Mitla, Meksika'nın güneyindeki Oaxaca'da arkeolojik kazı alanı. 2010 yılında UNESCO tarafından bir Dünya Mirası olarak ilan edilmiştir.
Tortilla, Meksika, Orta Amerika, Karayipler, ABD ve Kanada'da mayasız ince ve yassı olup, mısır unu veya beyaz undan yapılan bir çeşit ekmektir. Benzer türde bir ekmek de Güney Afrika'da yapılan arepadır. Öte yandan arepa tortilladan daha kalındır. Bu ekmek türü, Avrupalıların Amerika'ya varmasından önceki döneme aittir. O dönemde İspanyollarca, geleneksel mayasız İspanyol kekleri ve omletlerine benzerliği nedeniyle "tortilla" adı verilmiştir. Aztekler ve Nahuatl dili konuşan diğer toplumlar, kendi tortillalarını "tlaxcalli" olarak adlandırılır. Bu tür, tortilla prototipi haline gelmiştir. Mısır unlu versiyonu orijinal Kuzey Amerika tortillasıdır ve çoğunlukça "otantik tortilla" kabul edilir. Beyaz undan yapılan tortillalar, Meksika'nın mısır yetiştirilmeye uygun olmayan bölgelerinde ortaya çıkmıştır. Türkiye'deki ismi ise yufka ekmektir. Biraz daha büyük yapılır. Genellikle Anadolunun köylerinde yapılan bir çeşididir.
Fajita, Tex-Mex mutfağına ait ızgara et ve buğday ya da mısır unuyla yapılmış tortilla ile ikram edilen bir çeşit yemektir. Orijinali dana eti ile yapılmasına karşın günümüzde tavuk, domuz ve karides ile yapılan çeşitleri de vardır. Lokantalarda, et, soğan ve değişik tipteki dolmalık biberlerle birlikte pişirilmektedir. Yanında sos olarak avokado sosu, salsa sosu ve kremalı sos gibi soslar ile sunulmaktadır.
Meksika mutfağı, özellikle eski yerlilerin ve İspanyol koloni devriyle Fransız, Arap ve Karayip geleneklerinin bir sentezi olarak kendini gösterir. Genelde zengin bitki örtüsüne sahip olan bu sıcak, topik ülkenin mutfağında mısır, fasulye, meyve çeşitleri ve belirli sebze türleri önemli bir rol oynar. Meksika'da birbirinden çok farklı bölgesel mutfaklar mevcuttur. Kuzeyde İspanyol mutfağının etkisi görülürken, güneyde yerlilerin mutfağı korunmuştur.
Cemita Meksika'daki Puebla bölgesine ait bir çeşit ekmek. Cemita ekmeği Cemita poblana olarak da adlandırılmaktadır. Bu isim ekmeğin menşei olan Puebla'dan kaynaklanmaktadır. Cemita tipik olarak üzeri susamla kaplı bir ekmektir. Yumurta ihtiva ettiğinden ötürü bir çeşit Fransız ekmeği olan briocheye benzetilmektedir. Yumurta haricinde cemita yapımında dilimlenmiş avakado, et, beyaz beynir, soğan, Paalo bitkisi, salsa sosu kullanılır. Günümüzde New York, Los Angeles gibi büyük şehirlerdeki Meksika restoranlarında sıklıkla kullanılmakta ve tüketilmektedir.
Enchilada, mısırdan üretilen tortilla'ya, farklı ve çeşitli iç malzemeler konulması ve rulo şeklinde sarılan tortilla'nın üzerine acı biber sosu gezdirilmesiyle yapılan, Meksika mutfağından çıkan ve Amerikan mutfağında da yer alan yemek. İç malzemeler et, deniz ürünleri peynir, fasulye, patates, çeşitli sebzeler veya bunların kombinasyonları olabilir.
Pozole, ayrıca "mısır lapası" manasına gelen, Meksika mutfağına ait geleneksel bir çorba veya sulu yemek. Mısır lapasından, etten yapılmaktadır, isteğe bağlı olarak da rendelenmiş lahana, acı biber, soğan, sarımsak, turp, avokado, salsa sosu ve/veya misket limonu gibi malzemeler ile terbiyelenebilir ya da garnitürlenebilir.
