İçeriğe atla

Transtage (roket üst kademesi)

Transtage (roket üst kademesi)
A Transtage
Üretici firmaMartin Marietta
Menşei ülkeABD
KullanılanTitan III
Genel özellikler
Yükseklik457 metre (1.499 ft)
Çap305 metre (1.001 ft)
Brüt ağırlık12.247 kilogram (27.000 lb)
Motor özellikleri
Gücünü veren2 AJ10-138
Maksimum itme kuvvetiher biri 8.000 lbf (36 kN)[1]
Özgül itici kuvvet311 saniye (3,05 km/s)
Yanma süresi440 saniye
YakıtAerozine 50 / N2O4


Transtage; Amerika Birleşik Devletleri Hava Kuvvetleri'nin SSB-10A olarak adlandırılan, Martin Marietta ve Aerojet tarafından geliştirilen, Titan III roketlerinde kullanılan bir Amerikan yapımı roket üst kademesidir.

Tarih

Titan III Transtage ateşlemesi çizimi

Transtage, askeri yüklerin sabit yörüngeye fırlatılması gerekliliği öngörüsüyle geliştirilmiştir. 20 Ağustos 1962'de kademe geliştirilmesi için bir sözleşme yayınlanmıştır.[2] Transtage, Aerozine 50 yakıtı ve oksitleyici olarak da nitrojen tetroksit kullanan, basınçla beslenen iki odacıklı bir konfigürasyon kullanmıştır; itme odaları yönlendirme için yalpalamalıydı ve her biri 8.000 lbf (36 kN) itme kuvveti üretmekteydi.[3] Tasarım odağı, görevin ilk altı saati boyunca üç kez ve daha fazla yeniden başlatma gerektirmekteydi.[4]

Kırk yedi adet Titan III fırlatmasında Transtage üst aşamalarının kullanıldığı bilinmektedir. Bunlardan [5] üçünün fırlatma hatası yaşadığı bilinmektedir.[6] Titan IIIA tarafından desteklenen ilk fırlatma 1 Eylül 1964'te gerçekleştirilmiştir.[7] Transtage başlangıçta basınç oluşturamamış, bu da motorun erken kapanmasına ve yörüngeye ulaşamamasına neden olmuştur.[6] 10 Aralık'taki ikinci fırlatma başarılı olmuş ve sonraki tüm fırlatmalarda Titan IIIC fırlatma aracı kullanılmıştır. Transtage'ın son fırlatılışı 4 Eylül 1989'da Titan 34D roketiyle gerçekleştirilmiştir.[6]

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ Wade, Mark. "AJ10-138". Encyclopedia Astronautica. 28 Aralık 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Temmuz 2019. 
  2. ^ Foradori, Paolo; Giampiero Giacomello; Alessandro Pascolini (2017). Arms Control and Disarmament: 50 Years of Experience in Nuclear Education. Londra: Palgrage Macmillan. ss. 56-57. ISBN 978-3-319-62258-3. 
  3. ^ "Titan Transtage". 28 Aralık 2016. 28 Aralık 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Nisan 2024. 
  4. ^ Hunley, J.D. (2007). The Development of Propulsion Technology for U.S. Space-Launch Vehicles, 1926-1991. College Station, TX: Texas A&M University Press. s. 168. ISBN 978-1-58544-588-2. 
  5. ^ "Transtage". space.skyrocket.de. Erişim tarihi: 26 Nisan 2024. 
  6. ^ a b c Heyman, Jos (17 Mart 2003). "Martin Marietta SSB-10 Transtage". Directory of U.S. Military Rockets and Missilesm Appendix 3: Space Vehicles. Designation-Systems. Erişim tarihi: 17 Aralık 2017. 
  7. ^ "Transtage 1, 2, 5". www.astronautix.com. 18 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Nisan 2024. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">.dk</span> Danimarka için internet ülke kodu üst seviye alan adı

.dk Danimarka'nın internet ülke üst seviye alan adıdır (ccTLD). Punktum dk tarafından yönetilir. Kaydedilen her yeni alan adı için akredite edilen bir kayıt kuruluşu aracılığıyla başvurulmalıdır. Daha sonra alan adı Punktum dk veya akredite edilen kayıt kuruluşu tarafından yönetilebilir.

