İçeriğe atla

Tortum

Tortum
Erzurum İli Siyasi Haritası
Erzurum İli Siyasi Haritası
Harita
İlçe sınırları haritası
ÜlkeTürkiye
İlErzurum
Coğrafi bölgeKaradeniz Bölgesi
İdare
 • KaymakamFatih Bayram
 • Belediye başkanıMuammer Yiğider (AK Parti)
Yüzölçümü
 • Toplam1467 km²
Rakım1450 m
Nüfus
 (2018)
 • Toplam17.054
 • Kır
-
 • Şehir
21.661
Zaman dilimiUTC+03.00 (TSİ)
Posta kodu25430
İl alan kodu442
İl plaka kodu25
Türkçede Haho olarak bilinen Hahuli Manastırı (Gürcüce - ხახულის მონასტერი) Bagrationi hanedanıdan Tao hükümdarı Kurapalati III. Davit tarafından 976-1001 yıllarında yaptırılmış bir Gürcü manastırıdır.Bağbaşı (Haho)

Tortum, Erzurum ilinin bir ilçesi ve bu ilçenin merkezidir.

Etimoloji

Gürcüce Tortomi (თორთომი) veya Tortum, eskiden sadece bölgenin adıydı. Bugünkü Tortum kasabasının eski adı ise Nihahi'ydi. Nihahi, günümüzde Yusufeli ilçesine bağlı Yokuşlu köyünün de eski adıdır. İbn Bibi'nin 1281 tarihli eserinde Nihahi adı Nihah (نخاخ) şeklinde yazılmıştır.[1] Bugünkü Tortum kasabasının eski adı 1928 tarihli Osmanlıca köy listesinde de Nihah (نخاخ) biçiminde yer alır. Bu listede bugünkü Tortum kasabasından "Nihah Mahallatı" (Nihah Mahalleleri) şeklinde söz edilirken, Tortum kazasının idari merkezi olarak da bilinen Tortumkale ise "Tortum Kala" olarak geçer.[2] Nihah'a bu tarihten sonra Tortum adı verilmiştir.

Tarihçe

İspir’den Erzurum’a giden yol ile Narman ve Oltu vadisini doğuya bağlayan bir kavşak konumunda olması sebebiyle önemli bir yere sahip olan Tortum'un, tarihi çok eskiye dayanmakta ancak yörede ilk yerleşimin ne zaman ve kimler tarafından yapıldığı hakkında kesin bilgi bulunmamaktadır. Bununla beraber Tortum yakınlarında yapılan Arkeolojik araştırmalar, yörenin Prehistorik bir yerleşme özelliği sergilediğini ve Karaz Kültürü'ne dahil olduğunu göstermektedir.

Antik kaynaklarda Tortum yöresi, Taokhlar ülkesi sınırları içerisinde gösterilmektedir.[3] Ksenophon, Taokhlar'ı tüm yiyeceklerini içine depoladıkları müstahkem mevkilerde oturan topluluk olarak tasvir etmektedir.[4] Bizans İmparatorluğu döneminde Theodosiopolis Theması'nın kuzey kısmını oluşturan Tortum yöresi, 662 yılında Arapların Erzurum ve çevresini fethiyle gündeme gelmiştir.

1080 yılında Bizans'tan alınan yerleşim Saltuklu topraklarına katıldı. Saltuklu Beyliği'nin yıkılmasından sonra yörede Gürcü beylerinin hakimiyeti başladı. 1284 yılında Anadolu Selçuklu Devleti egemenliğine girdi. Daha sonra yeniden Gürcü hakimiyeti görülen Tortum ve çevresinde Timurlular topraklarına katıldı. Timurlular'ın bir süre sonra çekilmesiyle bölge Karakoyunlu ve Akkoyunlu mücadelesine sahne oldu. 1458'de Akkoyunlu egemenliğine giren yerleşim, 1467 yılında ilk defa Osmanlı topraklarına katıldı. Ancak kısa süre sonra Gürcüler yeniden Tortum ve çevresinde hakimiyet kurdu. Daha sonra Gürcü beyleri ile Osmanlı arasında sıklıkla el değiştiren yöre, 1537 tarihinde Osmanlı tarafından tekrar ele geçirilmiştir. 1549 yılındaki Gürcistan seferi ile kesin olarak Osmanlı egemenliğine dahil olmuştur.