Tostada, Meksika ve Güney Amerika'nın diğer bölgelerinde kızartılmış malzeme ile hazırlanan çeşitli yöresel yemeklerdir. İspanyolcada "kızartılmış" anlamına gelen tostada, genellikle kızartılmış düz veya kase şeklinde bir tortilla anlamına gelir. Genellikle mısır unundan yapılan tortilla ile hazırlanır, ancak buğday unu ile yapılan tostadalar da zaman zaman bulunabilir. Ayrıca, tostada'nın kullanıldığı herhangi bir yemeğe tostada denilebilir. Tek başına tüketilebilir veya diğer yemeklerde ekmek yerinde kullanılabilir.
Tortilla chips, üçgen şeklinde kesilmiş, daha sonra kızartılmış veya pişirilmiş mısır ekmeği mamullerinden yapılan bir ara öğün yiyeceğidir. Alternatif olarak mısır ürünlerinden bastırılmış, sonra kızartılmış veya pişirilmiş olabilir. Bunlar mısır, bitkisel yağ, tuz ve sudan yapılır. İlk ticari olarak 1940'ların sonlarında ABD'de Los Angeles'ta seri olarak üretilmesine rağmen, tortilla cips, taco, nachos, tortilla, totopo ve tostadalar gibi benzer öğelerin iyi bilindiği Meksika mutfağından büyüdü. Genellikle sarı mısırdan yapılmış olmalarına rağmen beyaz, mavi veya kırmızı mısırdan da yapılabilirler. Daldırma amaçlı tortilla cipsleri tipik olarak sadece hafifçe tuzlanırken, diğerleri çeşitli tatlarla tatlandırılabilir.
Muxe, Güney Meksika'nın Oaxaca eyaletinde yaşayan yerel halk Zapoteklerin arasında, doğumda erkek atanıp feminen bir cinsiyet ifadesi olan bireylerdir. Üçüncü cinsiyet olarak görülebilir. Muxelar, kadınla ilişkilendirilen davranışsal özellikler ve giyim tarzına sahip olabilir.
Huarache, Meksika mutfağına ait bir yemektir. Yassılaştırılmış ve ovalimsi bir şekil verilmiş, içerisinde ise pişmiş fasulye ezmesi bulunan bir parça mısır hamurunun üst yüzeyine delikler açılarak kızartılması ile hazırlanmaktadır. Pişmiş hamurun üzerine ise doğranmış nopal, marul, soğan, patates, kişniş gibi malzemelerin yanı sıra farklı hayvanların etleri, yumurta, queso fresco ve salsa gibi farklılık gösteren malzemeler eklenerek tüketilir.
Antojitos olarak adlandırılan Meksika sokak yemekleri, sokak satıcıları tarafından ve Meksika'daki küçük geleneksel pazarlarda hazırlanır. Sokak yemekleri arasında taco, tamal, gordita, quesadilla, empalme, tostada, chalupa, elote, tlayuda, cemita, pambazo, empanada, nachos, chilaquiles, fajita ve torta gibi yemeklerin yanı sıra taze meyve, sebze, içecek ve menudo, pozole ve pancita gibi çorbalar yer alır. Gün içinde ana yemek genellikle öğleden sonra yendiği için bu gıdalar çoğunlukla sabah ve akşam yenir.
Tortilla çorbası, kızarmış tortilla mısırı parçalarından yapılmış, domates, sarımsak, soğan ve chile de árbol ve epazot suyuna batırılmış geleneksel Meksika çorbasıdır. Pasilla biberi, chicharrón, avokado, küp taze peynir ve ekşi krema ile servis edilir. Tortilla çorbasının kesin kökeni bilinmemekle birlikte, Meksiko şehrinden geldiği düşünülüyor. Geleneksel tortilla çorbası, kavrulmuş domates, soğan, sarımsak, kırmızı biber ve tortilla ile karıştırılmış tavuk suyuyla yapılır, şeritler halinde kesilir ve kızartılır. Bazı çeşitleri, örneğin koyulaştırılmış domates tabanı ve öğütülmüş tortilla ile yapılan et suyu veya çıtır çıtır kızarmış tortilla şeritleri ile zenginleştirilmiş fasulye çorbası bulunmaktadır.
