İçeriğe atla

Tordovat Kalesi

Tordovat Kalesi veya Kalecik Kalesi, Rize'nin Pazar ilçesinde bulunan bir kaleydi.

Etimoloji

Kale, ismini Lazika Savaşı'nda çarpışan Laz komutan Theodore'dan almıştır. Tordovat aynı zamanda ilçedeki Sivrikale köyünün eski ismidir. Araştırmacı Murat Ümit Hiçyılmaz'a göre, köy adını köyde yaşayan Tordova sülalesinden almıştır. Kaleye aynı zamanda Sivrikale, Ceneviz Kalesi ve Rum Kalesi de denmekteydi.

Tarihçe

Justinianus döneminde yaptırıldığı düşünülen kale, Lazika kralı II. Gubaz'ın bir Bizans komutanı tarafından öldürülmesinden sonra bölgede isyan eden Lazlara karşı Bizans birliklerinin kullandığı kalelerden biriydi. Kalenin ana kısmı 1957 yılındaki yol yapım çalışmaları sırasında yıkıldı. Anthony Bryer ve Winfield'a göre, merkez kalenin güneyindeki duvarın bir kısmı ve dış surlar yol yapım çalışmalarından etkilenmedi.

Özellikleri

Duvarlar düzensiz taş bloklardan inşa edilmiştir, ancak bloklardan oluşan üst kısım daha düzenli bir inşaatın izlerini taşımaktadır. Kale en az üç katlıydı. Üst katta dikdörtgen pencereler, altta ise dışta yuvarlak kemerli, içte ise sonradan takviye edilmiş dikdörtgen pencereler yer almaktaydı. Kalenin yapıldığı alan, modern merkez karayoluna bir kilometre, doğrudan deniz kıyısına ise 70 ila 100 metre uzaklıktadır. Kale, derenin sol tarafındaki burnun üstüne inşa edilmiştir. Burunun güneybatıdaki üst kısmı nispeten geniştir. Yapının kuzeyi ise deniz kıyısına doğru gittikçe daralır ve dik eğimli kayalık yamaçlarda sona erer. Benzer kayalık arazi, burnun nehir kıyısına kadar olan doğu kesiminin karakteristiğidir. Kaleden Karadeniz, Kız Kalesi ve köyün geri kalanı net bir şekilde görülmektedir. Kale hem kara hem de deniz yollarını iyi kontrol edebiliyordu. Yerlilere göre, kale kalıntıları yakın zamana kadar iyi korunmuştu, ancak kalıntıların büyük kısmı, merkezi karayolu ve deniz kıyısındaki köye giden yolların yapımı sırasında yıkıldı. Nitekim burnun kuzey ve doğu kısımları ve bitişiğindeki kısımlar tahrip olmuştur. Bazı yollar için kesilen kayalık arazinin yüksekliği 25 ila 30 metreyi bulmaktadır. Kale yaklaşık 1 hektarlık alanı kaplamaktadır. Kalenin bulunduğu alanın tamamı uzun ağaçlar ve dikenlerle kaplıdır. Kayalık tepenin kuzeydoğu kesimindeki kalıntılar nispeten iyi korunmuştur. Geç Roma dönemi duvarlarının karakteristik özellikleri net bir şekilde görülmektedir. Bina, ince bir kireçtaşı tabakasının kullanıldığı iyi işlenmiş kumtaşı bloklarından inşa edilmiştir. Bu bölümde ayakta kalan duvarın maksimum yüksekliği 2,5 metredir.

Kalenin temel kalıntıları da tepenin kuzeybatı kesiminde ve burnun denize bakan kuzey kesiminde korunmuştur. Temel kalıntıları ve bir veya iki sıra duvar, burnun orta kısmında ve doğuda bulunabilir. Çok iyi işlenmemiş olan bölüm, farklı boyutlardaki kumtaşı bloklardan yapılmıştır. Bu yapı katının Bizans dönemine ait olması muhtemeldir. Kalenin alanı güneybatıya da uzanmaktadır. Kalenin geç Roma döneminde işlev görmeye başladığını ve Bizans öncesi dönemde aktif olarak kullanıldığı düşünülmektedir.[1]

Kaynakça

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Lazika</span>

Lazika ya da Egrisi, ayrıca Laz İmparatorluğu olarak da bilinir, Karadeniz'in güneydoğu kıyısında tarihsel bölge. Latince'de 'Lazika'; "Lazların ülkesi" anlamına gelmektedir. Aynı dönem devleti Perslerin resmi literatüründe ise "Lazistan" olarak yer almıştır. Bugün Türkiye, Rusya ve Gürcistan sınırları içinde yer alır. Bu bölgeden “Lazika” adıyla ilk kez 7. yüzyılda yazarı bilinmeyen, Ermenice "Coğrafya” adlı kitapta bahsedilmiştir. Lazika Krallığı'nın sınırları 4. yüzyılın ikinci yarısında batıda Trabzon kuzeyde Kafkas Sıradağları ve doğuda Lihi Dağları'na kadar uzanıyordu.

