İçeriğe atla

Tory Partisi

Tory Partisi
Liderler
  • Viscount Bolingbroke
  • William Pitt the Younger
  • Robert Jenkinson
  • Arthur Wellesley
  • Robert Peel
Kuruluş tarihi1678 (345 yıl önce) (1678)
Kapanış tarihi1834
ÖnceliCavaliers
ArdılıMuhafazakâr Parti
İdeoloji
  • Conservatism (British)[1]
  • High Toryism[2]
  • Divine right of kings[3]

Tory'ler, İngiltere, İskoçya, İrlanda, Büyük Britanya ve Birleşik Krallık'ta basit örgütlenmiş bir siyasi grup halinde başladıktan sonra siyasi bir partiye evrilmiştir. İlk olarak 1679 Dışlama Krizi sırasında, Whig'in York Dükü James'i Katolikliği gerekçesiyle sık sık dışlama çabalarına karşı çıkmalarıyla tanınmıştır.[4]

George I'in 1714'te tahta geçmesinden sonra, Muhafazakarlar yaklaşık 50 yıl boyunca hükûmetten dışlanmış ve bazı siyasi yazarlar tarafından kendi kendini tanımlama terimi olarak kullanılmasına rağmen, 1760'ların başlarında organize bir siyasi varlık olarak varlıkları sona ermiştir. Birkaç on yılın ardından, 1783 ve 1830 yılları arasında hükûmeti elinde tutmak için yeni bir Tory partisi kurulmuş ve William Pitt the Younger, ardından Liverpool'un 2. Earl'ü Robert Jenkinson Tory partisi üyesi olarak önemli görevler üstlenmişlerdir.[5] Whig'ler, büyük ölçüde seçim reformu konusunda mücadele edilen 1831 seçimlerinde Parlamentoda çoğunluğu kazanmıştır. 1832 yılındaki Halkın Temsili Yasası adı verilen yasa ile çoğu Tories tarafından kontrol edilen ve çürümüş olarak nitelendirilen ilçeleri kaldırmış ve 1832 seçimlerinde milletvekilleri 175 milletvekiline indirilmiştir.

Robert Peel'in önderliğinde Tamworth Manifestosu olarak bilinen bir politika belgesi yayınlayan Tory Partisi gittikçe Muhafazakar Parti'ye dönüşmeye başlamıştır. 1846 yılında Tahıl Yasalarını yürürlükten kaldırması ise partinin dağılmasına neden olmuş, Derby ve Benjamin Disraeli'nin önderlik ettiği fraksiyon modern Muhafazakar Parti haline gelerek üyeleri hâlâ yaygın olarak Muhafazakarlar olarak anılmaktadır.

İsim kaynağı

James, Duke of York bir Romanesk kostümü içinde boyanmış

Siyasi bir terim olarak, Tory bir hakarettir ve İrlanda dilinde soygun, haydut, takip edilen gibi anlamlara gelmektedir.[6][7] 1678-1681 Hariç Tutma Yasası krizi sırasında İngiliz siyasetine girmiştir. Whig (Whiggamore'dan, bir "sığır şoförü") başlangıçta İskoçya'daki Engagers'a (İkinci İngiliz İç Savaşı sırasında I. Charles'i destekleyen bir grup) karşı çıkan ve 1968 yılının Eylül ayında gerçekleşen Whiggamore Baskını'nı destekleyen Covenanter fraksiyonu için bir İskoç hakaretiydi.[8] Whig'ler, York Dükü James'in İskoçya, İngiltere ve İrlanda tahtlarından çıkarılmasını destekleyenler iken (Dilekçeciler), Muhafazakarlar Dışlama Yasası'na (İğrençler) karşı çıkanlardı.