Huevos rancheros, genellikle kırsal Meksika çiftliklerinde yenilen geleneksel, yumurtadan yapılan bir kahvaltı yemeğidir.
Tlayuda ya da bilinen diğer adıyla clayuda, Meksika mutfağının alt mutfaklarından Oaxaca mutfağına ait bir yemektir. İçindeki sıvının buharlaşmasıyla çıtır bir hâle gelecek kadar ısıtılarak kurutulan, yaklaşık 30 cm çapındaki beyaz renkteki mısır tortilla'sının üstüne, çeşitli malzemelerin konulmasıyla hazırlanır.
Aztek mutfağı, 1519'da Avrupa ile etkileşime girmeden önce Meksika Vadisi'ndeki eski Aztek İmparatorluğu ve Nahua halklarının mutfağıdır.
Meksika ekmekleri ve diğer unlu mamuller, yüzyıllarca süren deneylerin ve çeşitli Avrupa fırıncılık geleneklerinin etkisinin harmanlanmasının sonucudur. Buğday ve buğday kullanılaraka pişirilen ekmek, Meksika'ya İspanyolların fethi zamanında geldi. Meksika ekmekleri üstünde en çok etkisi olan kültür ise Fransız kültürüdür. Fransız bagettinden türetişmiş bolillodan, bir Fransız brioche'undan türetilmiş concha'ya kadar, Meksika'da ekmek ile ilgili terminoloji bile Fransızcadan gelir. Bir muhallebi türü olan budín veya ekmek pudingi için su banyosu anlamına gelen baño maría, Fransızca bain-marie kelimesinden gelir. Ülkede buğday tüketimi hiçbir zaman mısır tüketimini geçememiş olsa da, buğday hala temel bir gıdadır ve günlük yaşamla özel ritüellerin önemli bir parçasıdır. Meksika, Avrupa ve Amerika Birleşik Devletleri'nden çeşitli ekmek türlerini benimserken, ülkede yapılan yüzlerce ekmek çeşidinin çoğu yerli geliştirildi. Ancak, Meksika evlerinde ya çok az hamur işi pişirilir yapılır ya da hiç yapılmaz. Bunun yerine Meksikalılar, kolonyal dönemden beri unlu mamullerini fırınlardan satın alırlar.
Cajeta, genellikle keçi sütünden imal edilmiş kalınlaştırılmış karamelden yapılan bir şekerlemedir. Bir tür süt reçelidir. Meksika'da Guanajuato eyaletindeki Celaya şehrinin bir özelliği olarak kabul edilir. Tortilla ekmeğinin üzerine sürülerek, kâğıt helva arasında sıkıştırılarak ya da buzdolabında dondurularak tüketilir.
Menudo, kırmızı biberli et suyunda inek midesinden (işkembe) yapılan geleneksel bir Meksika çorbasıdır. Filipinler'de domuz eti ve domuz ciğeri ile yapılan bir güveç ile aynı adı paylaşmaktadır.
Queso flameado genellikle flambé ile servis edilen sıcak eritilmiş peynir ve baharatlı chorizo. Çoğunlukla peynir fondü ile karşılaştırıldığında, bir parti yemeğidir; pikniklerde ve restoranlarda meze olarak popülerdir. Meksika mutfağında neredeyse benzersizdir Amerika Birleşik Devletleri mutfağında bu yemek geniş çapta farklı bir şekil almıştır ve El Paso'da yerel bir yemek olarak kabul edilir. Meksika'da, kuzeydeki restoranlarda daha sık görülür. Tipik ana malzemeler eritilmiş peynir ve gevşek taze chorizo, domates, soğan, şili ve baharatlardan oluşan karakteristik bir et sosudur. Küçük, sığ bir tencere veya diğer seramik veya metal ısıya dayanıklı pişirme kabında servis edilir. Peynir ve sos ayrı ayrı hazırlanır ve servis edilmeden hemen önce birleştirilir. Bu işlem, özellikle flambé ile bitmişse masada yapılabilir: peynirin üzerine yüksek alkollü likör dökülür ve ateşlenir. Alevlenmemişse, karışım çabucak kızartılabilir. Her iki durumda da, bitmiş yemek hala sıcakken sunulur ve bireysel porsiyonlar için küçük yumuşak ekmeğin üzerine kaşıklanır.