<span class="mw-page-title-main">Roket</span> itiş için kullanılan pirokinetik motor; yanıcı silah için bkz. Q2037215

Roket bir uzay aracı, hava aracı, araç, atkı veya bombadır. Roket, roket motorundan itme gücü elde eder. Roket motoru egzozu tamamen roket içinde taşınan roket itici yakıtından oluşur. Roket motorları etki ve tepki ile çalışır ve sadece egzozlarını yüksek hızda ters yönde dışarı atarak roketleri ileri doğru iter ve bu nedenle uzay boşluğunda çalışabilir. Etimolojik kökeni İtalyancada "bobin" anlamına gelen rocchetto olup, silindirik şekil benzerliğinden ötürü modern anlamında sahiplenilen kelimenin kullanımı 20. yüzyıl başlarında savaş gemilerinin öz itmeli ateşleme mermilerine dayanmaktadır. Türk Dil Kurumuna göre Türkçeye Fransızca roquette kelimesinden geçmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Saturn V</span>

Satürn V ABD yapımı insan taşıyabilen kullan at roket olup, NASA'nın Apollo ve Skylab programlarında 1967 ile 1973 arasında kullanılmıştır. Bu çok kademeli sıvı yakıtlı fırlatma aracını NASA 13 kez Kennedy Uzay Merkezi - Florida'dan hiçbir mürettebat veya yük kaybı olmadan fırlatmıştır. Kullanılabilirliği olan en uzun, en ağır ve en güçlü roket olup halen en ağır fırlatma aracı kapasitesi rekorunu elinde tutmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">SpaceX</span> Amerikan özel havacılık şirketi

SpaceX, merkezi ABD'nin Kaliforniya eyaletindeki Hawthorne şehrinde bulunan bir Amerikalı uzay taşımacılığı şirketidir. SpaceX; Falcon 9, Falcon Heavy, Starlink, Dragon Kargo, Starship gibi uzay misyonu araçlarını bünyesinde bulundurmaktadır.

<i>Cassini-Huygens</i> NASA-ESA-ASI ortak yapımı kaşif (satürn ve uyduları)

Cassini–Huygens, doğal uyduları ve halkaları da dahil olmak üzere Satürn sistemini incelemek amacıyla 15 Ekim 1997'de başlatılan NASA, ESA ve ASI ortaklığında gezegenler arası uzay araştırma göreviydi.

<span class="mw-page-title-main">Gemini 1</span>

Gemini 1, NASA'nın Gemini Projesi'ndeki ilk görevdi. Gemini uzay aracının mürettebatsız test uçuşunun ana hedefi, yeni uzay aracının ve modifiye edilmiş Titan II fırlatma aracının yapısal bütünlüğünü test etmekti. Aynı zamanda Gemini Projesi için yeni takip ve iletişim sistemlerinin ilk testiydi ve ilk mürettebatlı görevler için yer destek ekiplerine eğitim imkanı sağlamıştı.

<span class="mw-page-title-main">Gemini 2</span>

Gemini 2, Titan tipi bir taşıyıcı roketle mürettebatsız Gemini uzay aracının ikinci fırlatılışıydı. Fırlatma işlemi, Cape Canaveral'dan 19 Ocak 1965'te 14:03 UTC'de gerçekleşti. Gemini 2 de tıpkı Gemini 1 gibi, Gemini uzay aracının test uçuşu olarak planlanmış mürettebatsız bir görevdi. Görevin ana hedefi, Gemini tipi bir kapsülün Dünya atmosferine yeniden girişi ve sonucunda ısı kalkanlarının test edilmesiydi. Bu nedenle, balistik tipte kısa bir yörünge altı uçuş gerçekleştirildi.

<span class="mw-page-title-main">Falcon 9</span> Merkezi Kaliforniyanın Hawthorne şehrinde olan SpaceX şirketi tarafından tasarlanıp geliştirilen yeniden kullanılabilir bir fırlatma araçları ailesi

Falcon 9, merkezi Kaliforniya'nın Hawthorne şehrinde olan SpaceX şirketi tarafından tasarlanıp geliştirilen yeniden kullanılabilir bir fırlatma araçları ailesidir. Bu fırlatma araçları ailesi Falcon 9 v1.0, Falcon 9 v1.1, Falcon 9-R'den oluşmaktadır. Bu yörüngeye iki aşamada çıkan aracın her iki aşaması için de güç, yakıt olarak sıvı oksijen (LOX) ve roket-sınıfı kerosen (RP-1) kullanan roket motorları tarafından sağlanır. Falcon 9'un şu anki haliyle alçak Dünya yörüngesine 13150 kilogram (28990 lb) ağırlığında ve yer istasyonu transfer yörüngesine 4,850 kilogram (10,690 lb) ağırlığında görev yüklerini taşıyabilmektedir. Her üç Falcon 9 aracı da orta ölçekteki fırlatma sistemleri sınıfındadır.