Seçim performansı

Seçim Lider Milletvekili Sayısı +/– Sıra Hükûmet
1661 Sir Edward Hyde
379 / 513
artışartış 1. Çoğunluk
March 1679 John Ernle
137 / 513
azalış 241 azalış 2. Azınlık
October 1679
210 / 513
artış 73 Sabit 2. Azınlık
1681 II. Charles (İngiltere kralı)
193 / 513
azalış 27 Sabit 2. Azınlık
1685 II. James (İngiltere kralı)
468 / 513
artış 275 artış 1. Çoğunluk
1689 The Marquess of Carmarthen
232 / 513
azalış 236 azalış 2. Azınlık
1690
243 / 513
artış 7 artış 1. Azınlık
1695
203 / 513
azalış 40 azalış 2. Azınlık
1698
208 / 513
artış 5 Sabit 2. Azınlık
January 1701
249 / 513
artış 41 artış 1. Azınlık
November 1701
240 / 513
azalış 9 azalış 2. Azınlık
1702 The Earl of Godolphin and

The Duke of Marlborough
298 / 513
artış 58 artış 1. Çoğunluk
1705 The Duke of Marlborough
260 / 513
azalış 38 Sabit 1. Çoğunluk
1708 The Earl of Godolphin
222 / 558
azalış 38 azalış 2. Azınlık
1710 Robert Harley
346 / 558
artış 124 artış 1. Çoğunluk
1713
369 / 558
artış 23 Sabit 1. Çoğunluk
1715 The Viscount Bolingbroke
217 / 558
azalış 152 azalış 2. Azınlık
1722 Sir William Wyndham
169 / 558
azalış 48 Sabit 2. Azınlık
1727 The Viscount Bolingbroke
128 / 558
azalış 41 Sabit 2. Azınlık
1734
145 / 558
artış 17 Sabit 2. Azınlık
1741 Sir Watkin Williams-Wynn
136 / 558
azalış 9 Sabit 2. Azınlık
1747
117 / 558
azalış 19 Sabit 2. Azınlık
1754 Edmund Isham
106 / 558
azalış 11 Sabit 2. Azınlık
1761
112 / 558
artış 6 Sabit 2. Azınlık
1768 Lord North N/A Sabit 2. Azınlık
1774
343 / 558
Önceki seçime girmedi. artış 1. Çoğunluk
1780
260 / 558
azalış 83 Sabit 1. Çoğunluk
1784 Genç William Pitt
280 / 558
artış 20 Sabit 1. Çoğunluk
1790
340 / 558
artış 60 Sabit 1. Çoğunluk
1796
424 / 558
artış 84 Sabit 1. Çoğunluk
1802 Henry Addington
383 / 658
azalış 41 Sabit 1. Çoğunluk
1806 The Duke of Portland
228 / 658
azalış 155 azalış 2. Azınlık
1807
216 / 658
azalış 12 artış 1. Çoğunluk
1812 Robert Jenkinson
400 / 658
artış 12 Sabit 1. Çoğunluk
1818
280 / 658
azalış 120 Sabit 1. Çoğunluk
1820
341 / 658
artış 61 Sabit 1. Çoğunluk
1826
428 / 658
artış 87 Sabit 1. Çoğunluk
1830 Arthur Wellesley
250 / 658
azalış 178 Sabit 1. Azınlık
1831
235 / 658
azalış 15 azalış 2. Azınlık
1832
175 / 658
azalış 60 Sabit 2. Azınlık

Kaynakça

  1. ^ "A Brief History of the Conservative Party". Conservatives. 24 October 2007. 13 March 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  2. ^ Holmes, Geoffrey (1983). "Eighteenth-Century Toryism". The Historical Journal. 26 (3): 755-760. doi:10.1017/S0018246X00021178. JSTOR 2639092. 24 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Eylül 2022. 
  3. ^ "Making Sense of the Divine Right of Kings". 18 Aralık 2020. 18 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  4. ^ Harris 1993.
  5. ^ "A Brief History of the Conservatives". Conservative Research Department. August 2008. 30 Nisan 2010 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Nisan 2010.  Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)
  6. ^ "Tory", New World Dictionary & Thesaurus, 2.0 for PC, 1998 
  7. ^ "Tory", Answers, 23 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 10 Eylül 2022 
  8. ^ Samuel R. Gardiner.

İlgili Araştırma Makaleleri

Muhafazakârlık veya tutuculuk, geleneksel toplumsal etmenlerin korunmasını destekleyen politik ve toplumsal felsefedir. Daha belirgin bir anlamda ilgili toplumun içinde bulunduğu çağın gereklerini göz ardı etmeksizin, geçmişten gelen tarihsel, kültürel ve uygar birikimlerini kaybetmeden, kısaca öz dinamiklerinin değişmesine karşı direnç gösteren, toplumsal-kültürel değerlerin korunmasını savunan politik bir görüştür.

