İçeriğe atla

Torbalı

Koordinatlar: 38°9′43″K 27°21′30″D / 38.16194°K 27.35833°D / 38.16194; 27.35833
Torbalı
Türkiye'de yeri
Türkiye'de yeri
Harita
İlçe sınırları haritası
ÜlkeTürkiye
İlİzmir
Coğrafi bölgeEge Bölgesi
İdare
 • KaymakamAdem Çelik
 • Belediye başkanıÖvünç Demir (CHP) [1]
Yüzölçümü
 • Toplam577 km²
Rakım19 m
Nüfus
 (2018)
 • Toplam178.772
 • Kır
-
 • Şehir
194.285
Zaman dilimiUTC+03.00 (TSİ)
Posta kodu35860
İl alan kodu232
İl plaka kodu35
Torbalı tren istasyonu

Torbalı, Türkiye'nin İzmir ilinin bir ilçesidir. İlçenin kuzeyinde Buca ve Kemalpaşa, doğusunda Bayındır ve Tire, güneyinde Selçuk, batısında Menderes ilçeleri bulunmaktadır. İlçede Akdeniz iklimi görülür. 2023 yılı nüfus sayımı sonuçlarına göre ilçede 214.059 kişi yaşamaktadır.[3]

Tarihçe

İsmini antik çağın ünlü şehirlerinden biri olan Metropolis diğer adıyla Triyanna ya da Tripolisten aldığı rivayet edilen Torbalı, tarihin bilinen devirlerinden beri çeşitli uygarlıkların merkezi durumundadır.

Torbalı, Küçük Menderes havzasının verimli toprakları üzerine kurulmuştur. Ephesos (Selçuk), Smyrna (İzmir), Kolophon (Değirmendere), Nation (Ahmetbeyli) ve Nif (Kemalpaşa) antik kentleri arasında kalan bölgede, MÖ 3000 yıllarında ilk yerleşim gerçekleşmiştir.

Metropolis kentiyle birlikte yöreye gelişmiş, MÖ 7. yüzyılda Lydia zamanında en parlak çağını yaşamış, daha sonra da sırasıyla Neolitik, Kalkolitik, Tunç Çağları ile Frigya, Lydia, Pers, Roma ve Bizans dönemlerini, 1071-1317 tarihlerinde Selçuklular ve Aydınoğuları, daha sonraları Osmanlı dönemini yaşamıştır.

Torbalı'nın Türk egemenliğinde bir yönetim birimi statüsü kazanması 1390 yılında Yıldırım Beyazıt'ın Şehzadesi Ertuğrul Bey'in vali olarak Aydın'a atanmasıyla başlamış, Torbalı o dönemde İzmir Sancağına bağlı bir yerleşim birimi olarak kayıtlara geçmiştir.

1425 yılından sonra ise Osmanlı yönetimi altına girmiştir.

Birinci Dünya Savaşı'nı müteakiben 15 Mayıs 1919 - 7 Eylül 1922 yılları arasında 40 aya yakın süre işgal altında kalan Torbalı, Kurtuluş Savaşı'nın kazanılması ve Cumhuriyetin ilanı ile birlikte İzmir'in Sancağı olarak kurulmuş, bundan sonra İzmir'e bağlı bir nahiye olmuştur.

Torbalı'nın 200 hanesinde 87'si, Yunan işgali sırasında, Aydın'dan çekilen Yunan kuvvetleri tarafından 1922 Eylül'ünde yakılmıştır ve yağma edilmiştir. Bu esnada 25 erkek ve kadın Yunanlarca öldürülmüş ve tüm işgal boyunca Torbalı merkezden 50'den fazla şahıs öldürülmüştür. Ayrıca çevre mıntıkadan toplanan 23 kişi de Torbalı Demiryolları hangarında Yunanlarca yakılarak öldürülmüştür.[4]

Torbalı 26 Haziran 1926 tarih ve 387 sayılı Teşkilatı Mülkiye Kanunu ile, ilçe haline getirilmiş, 1927 yılında ise belediyelik olmuştur.