<span class="mw-page-title-main">Ankara Kalesi</span>

Ankara Kalesi, Ankara'nın Altındağ ilçesinde bulunan tarihi bir kale. Ne zaman yapıldığı kesin olarak bilinmemekle birlikte M.Ö. 5. yüzyıl başında Galatların Ankara'ya yerleşmeleri sırasında kalenin var olduğu bilinmektedir. Romalılar, Bizanslılar, Selçuklu Hanedanı ve Osmanlılar dönemlerinde birçok kez onarımdan geçmiştir. Ankara Kalesi dışarıdan görümüne göre daha büyüktür. Her yıl çeşitli festivallere de ev sahipliği yapmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Kilitbahir Kalesi</span> Çanakkale Boğazında bulunan kale

Kilitbahir Kalesi, yani "denizin kilidi kalesi", 1462 yılında Çanakkale Boğazı'nın Avrupa kıyısına inşa edilen kaledir.

<span class="mw-page-title-main">Kayseri Kalesi</span> türk kalesi

Kayseri Kalesi Kayseri'de bulunan Türkiye'nin turistik kalelerinden biridir.

<span class="mw-page-title-main">Bedrama Kalesi</span>

Bedrama Kalesi veya Petroma Kalesi, Tirebolu, Giresun-Gümüşhane karayolu üzerinde, Örenkaya ve Karaahmetli köyleri sınırlarında bulunan, tamamen yerli kayalar üzerine kurulmuş olan bir kaledir. Giresun'a bağlı Tirebolu ilçesinin Örenkaya köyünde bulunan Bedrama Kalesi, Harşit'in doğusunda Harşit Vadisi'ni gören doğal kayalıklar üzerinde yer almaktadır. Kaleyi kimin inşa ettiği tartışmalıdır. Necati Demir'e göre kale Hacıemiroğulları Beyliği tarafından inşa edilmiştir. Batı Asya kültür yazarı Diana Darke'ye göre ise kale, Selçuklu zamanından beri bölge ticaret hayatında aktif rol oynayan Cenevizliler tarafından inşa edilmiştir. Sur duvarlarının çok az bir kısmı günümüze ulaşabilmiştir. Yapının blok ve moloz taşlarla inşa edildiği kalıntılardan anlaşılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Giresun Kalesi</span>

Giresun Kalesi, Giresun ilinde MÖ 2. yüzyılda inşa edilmiş kaledir.

<span class="mw-page-title-main">Pydnai</span>

Pydnai, Muğla ilinin Seydikemer ilçesi yakınlarındaki Patara kumsalının batı ucunda Eşen çayı ile Gelidonya Burnu arasında yer alan terk edilmiş bir Helenistik dönem kalesidir. Likya'nın en önemli şehri olan Ksanthos'a giden yolu korumak için inşa edilmiş olup, tatlı su kaynaklarına ve gemilerin güvenli bir şekilde yanaşabileceği bir alana yakın olması nedeniyle stratejik bir konuma sahiptir. Kale Romalılar tarafından kontrol edilirken, 3. yüzyılda Stadiasmus Maris Magni'de ve Ptolemaios'un Coğrafya adlı eserinde anılmıştır.. Bizans döneminde ise yerel Hristiyan nüfusu yağmacılara karşı korumak için kalenin savunma duvarları kullanılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Petra, Lazika</span>

Petra Karadeniz'in doğu kıyısında yer alan, günümüzde Batı Gürcistan olarak bilinen Lazika'daki müstahkem bir şehirdi. Petra, aynı zamanda Lazika'nın piskoposluk merkeziydi. Petra 6. yüzyılda, Bizans imparatoru I. Justinianus'nun döneminde, Bizans İmparatorluğu'nun Kafkasya'daki önemli bir şehri olmuştur. Stratejik konumundan dolayı, 541 ve 562 yılları arasında Bizans ve Sasani İmparatorluğu'nu karşı karşıya getirmiş Lazika Savaşı burada yaşanmıştır. Petra'yla ilgili genel görüş, Geç Antik Çağ'da harap olduğu Güney Gürcistan'daki Acara bölgesindeki Tsihisdziri'de bulunduğudur.

