İçeriğe atla

Torf

İskoçya'da torf çıkarılırken.

Torf, göl yataklarındaki su seviyesinin düşmesiyle, bitki faaliyetlerinin ön plana çıkması, kışın su seviyesindeki artış ile bitkinin ölümü ve bu doğa olayının sürekli tekrarlanması ile bitki kök ve gövdelerinin binlerce yıl süren dönüşümlü birikimleri sonucunda oluşan organik toprak türüdür.

Torf, organik bir toprak düzenleyicidir. Köklerin etrafındaki toprağın hava ve nemliliğini düzenleyerek ideal bir büyüme ortamı sağlar. Besin maddesi içermez. Saksılı süs bitkileri ve fidan yetiştiriciliğinde çok değerli bir materyaldir. Lifli yapıda olup, pH 5,5 - 6,5 aralığındadır.

Torf ya da diğer adıyla turba toprağı nemli ve çok yağış alan yaz sıcaklarının düşük olduğu yörelerde bataklık ve benzeri su altındaki arazilerde yetişen bitkilerin, (genellikle Sphagnum denilen yosunlar ve bataklık sazlarının) su dibinde çökerek kısmen çürümesi, su altında hava ile ilişkisi kesilmiş bir ortamda yıllarca çürüyüp birikerek kalın yataklar meydana getirmesi sonucu oluşur. Van Torf turba yatakları 350 cm kalınlığında binlerce yılda oluşmuş kaliteli Torf Turba oluşumudur.

Kullanıldığı yerler

Çiçekçilikte, toprak ıslahında, topraksız tarımda, turfandacılıkta, seracılık, mantar ve fide yetiştirilmesinde yaygın kullanılır. Bitki besini açısından fakir olduğundan katkı maddeleri eklenmelidir.[1] Kömürün pahalı, ağacın az olduğu ülkelerde yakacak olarak, ahır ve kümeslerde altlık olarak ve golf sahalarında kullanılmaktadır.[2]

Kimyasal özellikleri

Türlere göre değişkenlik gösterse de torf ph'ı asit karakterlidir. Türkiye'deki torflar 4 ile 7 ph derecesinde olabilirler. Van Torf ve turba rezervi doğal Ph 6.00 dır. 1992 yılında Türkiye Çeltek'te yapılan bir araştırmada torfun yapısındaki mikro element miktarları; 13 ppm Cu, 2195 ppm Fe, 32 ppm Zn, 38 ppm Mn şeklinde belirlerken; makro besin elementlerini ; % 0.215 P, % 1.186 total N, 1800 ppm K, 1620 ppm Mg, 2800 ppm Ca, 200 ppm Na düzeyinde tespit edilmiştir.[2]

Torf, siyah, kahverengi ve sarı renkli olabilir.%100 doğal, organik ve sterildir.[2] Tollund Adamı bir torf bataklığına MÖ 4. yüzyılda gömülmüş ve cesedi bozulmadan günümüze kadar kalmıştır.

Torf özellikleri

  • Su tutma kapasitesi yüksektir.
  • Havalanma kapasitesi yüksektir.
  • Hastalık ve haşere taşımaz.
  • Ec ve pH'sı değişkendir.
  • Her türlü bitki yetiştirmeye uygundur.
  • Hacim olarak hafiftir.
  • Harç yapımı için çok elverişlidir.
  • Gerekli besin maddeleri ilave edilebilir.
  • %100 doğal bir maddedir
  • Organik yapısı yüksektir

Dağılışı

Ilıman kuzey ülkelerinde 1 metre torf oluşumu 600-2400 yılda, ortalama 1500 yılda gerçekleşir. Tropik bölgelerde bu süre 214-455 yıl arasıdır. İskoçya, İrlanda ve İngiltere'de geniş torf yatakları Ilıman Okyanusal iklimden dolayı oluşmuştur. Almanya ve Polonya gibi karasal ülkelerde topoğrafya torf oluşumunu etkilemiştir. Çukur alanlarda suyun birikmesiyle Yunanistan Philippi Plain'de, ABD'de Florida ve Joaquin'de torf oluşmuştur. Tropik kuşakta Endonezya, Malezya, Zaire, Uganda ve Kenya'da geniş yataklar bulunur.[3]