<span class="mw-page-title-main">Falcon 1</span> SpaceX şirketi tarafından özel sermaye ile geliştirilmiş ve üretilmiş olan, bir harcanabilir fırlatma sistemi

Falcon 1, SpaceX şirketi tarafından özel sermaye ile geliştirilmiş ve üretilmiş olan, bir 'harcanabilir fırlatma sistemidir. Yörüngeye-iki-aşamalı-çıkan türdeki roket her iki aşama için de yakıt olarak LOX/RP-1 karışımını kullanmaktadır, ilk aşamada tek bir Merlin motoru ve ikinci aşamada ise tek bir Kestrel motoru kullanılmaktadır. Roket baştan sona SpaceX tarafından tasarlandı ve özel sermaye ile geliştirilerek yörüngeye çıkabilen ilk başarılı sıvı-yakıt-itkili fırlatma aracı olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Falcon Heavy</span>

Falcon Heavy, SpaceX tarafından tasarlanmış ve üretilmiş, kısmen yeniden kullanılabilen bir ağır yük fırlatma aracıdır. Falcon Heavy, Falcon 9 fırlatma aracının bir uyarlamasıdır ve Falcon 9 roket çekirdeğinin yanı sıra, Falcon 9 ilk aşamasından türetilmiş olan, fazladan iki adet sonradan eklenen roketten oluşmaktadır. Bu yapılandırma Alçak Dünya yörüngesine (ADY) çıkarılabilen görev yükü miktarını yaklaşık 54 tona yükseltecektir, bununla karşılaştırılacak olursa Falcon 9 v1.1 aracı 13 ton'a kadar görev yükünü ADY'ye çıkarabilmektedir. Falcon Heavy için ilk fırlatma 6 Şubat 2018 tarihinde başarılı olarak gerçekleşmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Fırlatma aracı</span> uzaya bir obje taşımayı sağlayan roket

Uzay yolculuğu alanında fırlatma aracı ya da taşıyıcı roket bir görev-yükünü Dünya'nın yüzeyinden uzaya taşımak için kullanılan bir rokettir. Bir fırlatma sistemi fırlatma aracından, fırlatma rampasından ve diğer çeşitli altyapı bileşeninden oluşmaktadır. Genelde taşıyıcı roketler yörüngeye yapay uydu yerleştirmek için kullanılırken, araştırma roketi gibi bazı uzay uçuşları Yörünge-altı uzay uçuşu olarak sınıflandırılır. Bazı roketler ise bir uzay aracının Dünya'nın yörüngesinden tamamen kurtulamasını sağlarlar.

<span class="mw-page-title-main">Roskosmos</span> Rusya uzay ajansı

Roskosmos Devlet Uzay Etkinlikleri Kuruluşu, Rusya'nın uzay bilimleri programı ile genel havacılık ve uzay araştırmalarından sorumlu devlet kurumudur.

<span class="mw-page-title-main">Naro-1</span>

Naro-1 veya daha önceki adıyla Korea Space Launch Vehicle (KSLV), Güney Kore yapımı iki kademeli katı yakıtlı bir fırlatma roketidir. Naro-1, Güney Kore'nin ilk fırlatma roketi olup aynı zamanda yörüngeye ulaşan ilk Güney Kore yapımı fırlatma aracıdır.

<span class="mw-page-title-main">Uzay aracı itki sistemi</span> Uzay aracını ivmelendirmeye yarayan her türlü yönteme verilen ad

Uzay aracı itki sistemi ya da Uzay aracı sevk sistemi, uzay aracını ve uyduları ivmelendirmekte kullanılan her türlü yönteme verilen addır. Pek çok farklı yöntem bulunmaktadır. Her yöntemin bazı sakıncaları ve üstün tarafı vardır ve uzay aracı sevki etkin bir araştırma alanıdır. Ancak, günümüzdeki pek çok uzay aracı, aracın arkasından/geri tarafından bir gazı roket motoru çıkışı yüksek hızda geçirmek suretiyle itki/sevk üretir. Bu çeşit bir motora roket motoru denmektedir.

