İçeriğe atla

Transpozisyon (satranç)

Satrançta transpozisyon, farklı bir hamle dizisiyle de ulaşılabilecek bir pozisyonu oluşturan hamleler dizisidir. Transpozisyonlar özellikle açılışlarda yaygındır çünkü belirli bir pozisyona farklı hamle dizileriyle ulaşılabilir. Oyuncular bazen transpozisyonları bilerek kullanırlar: beğenmedikleri varyantlardan kaçınmak, rakiplerini alışık olmadıkları veya rahatsız edici bir duruma çekmek ya da sadece rakiplerini endişelendirmek için.[1] Bir hamle yaparak transpozisyon oluşturmak, “transpoze etmek” olarak adlandırılır.

Transpozisyon tabloları, bilgisayar satranç programlarının önemli bir parçasıdır.

Transpozisyonlar; shogi, Go, tic-tac-toe ve Hex gibi diğer soyut strateji oyunlarında da mevcuttur.

Örnekler

Farklı rotalarla ulaşılan pozisyonlar

a8 rdb8 ndc8 bdd8 qde8 kdf8 bdg8h8 rd
a7 pdb7 pdc7 pdd7e7f7 pdg7 pdh7 pd
a6b6c6d6e6 pdf6 ndg6h6
a5b5c5d5 pde5f5g5h5
a4b4c4 pld4 ple4f4g4h4
a3b3c3 nld3e3f3g3h3
a2 plb2 plc2d2e2 plf2 plg2 plh2 pl
a1 rlb1c1 bld1 qle1 klf1 blg1 nlh1 rl
Pozisyon, Vezir Gambiti veya İngiliz Açılışı'ndan ortaya çıkabilir.

Örneğin, ilk pozisyon Vezir Gambiti'nden elde edilebilir:

1. d4 d5
2. c4 e6
3. Ac3 Af6

Ama bu pozisyon İngiliz Açılışı'ndan da elde edilebilir:

1. c4 e6
2. Ac3 Af6
3. d4 d5

Böylece İngiliz Açılışı, Vezir Gambiti'ne transpoze oldu.

a8 rdb8 ndc8 bdd8 qde8 kdf8 bdg8h8 rd
a7 pdb7 pdc7 pdd7e7f7 pdg7 pdh7 pd
a6b6c6d6e6f6 ndg6h6
a5b5c5d5 pde5f5g5h5
a4b4c4d4 ple4f4g4h4
a3b3c3d3e3f3 nlg3h3
a2 plb2 plc2 pld2e2f2 plg2 plh2 pl
a1 rlb1 nlc1 bld1 qle1 klf1 blg1h1 rl
Pozisyon, Fransız Savunması veya Petrov Savunması'ndan ortaya çıkabilir.

İkinci pozisyonda başka bir örnek daha görüyoruz. Bu pozisyon Fransız Savunması'ndan elde edilebilir:

1. e4 e6
2. d4 d5
3. exd5 exd5
4. Af3 Af6

Aynı pozisyon Petrov Savunması'ndan da, her iki tarafın da oynadığı ikişer ekstra hamle ile, elde edilebilir:

1. e4 e5
2. Af3 Af6
3. Axe5 d6
4. Af3 Axe4
5. d3 Af6
6. d4 d5 [2]
a8 rdb8 ndc8 bdd8 qde8 kdf8g8h8 rd
a7 pdb7 pdc7 pdd7e7f7 pdg7 pdh7
a6b6c6d6e6f6 ndg6h6 pd
a5b5c5d5 pde5f5g5 blh5
a4b4 bdc4d4 ple4f4g4h4
a3b3c3 nld3e3f3g3h3
a2 plb2 plc2 qld2e2 plf2 plg2 plh2 pl
a1 rlb1c1d1e1 klf1 blg1 nlh1 rl
Pozisyon, Kabul Edilmemiş Vezir Gambiti veya Nimzo-Hint Savunması'ndan ortaya çıkabilir.

