İçeriğe atla

Toskana

Koordinatlar: 43°24′36″K 11°00′00″D / 43.41000°K 11.00000°D / 43.41000; 11.00000
Toskana Özerk Bölgesi
İdari bölge
Toscana
Toskana Özerk Bölgesi bayrağı
Bayrak
Toskana Özerk Bölgesi arması
Arma
İllerArezzo,
Floransa ili,
Grosseto ili,
Livorno ili,
Lucca ili,
Massa ve Carrara ili,
Pisa ili,
Pistoia ili,
Prato ili,
Siena İli
İdare
 • Bölge BaşkanıEnrico Rossi (MDP)
1 Temmuz 2015’den beri (2ci dönem)
Yüzölçümü
 • Toplam22,985 km²
Nüfus
 (31 Aralık 2019[1])
 • Toplam3.722,729
 • Yoğunlukoto/km²

Toskana (/ˈtʌskəni/ TUSK-ə-nee; İtalyanca: Toscana, İtalyanca telaffuz: [tosˈkaːna]), Orta İtalya'da yaklaşık 23.000 kilometrekare (8.900 milkare) bir alana ve yaklaşık 3,8 milyon nüfusa sahip bir bölgedir. Bölgenin başkenti Floransa'dır.

Toskana, manzaraları, tarihi, sanatsal mirası ve yüksek kültür üzerindeki etkisiyle bilinir. İtalyan Rönesansı'nın[2] ve İtalyan dilinin temellerinin doğduğu yer olarak kabul edilir. Toskana lehçesinin Dante Alighieri, Petrarca, Giovanni Boccaccio, Niccolò Machiavelli ve Francesco Guicciardini tarafından edebiyatta kullanılmasıyla oluşan prestij, daha sonra İtalya genelinde kültür dili olarak gelişmesine yol açtı.[3] Sanat ve bilim tarihinde etkili olan birçok kişiye ev sahipliği yapmakta, Uffizi ve Pitti Sarayı gibi ünlü müzeleri barındırmaktadır. Aynı zamanda Toskana, Chianti, Vino Nobile di Montepulciano, Morellino di Scansano, Brunello di Montalcino ve beyaz Vernaccia di San Gimignano gibi şaraplarıyla da tanınır. Güçlü bir dilsel ve kültürel kimliğe sahip olan bölge, bazen “ulus içinde ulus” olarak kabul edilmektedir.[4]

Toskana, İtalya'da Veneto'dan sonra gezginler için en popüler ikinci İtalyan bölgesidir.[5] Başlıca turistik noktalar Floransa, Castiglione della Pescaia, Pisa, San Gimignano, Lucca, Grosseto ve Siena'dır. Castiglione della Pescaia kasabası, bölgede en çok ziyaret edilen sahil destinasyonudur ve sahil turizminin yaklaşık %40'ını oluşturmaktadır. Maremma bölgesi, Siena, Lucca, Chianti bölgesi, Versilia ve Val d'Orcia da uluslararası üne sahip ve gezginler arasında özellikle popüler yerlerdir.

Toskana'nın sekiz bölgesi Dünya Mirası Alanı olarak belirlendi: Floransa'nın tarihi merkezi (1982); Piazza dei Miracoli (1987); San Gimignano'nun tarihi merkezi (1990); Siena'nın tarihi merkezi (1995); Pienza'nın tarihi merkezi (1996); Val d'Orcia (2004), Medici Villaları ve Bahçeleri (2013) ve Avrupa'nın Büyük Kaplıca Şehirleri bir parçası olarak Montecatini Terme (2021). Toskana'nın 120'den fazla koruma altındaki doğa rezervine sahip olması, Toskana ve başkenti Floransa'yı popüler turizm destinasyonları haline getirmektedir. Sadece Floransa, 2018 yılında 5 milyondan fazla ziyaretçiye ev sahipliği yaparak dünyanın en çok ziyaret edilen 51. şehri oldu.[6]

