İçeriğe atla

Transilvanya Saksonları

Transylvanian Saxons
Önemli nüfusa sahip bölgeler
y. 11,400–y. 300,000[1][2][3]
Diller
Din
Evanjelist Lutheran Reformcu, Roma Katolik ve Unitarian azınlıklarla çoğunluk; Reformasyon'a kadar başlangıçta sadık bir Roma Katoliğiydi.

Transilvanya Saksonları (Almancaː Siebenbürger Sachsen ; Transylvanian Saxon : Siweberjer Såksen[4][5] veya kısaca Soxen, tekil olarak Sox veya Soax ; Transylvanian Landler : Soxn veya Soxisch ; Romanian ; Hungarian), Transilvanya'ya yerleşen, çoğunlukla Alman etnik kökenine (ve genel olarak Germen kökenli; başlangıçta Orta Çağ Ostsiedlung süreci sırasında çoğunlukla Lüksemburglu, daha sonra günümüz Almanya'sının diğer bölgelerinden) sahip bir halktır. 12. yüzyılın ortalarından sonlarına ve 19. yüzyılın ortalarına kadar çeşitli dalgalar halinde yerleşmişlerdir.

Estonya ve Letonya'dan Baltık Almanları ve Zips, kuzeydoğu Slovakya ve Maramureș ve Bucovina'dan Zipser Almanlarının (bazen Zipser Saksonları olarak da bilinir veya anılır) yanı sıra, Transilvanya Saksonları, Almanca konuşan ve etnik Alman olan en eski üç kişiden biridir Orta-Doğu Avrupa'daki Alman diasporasının grupları, Orta Çağ'dan beri sürekli olarak orada yaşıyor[6][7] Transilvanya Saksonları da Rumen Almanlarının bir parçasıdır ve bu topluluğu oluşturan tüm grupların en eskisi ve en önemlilerinden biridir.

Elit statüsünün kaybı ve Romanya Krallığı ile birleşme

İmparator Joseph II, 18. yüzyılın sonlarında Unio Trium Nationum'u iptal etmeye çalıştı. Eylemleri, Transilvanya'daki siyasi eşitsizliği, özellikle de Saksonların siyasi gücünü hedefliyordu.

Eylemleri nihayetinde iptal edilmiş olsa da, birçok Sakson kendilerini milliyetçi Rumenlerin ve Macarların karşı çıktığı küçük bir azınlık olarak görmeye başladı. Zengin ve etkili bir grup olarak kalmalarına rağmen, Saksonlar artık Modern Çağ Transilvanya'sında baskın bir sınıf değildi.

Macarlar ise Transilvanya'nın Macaristan'ın geri kalanıyla tamamen birleşmesini desteklediler. Almanya'nın Rumen siyasi haklarına verdiği desteğe öncülük eden Evanjelik Lüteriyen bir papaz ve entelektüel olan Stephan Ludwig Roth, sonunda Transilvanya'nın Macaristan ile birleşmesine karşı çıktı ve devrim sırasında Macar askeri mahkemesi tarafından idam edildi.

Transilvanya üzerindeki Macar kontrolü, 1849'da Avusturya ve Rus İmparatorluk kuvvetleri tarafından yenilgiye uğratılsa da, 1867 Avusturya-Macaristan Uzlaşması 1867'de Avusturya ile Macaristan arasında Saksonların siyasi hakları için olumlu bir dönüşümü temsil etmedi. Birinci Dünya Savaşı'nın sona ermesinden sonra 8 Ocak 1919'da Transilvanya Saksonlarının temsilcileri Transilvanya'nın Romanya Krallığı ile birleşmesini destekleme kararı aldılar.

Onlara tam azınlık hakları sözü verildi, ancak I. Dünya Savaşı'ndan sonra tüm Romanya'da uygulanan toprak reformu sürecinde birçok zengin Sakson topraklarının bir kısmını kaybetti. Evanjelik Lüteriyen Kilisesi'nin zaman geçtikçe toplum üzerindeki etkisinin çoğunu kaybetmesiyle nasyonal sosyalizmin sadık destekçileri oldular.