Üçüncü pozisyon başka bir örneği göstermektedir. Bu pozisyon Kabul Edilmemiş Vezir Gambiti'nin Değişim Varyantı ile elde edilebilir:

1. d4 d5
2. c4 e6
3. Ac3 Af6
4. cxd4 exd4
5. Fg5 Fb4
6. Vc2 h6

Aynı pozisyon Nimzo-Hint Savunması'nın Klasik Varyantı ile de elde edilebilir:

1. d4 Af6
2. c4 e6
3. Ac3 Fb4
4. Vc2 d5
5. cxd4 exd4
6. Fg5 h6

Bazı açılışların transpozisyon olasılıkları

Bazı açılışlar, geniş transpozisyon olanaklarıyla bilinir. Örneğin: Katalan Açılışı ve Sicilya Savunması.[3][4]

Basit bir örnek olarak 1.d4 e6 (Horwitz Savunması) açılış hamleleri, çok hızlı bir şekilde geniş yelpazedeki açılışlara, örneğin şunlara, transpoze olabilir:

.
abcdefgh
8
a8 black rook
b8 black knight
c8 black bishop
d8 black queen
e8 black king
f8 black bishop
g8 black knight
h8 black rook
a7 black pawn
b7 black pawn
c7 black pawn
f7 black pawn
g7 black pawn
h7 black pawn
e6 black pawn
d5 black pawn
c4 white pawn
d4 white pawn
a2 white pawn
b2 white pawn
e2 white pawn
f2 white pawn
g2 white pawn
h2 white pawn
a1 white rook
b1 white knight
c1 white bishop
d1 white queen
e1 white king
f1 white bishop
g1 white knight
h1 white rook
8
77
66
55
44
33
22
11
abcdefgh
2.c4 d5 hamlelerinden sonra, Kabul Edilmemiş Vezir Gambiti oluşur. Açılışın kendisi de geniş transpozisyon olanakları sunar.
abcdefgh
8
a8 black rook
b8 black knight
c8 black bishop
d8 black queen
e8 black king
f8 black bishop
h8 black rook
a7 black pawn
b7 black pawn
c7 black pawn
d7 black pawn
f7 black pawn
g7 black pawn
h7 black pawn
e6 black pawn
f6 black knight
c4 white pawn
d4 white pawn
a2 white pawn
b2 white pawn
e2 white pawn
f2 white pawn
g2 white pawn
h2 white pawn
a1 white rook
b1 white knight
c1 white bishop
d1 white queen
e1 white king
f1 white bishop
g1 white knight
h1 white rook
8
77
66
55
44
33
22
11
abcdefgh
2.c4 Af6 hamlelerinden sonrası. Pozisyon birçok farklı açılışa transpoze olabilir. Örneğin: Kabul Edilmemiş Vezir Gambiti, Nimzo-Hint Savunması, Vezir Hint Savunması veya Modern Benoni gibi.
abcdefgh
8
a8 black rook
b8 black knight
c8 black bishop
d8 black queen
e8 black king
f8 black bishop
g8 black knight
h8 black rook
a7 black pawn
b7 black pawn
c7 black pawn
d7 black pawn
g7 black pawn
h7 black pawn
e6 black pawn
f5 black pawn
c4 white pawn
d4 white pawn
a2 white pawn
b2 white pawn
e2 white pawn
f2 white pawn
g2 white pawn
h2 white pawn
a1 white rook
b1 white knight
c1 white bishop
d1 white queen
e1 white king
f1 white bishop
g1 white knight
h1 white rook
8
77
66
55
44
33
22
11
abcdefgh
2.c4 f5 hamlelerinden sonra Hollanda Savunması oluşur.
abcdefgh
8
a8 black rook
b8 black knight
c8 black bishop
d8 black queen
e8 black king
f8 black bishop
g8 black knight
h8 black rook
a7 black pawn
c7 black pawn
d7 black pawn
f7 black pawn
g7 black pawn
h7 black pawn
b6 black pawn
e6 black pawn
c4 white pawn
d4 white pawn
a2 white pawn
b2 white pawn
e2 white pawn
f2 white pawn
g2 white pawn
h2 white pawn
a1 white rook
b1 white knight
c1 white bishop
d1 white queen
e1 white king
f1 white bishop
g1 white knight
h1 white rook
8
77
66
55
44
33
22
11
abcdefgh
2.c4 b6 hamlelerinden sonra İngiliz Savunması oluşur.
abcdefgh
8
a8 black rook
b8 black knight
c8 black bishop
d8 black queen
e8 black king
f8 black bishop
g8 black knight
h8 black rook
a7 black pawn
b7 black pawn
c7 black pawn
f7 black pawn
g7 black pawn
h7 black pawn
e6 black pawn
d5 black pawn
d4 white pawn
e4 white pawn
a2 white pawn
b2 white pawn
c2 white pawn
f2 white pawn
g2 white pawn
h2 white pawn
a1 white rook
b1 white knight
c1 white bishop
d1 white queen
e1 white king
f1 white bishop
g1 white knight
h1 white rook
8
77
66
55
44
33
22
11
abcdefgh
2.e4 d5 hamlelerinden sonra Fransız Savunması oluşur.
abcdefgh
8
a8 black rook
b8 black knight
c8 black bishop
d8 black queen
e8 black king
f8 black bishop
g8 black knight
h8 black rook
a7 black pawn
b7 black pawn
d7 black pawn
f7 black pawn
g7 black pawn
h7 black pawn
e6 black pawn
c5 black pawn
d4 white pawn
e4 white pawn
a2 white pawn
b2 white pawn
c2 white pawn
f2 white pawn
g2 white pawn
h2 white pawn
a1 white rook
b1 white knight
c1 white bishop
d1 white queen
e1 white king
f1 white bishop
g1 white knight
h1 white rook
8
77
66
55
44
33
22
11
abcdefgh
2.e4 c5 hamlelerinden sonra Franco-Benoni oluşur. Pozisyon; 3.d5'ten sonra çeşitli Benoni Savunmalarına, 3.c3'ten sonra Sicilya Savunması'nın Alapin Varyantı'na veya 3.Af3 cxd4 4.Axd4'ten sonra Sicilya Savunması'nın ana varyantlarına transpoze olabilir.