Türkiye'de torf bulunan yerler şunlardır: Ağaçbaşı (Sürmene), Abdulharap Gölü (Çalikhan), Akgöl (Yunak), Barma Yaylası (Çaykara), Buldan Yaylagöl (Denizli), Danamandıra (Çatalça), Çameli (Denizli), Elmalı ve Söğüt (Antalya), Gâvur Gölü (Kahramanmaraş), Akgöl (Sakarya), Azaplı, İnekli ve Gölbaşı (Adıyaman), Gölhisar (Burdur), Ağılyolu, Göle (Ardahan), Merkez (Kahramanmaraş), Binpınar, Karaçoban (Erzurum), Saray, Özalp (Van), Yeniçağa Gölü (Bolu).[4]

Kaynakça

  1. ^ AKSOY, Prof. Dr. Tevfik (1988). "Tarımda Torfun Önemi ve Türkiye'deki Torf Yatakları". Akdeniz Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi. 25 Şubat 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Şubat 2019. 
  2. ^ a b c SAĞLAM, M. Turgut ve diğ. (2009). "PİYASADA SAKSI TOPRAĞI ADI ALTINDA SATILAN ÇEŞİTLİ TORF ÖRNEKLERİNİN BAZI FİZİKSEL ve KİMYASAL ÖZELLİKLERİNİN KARŞILAŞTIRILMASI". ADÜ Ziraat Fakültesi Dergisi. 12 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Şubat 2019. 
  3. ^ DEMİRAL, Mehmet Ali. "Bir Topraksız Kültür Ortamı Olarak Torf". derim.com.tr/. 25 Şubat 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Şubat 2019. 
  4. ^ "Turbalıklar Gezegenin". atlasdergisi.com. 2013. 29 Haziran 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Şubat 2019. 
Wikimedia Commons'ta Torf ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Doğu Anadolu Bölgesi</span> Türkiyenin doğusundaki coğrafi bölgesi

Doğu Anadolu Bölgesi, Türkiye'nin yedi coğrafi bölgesinden biridir. Anadolu topraklarındaki konumunda doğuda yer alması nedeniyle Birinci Coğrafya Kongresi tarafından 1941 yılında böyle isimlendirilmiştir. Ülkenin, nüfus yoğunluğu ve nüfusu en az olan bölgesidir. Bunda bölgenin yüzölçümünün büyük olması başlıca etkilerindendir.

<span class="mw-page-title-main">Erozyon</span> toprağı bir yerden başka bir yere taşıyan dışsal süreçler

Erozyon, diğer adıyla aşınım, yer kabuğunun üzerindeki toprakların, başta akarsular olmak üzere türlü dış etkenlerle aşındırılıp, yerinden koparılması, bir yerden başka bir yere taşınması ve biriktirilmesi olayına denir.

<span class="mw-page-title-main">Asfalt</span> Yol yapımında kullanılan yapı malzemesi

Asfalt, dayanımlı akmaz halden katı hale kadar değişkenlik gösteren siyah, kahverengi ve gri tonlara sahip organik bir maddedir.

<span class="mw-page-title-main">Gübre</span> verimi artırmak için toprağa dökülen hayvansal dışkı.

Gübre, bitkinin beslenmesinde gerekli olan kimyasal elementleri sağlamak için toprağa ilave edilen herhangi bir madde.