Osmanlı hakimiyetine giren Tortum, 17. yüzyıl sonlarına kadar Erzurum Eyaleti'nin sancağı oldu. 19. yüzyılda bazen İspir kazasına bağlı bir nahiye merkezi olan Tortum, bazen de Erzurum’a bağlı bir kaza olarak kaydedilmiştir. 19. yüzyıl sonlarında yapılan idari düzenleme neticesinde İspir kazasının bir nahiyesi olarak Bayburt sancağına bağlanmıştır ancak hemen sonrasında halkın talebi üzerine kaza statüsüne çıkarılarak Erzurum merkez sancağına bağlandı.

Tortum şehrinin merkezi önceleri Tortumkale mahallesi olup, daha sonra (Nihah) mahallesi olmuştur.[5] Tortum, adını aynı isimle anılan çaydan almaktadır.

Coğrafya

İlçe Erzurum'un kuzeyinde Karadeniz bölgesinde 1467 km2'lik bir alana kurulmuş olup, Erzurum ili Oltu, Pasinler, Narman, İspir, Yusufeli ve Uzundere ilçeleriyle çevrilidir. Dar ve uzun bir vadi üzerine kurulan ilçenin arazi yapısı epey dağlık ve kırlıktır. İlçenin denizden yüksekliği 1450 metredir. Tortum, Karadeniz Bölgesinin Doğu Karadeniz bölümü sınırları içinde Tortum Çayı vadisinde kurulmuş bir yerleşim alanıdır. Güney ve batısında karasal, kuzey ve doğusunda nispeten Karadeniz iklimi hüküm sürmektedir. Erzurum'a 52 km mesafededir. Dağlık bir arazi yapısına sahip olmasına rağmen Tortum Çayı çevresinde kurulan köyleriyle vadi içindeki cenneti andırır. Önemli iki sıradağı vardır. Bunlardan birisi Tortum Çayı vadisinin doğusunda uzanan ortalama 3000 metre yüksekliğinde olan Akdağ ve Mescit Dağı'dır. Tortum isminin kaynaklarda; "Tortomi", "T’orto’m", "Tortoman", "Tartum", "Torcon" benzer ama farklı yazılışlarda göze çarpmaktadır. Kelimenin kökü "Tor"’dur. Bu da Mesxiler ile birlikte Gürcü kaynaklarında zikredilen Tor kabilesinden, onların yerleştikleri bölge ve kale adı olarak günümüze kadar varlığını sürdürebilmiştir. Ayrıca "Tori", Tiflis bölgesinde "Qori" kazası’nda bir kentin adıdır. Osmanlı kaynaklarında ise "Sengistân" / dağlık-taşlık yer olarak kaydedilmiştir.

Nüfus ve sosyal yapı

İlçede 3 farklı etnik grup mevcuttur. Nüfus piramidi sırasıyla;

İlçede nüfusun etnik köken dağılımı ise şöyledir. İlçe genelinde nüfus çoğunluğunu Kıpçak Türkleri oluşturmaktadır.[7] Geri kalan nüfus ise Rize ilinin İkizdere, Hemşin ve Çamlıhemşin ilçelerinin dağlık kesimlerinden 1850'li ve 1920 yılları arasında göç edip ilçenin özellikle kuzey batı kesimindeki; Peynirli, Serdarlı-Ödhük, Çataldere-Korker, Uzunkavak, Gökdere, Tipili, Yağcılar ve Karlı-Norxşen gibi köylerine yerleşen Hemşinliler ve Lazlar'dan oluşmaktadır.[8][9][10]

Yıl Toplam ŞehirKır
1927[11]31.2471.10730.140
1935[12]42.0441.46340.581
1940[13]43.2551.53441.721
1945[14]44.9351.63543.300
1950[15]49.7121.72047.992
1955[16]35.7681.95833.810
1960[17]38.8172.22936.588
1965[18]42.9002.30440.596
1970[19]43.8933.32640.567
1975[20]46.2104.11042.100
1980[21]45.7494.31541.434
1985[22]46.9005.23141.669
1990[23][a]34.1005.34928.751
2000[24]38.6977.90530.792
2007[25]22.3724.44917.923
2008[26]23.4354.27919.156
2009[27]22.4954.84117.654
2010[28]22.3244.50717.817
2011[29]20.5603.92316.637
2012[30]20.0784.05216.026
2013[31]18.81918.819veri yok
2014[32]17.39417.394veri yok
2015[33]16.00716.007veri yok
2016[33]15.17315.173veri yok
2017[33]14.39114.391veri yok
2018[33]17.05417.054veri yok
2019[33]18.13518.135veri yok
2020[33]21.66121.661veri yok

Not: Büyükşehir yasası nedeniyle köyler mahalle statüsüne geçtiğinden 2013'ten itibaren kır nüfusu tabloda yer almamıştır.

