İçeriğe atla

Transdinyester Savaşı

Transdinyester Savaşı

Moldova ile Ukrayna arasında yer alan Transdinyester’in sınırları kırmızı ile gösterilmiştir.
Tarih2 Mart – 21 Temmuz 1992
(4 ay, 2 hafta ve 5 gün)
Bölge
Sonuç Ateşkes ilan edilerek, Transdinyester de facto bağımsız bir cumhuriyet olmuştur.
Taraflar
Transdinyester
Rusya Rus gönüllüler
Ukrayna Ukraynalı gönüllüler
Kazak Birlikleri
14. Sovyet Ordusu
Moldova Moldova
Romanya Romanyalı gönüllüler
Romanya Romanyalı danışmanlar
Komutanlar ve liderler

İgor Smirnov

Rusya Aleksandr Lebed
Moldova Mircea Snegur
Güçler
40.000 20.000
Kayıplar
2.000 1.000

Transdinyester Savaşı, Transdinyester Cumhuriyet Muhafızları, militan gruplar ve Rusya'nın 14. ordusu tarafından desteklenen Kazak Birlikleri ile Moldova polisi ve askerleri arasında kısa süren ve sınırlı savaş sürecidir.

80'lerde başlayan değişim rüzgârları ve etnik ayrılıklar Sovyetler’in çeşitli bölgelerinde gittikçe daha güçlü hissedilmeye başlanmıştı.

Sıcak çatışmalar 1990 yılının Kasım ayında Dubăsari’de (Rusça: Дубоссáры, Dubossarı) başlamıştır. Çatışmalar yeni kurulan Moldova devletinin 1 Mart 1992 tarihinde Birleşmiş Milletler’e üye olmasıyla şiddetlenmiş ve yaz ayının başlarına kadar devam etmiştir. Rus silahlı kuvvetleri çatışmalara General Aleksander Lebed komutasında katılmış ve Moldova güçlerine büyük kayıplar verdirmiş ve bu kayıplar karşında geri çekilmeye mecbur kalan Moldova güçleri ateşkes ilan etmek zorunda kalmıştır. 21 Temmuz 1992 tarihinde taraflar arasında ateşkes ilan edilmiş ve bugüne kadar her iki taraf da ateşkes kararına uymuştur. Ancak durum hassasiyetini korumaktadır ve gerginlikler yaşanma potansiyeli devam etmektedir. Çünkü Moldova tarafının bölgedeki Rus askerlerinin çekilmesi için Avrupa ve dünya kamuoyunda defalarca üstelemiş ancak istediği sonucu alamamıştır. Ateşkes ilanından beri Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı himayesinde taraflar arasındaki görüşmeler devam etmektedir.

Bölgedeki durumun tansiyonu hâlâ devam etmekle birlikte güç dengelerinin ve değişen siyasi stratejilerin etkisiyle daha sakindir.

Ayrıca bakınız

  • Transdinyester'in statü durumu

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">I. Dünya Savaşı</span> Avrupada başlayan küresel savaş (1914–1918)

I. Dünya Savaşı, 28 Temmuz 1914 tarihinde başlayıp 11 Kasım 1918 tarihinde sona eren Avrupa merkezli küresel bir savaştır. II. Dünya Savaşı'na (1939-1945) kadar Dünya Savaşı veya Büyük Savaş olarak adlandırılmıştır. Savaşın taraflarından biri olan Osmanlı İmparatorluğu'nda "Genel Savaş" anlamında Harb-i Umumi, halk arasında ise Seferberlik olarak adlandırılmıştır. 1917'de Amerika Birleşik Devletleri'nin savaşa katılmasına kadar bu savaş ABD basınında Avrupa Savaşı olarak anılmıştır. Savaşan taraflar, çoğunlukla Avrupa, Kafkasya, Amerika, Orta Doğu ve Afrika ile Asya'nın bazı bölgelerinde çatıştılar.