İkinci Dünya Savaşı ve sonrası

Şubat 1942 ve Mayıs 1943'te Almanya, sırasıyla Macaristan ve Romanya ile anlaşmalar imzaladı ve ardından, Macar vatandaşı olmalarına rağmen askerlik hizmetine uygun Almanlar (kuzey Transilvanya'da, İkinci Viyana Ödülü ile Macar devletinin bileşimine girdiler) veya Rumen vatandaşları (güney Transilvanya'da, Romanya'nın geri kalan kısmında), düzenli Alman askeri birimlerine, Waffen-SS'ye ve savaş üreten işletmelere veya Todt Organizasyonuna dahil edildiler.

Bu anlaşmaların bir sonucu olarak, Alman etnik grubunun askerlik hizmetine uygun üyelerinin yaklaşık % 95'i (Transilvanya Saksonları ve Banat Svabyalılar) gönüllü olarak Waffen-SS birimlerine (yaklaşık 63.000 kişi) kaydoldu ve birkaç bin asker burada görev yaptı.[8][9][10] Waffen-SS'de görev yapan Rumen etnik Almanlarının yaklaşık %15'i savaşta öldü ve hayatta kalan yalnızca birkaç bin kişi Romanya'ya döndü.[8]

Romanya 1944'te Sovyetlerle bir barış antlaşması imzalayınca, Alman ordusu Saksonları Transilvanya'dan çekmeye başladı; bu operasyon en çok Nösnerland'ın (Bistrița bölgesi) Saksonları ile kapsamlıydı. Yaklaşık 100.000 Alman, Sovyet Kızıl Ordusu'ndan önce kaçtı, ancak Romanya, savaşın sonunda komşu ülkeler gibi Almanların sınır dışı edilmesini gerçekleştirmedi. Bununla birlikte, Romanya'dan 70.000'den fazla Alman, Nazi Almanyası ile işbirliği yaptıkları iddiasıyla Sovyet Ordusu tarafından tutuklandı ve ɡünümüz Ukrayna'daki çalışma kamplarına gönderildi.

1989'da Romanya'da hala 95.000 Sakson yaşıyordu (1910 nüfusunun yaklaşık %40'ı) ve 1991 ile 1992 arasında 75.000 kişi daha göç etti Romanya'daki Augsburg İtirafı Evanjelik Kilisesi'nin 2003 yılında sağladığı verilere göre sayıları 14.770'e geriledi.[11]

Alman hükûmeti tarafından Auslandsdeutsche ("yurtdışından gelen Almanlar") olarak kabul edildikleri için Saksonlar, geri dönüş yasasına göre Alman vatandaşlığı hakkına sahiptir. Çok sayıda Sakson, özellikle 1989'da Doğu Bloku'nun yıkılmasından sonra Almanya'ya göç etti ve Almanya'da Transilvanya Saksonları Derneği tarafından temsil edildi. Romanya'dan gelen bu göç nedeniyle Saksonların nüfusu azalmaktadır. Aynı zamanda, özellikle Romanya'nın NATO ve AB'ye katılmasından sonra, birçok Transilvanya Saksonu, eski komünist rejiminde kaybettiği mülklerini geri alarak ve/veya küçük ve orta ölçekli işletmeler kurarak Almanya'dan dönmektedir. Romanya'da kalan Saksonlar, ilk olarak 2014'te seçilen ve ardından 2019'da ezici bir farkla yeniden seçilen Klaus Iohannis'in Romanya'ya beşinci cumhurbaşkanı olmasını sağlayan siyasi platform olan Romanya'daki Alman Demokratik Forumu (FDGR/DFDR) tarafından temsil edilmektedir.

