Ekmek, çeşitli tahıl unundan yapılmış hamurun ateşte, sac üzerinde, tandırda, fırında veya tepside pişirilmesiyle hazırlanan temel gıda. Tek başına tüketilebildiği gibi, yemeğin yanında veya yemeklere ya da yağlara banarak da tüketilebilmektedir.
Fırıncı, geleneksel usullerle ya da modern tekniklerle çalışan, hazırlanan ekmeklerin pişirilmesi ve piyasaya sunulması ile uğraşan mesleği icra edenlere verilen ad. Fırın bu anlamda yiyeceklerin pişirilmesi için gereken bir araç olmanın yanında, ticari olarak ve unlu mamullerin üretilip satılması ile uğraşan mesleğin ve ticarethanenin adıdır.
Un, tahılların öğütülmesiyle elde edilen ince toza verilen addır. Başta ekmek ve hamur işleri olmak üzere pek çok gıdanın temel bileşenidir. Genellikle buğdaydan elde edilen toza sadece un denir. Arpa, yulaf, çavdar, mısır, nohut gibi bitkilerden elde edilen un ise, yaygın olarak o tahılın adıyla birlikte mısır unu, arpa unu biçiminde adlandırılır.
Meksika mutfağı, özellikle eski yerlilerin ve İspanyol koloni devriyle Fransız, Arap ve Karayip geleneklerinin bir sentezi olarak kendini gösterir. Genelde zengin bitki örtüsüne sahip olan bu sıcak, topik ülkenin mutfağında mısır, fasulye, meyve çeşitleri ve belirli sebze türleri önemli bir rol oynar. Meksika'da birbirinden çok farklı bölgesel mutfaklar mevcuttur. Kuzeyde İspanyol mutfağının etkisi görülürken, güneyde yerlilerin mutfağı korunmuştur.
Arepa içi çeşitli malzemelerle doldurulmuş öğütülmüş mısır hamurundan yapılan bir yiyecek türüdür. Kolomb öncesi çağlardan beri Güney Amerika'nın kuzey kesimlerinde tüketilen ve özellikle Kolombiya ve Venezuela mutfaklarında önemli bir yere sahip olmakla beraber, Bolivya, Ekvador, Panama ve Nikaragua'da da tüketilmektedir.
Doritos, mısır cipsi markası olup, PepsiCo'nun Frito-Lay şirketine aittir. Diğerlerinden farkı, Doritos tortilla cipsi markasıdır ve genellikle Meksika ve İspanyolca konuşan ülkelerde popülerdir. 1994 yılında Frito-Lay tarafından hakları alınmıştır. Tırtıklı, kuru kızarmış, baharatlı ve taco baharatlı, nachos peynirli, hot spice acı biberli çeşitleri vardır.
Totopo, Meksika mutfağına ait bir çeşit ekmek. Şekil olarak düz, yuvarlak veya üçgen şeklinde olabilir. Üzerinde küçük delikler bulunur. Tortilla ile aynı ürünlerden üretilmekle beraber, totopaya haşlanarak elde edilmiş mısır lapası ilave edilir. Totopa, Meksika'nın yerli halklarından olan Zapoteklerin kültürünün bir parçasıdır ve yoğun olarak yaşadıkları Oaxaca bölgesinde meşhurdur.
Nachos, kuzey Meksika kökenli bir Tex-Mex mutfağı yemeği. Yemek, totopo ekmeklerinden, bilinen adıyla tortilla cipslerin peynir ya da peynir bazlı bir sosla kaplanmasıyla oluşur. Genellikle atıştırmalık olarak servis edilir. İlk olarak 1943'te Ignacio "Nacho" Anaya tarafından yaratılmıştır. Anaya'nın yarattığı orijinal nachos, kızarmış mısır tortilla'larının çedar peyniri ile kaplanması ve dilimlenmiş jalapeño biber eklenmesiyle oluşmuştur.