<span class="mw-page-title-main">93 Harbi</span> Osmanlı İmparatorluğu ile Rus İmparatorluğu arasında 1877-1878 yılları arasında yapılmış savaş

93 Harbi ya da 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı, Osmanlı padişahı II. Abdülhamit ve Rus çarı II. Aleksandr döneminde yapılmış olan bir Osmanlı-Rus Savaşı'dır. Rumi takvime göre 1293 yılına denk geldiğinden Osmanlı tarihinde 93 Harbi olarak bilinir. Hem Osmanlı Devleti'nin batı sınırındaki Tuna (Balkan) Cephesi'nde, hem de doğu sınırındaki Kafkas Cephesi'nde savaşılmıştır. Savaşa hazırlıksız yakalanan Osmanlı Devleti, çok ağır bir yenilgi almıştır. Savaşın başlıca sebepleri; Osmanlı Devleti'nde yaşanan azınlık isyanları, Rusya ve Batı Avrupa ülkelerinde, Osmanlı Devleti'nde yaşayan Hristiyanların insan haklarının çiğnendiği konusunda oluşan tek taraflı kamuoyu, Rusya'nın Balkanlardaki genişleme siyaseti, Romanya ve Bulgaristan'ın bağımsızlık istekleri ve Panslavizm akımıdır. Avrupa'nın büyük güçleri savaşı önlemek için İstanbul'da Tersane Konferansı'nı toplamışlar, ancak Osmanlı Devleti'ne yaptıkları taleplerin reddedilmesi üzerine savaş patlak vermiştir.

<span class="mw-page-title-main">Moldova</span> Doğu Avrupada bir ülke

Moldova veya resmî adıyla Moldova Cumhuriyeti, Doğu Avrupa'da yer alan Ukrayna ile Romanya arasında kalan bir ülkedir. Başkenti Kişinev'dir ve 1991 yılında SSCB'nin dağılmasının ardından bağımsızlığını kazanmıştır. İçinden Prut ve Dinyester nehirleri geçmektedir. Dinyester Nehri'nin doğu kıyısını bir şerit hâlinde kapsayan bölgede tek taraflı bağımsızlığını ilan eden de facto bir cumhuriyet olan Transdinyester bulunur.

<span class="mw-page-title-main">Bosna Savaşı</span> Bosna Hersekte 3 yıl sürmüş askeri bir çatışma

Bosna Savaşı, 1992 ile 1995 yılları arasında Bosna-Hersek'te meydana gelen uluslararası bir silahlı çatışmaydı. Savaşın, genellikle daha önceki bir dizi şiddet olayını takiben 6 Nisan 1992'de başladığı kabul edilir. Savaş, 14 Aralık 1995'te Dayton Anlaşması'nın imzalanmasıyla sona erdi. Ana savaşan taraflar, sırasıyla Hırvatistan ve Sırbistan tarafından yönetilen ve sağlanan proto-devletler olan Bosna-Hersek Cumhuriyeti, Hersek-Bosna Hırvat Cumhuriyeti ve Sırp Cumhuriyeti güçleriydi.

<span class="mw-page-title-main">Güney Osetya</span> kafkasların güneyinde ihtilaflı bölge ve kısmen tanınmış devlet

Güney Osetya veya Nisan 2017 tarihinde kabul edilen resmî adıyla Güney Osetya Cumhuriyeti - Alanya Devleti Kafkasların güneyinde ihtilaflı bölge ve kısmen tanınmış devlet. Sovyetler Birliği'ne bağlı Gürcistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti bünyesinde kurulmuş Güney Osetya Otonom Oblastı topraklarında yer alır.

<span class="mw-page-title-main">2006 Lübnan Savaşı</span> Hizbullah tarafından 8 İsrail askerinin öldürülmesi, 2 askerin esir alınmasıyla başlayan çatışma

2006 İsrail-Lübnan Savaşı, Hizbullah'ın askerî kanadı ile İsrail Silahlı Kuvvetleri arasında Lübnan toprakları ve İsrail'in kuzeyinde, 12 Temmuz-14 Ağustos 2006 tarihleri arasında sürmüş olan silahlı çatışmadır.