Coğrafya

Kabaca üçgen şeklinde olan Toskana, İtalya'nın merkez bölgesi olup, batıda Tiren Denizi, kuzeybatıda Ligurya, kuzeyde Emilia-Romagna, kuzeydoğuda Marche, doğuda Umbria ve güneydoğuda Lazio ile sınırdır. Topraklarının üçte ikisi tepelik ve dörtte biri dağlıkdır. Geri kalan kısımlar ise Arno Nehri'nin şekillendirdiği vadideki düz ovalardır. Toskana'da Arezzo ili Badia Tedalda'nın komünü (belediyesi), Emilia-Romagna'da Ca' Raffaello adında bir dış mahalleye sahiptir.

Toskana'nın Ligurya Denizi ve Tiren Denizi'nde batı kıyı şeridi vardır; aralarında en büyük adası Elba olan Toskana Takımadaları bulunur. Toskana yaklaşık 22.993 kilometrekare (8.878 sq mi) alana sahiptir. Büyük dağ silsileleri ile çevrili ve çaprazlanmış ve az sayıda ama verimli ovaya sahip olan bölge, tarım için kullanılan engebeli arazinin hakim olduğu bir kabartmaya sahiptir. Tepeler, 15.292 kilometrekare (5.904 sq mi) ile bölgenin toplam alanının yaklaşık üçte ikisini (%66,5) ve dağlar (en yüksekleri Apeninlerdir), %25 ‘ini veya 5.770 kilometrekare (2.230 sq mi) oluşturur. Ovalar toplam alanın %8,4'ünü kaplar—1.930 kilometrekare (750 sq mi)—çoğunlukla Arno vadisinin çevresindedir. Başkent Floransa, Empoli ve Pisa dahil olmak üzere Toskana'nın en büyük şehirlerinin çoğu Arno'nun kıyısındadır.

İklim, kıyı bölgelerinde oldukça ılıman ve iç kesimlerde ise daha sert ve yağışlıdır, kış ve yaz arasındaki sıcaklıkta önemli dalgalanmalar vardır,[7] bölgeye toprak yapıcı aktif bir donma-çözülme döngüsü verir bu da kısmen bölgenin iklim değişikliğini hesaba katar ki bir zamanlar antik Roma'nın temel ekmek sepeti olarak hizmet etmişti.[8]

Bölgenin illeri ve beldeleri

Toskana'nin illeri

Toskana bolgesindeki 10 il şunlardir:

İl adı Yüzölçümü (km²) Nüfus Yoğunluk (kişi/km²)
Arezzo ili 3.232 345.547 106,9
Floransa ili 3.514 983.073 279,8
Grosseto ili 4.504 225.142 50,0
Livorno ili 1.218 340.387 279,5
Lucca ili 1.773 389.495 219,7
Massa ve Carrara ili 1.157 203.449 175,8
Pisa ili 2.448 409.251 167,2
Pistoia ili 965 289.886 300,4
Prato ili 365 246.307 674,8
Siena ili 3.281 268.706 81,9

Toskana bölgesinde bulunan önemli beldelerin listesi şudur:[9]

Arma Belde İl Nüfus (kişi) Yüzölçümü (km²)
FloransaFloransa ili 370.702 102.41
PratoPrato ili 187.994 97,45
LivornoLivorno ili 161.084 104.79
ArezzoArezzo ili 100.140 386,25
PistoiaPistoia ili 90.226 236
PisaPisa ili 88.332 185
LuccaLucca ili 84.928 185
GrossetoGrosseto ili 82.284 474,46
MassaMassa ve Carrara ili 71.006 94
CarraraMassa ve Carrara ili 65.612 71
ViareggioLucca ili 64.427 31,88
SienaSiena ili 54.561 118
ScandicciFloransa ili 50.304 59,59
EmpoliFloransa ili 48.070 62
Sesto FiorentinoFloransa ili 47.641 49
CapannoriLucca ili 46.231 156,59
Cascina Pisa ili 44.180 79,23
Campi BisenzioFloransa ili 43.855 28
PiombinoLivorno ili 35.079 129
CamaioreLucca ili 32.614 84
Rosignano MarittimoLivorno ili 32.493 120
San Giuliano TermePisa ili 31.782 91,71