<span class="mw-page-title-main">II. Charles (İngiltere kralı)</span> İngiltere, İskoçya ve İrlanda kralı

II. Charles, İngiltere, İskoçya ve İrlanda kralı. I. Charles ve Fransa kralı IV. Henri ile Marie de' Medici'nin kızı Henrietta Maria'nın ikinci oğludur.

<span class="mw-page-title-main">Charles Grey</span>

Charles Grey, Vikont Howick olarak da bilinen Britanyalı siyasetçi, 1830 ile 1834 yılları arasında Britanya başbakanı.

<span class="mw-page-title-main">Whig Partisi (Amerika Birleşik Devletleri)</span>

Whig Partisi, Amerika Birleşik Devletleri'nde Jackson demokrasisi döneminde mevcut olmuş bir siyasi partiydi. İkinci parti sistemine entegre olan parti 1832 yılından 1856 yılına kadar hizmet etmiştir. Partinin kuruluş amacı Başkan Andrew Jackson'un ve Demokrat Parti'nin politikalarına karşı gelmekti. Genelde Whigler kongrenin üstün gücüne ve ayrı bir kongre bölümünün modernizasyon ve ekonomik gelişim için uğraşmasına inanıyorlardı. İsimlerini 1776'da bağımsızlık için savaşan Amerikan Whig'lerinden almaktadır. Whig Partisi'nin üyeleri arasında Daniel Webster, William Henry Harrison ve Henry Clay'in yanı sıra; daha sonraki dönemlerde Zachary Taylor, Winfield Scott ve Abraham Lincoln de bulunuyordu.

<span class="mw-page-title-main">Genç William Pitt</span>

Wiliam Pitt, 1783'ten 1800 Birlik Yasası'na kadar Büyük Britanya'nın en genç ve son başbakanı ve ardından Ocak 1801'den itibaren Birleşik Krallık'ın ilk başbakanı olan bir İngiliz devlet adamıydı. Mart 1801'de görevinden ayrıldı, ancak 1804'ten 1806'daki ölümüne kadar tekrar başbakan olarak görev yaptı. Başbakanlık yaptığı süre boyunca Hazine Şansölyesi olarak da görev yaptı. Daha önce başbakanlık yapmış olan ve 1. Chatham Kontu olan "Yaşlı William Pitt" olarak anılan babasından ayırmak için "Genç William Pitt" olarak bilinir.

<span class="mw-page-title-main">IV. William</span>

IV. William, 1830-1837 arası Birleşik Krallık ve Hannover kralı ve Kraliçe Victoria'nın amcası. Temsil gücünü seyrek nüfuslu bölgelerden sanayi bölgelerine kaydıran, böylece hükümdar ile toprak sahibi soyluların yönetim üzerindeki etkilerini sınırlandıran 1832 Reform Yasası'nı kabul etmek zorunda kalmıştır.

Muhafazakâr Parti, resmî adı Muhafazakâr ve Birlikçi Parti, Tory'ler olarak da bilinirler,

<span class="mw-page-title-main">Anne (Büyük Britanya kraliçesi)</span>

Anne, 1702'den 1714'e değin Büyük Britanya kraliçesi. Ülkesini tek başına yönetmek istediyse de yetersizliği ve sağlığının bozuk olması nedeniyle büyük ölçüde bakanlarına dayanmak zorunda kaldı. Bakanları ise İspanyol Veraset Savaşı'nda (1701-1714) İngiltere'yi, Fransa ve İspanya karşısında yer almaya yöneltti. Hükümdarlık yıllarının belirleyici özelliği olan Whigler ile Toryler arasındaki amansız çekişmeler, tahtın varisinin belirsizliği nedeniyle daha da yoğunlaşmıştır.

<span class="mw-page-title-main">1707 Birlik Yasaları</span> Büyük Britanya Krallığını kuran Parlamento yasaları

1707 Birlik Yasaları, İngiltere Parlamentosu'nda kabul edilen 1706 İskoçya ile Birlik Yasası ile İskoçya Parlamentosu'nda kabul edilen 1707 İngiltere ile Birlik Yasası olmak üzere iki farklı yasadır. Aynı hükümdara bağlı olmalarına karşın farklı devletler olan ve farklı yasama organlarına sahip İngiltere Krallığı ile İskoçya Krallığı'nın birleşmesi amacıyla 22 Temmuz 1706'da imzalanan Birlik Antlaşması, bu yasalarla yürürlüğe girmiştir.