<span class="mw-page-title-main">Napolyon Savaşları</span> Savaş dönemi

Napolyon Savaşları, Fransız Devrim Savaşları'nın ardından Napolyon önderliğindeki Fransa ile Avrupa'nın diğer güçlü devletlerinin oluşturduğu koalisyon arasında gerçekleşen savaş dönemi. Başlangıç tarihinin hangi yıl olduğuna dair tarihçiler ve araştırmacılar arasında fikir birliği yoktur. 1800-1815 yılları arasında, yaklaşık 15 yıl sürmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Transdinyester</span>

Transdinyester Moldova Cumhuriyeti, Moldova içinde tek taraflı bağımsızlığını ilan eden De facto bir cumhuriyettir. Ülkenin ismi Rumencede “Dinyester Nehrinin Ötesi” anlamına gelir. Kendi siyasi yapısı, meclisi, ordusu, polisi ve posta sistemi olan bölge, Birleşmiş Milletler üyesi hiçbir devlet tarafından tanınmamaktadır. Avrupa'daki son sosyalist cumhuriyettir. Güney Osetya ve Abhazya tarafından tanınmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Bender</span> Moldovada şehir

Bender 1992 yılından bu yana tanınmayan Transdinyester Cumhuriyetinin fiili kontrolü altında ancak uluslararası alanda Moldova'ya bağlı bir şehir.

<span class="mw-page-title-main">Rusya-Gürcistan Savaşı</span>

Rusya-Gürcistan Savaşı, Ağustos 2008 tarihinde Güney Osetya - Rusya - Gürcistan ve son olarak Abhazya'nın katılımı ile aralarında gerçekleşen gerilim ve çatışmalarla başlayan savaştır.

<span class="mw-page-title-main">Gürcistan-Güney Osetya çatışması</span>

Gürcistan - Güney Osetya Sorunu, Gürcistan ve de facto olarak bağımsızlığını ilan eden Güney Osetya arasında, 1991 yılında Sovyetler Birliği'nin dağılması ile başlayan ihtilaflardır.

<span class="mw-page-title-main">Abhazya Özerk Cumhuriyeti</span>

Abhazya Özerk Cumhuriyeti, Gürcistan tarafından Abhazya'nın tek ve yasal hükûmeti olarak tanınan yönetimdir. Abhazya, uluslararası alanda tanınırlığı sınırlı da olsa, 1990'ların başından beri de facto olarak Gürcistan'dan bağımsızdır. Abhazya Savaşı nedeniyle Tiflis'te olan sürgün hükûmetinin başkanı, Mayıs 2019'da seçilen Ruslan Abashidze'dir.

<span class="mw-page-title-main">Gürcistan İç Savaşı</span>

Gürcistan İç Savaşı, Gürcistan içindeki azınlıkları ve özerk bölgelerin Güney Osetya'daki (1988-1992) ve Abhazya'daki (1992-1993) sıcak çatışmalarını; 21 Aralık 1991 ile 6 Ocak 1992 arası demokratik bir seçimle iktidar gelen Zviad Gamsahurdia'ya yapılan darbe süreçlerini ve ardından tekrar demokrasiye dönme (1993) süreçlerini kapsar. Bu sürecin sonunda Zviad Gamsahurdia ve taraftarları tamamen yenilmiş, Güney Osetya ve Abhazya de-facto bağımsızlıklarını kazanmıştır.

