Trabzon Olayları (1895)

Bu maddede belli bir etnik grubun bakış açısının ağırlıkta olduğu bir tür sistemik yanlılık sorununun bulunduğu düşünülmektedir. Maddenin evrenselleştirilmesi ve uygun hâle getirilmesi için lütfen tartışmaya katılınız. Şablonu maddeden çıkarmadan önce şablonun yardım sayfasını lütfen inceleyiniz.

Trabzon Olayları, Trabzon Vilayeti'nde 2 Ekim 1895 günü Van eski valisi Ferik Bahri Paşa ve Trabzon Kumandanı Hamdi Paşa'ya yapılan suikast denemesi ile başlayan ve bir hafta kadar süren etnik karışıklıktır. Müslüman ve Ermeni nüfustan karşılıklı kayıplar ve yağmalanmalar olmuştur.

Trabzon'un en işlek liman kenti oluşu, bu kenti Ermenilerin yaptığı ve Osmanlı yetkililerince çok kez tespit edilen silah sevkiyatları için kullanışlı bir bölge haline getirmişti. Buradan, Anadolu içindeki Taşnak ve Hınçak isyancılarına silah sevkiyatı yapılıyor ve bunun için Trabzon'da bir huzursuzluk havası oluşturmak ve olaylar çıkarmak Ermeni komitecilerinin rahatlıkla silah sevkiyatı yapmalarına yardımcı oluyordu^[1]

2 Ekim Çarşamba günü, sabah saat 10 civarında, Van eski valisi Ferik Bahri Paşa ve Trabzon Komutanı Hamdi Paşa şehri dolaşırken iki Ermeni tarafından silahlı saldırı sonucu yaralanmaları üzerine başladı.^[2] Bu olay üzerine kaçan zanlıların aranılmasına başlanmış ve herhangi bir taşkınlık çıkmaması için de önlemler alınmıştı. Fakat aramalar sonucunda Ermeniler bu zanlıları himaye ettiler. Bu olaydan iki gün sonra bir akşam vakti zanlılardan biri olduğu tespit edilen Haçik isimli Ermeni onu teşhis eden Rahmi Efendi isimli bir Müslüman'ı sokak ortasında silahıyla ateş ederek öldürünce mahalle sakinleri galeyana gelmiş olsalar da ciddi bir olay yaşanmamıştı.^[3]

Fakat asıl olaylar 8 Ekim günü açılmayan Ermeni dükkân sahiplerinin uyarılması esnasında, hanlardan birinin penceresinden Svarş isminde bir Ermeninin meydana ateş açması sonucu meydana gelmiştir. Bu olay sonrası Müslüman ahali ile Ermeni komiteciler çatışmaya girmişler, bunun üzerine görevli memurlar da olayları yatıştırmaya çalışmışlardır.^[4]

Olaylar sonucunda Ermenilerden şehir içinde 182, civar kaza ve köylerde 21 ölü ve 18 yaralı; Müslümanlardan 21 ölü, 25 yaralı, Rumlardan ise bir ölü vardır. Ölüm ve yaralama olaylarının yanı sıra yağmalama olayları da görülmüştür. Hadiseden sonra kurulan bir komisyon vasıtasıyla yağmalanan malla sahiplerine iade edilmiş ve olayın suçluları tutuklanarak Divan-ı Harb-i Örfi'ye sevk olunmuştur.^[5]