hatırlarken, uzun süredir geçmiş istismar anılarının unutulmasının mümkün olduğunu belirtmiştir. Sigmund Freud, daha sonra teorisini revize etse de, başlangıçta çocukluk cinsel travması anılarının sıklıkla bastırıldığını ancak bu travmaların bilinçsizce davranışları ve duygusal tepkileri etkilediğini savunmuştur.