Mutfak

Ana madde: Toskana mutfağı
Ayrıca bakınız: Toskana şarabı
Çeşitli Toskana yemekleri: çeşitli şarap ve peynirler ve farklı türde salamlar ve jambonlar

Toskana mutfağı'nın merkezinde sadelik vardır. Bakliyatlar, ekmek, peynir, sebze, mantar ve taze meyve kullanılır. Zeytinyağı, Moraiolo, Leccino ve Frantoiano zeytinlerinden yapılır. San Miniato'dan beyaz trüf'ler Ekim ve Kasım aylarında görünür. En yüksek kalitede sığır eti Chiana Valley'den gelir özellikle Chianina olarak bilinen ve Floransalı bifteği için kullanılan bir cins. domuz'un yerli Cinta Senese cinsi de üretilir.[10]

Şarap, Toskana'nın ünlü ve yaygın bir ürünüdür. Chianti tartışmasız uluslararası alanda en iyi bilinenidir. Chianti şarabının üretildiği bölgeye o kadar çok İngiliz turist gelir ki bu bölgeye "Chiantishire" lakabı takılmıştır.

Resimler

Ekonomi

Bölgenin Gayri Safi Yurtiçi Hasıla (GSYİH) 2018'de 117.5 milyar avroydu ve İtalya'nın ekonomik üretiminin %6,7'sini oluşturuyordu. Satın alma gücüne göre ayarlanan kişi başına GSYİH, aynı yıl 31,400 Euro veya AB27 ortalamasının %104'ü idi. Çalışan başına GSYİH, AB ortalamasının %106'sıydı.[11]

İşsizlik oranı

İşsizlik oranı 2018'de %7,3 olarak gerçekleşti ve ülke ortalamasının biraz altında kaldı.

Kaynakça

  1. ^ "Statistiche demografiche ISTAT". demo.istat.it. 18 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ekim 2020. 
  2. ^ Burke, P., The European Renaissance: Centre and Peripheries (1998).
  3. ^ "storia della lingua in 'Enciclopedia dell'Italiano'". Treccani.it. Erişim tarihi: 28 Ekim 2017. 
  4. ^ Hewlett, Maurice Henry (1904). "The road in Tuscany: a commentary". Macmillan Publishers. 
  5. ^ "Le sei regioni italiane più visitate. La top 20 europea". www.rainews.it (İtalyanca). 10 Temmuz 2014. Erişim tarihi: 15 Aralık 2020. 
  6. ^ "Top 100 City Destinations: 2019 Edition". Euromonitor International. Erişim tarihi: 17 Aralık 2020. 
  7. ^ "TOSCANA - Geography and history". 21 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Mart 2011.  Text finalised in March 2004 - Eurostat.
  8. ^ Military Channel (Discovery Network) documentary series Rome: Power and Glory, episode "The Grasp of an Empire", copyright unknown, rebroadcast 11-12:00 hrs EDST, 2009-06-29.
  9. ^ 30.11.2010 tarihine göre (ISTAT) veri rakamları
  10. ^ Piras, 221-239.[]
  11. ^ "Regional GDP per capita ranged from 30% to 263% of the EU average in 2018". Eurostat. 17 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. 

Dış bağlantılar

Wikimedia Commons'ta Toskana ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.



İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Floransa</span> Floransa iline bağlı komün (Toskana, İtalya)

Floransa, İtalya'da, San Marino'nun batısında bulunan bir şehirdir. Kuzey İtalya'daki Toskana Bölgesi'nin başkentidir ve kendi ismini taşıyan ilin merkezidir. Kısa bir dönem, İtalya Krallığı'na da başkentlik yapmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Pisa</span> Pisa iline bağlı komün (Toskana, İtalya)

Pisa, Kuzey İtalya'daki Toskana bölgesinde ayni ismi taşıyan Pisa ilinin merkezi olan bir şehirdir.