Taquito, taco dorado, rolled taco, veya flauta, genelde küçük haddelenmiş tortilla ve sığır eti, peynir veya tavuk da dahil olmak üzere herhangi bir tür doldurulmuş etten yapılan bir Meksika yiyeceği. Doldurulmuş tortilla kızartılır. Yemeğin üzerine sık sık ekşi krema ve guacamole gibi çeşniler eklenir. Mısır tortilla'ları genelde taquito yapımında kullanılır; yemek eğer normal taquito'lardan daha büyük olursa daha yaygın olarak flauta ismiyle bilinir ve hem un hem de mısır tortilla'ları ile yapılabilir ama yine de mısır kullanımı daha gelenekseldir. New Mexico gibi bazı bölgelerde, taquito haddelenmiş tortilla yemeği olarak değil de, taco'nun küçük bir versiyonu olarak bilinir.
Çavdar ekmeği, genellikle sadece çavdar unundan, bazen de buğday unu ve tatlandırıcı, renklendirici, dişe gelen malzemeler ve baharat eklenerek yapılmış mayalı hamurun ateşte, sac üzerinde, tandırda, fırında veya tepside pişirilmesiyle hazırlanan yiyecektir.
Tatar mutfağı, başta Rusya içindeki Tataristan olmak üzere farklı ülkelerde ve coğrafi bölgelerde yaşamakta olan Tatarların yemek kültürüdür.
Tostada, Meksika ve Güney Amerika'nın diğer bölgelerinde kızartılmış malzeme ile hazırlanan çeşitli yöresel yemeklerdir. İspanyolcada "kızartılmış" anlamına gelen tostada, genellikle kızartılmış düz veya kase şeklinde bir tortilla anlamına gelir. Genellikle mısır unundan yapılan tortilla ile hazırlanır, ancak buğday unu ile yapılan tostadalar da zaman zaman bulunabilir. Ayrıca, tostada'nın kullanıldığı herhangi bir yemeğe tostada denilebilir. Tek başına tüketilebilir veya diğer yemeklerde ekmek yerinde kullanılabilir.
Hamur, tahıl veya baklagillerden üretilen yoğrulabilir, bazen elastik bir besin maddesidir. Hamur tipik olarak un ve az miktarda su veya başka bir sıvı ile karıştırmak suretiyle yapılır ve bazen maya veya başka kabartma maddeleri ile çeşitli yağlar veya aromalar gibi diğer bileşenleri içerir.
Tortilla chips, üçgen şeklinde kesilmiş, daha sonra kızartılmış veya pişirilmiş mısır ekmeği mamullerinden yapılan bir ara öğün yiyeceğidir. Alternatif olarak mısır ürünlerinden bastırılmış, sonra kızartılmış veya pişirilmiş olabilir. Bunlar mısır, bitkisel yağ, tuz ve sudan yapılır. İlk ticari olarak 1940'ların sonlarında ABD'de Los Angeles'ta seri olarak üretilmesine rağmen, tortilla cips, taco, nachos, tortilla, totopo ve tostadalar gibi benzer öğelerin iyi bilindiği Meksika mutfağından büyüdü. Genellikle sarı mısırdan yapılmış olmalarına rağmen beyaz, mavi veya kırmızı mısırdan da yapılabilirler. Daldırma amaçlı tortilla cipsleri tipik olarak sadece hafifçe tuzlanırken, diğerleri çeşitli tatlarla tatlandırılabilir.
Entomatada, önce yağda kızartılmış ve daha sonra domates, sarımsak, soğan, kekik, acı biber ve tuzdan yapılmış bir domates sosuna bulanmış, katlanmış mısır tortillasından yapılan Meksika mutfağına ait bir yemektir. Domates sosunun tarifleri aşçıya göre değişir. Tortilla; tavuk, dana eti, peynir veya fasulye gibi farklı malzemelerle doldurulabilir. Tavuk ve sığır eti, etin yumuşak olması ve parmakla ayrılabilmesi için çoğunlukla basınçlı pişirilir. Doldurulan ekmeğin üzerine domates sosu dökülür ve ekşi krema, rendelenmiş peynir ve beyaz soğan dilimleri ile süslenir.