Coğrafya

Torbalı, İzmir ilinin güneydoğusunda yer alır. İl merkezine uzaklığı 45 km'dir. İlçenin kuzeyinde Buca ve Kemalpaşa, doğusunda Bayındır ve Tire, güneyinde Selçuk, batısında Menderes ilçeleri bulunmaktadır. İlçenin yüzölçümü 577 km²'dir.[2] 60 mahallesi bulunmaktadır.

Nüfus

Yıl Toplam ŞehirKır
1927[5]21.1051.77119.334
1935[6]16.3642.00714.357
1940[7]21.2264.41616.810
1945[8]22.6704.85117.819
1950[9]30.3096.03824.271
1955[10]33.7726.60727.165
1960[11]37.0278.01029.017
1965[12]43.76211.71232.050
1970[13]50.32116.08634.235
1975[14]56.12217.23738.885
1980[15]56.26115.42240.839
1985[16]62.96318.30044.663
1990[17]71.17221.16750.005
2000[18]93.21638.09955.117
2007[19]119.50662.08057.426
2008[20]121.963110.49811.465
2009[21]124.581113.21111.370
2010[22]127.642116.32611.316
2011[23]133.089121.98411.105
2012[24]138.040127.10110.939
2013[25]144.293144.293veri yok
2014[26]150.127150.127veri yok
2015[27]156.983156.983veri yok
2016[27]164.981164.981veri yok
2017[27]172.359172.359veri yok
2018[27]178.772178.772veri yok
2019[27]185.908185.908veri yok
2020[27]194.285194.285veri yok
2021[27]201.476201.476veri yok

Not: 2008 yılında bazı belde ve köyler mahalle statüsüne geçtiğinden şehir nüfusu artıp kır nüfusu azalmıştır. 2013 yılında ise Büyükşehir yasası nedeniyle köylerin tamamı mahalle statüsüne geçtiğinden kır nüfusu tabloda yer almamıştır.

Ekonomi

İlçe ekonomisinde sanayi ve tarım çok önemli bir yer tutmaktadır. Seracılık, sebzecilik ve hayvancılık ileri düzeydedir. Torbalı ilçesi 1989 yılından itibaren İzmir'in en büyük sanayi merkezine dönüşmüştür. Alfemo, Merinos, JTI gibi firmalar ilçede fabrika açmış, ayrıca Tukaş, Chevrolet, Dr. Oetker ve Philsa firmaları ise merkezlerini bu ilçeye taşımışlardır. Sanayi üretiminin bölgede çoğalması ile daha önce tarım ve hayvancılık için kullanılan araziler yüzde binler ile ifade edilebilen değer artışları sayesinde sahiplerine büyük kazançlar sağlamıştır. Öncelikle ilçe nüfusu 10 yıllık bir süre içerisinde 24.000'den 140.000'lere tırmanmıştır. İlçe halkının yanı sıra İzmir ve diğer ilçelerden binlerce insan da bu kuruluşlarda çalışmaktadır.

2015 verilerine göre, "Ege'nin 100 büyük sanayi kuruluşu" listesindeki on beş şirket ile "Türkiye'nin en büyük 500 sanayi kuruluşu" listesindeki beş şirket Torbalı merkezlidir.[28]

Yönetim

Belediye başkanları

Belediye başkanları, partileri ve aldıkları oy oranları
YıllarBelediye BaşkanıPartiOy oranı (%)
1977Aydın Sezer Cumhuriyet Halk Partisi51,45
1984Nazif Haluk Alpsu Bağımsız29,33
1989Ertan Ünver Sosyaldemokrat Halkçı Parti41,78
1994Hasan Karatoklu Doğru Yol Partisi33,06
199926,15
2004Ramazan İsmail Uygur Cumhuriyet Halk Partisi26,52
200948,76
2014Adnan Yaşar Görmez Adalet ve Kalkınma Partisi34,84
2019Ramazan İsmail Uygur Cumhuriyet Halk Partisi52,49
2021 Mithat Tekin Cumhuriyet Halk PartisiMeclis Oylaması ile seçilmiştir[29]
2024Övünç Demir Cumhuriyet Halk Partisi45,75

Eğitim

İlçede 46 ilköğretim okulu, 9 ortaöğretim kurumu bulunmakta; 21.309 öğrencinin eğitim gördüğü bu okullarda 1.193 öğretmen görev yapmaktadır.

