İçeriğe atla

Toprakada Deniz Muharebesi

Toprakada Deniz Muharebesi
1768-1774 Osmanlı-Rus Savaşı

Toprakada Deniz Muharebesi
Tarih5 Temmuz 1770
Bölge
Çeşme, İzmir, Ege Denizi
Sonuç Sonuçsuz
Taraflar
Osmanlı İmparatorluğu Osmanlı İmparatorluğuRus İmparatorluğu Rus İmparatorluğu
Komutanlar ve liderler
Osmanlı İmparatorluğu Mandalzade Hüsameddin Paşa
Osmanlı İmparatorluğu Cezayirli Gazi Hasan Paşa		Rus İmparatorluğu Kont Orlov
Rus İmparatorluğu Lord Elphinstone
Rus İmparatorluğu Amiral Spiridov
Güçler
15 kalyon
2 karavel		 9 kalyon
3 fırkateyn
Kayıplar
1 kalyon
500-600 asker		 1 kalyon
700 asker

Toprakada Deniz Muharebesi, 1768-1774 Osmanlı-Rus Savaşı'nda evre.

Mandalzade Hüsameddin Paşa komutasındaki Osmanlı donanması ile Kont Orlov komutasındaki Rus donanması arasında Çeşme'nin kuzeybatısındaki Toprak Adası civarında 5 Temmuz 1770 tarihinde meydana gelen küçük çaplı deniz muharebesinde[1] taraflar birer kalyon kaybederken birbirine üstünlük sağlayamadılar.

Muharebe

Osmanlı donanması ile Rus donanması arasında 27 Mayıs 1770'teki Benefşe, 28 Mayıs'taki Anabolu ve 4 Haziran'daki Suluca deniz muharebelerinin ardından Mandalzade Hüsameddin Paşa komutasındaki Osmanlı donanmasıTermiye, Mukene, Sisam ve Sığacık civarında seyredip gerekli onarımları yaptıktan sonra Çeşme civarına geldi.[2]

Eşzamanlı olarak, 'un Rus askerlerin desteğiyle başlayan Mora İsyanı eski Sadrazam ve Mora Seraskeri Muhsinzade Mehmet Paşa tarafından kesin bir yenilgiye uğratılmıştı. Bunun üzerine Kont Orlov hayatta kalan askerlerini gemilerine bindirerek Ege Denizi'ne ilerledi ve 22 Haziran'da Lord Elphinstone ve Amiral Spiridov komutasındaki Rus donanmasıyla birleşti. Ardından Osmanlı donanması'nın demirlediği Çeşme'ye yöneldi.[3]

Rus donanması 5 Temmuz 1770'te Osmanlı donanmasına rastladığında en ön saflardaki Cezayirli Gazi Hasan Paşa'nın kalyonuyla öndeki Rus gemileri (Evropa, Rostislav ve Spiridov'un komutasındaki Sv. Evstafii) arasında saat 11.45 civarında şiddetli bir bombardıman başladı. Amiral Spiridov'un gemisinin dümeni vurulup Hasan Paşa'nın kalyonuna doğru sürüklenirken, Trech Svyatitelei ağır hasar aldı ve Osmanlı gemilerinin arasına düştü. Spiridov ile Hasan Paşa'nın gemileri rampalayarak askerleri göğüs göğüse çarpışmaya girmişken Hasan Pala'nın gemisinden ateşlenen bir top Spiridov'un gemisinin cephaneliğini havaya uçurdu, ancak Hasan Paşa'nın gemisi de kıç tarafından alev aldı. Sv. Evstafii infilak ederek 700 askeriyle batarken Amiral Spiridov dahil az sayıdaki subay kurtarılabildi. Hasan Paşa'nın gemisi de hemen ardından batarken Hasan Paşa dahil yüzerek kurtulabilen Osmanlı denizcileri Çeşme'de zorlukla karaya çıktılar.[4]

Muharebe sonrası

Toprakada önündeki bu muharebe Kaptan-ı derya Mandalzade Hüsameddin Paşa'yı Çeşme limanına sığınmaya sevketti. Bu da bir gün sonra Çeşme Deniz Muharebesi'nde Osmanlı donanmasının felakete uğramasına neden olan ölümcül bir hata oldu.[5]

Kaynakça

  1. ^ "Türk Silahlı Kuvvetleri Tarihi (1683-1793)", ATASE Yayınları, Ankara (1982), s.256
  2. ^ "Gazavât-ı Cezâyirli Gazî Hasan Paşa (Tahlil ve Tenkidli Metin)", Tevfik Temelkuran, İstanbul Üniversitesi, İstanbul (2000), s.21-22
  3. ^ "Naval wars in the Levant, 1559-1853", R.C. Anderson, Princeton University Press (1952), s.285
  4. ^ "Gazavât-ı Cezâyirli Gazî Hasan Paşa (Tahlil ve Tenkidli Metin)", Tevfik Temelkuran, İstanbul Üniversitesi, İstanbul (2000), s.22-25
  5. ^ "Osmanlı Deniz Harp Tarihi", Afif Büyüktuğrul, İstanbul (1970), s.233

İlgili Araştırma Makaleleri

Moldovancı Ali Paşa III. Mustafa saltanatında 12 Ağustos 1769 - 12 Aralık 1769 tarihleri arasında dört ay bir gün sadrazamlık yapmış Osmanlı devlet adamı.