<span class="mw-page-title-main">Skande</span>

Skande veya bazen kullanılan şekliyle Skanda (სკანდა), Gürcistan'ın İmereti bölgesinin Terjola belediyesinde yer alan bir köydür. Skande, ülkenin batı kesiminde, Kvirila Nehir sisteminin bir parçası olan Chkhari küçük nehir vadisi üzerinde, Terjola kasabasının yaklaşık 15 km kuzeybatısındaki bir bölgede yer almaktadır. Nüfusu 2014 sayımlarına göre 434 kişidir.

<span class="mw-page-title-main">Gori Kalesi</span>

Gori Kalesi Gürcistan'daki Gori kentinin üstünde, kayalık bir tepenin üstünde duran bir Orta Çağ kalesidir.

<span class="mw-page-title-main">Bzıb Kilisesi</span>

Bzıb Kilisesi, Abhazya/Gürcistan'ın Bzıb köyündeki harabe bir Orta Çağ kilisesidir. Bzıb Irmağı'nın sağ kıyısında konumlanmıştır. Bzıb kalesi kompleksinin bir parçasıdır ve 9. yüzyılın ikinci yarısı veya 10. yüzyılda inşa edilmiştir. İyi yontulmuş kireçtaşı bloklarla inşa edilmiş olan kale, kuleler, kale ve yarım daire şekilli kapıdan oluşmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Slesa</span>

Slesa Kalesi, Güney Gürcistan'ın Samtshe-Cavaheti bölgesindeki Ahıska Belediyesinde konumlanmış bir Orta Çağ kalesidir. Tarihi bilinmeyen kale kompleksi, günümüzde harabe durumda olan bir kale ve stratejik olarak iki bitişik tepenin arasında yer alan, daha iyi korunmuş bir kuleden oluşmaktadır. Borcomi vadisi boyunca uzanan kale kompleksi, Gürcistan'ın kalbini güneyden korumaktadır. Kale, Gürcistan'ın Ulusal Öneme Sahip Taşınmaz Kültür Anıtları listesine eklenmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Güvercinada</span> Aydın, Türkiyede bir ada

Güvercinada, Türkiye'nin Aydın ilinde bulunan bir adadır.

Çançahi Kalesi, tarihsel Samtshe bölgesinde, günümüzde Ardahan ilinin Posof ilçesine bağlı ve eski adı Çançahi olan Savaşır köyünde Orta Çağ'da Gürcülerden kalma kaledir. Köyün adının Savaşır olarak değiştirilmesinden sonra Savaşır Kalesi olarak da adlandırılmıştır.

Cuğo Kalesi, Artvin ilinin Ardanuç ilçesinde, bugün Soğanlı köyünün bir mahallesi olan Cuğo'da Orta Çağ'dan kalma bir kaledir.

Kvamçireti Kalesi, tarihsel Klarceti bölgesinde, günümüzde Artvin ilinin Murgul ilçesine bağlı Küre köyünde, eski adı Kvamçireti olan Geniştaş mahallesinde Orta Çağ'da Gürcülerden kalma kaledir.

Nihahi Kalesi, tarihsel Tao bölgesinde, günümüzde Artvin ilinin Yusufeli ilçesine bağlı ve eski adı Nihahi olan Yokuşlu köyü sınırları içinde Orta Çağ'da Gürcülerden kalma bir kaledir.

Murgul Kalesi, Artvin ilinin Murgul ilçesinde, Murgul kasabası ile eski adı Gurbin olan Petek köyü tasında, Murgul Çayı'nın sol kıyısında Orta Çağ'dan kalma bir kaledir. Gurbin köyünün sınırları içinde bulunan ve Gurbin Kalesi adını taşıyan kaleye daha sonra Murgul Kalesi denmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Parehi Kalesi</span> Artvin Şavşat Taşköprü Köyü Orta Çağ Gürcü Kilisesi

Parehi Kalesi, tarihsel Şavşeti bölgesinde, günümüzde Artvin ilinin Şavşat ilçesine bağlı Taşköprü köyünde Orta Çağ'da Gürcülerden kalma kaledir. Taşköprü'nün eski adından dolayı İphreuli Kalesi olarak da bilinir. Türkçe kaynaklarda Parih Kalesi olarak geçer.

Baketi Kalesi veya Bakta Kalesi, tarihsel Klarceti bölgesinde, günümüzde Artvin ilinin merkez ilçesine bağlı ve eski adı Baketi olan Dikmenli köyünde Orta Çağ'da Gürcülerden kalma bir kaledir.