Kültür, turizm ve iklim

Norşin Şapeli,Serdarlı,Ödük

Kültürel anlamda Tortum çok renkli bir yapıya sahiptir. İlçede, Kafkas kültürü, Erzurum (Dadaş) kültürü ve Doğu Karadeniz (Hemşin) kültürü ve yaşam tarzı hakimdir. İlçe merkezi ve köylerinde davul, zurna, tulum ve kaval gibi yöresel enstrümanlar çalınır. Geleneksel halk oyunları ise Bar oyunları ve horondur. Yörede yapılan yemek kültüründe ise Kafkas ve Karadeniz kültürünün yoğun etkisinden dolayı hamur işi ön plandadır (Tandır kete'si, Hemşin ketesi, sini ketesi, kuymak, gaygana, hıngel, seron, kavod gibi).

Kültürel eğlenceler, özellikle 1980 ve 1990'lı yıllara kadar Hemşinliler'in yaşadıkları köylerde; Noel ve Yılbaşı kutlama, (Bubulik) oynatma, Karakoncoloz oynatma ve Yayla'ya göç şenlikleri gibi, geçmiş kültürlerine özgü adet ve gelenekler yöredeki Hemşinliler tarafından yaşatılmıştır. Günümüzde bu eski kültürel değerler kentlere göçten sonra yok olmuştur.

Her yıl ilkbahar döneminde Tortum un Pehlivanlı beldesi (Vihik)'de ve Tortum merkezde festival havasında yapılan Türk ata sporu Karakucak güreşi'de yöre halkından yoğun ilgi görmektedir ve yörede yıllardır yapılan bu spor etkinliği birçok güreşçinin yetişmesine sebep olmuştur.

Unutulmaya yüz tutsa da yöredeki Türk kültürü'nde ise bir kuşak öncesine kadar varlığını koruyan, ziyaret yerlerinde dilek tutmak, bazı kutsal sayılan ağaçlara bez bağlamak, aynı şekilde bazı yerlerdeki sulara madeni eşya ve para atıp dilek tutmak gelenekleri de eski Türk kültürünün izlerini taşımaktadır.

Son yıllarda Cağ kebabı adı verilen (eski ismi Bico) keçi ve koyun etinden yapılan et yemeği ise Tortum yöresine ve Artvin/Yusufeli) Kafkas kültürüne has bir lezzettir. İlçede belli başlı mevcut tarihî eserler şunlardır; Tortum Kalesi, Hahuli Manastırı, Öşvank kilisesi, tarihi su kemerleri ve hâlen daha kazı çalışması yapılmamış Neolitik döneme ait höyükler ve yörede sıkça rastlanılan şapeller ve köprülerdir.

İlçe Karadeniz bölgesinde olması sebebiyle, Doğu Karadeniz iklimi görülür. İlkbahar yağışları boldur, sıkça sel felaketi yaşanmasına sebep olur, ayrıca yüksek kesimlerde karasal iklim de mevcuttur. İlçedeki önemli akarsular ise şunlardır: Tortum Çayı ve kaynağını Mescid Dağları'nda bulunan göllerden alan Ödük Deresi'dir. Bu iki akarsu da Çoruh-(çorohi) nehrine karışmaktadır. Vadiler boyunca yer alan köyler, ormanlık alanlar ve meyve bahçeleri eşsiz güzelliklere sahiptir. Tortum Çayı'nda yapılan Rafting organizasyonları ve ilçe'nin en kuzey ucunda yer alan Tortum Gölü ve Tortum Şelalesi eşsiz doğal güzelliğiyle yerli ve yabancı turistlerin uğrak yeridir.

Ekonomi

Tortum Cağ kebabı / Eski adı ile (Bico)

Erzurum'un en iyi yeşil ve ormanlık alanları burada yer almaktadır. Geçim kaynağı tarım ve hayvancılıktır. Hayvancılık başta gelir. Özellikle yaylacılık yöre halkı için önemlidir. Tarım ise meyve bahçelerinde meyve üretimi yaparak gerçekleştirilir. Vadi tabanlarında yer alan kesimlerde meyvecilik ve sebze ekimi yapılır. Son yıllarda modern usullerle yapılan meyvecilik gelişme kaydetmiştir. Son yıllarda seracılık da artış göstermiştir. Arıcılık da önemli bir paya sahiptir.