Merkez sağ, siyasi spektrumun sağında yer alırken merkeze daha yakındır. Merkez sağ partiler genellikle liberal demokrasiyi, kapitalizmi, piyasa ekonomisini, özel mülkiyet haklarını ve az ölçekte bir refah devletini destekler. Merkez sağ oluşumlar muhafazakârlığı ve ekonomik liberalizmi desteklerken sosyalizm ve komünizme karşı çıkarlar.

Avrupa Muhafazakârlar ve Reformcular Partisi (ECR), Avrupalı muhafazakâr ve merkez sağ partilerin oluşturduğu uluslararası bir siyasi partidir. Polonya'dan Hukuk ve Adalet partisi gibi birçok parti bu grubun üyesidir.

<span class="mw-page-title-main">Robert Peel</span> İngiliz muhafazakâr devlet adamı

Baronet Sir Robert Peel, iki kez Birleşik Krallık Başbakanı ve aynı anda Maliye Bakanı (1834-1835) olarak görev yapan İngiliz muhafazakar devlet adamı. Ayrıca iki kez İçişleri Bakanı görevinde bulunmuştur. Metropolitan Polis Teşkilatı'nı kurması nedeniyle modern İngiliz polisliğinin babası olarak kabul edilir. Peel, aynı zamanda modern Muhafazakar Parti'nin kurucularından biridir.

<span class="mw-page-title-main">2019 Birleşik Krallık genel seçimleri</span>

2019 Birleşik Krallık genel seçimleri, 12 Aralık 2019 Perşembe günü, 2019 Erken Parlamento Genel Seçim Yasası hükümleri uyarınca, 2017 yılında yapılan önceki genel seçimden iki yıl sonra gerçekleşti. 2017'de hiçbir siyasi parti, Avam Kamarası'ndaki sandalyelerin çoğunluğunu kazanamamış, Brexit hakkında uzun süredir devam eden bir parlamento çıkmazına neden olmuştu. Temmuz 2019'da Boris Johnson, Muhafazakâr Parti'nin lideri seçildi ve Theresa May'in istifası sonrasında Başbakan olarak atandı ve parlamentoyu, çoğunluğu kazanma umuduyla erken seçim yapmak için ikna etti. Seçimde, Muhafazakâr Parti, 2017 yılında kaybettmiş olduğu Avam Kamarası'ndaki çoğunluğu geri kazanırken, İşçi Partisi, 1935'ten bu yana en az sandalyeyi alarak önemli kayıplar yaşadı.

Amerika Birleşik Devletleri'nde muhafazakârlık, sınırlı hükûmet ve eyalet hakları olarak adlandırılan, Amerikan geleneklerini, cumhuriyetçiliği ve eyaletlerle ilgili olarak sınırlı federal hükûmet gücünü karakteristik olarak öncelik hâline getiren politik ve sosyal bir felsefedir. Tipik olarak Hristiyan değerlerini, ahlaki evrenselciliği, Amerikan istisnacılığını ve bireyciliği destekler. Genellikle güçlü bir ulusal savunmayı, silah haklarını, serbest ticareti ve Batı kültürünü komünizm, sosyalizm ve ahlaki göreciliğin oluşturduğu tehditlere karşı korumayı savunur.

<span class="mw-page-title-main">Harley Hükûmeti</span>

Harley Hükûmeti, Kraliçe Anne döneminde 1710-1714 yılları arasında var olan İngiliz hükûmetiydi. Robert Harley tarafından yönetildi ve büyük ölçüde Tories'den oluşuyordu. Harley, görünüşte güçlü Whig Junto'yu ve ılımlı Tory müttefiki Lord Godolphin'i deviren taraf değiştiren eski bir Whig idi. Bu, Parti Kutuplaşması sırasında, iki grup arasındaki bölünmelerin doruk noktasına ulaştığı ve destekçileri arasında bir "kağıt savaşı" patlak verdiği zaman geldi. Harley hükûmetini destekleyen yazarlar arasında rakip Kit-Kat Club üyeleriyle çatışan Jonathon Swift, Daniel Defoe, Delarivier Manley, John Arbuthnot ve Alexander Pope vardı.