Antojitos olarak adlandırılan Meksika sokak yemekleri, sokak satıcıları tarafından ve Meksika'daki küçük geleneksel pazarlarda hazırlanır. Sokak yemekleri arasında taco, tamal, gordita, quesadilla, empalme, tostada, chalupa, elote, tlayuda, cemita, pambazo, empanada, nachos, chilaquiles, fajita ve torta gibi yemeklerin yanı sıra taze meyve, sebze, içecek ve menudo, pozole ve pancita gibi çorbalar yer alır. Gün içinde ana yemek genellikle öğleden sonra yendiği için bu gıdalar çoğunlukla sabah ve akşam yenir.
Alambre, üzerine doğranmış domuz pastırması, dolma biber, soğan, peynir, salsa ve bazı çeşitlerinde avokado ile sığır ızgarasından oluşan popüler bir Meksika yemeğidir. Genellikle taze yapılmış mısır veya un tortillası ile servis edilir. En yaygını sığır etidir ancak tavuk veya domuz eti gibi diğer et türleri de kullanılır. Hatta bazı tariflerde pastırma yerine doğranmış jambon veya chorizo kullanılır. Alambre, Meksika'nın pek çok yerinde, özellikle Meksiko, Oaxaca'da ve Amerika Birleşik Devletleri'ndeki Meksikalı-Amerikalı nüfus arasında popülerdir.
Meksika ekmekleri ve diğer unlu mamuller, yüzyıllarca süren deneylerin ve çeşitli Avrupa fırıncılık geleneklerinin etkisinin harmanlanmasının sonucudur. Buğday ve buğday kullanılaraka pişirilen ekmek, Meksika'ya İspanyolların fethi zamanında geldi. Meksika ekmekleri üstünde en çok etkisi olan kültür ise Fransız kültürüdür. Fransız bagettinden türetişmiş bolillodan, bir Fransız brioche'undan türetilmiş concha'ya kadar, Meksika'da ekmek ile ilgili terminoloji bile Fransızcadan gelir. Bir muhallebi türü olan budín veya ekmek pudingi için su banyosu anlamına gelen baño maría, Fransızca bain-marie kelimesinden gelir. Ülkede buğday tüketimi hiçbir zaman mısır tüketimini geçememiş olsa da, buğday hala temel bir gıdadır ve günlük yaşamla özel ritüellerin önemli bir parçasıdır. Meksika, Avrupa ve Amerika Birleşik Devletleri'nden çeşitli ekmek türlerini benimserken, ülkede yapılan yüzlerce ekmek çeşidinin çoğu yerli geliştirildi. Ancak, Meksika evlerinde ya çok az hamur işi pişirilir yapılır ya da hiç yapılmaz. Bunun yerine Meksikalılar, kolonyal dönemden beri unlu mamullerini fırınlardan satın alırlar.
Queso flameado genellikle flambé ile servis edilen sıcak eritilmiş peynir ve baharatlı chorizo. Çoğunlukla peynir fondü ile karşılaştırıldığında, bir parti yemeğidir; pikniklerde ve restoranlarda meze olarak popülerdir. Meksika mutfağında neredeyse benzersizdir Amerika Birleşik Devletleri mutfağında bu yemek geniş çapta farklı bir şekil almıştır ve El Paso'da yerel bir yemek olarak kabul edilir. Meksika'da, kuzeydeki restoranlarda daha sık görülür. Tipik ana malzemeler eritilmiş peynir ve gevşek taze chorizo, domates, soğan, şili ve baharatlardan oluşan karakteristik bir et sosudur. Küçük, sığ bir tencere veya diğer seramik veya metal ısıya dayanıklı pişirme kabında servis edilir. Peynir ve sos ayrı ayrı hazırlanır ve servis edilmeden hemen önce birleştirilir. Bu işlem, özellikle flambé ile bitmişse masada yapılabilir: peynirin üzerine yüksek alkollü likör dökülür ve ateşlenir. Alevlenmemişse, karışım çabucak kızartılabilir. Her iki durumda da, bitmiş yemek hala sıcakken sunulur ve bireysel porsiyonlar için küçük yumuşak ekmeğin üzerine kaşıklanır.
Empalme, Meksika'nın Nuevo León eyaletine özgü bir sandviçtir. Genellikle Valle de las Salinas'ta servis edilir ve kökeninin Salinas Victoria veya General Zuazua bölgelerine olduğuna inanılmaktadır.