Tortum son 25 yıldır yoğun bir şekilde dışarıya göç vermiştir. Arazi şartlarının uygun olmaması, ilçe halkının büyük çoğunluğunu gurbetçiliğe zorlamıştır. Tortumlular genellikle İstanbul, Bursa,İzmir, Kemalpaşa) ve Erzurum merkeze göç etmiştirler. Kentlerde; resmî kurumlarda memurluk ve işçilik, esnaflık olarak da tesisatçılık, Fırıncı'lık, restaurant, vb. sektörlerde iş yapan Tortum insanı çok çalışkandır, örneğin; Erzurum'un Cumhuriyet Caddesi'ndeki 1920 yılından beri hizmet veren meşhur (Tufan-Restaurant) ve Kongre caddesinde bulunan meşhur (Hemşin-Karafırını) Tortumlulara aittir. Erzurum ve Türkiye'deki birçok ünlü Cağ kebabı yapan salon ve lokantaların büyük bir kısmı Tortumlular'ın işletmesindedir.

Notlar

  1. ^ Uzundere ilçesinin kurulması ile nüfus azalmıştır.

Kaynakça

  1. ^ İbn-i Bibi, El-Evâmirü'l-Alâiyye fi'l-umûri'l-Alâiyye (Farsça tıpkıbasım), Ankara, 1956, s. 483.
  2. ^ Son Teşkilat-i Mülkiyede Köylerimizin Adları (Osmanlıca), İstanbul, 1928, s. 234.
  3. ^ Anthony Bryer; David Winfıeld; The Byzantine Monuments and Topography of The Pontos, Volume I, Washington 1985, s.14.
  4. ^ Ksenophon, Anabasis ( Onbinlerin Dönüşü), çeviren, Tanju Gökçöl, İstanbul 1998, sf. 136.
  5. ^ İbrahim Hakkı Konyalı, Abideleri ve Kitabeleri ile Erzurum Tarihi, İstanbul 1960, sf. 513.
  6. ^ 1864 Kafkas Tehciri: Kafkasya’da Rus Kolonizasyonu, Savaş ve Sürgün /Caucasian Exodus of 1864: Russian Colonization of Caucasia, War and Exodus[] Gürcistan ve Dağıstan taraflarından Kars'a gelen bu Çerkes muhacirlerinin iskân taleplerinin uygun olup olmadığı incelendikten sonra 4.000 hane 20.000 nüfusun bir yerde iskân edilmesindense dağıtılması ve devleti zorlayacak bir kuvvet oluşturmalarının önlenmesi amacıyla ayrı ayrı yerlerde iskân edilmeleri uygun görüldü. Çerkes muhacirlerinden 1.000 hane Erzurum kazasıyla İspir, Bayburt, Pasin, Tortum kazalarına; 300 hane Muş; 700 hane Çıldır; 500 hane Kars ve 1500 hane Van-Hakkâri sancaklarında iskân edildi.
  7. ^ Nişanyan, Sevan (2014). Ağır Kitap. Propaganda Yayınları. ISBN 1927893348. Erişim tarihi: 11 Ağustos 2020. 
  8. ^ Simonian, Hovann H. (2007). The Hemshin: S.132. 137-Notes.33 3 Mayıs 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. PDF
  9. ^ Türk folklor araştırmaları 10. cilt. s.n. 1966 / İhsan Hinçer 26 Şubat 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Hemşenli / Hemşinli denilen boya mensup köylülerin öz vatanı Rize ve Artvin illerinin Karadeniz'e bakan komşu bölgeleridir. Göçmen olarak da Erzurumun İspir ve Tortum ilçeleriyle Sakarya Adapazarı ve Kocaeli/İzmit köylerinde çiftçilik yaparlar.
  10. ^ Tortum kazasının 1847 nüfusunu da içeren Erzurum Eyaleti'nin nüfus defteri Cevdet Küçük tarafından 1977 yılında yayımlanmıştır. Defterin orijinali için bkz. BOA.,Cevdet Dahiliye, nr. 9060, Ayrıntılı bilgi için bkz. Cevdet Küçük, “Tanzimat Devrinde Erzurum'un Nüfus Durumu”, s.190–194.
  11. ^ "Fasikül I: Mufassal Neticeler İcmal Tabloları" (PDF). 28 Teşrinevvel 1927 Umumî Nüfus Tahriri. DİE. Erişim tarihi: 28 Mayıs 2021. 
  12. ^ "1935 Genel Nüfus Sayımı" (PDF). 20 İlkteşrin 1935 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 2 Haziran 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021. 
  13. ^  . "Vilâyetler, kazalar, Nahiyeler ve Köyler İtibarile Nüfus ve Yüzey ölçü" (PDF). 20 İlkteşrin 1940 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 20 Ekim 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ekim 2016. 
  14. ^  . "1945 Genel Nüfus Sayımı" (PDF). 21 Ekim 1945 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021. 
  15. ^  . "Vilayet, Kaza, Nahiye ve Köyler itibarıyla nüfus" (PDF). 22 Ekim 1950 Umumi Nüfus Sayımı. DİE. 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021. 
  16. ^  . "1955 Genel Nüfus Sayımı" (PDF). 23 Ekim 1955 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 2 Haziran 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021. 
  17. ^  . "İl, İlçe, Bucak ve Köyler itibarıyla nüfus" (PDF). 23 Ekim 1960 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Şubat 2021. 
  18. ^ "1965 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  19. ^ "1970 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  20. ^ "1975 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  21. ^ "1980 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  22. ^ "1985 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  23. ^ "1990 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  24. ^ "2000 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  25. ^ "2007 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  26. ^ "2008 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  27. ^ "2009 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  28. ^ "2010 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  29. ^ "2011 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  30. ^ "2012 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 20 Şubat 2013 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2013. 
  31. ^ "2013 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 15 Şubat 2014 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2014. 
  32. ^ "2014 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 10 Şubat 2015 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2015. 
  33. ^ a b c d e f
    • "Merkezi Dağıtım Sistemi" (html) (Doğrudan bir kaynak olmayıp ilgili veriye ulaşmak için sorgulama yapılmalıdır). Türkiye İstatistik Kurumu. Erişim tarihi: 13 Nisan 2016. 
    • "Tortum Nüfusu - Erzurum". nufusu.com. Erişim tarihi: 5 Şubat 2021. 
    • "Erzurum Tortum Nüfusu". nufusune.com. 