Kaynakça

  1. ^ Soltis, A. (2007). Transpo Tricks in Chess. Batsford. ISBN 978-0-7134-9051-0.  See review at "Transpo Tricks in Chess – review". chessville.com. 18 Nisan 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  2. ^ Hooper, David; Whyld, Kenneth (1992). The Oxford Companion to Chess. Oxford University Press. ISBN 0-19-866164-9. 
  3. ^ Soltis, A. (2007). Transpo Tricks in Chess. Batsford. ISBN 978-0-7134-9051-0.  See review at "Transpo Tricks in Chess – review". chessville.com. 18 Nisan 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  4. ^ Fine, R. (1990) [1943]. Ideas Behind the Chess Openings. Random House. ISBN 0-8129-1756-1. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Satranç açılışları</span> satranç oyununun ilk hamleleriyle yapılan dizilim

Satranç açılışları ya da satranç açılımları, bir satranç oyununun ilk adımını oluşturan ve oyun ortasındaki pozisyonu belirlemede önemli olan "açılış hamleleri"dir. Tüm açılış dizilimleri beyazın hamlesiyle başlar ve siyahın bu hamleye yanıt vermesiyle biter. Çok sayıda açılış hamlesi ve bir o kadar da varyantları vardır. Bu açılışlar durgun pozisyon oyunlarından vahşi taktik oyunlarına kadar uzanır. Satranç oyunlarında, oyun 3'e ayrılır. "Açılış" oyunun ilk kısmıdır, piyonlarla merkez kuşatılır ve taş geliştirme yapılır, ardından genelde taş değişiminin yapıldığı "oyun ortası" ve son taşların kaldığı maçın kaderinin hemen hemen belirlendiği "oyun sonu" kısmı gelir.