Kaynakça

  1. ^ En düşük rakam, yalnızca o dönemde Romanya'da yaşayan nüfus için 2011 Romanya nüfus sayımına göre verileri göstermektedir.
  2. ^ En düşük rakam, çoğunlukla Orta Romanya'daki Transilvanya'daki yaklaşık ɡünümüz dağılımı gösterirken, en yüksek olanı dünya çapında geçerlidir.
  3. ^ "Siebenbürgen und die Siebenbürger Sachsen". Siebenbürgisches Kulturzentrum Schloss Horneck e. V. (Almanca). 30 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ocak 2023. 
  4. ^ Verband der Siebenbürger Sachsen in Deutschland e.V. (i.e. Association of Transylvanian Saxons in Germany) (10 Haziran 2009). "Bodo Löttgen: Positives Einwirken und Mut zur Veränderung". Siebenbürgische Zeitung (Almanca). 18 Mayıs 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Şubat 2023. 
  5. ^ Fadderwasch (25 Temmuz 2010). "Ken det Vergeßen". Siebenbürgische Zeitung (Almanca). 10 Temmuz 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Şubat 2023. 
  6. ^ Siebenbürgisches Kulturzentrum Schloss Horneck E.V. "Transylvania and the Transylvanian Saxons". Schloss Horneck. 30 Kasım 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Nisan 2023. 
  7. ^ Victor Rouă (14 Ocak 2023). "The History Of The Zipser Germans In Central Europe". The Dockyards (İngilizce). 14 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Şubat 2023. 
  8. ^ a b Paul Milata: Zwischen Hitler, Stalin and Antonescu.
  9. ^ Jan Erich Schulte, Michael Wildt (Hg.), Die SS nach 1945: Entschuldungsnarrative, populäre Mythen, europäische Erinnerungsdiskurse 10 Mayıs 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., V&R unipress, Göttingen, 2018, p.384-385
  10. ^ Paul Milata, Motive rumäniendeutscher Freiwilliger zum Eintritt in die Waffen-SS in Die Waffen-SS, Neue Forschungen, Series; Krieg in der Geschichte 7 Nisan 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Volume: 74, 9783657773831, Verlag Ferdinand Schöningh, 2014, pp. 216-217
  11. ^ "SZABÓ M. ATTILA - Betekintés az erdélyi szászok autonómiájába" (PDF). 25 Ekim 2006 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Sibin</span> Romanyada belediye ve şehir

Sibiu veya Sibin, Romanya'nın Erdel bölgesinde yer alan bir şehirdir. Başkent Bükreş'in 215 km kuzeybatısında yer alıp, şehir Olt Nehri' nin en önemli yan kolu olan Cibin nehrinin iki yakasında yer almaktadır. Günümüzde Sibiu ili'nin başşehri olan şehir, 1692-1791 ve 1849-1865 yılları arasında Erdel Prensliği'ne başkentlik yapmıştır. Romanya'nın en önemli kültür merkezlerinden biri olan Sibiu, 2007 yılında Lüksemburg ile birlikte Avrupa Kültür Başkenti seçilmiştir. Eskiden Erdel Saksonlarının merkezi olan yerleşim, Forbes dergisi tarafından Avrupa'nın en huzurlu 8. şehri olarak belirlendi.

<span class="mw-page-title-main">Braşov</span> Romanyada kent

Braşov, Romanya'nın bir şehri ve Braşov ilinin başkentidir. Şehrin nüfusu 2011 sayımına göre 253.200'dür. Romanya'nın 7. en kalabalık şehridir ve metropol alanı ile beraber 369.896 kişiye ev sahipliği yapmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Erdel Prensliği</span> 1000li yıllarda bugünkü Romanya ve Macaristan topraklarında kurulmuş tarihî bir ülke

Erdel Prensliği veya Transilvanya Prensliği, 1000'li yıllarda bugünkü Romanya ve Macaristan topraklarında kurulmuş tarihî ülke.