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Rize</span> Rize ilinin merkezi olan şehir

Rize, Karadeniz Bölgesi'nin Doğu Karadeniz bölümünde yer alan Rize ilinin merkezidir. Tarihi Pontus bölgesinin doğusunda kalan Rize, Osmanlı döneminde Lazistan Sancağı'nda yer almıştır. Günümüzde Türkiye'ye bağlıdır.

<span class="mw-page-title-main">Çayeli</span> Rizenin ilçesi

Çayeli, Rize ilinin bir ilçesidir.

<span class="mw-page-title-main">Yusufeli</span> Artvinnin ilçesi

Yusufeli, Türkiye'nin Karadeniz Bölgesi'nde Artvin iline bağlı bir ilçedir.

<span class="mw-page-title-main">Çamlıhemşin</span> Rizenin ilçesi

Çamlıhemşin, Rize'nin bir ilçesidir.

<span class="mw-page-title-main">İkizdere</span> Rizenin ilçesi

İkizdere, Rize iline bağlı bir ilçedir.

<span class="mw-page-title-main">İspir</span> Erzurumun ilçesi

İspir, Erzurum ilinin bir ilçesidir.

<span class="mw-page-title-main">Ortaköy, Çorum</span> Çorum ilçesi

Ortaköy, Çorum ilinin bir ilçesidir. Çorum il merkezine yaklaşık 53 km güneydoğu mesafede bulunmaktadır. Çorum'un doğal güzellikler ile dolu ilçelerinden biridir. İncesu Kanyonu, Karlıca yaylası ve Aşdağul mağarası görülmeye değer olan doğal güzelliklerdendir. Ayrıca Hitit uygarlığına ait önemli veriler elde edilen Şapinuva ören yerinin de mutlaka görülmesi gerekmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Aşkale</span> Erzurum ilçesi

Aşkale, Erzurum'un ilçelerinden biridir.