<span class="mw-page-title-main">Biyom</span> Bir çevre ile ilişkili organizmalar topluluğu

Biyom, bulundukları fiziksel çevreye ve ortak bir bölgesel iklime tepki olarak oluşmuş biyolojik bir topluluktan oluşan biyocoğrafik bir birimdir. Bir diğer tanıma göre, biyosferin aynı iklim koşullarında ve aynı bitki örtüsünün egemen olduğu çok geniş bölümlerini belirten çevrebilim terimidir. Yeryüzündeki birbirine bitişik, benzer yayılmış yaşam alanları olarak da tanımlanabilir. Biyomlar birden fazla kıtaya yayılabilir. Biyom, habitattan daha geniş bir terimdir ve çeşitli habitatları içerebilir.

Hümik asitler veya humus, kısmen veya tamamı ile çürümüş bitki veya hayvan artıklarının oluşturduğu siyah veya koyu kahverenkli maddelerdir.

<span class="mw-page-title-main">Overijssel</span>

Overijssel ili, Hollanda'nın merkezî doğusunda bir ildir. İsmi Ijssel Nehri üzerindeki topraklar anlamına gelmektedir. Başkenti Zwolle ve en buyuk nüfuslu şehri Enschede kentidir.

<span class="mw-page-title-main">Permakültür</span> Tarım ve arazi yönetimine yaklaşım

Sürdürülebilir tarım ya da permakültür, doğadaki insan yerleşimlerini, doğal ekosistemlerden örneklenen ziraat uygulamaları ve sürdürülebilirlik görüşüne göre uygulayan bir ekolojik tasarım anlayışıdır.

<span class="mw-page-title-main">Bataklık</span> odunsu bitki türlerinden ziyade otsu bitki türlerinin yaygın olarak yaşadığı sulak alan

Bataklık, yer altı sularının çok yüksek olduğu, çoğu zaman yüzeye çıktığı, toprağı aşırı ıslak olduğu, su göllenmelerinin görüldüğü yerlerdir. Bataklıklar çevrelerine göre alçakta, çanak-çukur şeklinde yerlerdir. Donmuş sahaların yüzeyinde yazın çözülmeye bağlı bataklık oluşabilir. Kurak alanlarda tuzlu bataklıklar oluşabilir.

<span class="mw-page-title-main">Akuaponik</span>

Akuaponik, geleneksel akuakültür (akuatik canlılardan olan balık, kerevit, karides üretimi) ile hidroponiğin (topraksız tarım/ bitkilerin su ve besin eriyikleri ile beslenmesi) birleşmesi ile sürdürülebilir gıda üretim sistemi alternatiflerindendir. Akuakültürde zamanla suyun kirliliği balık için zararlı düzeye gelir. Bu su, hidroponik sistemde yetişen ürünlere, sistemi tıkayacak partiküller filtrelenip gönderilerek, bitkinin ihtiyaç duyduğu hayati besin maddelerini almasına, aynı zamanda akuakültürde yetişen canlıların suyunun temizlenerek kapalı devre simbiyotik yaşamın oluşmasını sağlar. Akuaponik terimi de akuakültür ve hidroponik kelimelerinin birleşiminden meydana gelmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Solucan gübresi</span>

Solucan gübresi, sebze veya gıda atıklarının ayrıştırılarak solucanların sindirim sistemlerinden geçirilmesi sonucu elde edilen organik gübredir. Solucan gübresi'nin dünyadaki yaygın ismi Vermicompost, solucan gübresi üretim biçimine de vermicomposting denir.

<span class="mw-page-title-main">Sultansazlığı Millî Parkı</span> Türkiyede bir ulusal park

Sultan sazlığı, İç Anadolu Bölgesinde Kayseri il sınırları içerisinde Develi, Yahyalı ve Yeşilhisar ilçelerinin oluşturduğu üçgen içerisinde bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Simenit Gölü</span> Samsun Termede bir kıyı set gölü