<span class="mw-page-title-main">Romanya Krallığı</span>

Romanya Krallığı, 1881 ile 1947 yılları arası varlığını sürdürmüş eski bir parlamenter monarşik Rumen devletidir. Devlet 26 Mart 1881 tarihinde ilan edilmiştir. I. Carol da Romanya'nın ilk kralı olarak Sinaia Peleş Sarayında taç giymiştir. I. Carol ise Alman Hohenzollern Hanedanı'ndan gelmektedir ve önceki adı Prens Karl Eitel Friedrich Zephyrinus Ludwig 'dir. Romanya Krallığı, 1913 yılında Bulgaristan'a karşı diğer Balkan ülkeleriyle birleşerek II. Balkan Savaşı'na katılmıştır. Sonuç olarak Güney Dobruca'yı Bulgaristan'dan almıştır. Ancak I. Dünya Savaşı'nda Almanya'ya yenilmiş, Romanya toprakları işgal edilmiş ve Almanya ile barış imzalamak zorunda kalmıştır. Ancak savaşın sonunda Almanya, İtilaf Devletleri'ne yenilince Romanya'nın şansı tekrar değişmiş, Versailles Barış Antlaşması'nda Bukovina ve Transilvanya'yı elde etmiştir. II. Dünya Savaşı'nda Romanya, Ion Antonescu önderliğinde Mihverler'in yanında savaşa girdi. Bu seferki sonuç çok farklı oldu, Romanya savaşı kaybetti. Ion Antonescu'nun diktatörlüğü yıkıldı. 1947 yılında Sovyet güçlerinin de etkisiyle ve desteğiyle komünist yönetim başa geçti ve Romanya Halk Cumhuriyeti kuruldu.

<span class="mw-page-title-main">Budapeşte Muharebesi</span> Kuşatma

Budapeşte Muharebesi, Sovyet kuvvetlerinin II. Dünya Savaşı'nın sonlarına doğru sınırı geçerek Macaristan'ın başkenti Budapeşte'ye yönelen genel taarruzlarının devamında kentin kuşatılması ve alınması sırasında yaşanan çatışmalardır. Macar ve Alman birliklerince savunulan kent, 29 Kasım 1944 tarihinde Kızıl Ordu'ya bağlı birlikler ve artık Sovyetler Birliği'nin müttefiki olan ve Almanya'ya savaş ilan etmiş bulunan Rumen ordusu tarafından kuşatıldı. Kuşatma, kenti savunan kuvvetlerin 13 Şubat 1945 tarihinde kayıtsız şartsız teslim olmasıyla sona erdi. Kenti kuşatan Sovyet güçleri, Rodion Malinovski'nin 2. Ukrayna Cephesi'ne bağlı birliklerdir. Savunmadaki kuvvetler, Alman Waffen-SS birlikleri ile Macar Ordusu'dur. Budapeşte kuşatması II. Dünya Savaşı boyunca yaşanan en kanlı kuşatmalardan biri oldu.

<span class="mw-page-title-main">Gyula</span> Macaristanʼda bir kent

Gyula veya Göle, Rumence: Giula, Almanca: Jula, Sırpça: Ðula), Macaristan'ın güneydoğusunda Békés ilinin bir kasabasıdır. Romanya sınırında, Fehér-Körös nehri kıyısında bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Panzerfaust Harekâtı</span> Wehrmachtın Macaristanı işgal planı