Altyapı

Sağlık

İlçede 1 devlet hastanesi, 2 özel hastane, 17 sağlık ocağı, 3 sağlık evi, 1 ana çocuk sağlığı merkezi, 1 verem savaş dispanseri hizmet vermektedir.

Ulaşım

Torbalı, İzmir'e 45 km uzunluğunda çift hatlı demiryolu ile bağlıdır. İzmir-Aydın Otoyolu karayolu ulaşımını hızlandırmıştır. Adnan Menderes Havalimanı'na ve Ege Serbest Bölgesi'ne 30 km uzaklıktadır. Karabel Geçidi üzerinden, Kemalpaşa-Ankara karayoluna bağlantısı vardır. Bu olanaklar, son yıllarda, ilçeyi sanayi yatırımları açısından önemli bir çekim noktası haline getirmiştir. Banliyö treni hattı İZBAN, 6 Şubat 2016'da Torbalı'ya uzatılmıştır.[30]

Kaynakça

  1. ^ "Arşivlenmiş kopya". 30 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Nisan 2021. 
  2. ^ a b "İl ve İlçe Yüz Ölçümleri" (PDF). Harita Genel Müdürlüğü. 24 Ekim 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ekim 2019. 
  3. ^ "TORBALI NÜFUSU, İZMİR". www.nufusune.com. 24 Mart 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2024. 
  4. ^ Anadoluʼda Yunan zulüm ve vahşeti : Matbuat müdüriyet-i umûmiyesince resmî vesîkalara dayanarak kaleme alınmış garbî Anadoluʼdaki son Yunan fecâyiine aittir. 1. Baskı. Mustafa Zahit Öner. İstanbul. 2020. s. 338. ISBN 978-625-7760-27-0. OCLC 1236894121. 
  5. ^ "Fasikül I: Mufassal Neticeler İcmal Tabloları" (PDF). 28 Teşrinevvel 1927 Umumî Nüfus Tahriri. DİE. Erişim tarihi: 28 Mayıs 2021. 
  6. ^ "1935 Genel Nüfus Sayımı" (PDF). 20 İlkteşrin 1935 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 2 Haziran 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021. 
  7. ^  . "Vilâyetler, kazalar, Nahiyeler ve Köyler İtibarile Nüfus ve Yüzey ölçü" (PDF). 20 İlkteşrin 1940 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 20 Ekim 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ekim 2016. 
  8. ^  . "1945 Genel Nüfus Sayımı" (PDF). 21 Ekim 1945 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021. 
  9. ^  . "Vilayet, Kaza, Nahiye ve Köyler itibarıyla nüfus" (PDF). 22 Ekim 1950 Umumi Nüfus Sayımı. DİE. 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021. 
  10. ^  . "1955 Genel Nüfus Sayımı" (PDF). 23 Ekim 1955 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 2 Haziran 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021. 
  11. ^  . "İl, İlçe, Bucak ve Köyler itibarıyla nüfus" (PDF). 23 Ekim 1960 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Şubat 2021. 
  12. ^ "1965 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  13. ^ "1970 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  14. ^ "1975 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  15. ^ "1980 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  16. ^ "1985 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  17. ^ "1990 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  18. ^ "2000 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  19. ^ "2007 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  20. ^ "2008 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  21. ^ "2009 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  22. ^ "2010 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  23. ^ "2011 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  24. ^ "2012 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 20 Şubat 2013 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2013. 
  25. ^ "2013 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 15 Şubat 2014 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2014. 
  26. ^ "2014 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 22 Mart 2015 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Mart 2015. 
  27. ^ a b c d e f g
    • "Merkezi Dağıtım Sistemi" (html) (Doğrudan bir kaynak olmayıp ilgili veriye ulaşmak için sorgulama yapılmalıdır). Türkiye İstatistik Kurumu. Erişim tarihi: 13 Nisan 2016. 
    • "Torbalı Nüfusu - İzmir". nufusu.com. Erişim tarihi: 5 Şubat 2021. 
    • "İzmir Torbalı Nüfusu". nufusune.com. 
  28. ^ "63 ili geride bırakan ilçe". Milliyet. 11 Haziran 2016. 12 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Haziran 2016. 
  29. ^ "Torbalı Belediye Başkanlığına Mithat Tekin seçildi". TRT Haber. 28 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Nisan 2021. 
  30. ^ "İZBAN Torbalı'ya ulaştı". Hürriyet. İzmir. 6 Şubat 2016. 7 Şubat 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Şubat 2016. 