<span class="mw-page-title-main">Siena (il)</span> İtalyada bir il

Siena ili, merkezî İtalya'nın Toskana bölgesinde bulunan bir ilidir. Merkezi Siena'dadır.

<span class="mw-page-title-main">Arezzo</span> İtalyanın Toskana bölgesinde, Arezzo iline bağlı ilçe (komün)

Arezzo, İtalya'nın ortakuzey kesiminde, Toskana yönetim bölgesindeki Arezzo ilinin merkezi olan bir komündür.

<span class="mw-page-title-main">San Gimignano</span> İtalyanın Toskana bölgesinde, Siena iline bağlı ilçe (komün)

San Gimignano, merkezi İtalya'nın Toskana bölgesinde Siena ili'ne bağlı bir komün ve etrafı surlarla çevrili, çok iyi korunmuş olan bir Orta Çağ kasabasıdır.

<span class="mw-page-title-main">Arezzo (il)</span> İtalyada bir il

Arezzo İli, merkezî İtalya'da Toskana bölgesinin en doğudaki ili olup merkezi, ismini aldığı Arezzo şehridir. İlin alanı 3.232 km² olup bu ile bağlı olan 39 komün içindeki il nüfusu 348.700 kişidir.

<span class="mw-page-title-main">Pisa (il)</span> İtalyada bir il

Pisa ili, merkezî İtalya'da Toskana Bölgesi'nde yer alan bir ildir. Bu ilin merkezi Pisa'dir.

<span class="mw-page-title-main">Lucca (il)</span> İtalyada bir il

Lucca ili, merkezî İtalya'da Toskana bölgesinin ili olup merkezi ismini aldığı Lucca şehridir. İlin alanı 1.773 km² olup bu ile bağlı olan 35 belde bulunur.

<span class="mw-page-title-main">Grosseto</span> İtalyanın Toskana bölgesinde, Grosseto iline bağlı ilçe (komün)

Grosseto, merkezi İtalya'nın Toskana Bölgesinde Grosseto ili'nin merkezi olan 82.284 kişi nüfuslu bir kent ve yerel idaresi bakımdan bir komündür.

<span class="mw-page-title-main">Floransa (il)</span>

Floransa ili, İtalya'nın orta kesiminde, Toskana bölgesine bağlı bir ili. Merkezi ile adını veren Floransa'dır.

<span class="mw-page-title-main">Pienza</span> İtalyanın Toskana bölgesinde, Siena iline bağlı ilçe (komün)

Pienza, merkezi İtalya'nın Toskana bölgesinde Siena ili'ne bağlı 2.190 kişi nüfuslu bir yerleşim yeri ve bir komündür.

<span class="mw-page-title-main">Poggibonsi</span> İtalyanın Toskana bölgesinde, Siena iline bağlı ilçe (komün)

Poggibonsi, merkezi İtalya'nın Toskana bölgesinde Siena ili'ne bağlı 28.672 kişi nüfuslu bir yerleşim yeri ve bir komündür.

<span class="mw-page-title-main">Lucca Cumhuriyeti</span> İtalyada bir tarihsel şehir devleti

Lucca Cumhuriyeti, Lucca şehrinde Orta Çağ ve Erken modern dönem'de 1160'tan 1805'e kadar hüküm süren bir devletti.