Bu yörünge fırlatma sistemlerinin bir karşılaştırmasıdır. Aşağıda geleneksel yörünge fırlatma sistemlerinin tam listesi sunulmuştur. Geleneksel fırlatıcı aileleri kısa, basit listesi için bkz: Yörünge fırlatma aileleri karşılaştırması.

<span class="mw-page-title-main">PSLV</span> Hindistan yapımı dört kademeli bir fırlatma roketidir. Roket Hindistan Uzay Araştırma Örgütü (ISRO) geliştirilmiş olup önceki Sovyet yapımı roketlerin yerini almıştır.

PSLV, Hindistan yapımı dört kademeli bir fırlatma roketidir. Roket Hindistan Uzay Araştırma Örgütü (ISRO) geliştirilmiş olup önceki Sovyet yapımı roketlerin yerini almıştır. PSLV, küçük boyutlu uyduları yer durağan aktarım yörüngesine fırlatma özelliğine sahiptir.

<span class="mw-page-title-main">RL10</span>

RL10, itici gazlar olan kriyojenik sıvı hidrojen ve sıvı oksijen yakan, Aerojet Rocketdyne tarafından Amerika Birleşik Devletleri'nde inşa edilen sıvı yakıtlı kriyojenik bir roket motorudur. Modern versiyonlar vakumda motor başına 110 kilonewton (25.000 lbf) kadar itme gücü sağlar. Atlas V'in Centaur üst fazı ve Delta IV'ün DCSS'si için üç RL10 versiyonu üretildi. Uzay Fırlatma Sisteminin Keşif Üst Fazı, OmegA roketinin üst fazı ve Vulcan roketinin Centaur V'i için üç versiyon daha geliştirilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Artemis 1</span> Ay ve Marsta insan keşfine olanak sağlayacak bir dizi görevin ilk aşaması

Artemis I, Kasım 2022'de gerçekleştirilen fırlatmayla başlamış mürettebatsız bir Ay yörüngesi göreviydi. NASA'nın Artemis programının ilk büyük uzay uçuşu olan Artemis I, ajansın elli yıl önce sona eren Apollo programından sonra Ay'a dönüşünü simgeliyordu. Orion uzay aracı ve Space Launch System (SLS) roketinin ilk entegre uçuş testiydi ve ana amacı, sonraki Artemis görevlerine hazırlık olarak Orion uzay aracını ve özellikle de ısı kalkanını test etmekti. Bu görevler, Ay'da yeniden insan varlığı oluşturmayı ve Mars'ın araştırılması da dahil olmak üzere gelecekteki bilimsel çalışmalar için gereken teknolojileri ve ticari yaklaşımları göstermeyi amaçlamaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Venus Express</span> uzay sondası

Venus Express (VEX), Avrupa Uzay Ajansı'nın (ESA) ilk Venüs keşif göreviydi. Kasım 2005'te fırlatılan araç, Nisan 2006'da Venüs'e ulaştı ve Venüs çevresindeki kutup yörüngesinden sürekli olarak bilimsel veriler göndermeye başladı. Yedi bilimsel cihazla donatılmış olan görevin ana hedefi, Venüs atmosferinin uzun vadeli gözlemlenmesiydi. Bu kadar uzun süreler boyunca yapılan gözlemler, Venüs'e yapılan önceki görevlerde hiç yapılmamıştı ve atmosfer dinamiklerinin daha iyi anlaşılmasının anahtarıydı. ESA, görevi Aralık 2014'te sonlandırdı.

<span class="mw-page-title-main">Atalet üst kademesi</span>

Başlangıçta Geçici Üst Aşama olarak adlandırılan Atalet Üst Aşaması (IUS), Boeing tarafından 1976'dan itibaren Amerika Birleşik Devletleri Hava Kuvvetleri için geliştirilen iki aşamalı, katı yakıtlı bir uzay fırlatma sistemidir. Üzerine yüklenmiş olan uzay görevi yüklerini alçak Dünya yörüngesinden yukarıya yükseltmek için kullanılmaktadır. Üst kademe olarak Titan 34D veya Titan IV roketleriyle veya uzay römorkörü olarak Uzay Mekiği'nin yük bölmesinden fırlatılmasının ardından daha yüksek yörüngelere veya gezegenler arası yörüngelere gönderilmesinde kullanılır.