İçeriğe atla

Toplumcu Kurtuluş Partisi (Türkiye)

Türkiye Komünist Partisi (1920) ve Toplumcu Kurtuluş Partisi Yeni Güçler ile karıştırılmamalıdır.
Başlığın diğer anlamları için TKP sayfasına bakınız.
Toplumcu Kurtuluş Partisi
Kısaltma1920 TKP
Genel başkanİsmail Kaplan[1]
Slogan(lar) • Bütün ülkelerin işçileri ve ezilen halklar, birleşin!
 • Emperyalizme geçit yok!
 • VATAN, CUMHURİYET, EMEK için mücadeleye!
Kuruluş tarihi6 Şubat 2012
ÖnceliTürkiye Komünist Partisi (1920)
MerkezSelanik 1 Cd. Limoncuoğlu İşhanı No:23 Kat 5 D17 Kızılay, Çankaya, Ankara[2]
Üyelik (2023)azalış 96[3]
İdeolojiKomünizm
Marksizm-Leninizm
Sosyalist yurtseverlik
Anti-emperyalizm
Enternasyonalizm
Siyasi pozisyonAşırı sol
İnternet sitesi

Toplumcu Kurtuluş Partisi (kısaca 1920 TKP), Ürün dergisi çevresi ve daha önce Türkiye Komünist Partisi saflarında siyaset yapmış bireylerin birleşerek önce "Suphi'den Bilen'e Gelenek Yaşıyor Girişimi", ardından "TKP Kurucular Kurulu" isimleriyle yaptıkları çalışmalar sonucunda 6 Şubat 2012 tarihinde yasal kuruluşunu tamamlayan genel merkezi Ankara'da bulunan[2] partinin (TKP 1920); 12 Kasım 2016'da Ankara'da yapılan olağanüstü kongrenin aldığı karar ile isim değişikliği sonucu aldığı haldir.

Parti, SCP ile yürüttüğü birleşme konulu görüşme süreçlerinin sonucunda 9 Eylül 2023'te SCP ile beraber Türkiye Sosyalist Partisi adıyla birleşti.[4] Fakat 1920 TKP'den yapılan açıklama ile iki partinin örgütlenme ilkeleri ve kitle içinde parti çalışmasını tamamlayamadıkları konusunda açıklama yapıldı. 9 Kasım 2023 tarihinde iki parti "dostça ayrıldığını ve ayrı hareket edeceğini" duyurdu.[5]

Tarihçe

1996 yılında TKP'nin likidasyona uğratıldığı gerekçesiyle TBKP ve SBP süreçlerine muhalif olan 10 Eylül grubu farklı çevrelerin de birleşimiyle 1997'de Ürün Sosyalist Dergi'yi yeniden yayınlamaya başladı. Ürün Sosyalist Dergi 1974 yılında Türkiye Komünist Partisi kadroları tarafından kurulmuş, partinin yasal alanda sesini duyurmuş, ancak 1980 yılında sıkıyönetim kararıyla kapatılmıştı.[6] Yeniden çıkarılmaya başlayan Ürün Sosyalist Dergi'si klasik TKP çizgisiyle yayınlanmaya başladı.[7]

2011 yılında Ürün Sosyalist Dergi çevresi ve likidasyon öncesinde Türkiye Komünist Partisi saflarında mücadele etmiş bireyler birleşerek Suphi'den Bilen'e Gelenek Yaşıyor Girişimi'ni kurdu. 1 Mayıs 2011'de Taksim'de alana çıkan girişim parti tüzüğünü internette tartışmaya açarak ve çeşitli il ve ilçelerde toplantılar gerçekleştirerek partileşme sürecini başlatmış oldu. Girişim daha sonra adını TKP "Kurucular Kurulu" olarak değiştirerek partileşme çalışmalarını hızlandırdı.