Whig Partisi İngiltere, İskoçya, İrlanda, İngiltere ve Birleşik Krallık parlamentolarında temsil edilen eski bir siyasi partidir. 1680'ler ve 1850'ler arasında, Whig Partisi rakipleri Tory Partisi ile iktidar mücadelesine girdiler. Whig Partisi 1850'lerde Liberal Parti ile birleşti ve rakipleri 1886'da Liberal Parti'den ayrıldı ve 1912'de Liberallerin rakibi olan günümüz Muhafazakâr Partisi ile birleşen Liberal Birlik Partisi'ni kurdu.

<span class="mw-page-title-main">Bedelsiz Toprak Partisi</span>

Bedelsiz Toprak Partisi Amerika Birleşik Devletleri'nde 1848 yılından Cumhuriyetçi Parti'ye entegre olduğu 1854 yılına kadar varlığını sürdürmüş kısa ömürlü bir koalisyon partisidir. Parti çoğunlukla köleliğin ABD'nin batı topraklarında yayılmasını önlemek üzerine tek sorun siyaseti yürütmeye odaklanmıştır.

Toryizm, Birleşik Krallık tarihi boyunca gelişen yerleşik toplumsal düzeni koruyan gelenekçi muhafazakârlığın İngiliz versiyonudur. Toryizmi savunanlar Tory olarak adlandırılır.

LGBT muhafazakârlığı, LGBT bireyleri muhafazakâr siyasi görüşlerle tanımlayan bir siyasi terimdir. Aynı zamanda, farklı anlamları olan iki spesifik alt kategoriye ayrılan iki farklı tanım için kullanılır.[kime göre?] İlk alt kategorik terim olan Stonewall öncesi LGBT muhafazakârlığı, genel veya özel olarak LGBT sosyal bağlamı veya ortamında geleneksel muhafazakârlık ideolojisini benimseyen ve destekleyen LGBT bireyleri ifade etmektedir. İkinci alt kategorik terim olan Stonewall sonrası LGBT muhafazakârlığı, finansal, kültürel ve siyasi açıdan muhafazakâr görüşlere sahip veya bu görüşleri onaylayan LGBT bireyleri ifade etmektedir. Stonewall sonrası muhafazakârların sosyal görüşleri de genel olarak muhafazakâr olmakla birlikte, aynı zamanda eşcinsel çiftler için evlilik eşitliği, eşcinsel ailelerin tanınması ve genel olarak toplumdaki LGBT bireyler için sivil eşitlik gibi konularda kendi kaderini tayın hakkı ve daha yeni bir sosyo-tarihsel "eşcinsel onayını" yansıtmaktadır, Ayrıca LGBT yaşamında dinin olumlu bir rol oynadığını düşünmekle birlikte, her konuda tam bir görüş birliği söz konusu değildir: özellikle "kimlik yönetimi" dinamikleri ve politikaları ile çeşitli yasal ve siyasi konularda savunucuları farklı görüşlere ayrılır. Stoneweall öncesi dönem, eşcinsel evliliğe veya diğer LGBTQ haklarına karşı olan LGBT bireyleri tanımlarken, ikinci dönem, aksine, genellikle hem heteroseksüeller hem de eşcinseller için yasal bir kurum olarak evliliği kesin bir şekilde destekleyen ve aynı zamanda daha genel olarak ekonomik ve siyasi muhafazakarlığı tercih eden kendini onaylayan eşcinselleri ifade eder. Muhafazakâr fikir ve politikaları savunarak kendini onaylayan LGBT savunucularının sayısı, 1970'lerde modern LGBT sosyal hareketlerinin ortaya çıkmasından sonra daha belirgin hale geldi. Bu hareket, siyasi gücün daha fazla konsolide edilmesini sağlamak için LGBT kimliğinin onaylanmasını teşvik etti. O dönemlerde "kendinden nefret eden" olarak etiketlenen birçok eşcinsel muhafazakâr, eşcinsel karşıtı sosyal muhafazakâr politikacıların LGBT haklarına karşı en örgütlü muhalefete öncülük ettiği hareketleri destekledi. Günümüzde LGBT muhafazakârların realpolitik ve ideolojik durumları, kendi öz tanımlarına ve her ülkenin sosyopolitik, kültürel ve yasal LGBT hakları ortamına göre değişmektedir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.