<span class="mw-page-title-main">Val d'Orcia</span>

Val d'Orcia ya da Valdorcia, Orta İtalya'da yer alan Toskana'da bulunan bir bölgedir. Siena tepelerinden Monte Amiata tepelerine kadar uzanır. Obruklarla, pitoresk kasabalarla ve köylerle bezeli olan bu tepeler, kendine has özellikler sergilemektedir. Bölgedeki dikkat çeken yerleşim birimleri, Pienza, Radicofani ve Montalcino gösterilebilir. Bölgenin manzarası, Rönesans akımı ile birlikte modern sanata da büyük bir katkı yapmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Castelfranco di Sotto</span> İtalyanın Toskana bölgesinde, Pisa iline bağlı ilçe (komün)

Castelfranco di Sotto, Floransa'nın yaklaşık 40 kilometre batısında ve Pisa'nın yaklaşık 30 kilometre doğusunda bulunan, İtalya'nın Toskana bölgesindeki Pisa eyaletine bağlı bir komündür (belediye).

<span class="mw-page-title-main">Floransa (metropoliten şehir)</span>

Floransa Metropoliten Şehri, İtalya'nın Toskana bölgesinde bulunan bir metropoliten şehirdir. İl, ülkenin kuzey orta kesiminde yer almaktadır. Yüzölçümü 3.514 km² olan ilin nüfusu 30 Haziran 2020 tarihi itibarı ile 1.012.407'dir. Merkezi Floransa'dır.

<span class="mw-page-title-main">Toskana şarabı</span> İtalya, Toskana bölgesinin şarabı

Toskana şarabı, Toskana bölgesinin İtalyan şarabı‘dır. İtalya'da Tiren kıyısı boyunca yer alan Toskana, dünyanın en önemli şarap bölgeleri'nin ev sahibidir. Chianti, Brunello di Montalcino ve Vino Nobile di Montepulciano esas olarak Sangiovese üzümünden yapılırken Vernaccia üzümü beyaz Vernaccia di San Gimignano üzümünün temelidir. Toskana, bölgenin çeşitli üzümlerinden yapılan tatlı şarabı Vin Santo ile de tanınır. Toskana'da kırk bir Denominazioni di Origine controllata (DOC) ve on bir Denominazioni di Origine Controllata e Garantita (DOCG) ‘ya sahiptir. 1970'lerde ticarette "Süper Toskanalar" olarak bilinen yeni bir şarap sınıfı ortaya çıktı. Bu şaraplar, DOC/DOCG düzenlemelerinin dışında yapıldı ancak yüksek kalitede kabul edildi ve yüksek fiyatlara satıldı. Bu şarapların çoğu kült şarap oldu. İtalyan sınıflandırma sisteminin reformunda, orijinal Süper Toskanaların çoğu artık DOC veya DOCG şarapları olarak nitelendirilir ancak bazı üreticiler hala sınıflandırılmamış sıralamaları veya Indicaziogne Geografica Tipica Toscana‘nın (IGT) sınıflandırmasını kullanmayı tercih eder. Toskana bugün altı IGT şarap kategorisine sahiptir.

Castiglione della Pescaia, bölgesel olarak basitçe Castiglione olarak kısaltılır, orta İtalya'nın Toskana bölgesindeki Grosseto eyaletinde eski bir sahil kasabasıdır. Modern şehir, 12. yüzyıldan kalma bir Orta Çağ kalesinin ve adını aldığı büyük balıkçılık yapılan yerin etrafında büyüdü. Bugün Castiglione, plajları, doğal parkları, bisiklet parkurlarını, tarihi Etrüsk arkeolojik alanlarını, panoramik bir Orta Çağ köyünü ve flamingolar, yaban ördeği ve ördeklerle doğal koruma alanı Diaccia Botrona'yı içeren cazibe merkezleriyle çok popüler bir turistik yerdir..

<span class="mw-page-title-main">Chianti (bölge)</span>

İtalya'da Chianti, ayrıca Monti del Chianti veya Colline del Chianti olarak da anılır. Floransa, Siena ve Arezzo illerinde esasen tepeler ve dağlardan oluşan Toskana'nın dağlık bir bölgesidir. Chianti'de üretilen ve bu bölgeden adını alan şarapla tanınır.

<span class="mw-page-title-main">Chianti</span>

Chianti şarabı, merkezi Toskana Chianti bölgesi'nde üretilen bir şaraptır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.