Panzerfaust Harekâtı, Wehrmacht'ın II. Dünya Savaşı sonlarında 15-16 Ekim 1944'te Macaristan'ı işgal için giriştiği bir harekâttır. Adolf Hitler, Macaristan Kral Naibi Amiral Miklós Horthy'nin, Kızıl Ordu birliklerinin ilerlemesi karşısında, ülkesinin teslim olması konusunda Sovyetler Birliği ile gizlice görüşmeler yaptığını öğrenince, bu gidişata engel olması için Waffen-SS komando Binbaşı Otto Skorzeny'i görevlendirdi. Romanya zaten kısa bir süre önce Sovyetler ile birleşmiş ve Almanya'ya savaş ilan etmişti. Hitler, Macarların teslim olması durumunda güney kanadının bütünüyle korumasız kalacağından, hâlen Sovyet ilerlemesine karşı Balkanlar'da çarpışmakta olan bir milyon askerinin durumunun da tehlikeye gireceğinden endişe etmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Lipova, Arad</span>

Lipova veya Lipva, Romanya'nın batısında, Arad bölgesinde bir kasabadır. Tarihî Transilvanya bölgesinde yer alır.

<span class="mw-page-title-main">1848 Macar Devrimi</span>

1848 Macar Devrimi, Macaristan'da 1848-1849 Macar Devrimi ve Bağımsızlık Savaşı olarak da bilinir. 1848'deki birçok Avrupa Devriminden birisi ve 1848'de Habsburg bölgelerindeki diğer devrimler ile yakından bağlantılıdır. Devrim başarısız olmasına rağmen, Macaristan'ın modern tarihindeki en önemli olaylardan biridir ve modern Macar ulusal kimliğinin temel taşını oluşturur. Devrimin patlak vermesinin yıldönümü olan 15 Mart, Macaristan'ın üç ulusal bayramından biridir.

<span class="mw-page-title-main">II. Dünya Savaşı'nda Macaristan</span>

Macaristan I. Dünya Savaşı'ndan yenilgiyle ayrılan devletlerden birisi oldu. Savaştan sonra imzalanan Trianon Antlaşması ile hem toprak kaybedilmişti hem de silah konusunda sınırlandırılmalar mevcuttu. Ayrıca ekonomi konusunda da maddeler vardı. Antlaşmadan önce kaybedilen toprakları geri kazanmak için ülkede komünist devrim Béla Kun harekâtlar düzenlese de başarılı olamadı. Hatta komünist rejim yıkıldı. Bu durumda I. Dünya Savaşı'nda aynı kaderi yaşayan Almanya ile ittifak yapması işten bile değildi. Tabi hükûmet pek istemese de hem kralın isteği hem de Almanlar'ın baskısı sonucunda Anti-Komintern Paktı imzalandı.

<span class="mw-page-title-main">Petru Groza</span>

Petru Groza, Romanya'daki komünist rejimin ilk aşamalarında, Sovyet işgali altında kurulan ilk Komünist Parti hükûmetlerinin Başbakanı olarak bilinen bir Rumen politikacıydı.

<span class="mw-page-title-main">Sighişoara'nın Tarihi Merkezi</span>

Sighişoara'nın Tarihi Merkezi, 12. yüzyılda Sakson sömürgecileri tarafından Castrum Sex Latince adı altında inşa edilen, Romanya'daki Sighişoara şehrinin eski tarihi merkezidir. Bir Orta Çağ kalesidir ve 1999 yılında UNESCO tarafından Dünya Mirası olarak ilan edilmiştir ve 850 yıllık Transilvanya Saksonlarının tarihine ve kültürüne ışık tutmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Sebeș</span> Romanyada belediye ve şehir

Sebeș merkezi Romanya'nın güneyinde, Transilvanya'nın Alba ilçesinde bir şehirdir.

<span class="mw-page-title-main">Sovyetler Birliği'nde Macarların zorla çalıştırılması</span>

Sovyetler Birliği'nde Macarların zorla çalıştırılması, İkinci Dünya Savaşı sırası ve hemen sonrasından Komünizmin çöküşüne ve Sovyetler Birliği'nin dağılmasına kadar araştırılmayan bir konu olmakla birlikte tahmini olarak 200.000 sivil dahil olmak üzere 600.000 kadar Macar'ın sınır dışı edilerek Sovyetler Birliği'nde çalıştırıldığı tahmin edilmektedir. Tahminen 200.000 kişi hayatını kaybetti. Macarların zorunlu çalıştırması, Sovyetler Birliği'ndeki daha geniş bir yabancı zorla çalıştırma sisteminin parçasıydı.