<span class="mw-page-title-main">Oltu</span> Erzurum ilçesi

Oltu, Erzurum ilinin bir ilçesidir. Nüfusu 2021 yılı itibarıyla 30.316 kişidir. 72 adet mahallesi vardır. Coğrafi olarak Erzurum ilinin kuzeydoğusunda, Doğu Anadolu ve Doğu Karadeniz bölgelerinin kesişim noktasında yer alır. Yusufeli, Olur, Şenkaya, Narman, Tortum ve Uzundere ilçeleri ile çevrilidir. İlçe merkezi Oltu Çayı vadisine kurulmuştur. Erzurum il merkezine 117 km uzaklıktadır.

<span class="mw-page-title-main">Olur</span> Erzurumun ilçesi

Olur, Erzurum'a bağlı ilçedir. Karadeniz Bölgesi'nde, Erzurum ilinin kuzey kesiminde yer alan Olur ilçesi, Ardahan ile Artvin illerinin sınır komşusudur.

<span class="mw-page-title-main">Pasinler</span> Erzurumun ilçesi

Pasinler Erzurum ilinin bir ilçesidir. Pasinler bölgede Hasankale olarak da adlandırılır. Erzurum il merkezine 37 km uzaklıktadır. Tarihi İpek Yolu'nun üzerindedir. Kalesi, şifalı kaplıcaları, maden suları ve patatesi ile ünlüdür. İlçe merkezine 4 km uzaklıkta bulunan Serçeboğazı mahallesinin hemen girişinde diüretik maden suyu bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Pazaryolu</span> Erzurumun ilçesi

Pazaryolu, Erzurum ilinin bir ilçesidir. Karadeniz Bölgesinde yer alan Pazaryolu, nüfus açısından Erzurum'un en küçük ilçesidir. İl merkezine uzaklığı 124 km olup Rize ve Bayburt'a komşu durumundadır.

<span class="mw-page-title-main">Tekman</span> Erzurum ilçesi

Tekman, Erzurum iline bağlı bir ilçedir.

<span class="mw-page-title-main">Bulancak</span> Giresun ilçesi

Bulancak Giresun ilinin bir ilçesidir. Karadeniz kıyısında yer alır. Batısında Giresun'un Piraziz ilçesi, Ordu Altınordu ilçesi ile Kabadüz ilçesi doğusunda Giresun şehir merkezi yer alır.

<span class="mw-page-title-main">Torul</span> Gümüşhanenin ilçesi

Torul, Karadeniz Bölgesi'nin Doğu Karadeniz Bölümü'nde, Gümüşhane iline bağlı ilçe ve ilçe merkezidir.

<span class="mw-page-title-main">Gölova</span> Sivasın ilçesi

Gölova, Sivas'ın en doğusunda yer alan ilçesidir. Batısında Akıncılar ile komşu olan Gölova, kuzeyinde Giresun'un Şebinkarahisar ve Çamoluk ilçeleri, doğusunda ve güneyinde ise Erzincan'ın Refahiye ilçesi ile çevrilidir. 2022 nüfus istatistiklerine göre toplam nüfusu 3,246 olan ilçe, Doğanşar'ın ardından Sivas'ın en az nüfusa sahip ilçesidir.

<span class="mw-page-title-main">İmranlı</span> Sivasın ilçesi

İmranlı, Sivas ilinin bir ilçesidir. İç Anadolu Bölgesinin en doğusunda yer alan İmranlı, il merkezine 104 km uzaklıktadır. İlçenin yüzölçümü 1.229 km2 ve denizden yüksekliği 1650 metredir. İmranlı, doğusunda Erzincan iline bağlı Refahiye ve İliç ilçeleri, güneyinde Divriği, batısında Zara ve kuzeyinde ise Suşehri ve Akıncılar ilçeleriyle komşudur. 100 köyü ve 39 mezrası vardır.

<span class="mw-page-title-main">Başkale</span> Vanın ilçesi

Başkale, Van iline bağlı bir ilçedir. İl topraklarının güneydoğusunda yer alır.

<span class="mw-page-title-main">Narman</span> Erzurum ilinin ilçesi

Narman, Erzurum ilinin ilçesidir. Narman'da 45 mahalle bulunmaktadır. Türk Halk Edebiyatına yazdığı eserler ile damga vuran Aşık Sümmani buralıdır.

<span class="mw-page-title-main">Erzurum'un ilçeleri</span> Vikimedya liste maddesi

Erzurum iline bağlı 20 ilçe bulunmaktadır.