Sicilya Savunması, bir satranç açılışıdır.

<span class="mw-page-title-main">ECO kodları</span>

ECO, satranç açılışlarını sınıflandıran bir kod sistemidir. Aleksandar Matanoviç'in editörü olduğu Yugoslavya'daki Informator Yayınevi tarafından 1966 senesinde geliştirildiğinden bu yana kullanılmaktadır.

Fil Açılışı

1. e4 e5
2. Fc4

Macar Savunması

  1. e4 e5
  2. Af3 Ac6
  3. Fc4 Fe7
<span class="mw-page-title-main">Caro-Kann Savunması</span> Satranç açılışı

1.e4 c6 2.d4 d5 hamlelerinden sonra üç temel alternatif vardır.

Max Lange Akını aralarında İki At Savunması, Petrov Savunması, İskoç Gambiti, Fil Açılışı, Merkez Oyunu ve Giuoco Piano'nun da bulunduğu birçok gambitin sonucunda ortaya çıkan bir satranç açılışıdır. En sık karşılaşılan iki hamle dizisi 1.e4 e5 2.Af3 Ac6 3.Fc4 Af6 4.d4 exd4 5.0-0 Fc5 6.e5 ve 1.e4 e5 2.Af3 Ac6 3.d4 exd4 4.Fc4 Fc5 5.0-0 Af6 6.e5'tir. Açılış, onu 1854'te ilk kez kullanan Alman usta Max Lange'ye atfedilmiştir.

Petroff Savunması ya da Rus Oyunu olarak da adlandırılan Petrov Savunması aşağıdaki hamle dizisiyle başlayan bir satranç açılışıdır.

1. e4 e5
2. Af3 Af6

Giuoco Piano

1. e4 e5
2. Af3 Ac6
3. Fc4 Fc5

Vezir Hint savunması,

1.d4 Af6
2.c4 e6
3.Af3 b6

Açık Oyun veya Şahların Piyonu Açılışı, aşağıdaki hamlelerle başlayan bir satranç açılışları ailesi için genel bir terimdir:

  1. e4 e5

Üç At Oyunu, çoğunlukla şu hamlelerle başlayan bir satranç açılışıdır:

1. e4 e5
2. Af3 Ac6
3. Ac3

Fil Gambiti, aşağıdaki hamlelerle başlayan nadiren oynanan bir satranç açılışıdır:

1. e4 e5
2. Af3 d5?!

Katalan Açılışı, Beyaz'ın d4 ve c4 oynadığı ve g2'deki beyaz fille fianchetto yaptığı bir satranç açılışıdır. Genellikle şöyle başlar: 1.d4 Af6 2.c4 e6 3.g3. Ancak diğer çeşitli açılışlar Katalan'a dönüşebilir. Satranç Açılışları Ansiklopedisi (ECO), 1.d4 Af6 2.c4 e6 3.g3 d5 4.Bg2 satırları için E01–E09 kodlarını listeler..Diğer varyantlar E00'ın bir parçasıdır.

Kapalı Oyun veya Vezirlerin Piyonu Açılışı, şu hamlelerle başlayan bir satranç açılışıdır:

1. d4 d5

Richter-Veresov Saldırısı, şu hamlelerle başlayan bir satranç açılışıdır:

1. d4 d5
2. Ac3 Af6
3. Fg5

Nimzo-Hint Savunması, şu hamlelerle başlayan bir satranç açılışıdır:

1. d4 Af6
2. c4 e6
3. Ac3 Fb4

Bogo-Hint Savunması, şu hamlelerle tanımlanan bir satranç açılışıdır:

1. d4 Af6
2. c4 e6
3. Af3 Fb4+

Kabul Edilmemiş Vezir Gambiti, Vezir Gambiti'nde beyazın teklif ettiği piyonu siyahın reddettiği bir satranç açılışıdır:

1. d4 d5
2. c4 e6

Vezir Piyonu Oyunu ya da Vezir Eri Oyunu, şu hamle ile başlayan bir satranç açılışıdır:

  1. d4