<span class="mw-page-title-main">Magyarizasyon</span>

Magyarizasyon veya Macarlaştırma, 1867 Uzlaşması ile kurulan Avusturya-Macaristan'ın 1918'de dağılmasıyla sona eren Macaristan'ın kontrol ettiği alanda uyguladığı bir asimilasyon veya kültürleşme süreciydi. Macarlaştırma hem gönüllü olarak hem de sosyal baskının bir sonucu olarak meydana geldi.

İkinci Dünya Savaşı sırasında Slovakya, Nazi Almanyası'nın bağımlı bir devleti ve Mihver devletlerinin bir üyesiydi. Sovyetler Birliği'ne karşı savaşa katıldı ve Yahudi nüfusunun çoğunu sınır dışı etti.

<span class="mw-page-title-main">Macar irredantizmi</span>

Macar İrredantizmi veya Büyük Macaristan, tarihi Macaristan Krallığı topraklarının kurtarılmasına ilişkin irredantist siyasi fikirlerdir. Bu fikrin en düşük hedefi Macaristan'ın komşu ülkelerindeki Macar nüfuslu bölgelerin kontrolünü yeniden kazanmayı hedefliyordu. Macar tarihçiliği, Macar irredantizmini aynı zamanda "Tarihi Macaristan" olarak adlandırmaktadır. "Bütün Macaristan" da bu ideolojinin destekçileri tarafından yaygın olarak kullanılmaktadır.

Gherla Romanya'nın Cluj İlçesinde bir belediyedir. Someșul Mic nehri üzerinde Kaloşvar'dan 45 kilometre uzaklıkta yer alır ve 20.203 kişilik bir nüfusa sahiptir. Üç köy şehir tarafından yönetilmektedir: Băița, Hășdate ve Silivaș.

<span class="mw-page-title-main">Krayova Antlaşması</span>

Krayova Antlaşması, 7 Eylül 1940'ta imzalandı ve 13 Eylül 1940'ta Bulgaristan Krallığı ve Romanya Krallığı tarafından onaylandı. Antlaşmayla Romanya, 1913 İkinci Balkan Savaşı'nda Bulgaristan'dan aldığı Güney Dobruca'yı Bulgaristan'a iade etti. Bulgaristan, Romanya'nın 1913'ten 1940'a kadar bölgeye yaptığı yatırımın karşılığı olarak 1 milyon lei ödemek zorunda kaldı.

<span class="mw-page-title-main">Transilvanya Muharebesi</span>

Transilvanya Muharebesi, 27 Ağustos 1916'da başlayan, I. Dünya Savaşı sırasında Romanya'nın ilk büyük operasyonuydu. Romanya Ordusu'nun Transilvanya'yı ele geçirme ve potansiyel olarak Avusturya-Macaristan'ı savaşın dışında bırakma girişimi olarak başladı. Başlangıçta başarılı olmasına rağmen, Bulgaristan'ın Dobruca'ya saldırmasının ardından saldırı durma noktasına geldi. Eylül ortasında başlayan başarılı bir Alman ve Avusturya-Macaristan karşı saldırısıyla birlikte, Romanya Ordusu sonunda Ekim ortasına kadar Karpatlar'a geri çekilmek zorunda kaldı. Ancak Rumen orduları İttifak Devletleri'ninonları tamamen yok etme girişimlerinden kaçmayı başardılar. Transilvanya Muharebesi aynı zamanda Alman Ordusu Genelkurmay Başkanının değiştirilmesine ve Almanların dikkatinin bölgeye kaymasına neden olarak Almanların Verdun'daki saldırı operasyonlarının durmasına neden oldu.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.