2011-2013 Dera ili çatışmaları, Arap Baharı'nın bir parçası olan ve 15 Mart 2011'de başlayıp hala sürmekte olan Suriye İç Savaşı'nın, İkinci Aşama olarak adlandırılan evresinde, 13 Ekim 2011'de başlayıp, yaklaşık 6 ay sürerek, Birleşmiş Milletler'in katkılarıyla, ülke genelinde, sonradan ihlal edilecek bir ateşkes ilan edildiği, 14 Nisan 2012 tarihine kadar Dera İli'nde sürmüş olan çatışmalara verilen addır ve Suriye Ayaklanması'nın önemli bir parçasıdır. Ülkede ayaklanmanın başladığı yer, bölgedeki Dera kenti olduğu için, stratejik bir öneme de sahiptir.

<span class="mw-page-title-main">İkinci Donetsk Havalimanı Muharebesi</span>

İkinci Donetsk Havalimanı Muharebesi, Rus yanlısı ayrılıkçılar ile Ukrayna Ordusu arasında stratejik öneme sahip Donetsk Uluslararası Havalimanının kontrolünü ele geçirmek için yapılan muharebedir.

<span class="mw-page-title-main">Azerbaycan-Ermenistan ilişkileri</span> Azerbaycan ve Ermenistan ülkelerinin ilişkileri

Ermenistan ile Azerbaycan arasında, büyük ölçüde süregelen, fakat Azerbaycan ordusunun 27 Eylül 2020 tarihinde başlattığı Karabağ operasyonu ile alınan, Dağlık Karabağ sorunu nedeniyle diplomatik bir ilişki yoktur. Komşu halklar, 1918-1921 yılları arasında, çökmüş Rus İmparatorluğu'ndan Ermenistan Demokratik Cumhuriyeti ve Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti olarak kazandıkları kısa bağımsızlıkları sırasında resmi hükûmet ilişkilerine sahiptiler; bu ilişkiler Rus Devrimi'nden sonra Sovyetler Birliği tarafından işgal edilip ilhak edilene kadar vardı. Geçen yüzyılda ülkeler tarafından yürütülen bir savaş nedeniyle -biri 1918'den 1921'e, diğeri 1988'den 1994'e kadar- iki ülke gergin ilişkilere sahipti.

<span class="mw-page-title-main">Noel ateşkesi</span>

Noel ateşkesi İngilizce:The Christmas truce ; 1914 Noelinde Birinci Dünya Savaşı'nın Batı Cephesi boyunca yaygın bir dizi gayri resmi ateşkesti.

<span class="mw-page-title-main">Gagavuzya tarihi</span>

Gagavuzya tarihi eskilere dayanmaktadır. 1906 yılında bir grup Gagavuz'un ayaklanması sonucu ortaya çıkan altı günlük de-facto bağımsız Komrat Cumhuriyeti dışında Gagavuzlar Rus İmparatorluğu (1812-1917), Romanya, Sovyetler Birliği ve Moldova tarafından yönetilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Moldova-Rusya ilişkileri</span>

Moldova-Rusya ilişkileri, Moldova Cumhuriyeti ile Rusya Federasyonu arasındaki ikili ilişkilerdir. Kendi kendine özerklik ilan eden Dinyester Moldova Cumhuriyeti'ne Rusya'nın desteği ve bölgede önemli miktarda Rus askeri varlığı, Moldova'nın Rusya ile ilişkilerini gerdi.

<span class="mw-page-title-main">Gagavuzya çatışmaları</span>

Gagavuzya çatışmaları, Moldova SSC'si ile ve Moldova'da daha fazla özerklik isteyen Gagavuz nüfusu arasında bir çatışmaydı. Sovyetler Birliği içinde kalmak amacıyla Moldova'dan ayrı Gagavuz Cumhuriyeti'nin ilanıyla doruğa ulaştı; ancak Sovyetler Birliği'nin dağılmasının ardından Gagavuz Cumhuriyeti fiilen bağımsız bir devlet haline geldi. Gagavuzya'nın resmi olarak ülke içinde bir özerk bölge olarak tanındığı 1995 yılında Moldova'ya resmen yeniden entegre edildi.