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Aydın</span> Aydın ilinin merkezi olan şehir

Aydın, Türkiye'nin Aydın ilinin merkezi olan şehirdir. Ege Bölgesi'nde yer alan, turizm ve tarım açısından en gelişmiş illerdendir.

<span class="mw-page-title-main">Kırıkkale</span> Kırıkkale ilinin merkezi olan şehir

Kırıkkale, Kırıkkale ilinin merkezi olan şehirdir. 1941 yılında belediye statüsüne kavuşmuştur. Kırık köyü arazileri üzerine kurulmuş, gelişmiş ve büyümüştür. 1920'lerde Mühimmat Fabrikasının temellerinin atılması, DDY buradan geçmesi gibi unsurlar şehrin oluşmasında önemli rol oynamıştır. Mühimmat Fabrikasının üretime geçmesiyle şehir göç almaya başlamış ve 12 hanelik Kırık köyü, 1929 yılında bucak yapılarak "Kırıkkale" biçiminde kullanılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Ödemiş</span> İzmirin ilçesi

Ödemiş, İzmir'in bir ilçesidir. İlçenin doğusunda Kiraz ve Beydağ, batısında Bayındır ve Tire ilçeleri, kuzeyinde Manisa, güneyinde Aydın illeri bulunmaktadır. 2020 yılı nüfus verilerine göre toplam nüfusu 133.679'dur.

<span class="mw-page-title-main">Gaziemir</span> İzmirin ilçesi

Gaziemir, İzmir'in bir ilçesidir. İlçenin batısında ve kuzeyinde Karabağlar, doğusunda Buca, güneyinde Menderes ilçeleri bulunmaktadır. İlçenin yüzölçümü 70 km²'dir. 1965'e kadar taşıdığı tarihi ismi Seydiköy'dür.

<span class="mw-page-title-main">Germencik</span> Aydının ilçesi

Germencik, Ege Bölgesi'nde Aydın ilinin bir ilçesidir.

<span class="mw-page-title-main">Tire, İzmir</span> İzmirin ilçesi

Tire, Türkiye'nin İzmir ilinin bir ilçesidir. İlçenin doğusunda Ödemiş, kuzeyinde Bayındır, batısında Torbalı ve Selçuk ilçeleri, güneyinde Aydın ili bulunmaktadır. Nüfusu 2022 yılı itibarıyla 87.462 kişidir.

<span class="mw-page-title-main">Soma, Manisa</span> Manisanın ilçesi

Soma, Türkiye'nin Ege Bölgesi'nde bulunan Manisa ilinin ilçelerinden biridir.

<span class="mw-page-title-main">Turgutlu</span> Manisanın ilçesi

Turgutlu Türkiye'nin Ege Bölgesi'nde bulunan Manisa ilinin ilçelerinden biridir. Turgutlu; doğusunda Ahmetli, batısında Manisa, Kemalpaşa, kuzeyinde Saruhanlı, güneyinde Ödemiş ve Bayındır ilçeleri ile çevrilidir. Ege Denizi'nin 55 km doğusunda olup denizden yüksekliği 78 metredir. Yüzölçümü 530 km2'dir. 2022 yılı verilerine göre nüfusu 175.401 kişidir.

<span class="mw-page-title-main">Bayındır, İzmir</span> İzmirin ilçesi

Bayındır, Türkiye'nin İzmir ilinin bir ilçesidir. İlçenin kuzeyinde Kemalpaşa, batısında Torbalı, güneyinde Tire, doğusunda Ödemiş ilçeleri, kuzeydoğusunda Manisa ili bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Gebze</span> Kocaelinin ilçesi

Gebze, Kocaeli'nin bir ilçesidir. Marmara Bölgesi'nin önemli sanayi merkezlerinden biridir.