<span class="mw-page-title-main">Çeşme Deniz Muharebesi</span> muharebe

Çeşme Deniz Muharebesi, 5-7 Temmuz 1770 tarihleri arasında Rus donanması ve Osmanlı Donanması arasında Çeşme Körfezi açıklarında yapılmıştır. 1768-1774 Osmanlı-Rus Savaşı'nın bir parçası olan bu çatışmanın sonucunda Osmanlı Donanması Ruslar tarafından tamamen yok edilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Mandalzade Hüsameddin Paşa</span>

Mandalzade Hüsameddin Paşa Osmanlı devlet adamı ve denizcisi. 1770 yılındaki Çeşme Deniz Muharebesi'nde Kaptan-ı Derya sıfatıyla Osmanlı donanmasının komutanıydı.

<span class="mw-page-title-main">Cezayirli Gazi Hasan Paşa</span> 155. Osmanlı sadrazamı

Cezayirli Gazi Hasan Paşa, 18. yy'ın ikinci yarısında Kaptan-ı derya ve sadrazam olarak görev yapan Palabıyık lakaplı Osmanlı devlet adamıdır.

<span class="mw-page-title-main">Cezayirli Gazi Hasan Paşa Anıtı (İzmir)</span> Çeşmede bir anıt

Cezayirli Gazi Hasan Paşa Anıtı, İzmir ilinin Çeşme ilçesinde bulunan bir anıttır. Anıt, Çeşme şehir merkezinde tarihi kalenin önünde yer almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Limni Kuşatması (1770)</span>

Limni Kuşatması, 1768-1774 Osmanlı-Rus Savaşı'nda evre.

<span class="mw-page-title-main">Bibercik Deniz Muharebesi</span>

Bibercik Deniz Muharebesi, 1645-1669 Osmanlı-Venedik Savaşı'nda evre.

<span class="mw-page-title-main">Midilli Kuşatması (1771)</span>

Midilli Kuşatması, 1768-1774 Osmanlı-Rus Savaşı'nda evre.

<span class="mw-page-title-main">Benefşe Deniz Muharebesi</span>

Benefşe Deniz Muharebesi, 1768-1774 Osmanlı-Rus Savaşı'nda evre.

<span class="mw-page-title-main">Anabolu Deniz Muharebesi</span>

Anabolu Deniz Muharebesi, 1768-1774 Osmanlı-Rus Savaşı'nda evre.

<span class="mw-page-title-main">Bodrum-İstanköy Muharebeleri</span>

Bodrum-İstanköy Muharebeleri, 1768-1774 Osmanlı-Rus Savaşı'nda evre.

<span class="mw-page-title-main">Ahikerya Deniz Muharebesi</span>

Ahikerya Deniz Muharebesi, 1684-1699 Osmanlı-Venedik Savaşı'nda evre.

<span class="mw-page-title-main">Bodrum Taarruzu</span>

Bodrum Taarruzu, 1768-1774 Osmanlı-Rus Savaşı'nda evre.

<span class="mw-page-title-main">Çanakkale Deniz Muharebesi (1807)</span>

Çanakkale Deniz Muharebesi, 1806-1812 Osmanlı-Rus Savaşı'nda evre.

<span class="mw-page-title-main">Yılan Adası Deniz Muharebesi</span>

Yılan Adası Deniz Muharebesi, 1787-1792 Osmanlı-Rus Savaşı'nda evre.

Eğribozlu İbrahim Paşa, Türk denizci ve Osmanlı kaptan-ı deryası (ö.1770).

<span class="mw-page-title-main">Filistin Seferi (1775)</span>

Filistin Seferi, Filistin bölgesinde merkezî hükûmet aleyhine hâkimiyetini genişleten Zâhir el-Ömer'e karşı Osmanlı İmparatorluğu'nun 1775 yılında denizden Cezayirli Gazi Hasan Paşa komutasındaki Osmanlı donanması ve karadan bölgedeki eyalet askerleriyle icra ettiği askerî harekât.

Hayfa Kuşatması, Cezayirli Gazi Hasan Paşa komutasındaki Osmanlı donanmasının 1775 yılında Filistin bölgesinde merkezî hükûmet aleyhine hâkimiyetini genişleten Zâhir el-Ömer'e karşı icra ettiği Filistin Seferinin ilk aşaması.

<span class="mw-page-title-main">Suluca Deniz Muharebesi (1770)</span>

Suluca Deniz Muharebesi, 1768-1774 Osmanlı-Rus Savaşı'nda evre.

<span class="mw-page-title-main">Çiligra Deniz Muharebesi</span>

Çiligra Deniz Muharebesi ya da Kavarna Deniz Muharebesi, 1787-1792 Osmanlı-Rus Savaşı'nda evre.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.