Simenit Gölü, Yeşilırmak deltasının doğu kısmında bulunan, idari olarak Samsun'un Terme ilçesinde yer alan, sazlık ve bataklıkların geniş yer kapladığı bir kıyı set gölüdür. 1-2 metre yer yer de 5 metre derinliğe ulaşmaktadır. Geçmiş yıllarda göl için; Semenlik, Simenlik, Karasu ve Arapsazı isimleri de kullanılmıştır. Simenit gölünde drenaj kanalları açılması ve taşınan alüvyal malzemeler sulak alanları daraltmış, iki ayrı göl oluşmuştur. Diğer Gölün ismi Akgöl'dür. Göl çevresinde 3355 hektarlık Yaban Hayatı Geliştirme Sahası oluşturulmuştur. Simenit ve Akgöl çevresi Yaban Hayatı Geliştirme Sahası ve Doğal Sit Alanı olarak koruma altında olup 15 Mart 2023 tarihinde "kesin korunacak hassas alan" ilan edilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Akgöl</span>

Akgöl, Sakarya'da Karasu ve Ferizli ilçeleri arasında, tatlı sulu alüvyal set gölüdür. Gölün 1 km kadar yakınından geçen Sakarya Nehri'nin biriktirdiği alüvyonların etkisiyle oluşmuştur.

Kahverengi orman toprakları, ılıman iklim bölgelerinde kışın yaprağını döken geniş yapraklı ormanlar altında gelişir. İklim, bitki örtüsü ve yerli kaya etkisi altında oluşmuştur. Orman altında oluştuğu için organik madde (humus) açısından zengindir, genellikle rengi koyudur.

<span class="mw-page-title-main">Yeniçağa Gölü</span> Yeniçağada bir göl

Yeniçağa Gölü, Bolu ili, Yeniçağa ilçesinin yakınındaki tektonik göl. Gölün oluşumunda Kuzey Anadolu Fay hattı etkilidir. Göl alanı 2,6 km², denizden yüksekliği 989 m'dir. Suları tatlı olan gölün en derin yeri 11 m, otalama derinliği 5 m kadardır. Gölün uzunluğu 7 km, genişliği 2,5 km'dir.

Yeşilırmak Deltası ya da Çarşamba Ovası, Samsun'da, Karadeniz'e dökülen Yeşilırmak'ın oluşturduğu delta. Çarşamba ve Terme ilçelerinin kurulu olduğu delta 90.000 km²'lik alanı ile Karadeniz'in en büyük deltasıdır.

<span class="mw-page-title-main">İskeletleşme</span>

İskeletleşme ayrışmanın son aşamasını ifade eder, leşin ya da cesedin yumuşak dokularının ayrışmasından sonra geriye kemiklerin kalmasıdır. İskeletleşme sürecinin sonunda tüm yumuşak doku ortadan kalkarak geriye kemikler kalır. Bir bedenin tamamen bir iskelet olarak ayrıştırılması için, Ilıman iklim, genellikle su gibi bir alt-tabaka içinde olma, böceklerin varlığı ve gömülme gibi etkenlere bağlı olarak, üç hafta ila birkaç yıl gerekir. İskeletleşme süreci tropik bölgelerde haftalar içinde olurken, tundra bölgelerinde ya da sıfırın altındaki sıcaklıklar devam ederse hiç olmayabilir. Turba bataklıkları veya tuz çöllerinde doğal mumyalama işlemi gerçekleşir ve bu aşama süresiz olarak ertelenebilir.

<span class="mw-page-title-main">Gölhisar Gölü</span> Burdur da karstik göl

Gölhisar Gölü, Burdur ilinde, aynı isimli ilçe sınırlarında bulunan karstik göl. Eskiden çevre köylerden esinlenilerek Yamadı Gölü, Uylupınar Gölü adı da kullanılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Toratau</span>

Toratau, - Sterlitamak şehri sınırında, İşembay ili'nde bulunan dört shihandan biri. Resifin kalıntıları, Alt Permiyen resif masifi, 230 milyon yıl önce tropik denizde oluşmuştur.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.