<span class="mw-page-title-main">Kemalpaşa, İzmir</span> İzmirin ilçesi

Kemalpaşa, Türkiye'nin İzmir ilinin bir ilçesidir. İlçenin batısında Bornova ve Buca, güneyinde Torbalı ve Bayındır ilçeleri, kuzeyinde Manisa ilinin Yunusemre ve Şehzadeler ilçeleri, doğusunda ise Turgutlu ilçesi bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Kınık, İzmir</span> İzmirin ilçesi

Kınık, Türkiye'nin İzmir ilinin bir ilçesidir. İlçenin batısında ve kuzeyinde Bergama ilçesi, doğusunda ve güneyinde Manisa ili bulunmaktadır. Nüfusu 2022 yılı itibarıyla 28.694 kişidir.

<span class="mw-page-title-main">Menderes, İzmir</span> İzmirin ilçesi

Menderes, Türkiye'nin İzmir ilinin bir ilçesidir. İlçenin batısında Seferihisar, kuzeyinde Gaziemir ve Karabağlar, kuzeydoğusunda Buca, doğusunda Torbalı, güneydoğusunda Selçuk ilçeleri, güneyinde Ege Denizi bulunmaktadır. Nüfusu 2022 yılı itibarıyla 106.173 kişidir.

<span class="mw-page-title-main">Selçuk</span> İzmirin ilçesi

Selçuk, Türkiye'nin İzmir ilinin bir ilçesidir. İlçenin kuzeyinde Menderes ve Torbalı, kuzeydoğusunda Tire ilçesi, güneyinde Aydın ilinin Kuşadası ve Söke ilçeleri, doğusunda Aydın ilinin Germencik ilçesi, batısında Ege Denizi bulunmaktadır. Ünlü Efes Antik Kenti, Şirince köyü, Meryem Ana Evi, Dünyanın Yedi Harikası'ndan biri olan Artemis Tapınağı Selçuk'ta bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Urla</span> İzmirin ilçesi

Urla, Türkiye'nin İzmir ilinin bir ilçesidir. İlçenin doğusunda Güzelbahçe ve Seferihisar, batısında Çeşme, kuzeybatısında Karaburun ve Ege Denizi, kuzeyinde İzmir Körfezi ve güneyinde Ege Denizi bulunmaktadır. Nüfusu TÜİK 2020 yılı verilerine göre 69.550'dir.

<span class="mw-page-title-main">Polatlı</span> Ankaranın ilçesi

Polatlı, Ankara ilinin batı kesiminde, Eskişehir-Ankara Devlet Yolu üzerinde Ankara'ya en yakın ilçedir (76 km). 1 Ağustos 1926 tarihinde 877 sayılı kanunla ilçe olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Sarayköy</span> Denizlinin ilçesi

Sarayköy, Denizli'nin bir ilçesi.

<span class="mw-page-title-main">Söke</span> Aydının ilçesi

Söke, Ege Bölgesi'nde Aydın ilinin batısında yer alan Ege Denizi'ne kıyısı olan bir ilçedir. İlçenin kuzeyinde İzmir ilinin Selçuk ilçesi kuzeydoğusunda Germencik doğusunda Koçarlı kuzeybatısında Kuşadası güneyinde Didim bulunmaktadır. 1064 km²'lik yüzölçümü bakımından ilin en büyük, nüfus bakımından ise Efeler, Nazilli ve Kuşadası'ndan sonra 4. büyük ilçesidir. İlçede 49 mahalle bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Koçarlı</span> Aydının ilçesi

Koçarlı, Ege Bölgesi'nde Aydın ilinin bir ilçesidir. Efeler ilçesine 22 km uzaklıkta bulunan Koçarlı; Söke, Germencik, İncirliova, Efeler, Çine, Karpuzlu ve Milas ilçeleri ile çevrilidir.

<span class="mw-page-title-main">İzmir'in ilçeleri</span> Vikimedya liste maddesi

İzmir'in ilçeleri 30 tanedir.