6 Şubat 2012 Pazartesi, yasal olarak TKP'nin kurulması için dilekçe verildi. Fakat aynı isimde başka bir yasal parti olduğu gerekçesi ile bakanlık hukuka aykırı bir şekilde dilekçeyi kabul etmedi.[8] Bakanlığın dilekçeyi kabul etmemesi nedeniyle aynı gün Toplumcu Kurtuluş Partisi adıyla yasal parti başvurusunda bulunmuş oldu.[9] 15 Şubat 2012 tarihinde kurucular kurulunun aldığı karar ile Toplumcu Kurtuluş Partisi'nin tüzüğünün birinci maddesi değiştirilerek partinin adı Türkiye Komünist Partisi olarak değiştirdiğini duyurdu ve bu değişikliği Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı'na bildirdi.[9] Doç. Dr. Sultan Uzeltürk ise aynı isimde iki partinin tescil edilmesinin mümkün olmadığını ve kararı Anayasa Mahkemesinin vereceği belirtti.[10] 29 Şubat tarihinde ise Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı "mevcut siyasi partiler siciline göre aynı isimle başka bir parti bulunduğu ve bu partinin ismi daha öncesinde sicile tescil edildiği için isim benzerliği nedeniyle parti isminizin değiştirilmesi gerekmektedir" şeklinde cevap verdi.[11] Bu arada tarihsel TKP'nin bir dizi üyesi ise TKP adıyla ikinci bir yasal parti kurma yönündeki girişimin komünist harekette yersiz bir bölünmeye neden olacağını söyleyen bir deklarasyonu kamuoyuna duyurdu.[12]

İsim değişikliği

15 Nisan 2012'de TKP kurucular kurulu, yaşanan şiddet olaylarının[13][14] medya tarafından "sol içi şiddet" olarak yayınlaması ve 1 Mayıs öncesi bir provakosyana yer verilmemesi için partinin adını TKP 1920 olarak değiştirdiğini açıkladı.[15]

Ancak Anayasa Mahkemesi, parti isimlerinin karışıklığa neden olacağı nedeniyle "Türkiye Komünist Partisi 1920" adının ve "TKP 1920" kısaltmasının hükümsüzlüğüne ve partinin siyasi parti sicilinden silinmesine [16] oyçokluğu ile 26 Mayıs 2016'da karar almış ve bu kararı 22 Eylül 2016'da duyurmuştur. Alınan kararda başkanvekili Engin Yıldırım ile Üye Osman Alifeyyaz Paksüt parti sicilinin silinmesine karşı çıkarken diğer başkanvekili Burhan Üstün ve üyeler Serdar Özgüldür, Serruh Kaleli, Alparslan Altan, Celal Mümtaz Akıncı, Erdal Tercan, Muammer Topal, Emin Kuz, Hasan Tahsin Gökcan, Kadir Özkaya ve Rıdvan Güleç silinmesi yönünde oy kullanmışlardır.

Anayasa Mahkemesinin kararı üzerine parti adı 12 Kasım 2016'da alınan olağanüstü kongre kararıyla değiştirildi. Partinin yeni adı Toplumcu Kurtuluş Partisi, kısa adı ise 1920 TKP oldu.[17]

Kaynakça

  1. ^ "Arşivlenmiş kopya". 16 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ocak 2020. 
  2. ^ a b "Arşivlenmiş kopya". 22 Ekim 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ekim 2014. 
  3. ^ "Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı". 16 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ocak 2020. 
  4. ^ "Türkiye Sosyalist Partisi kuruluşunu ilan etti... 'Vatan, emek, cumhuriyet!'". VeryansınTV. 9 Eylül 2023. 19 Ekim 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Eylül 2023. []
  5. ^ "Sosyalist Cumhuriyet Partisi ile Toplumcu Kurtuluş Partisi'nin, Türkiye Sosyalist Partisi TSP olarak birleştiğini sizlere duyurmuştuk. Birliğimizi maalesef örgütlenme ilkeleri ve kitle içinde parti çalışması alanlarında bir türlü tamamlayamadık. Sizlerden özür diliyoruz". X (formerly Twitter). Erişim tarihi: 30 Kasım 2023. 
  6. ^ "Arşivlenmiş kopya". 5 Şubat 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Şubat 2015. 
  7. ^ "Arşivlenmiş kopya". 29 Şubat 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Temmuz 2012. 
  8. ^ "Arşivlenmiş kopya". 14 Kasım 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Aralık 2020. 
  9. ^ a b "Arşivlenmiş kopya". 14 Kasım 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Aralık 2020. 
  10. ^ "Arşivlenmiş kopya". 22 Şubat 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Temmuz 2012. 
  11. ^ "Arşivlenmiş kopya". 19 Nisan 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Temmuz 2012. 
  12. ^ "Arşivlenmiş kopya". 29 Şubat 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Temmuz 2012. 
  13. ^ "Arşivlenmiş kopya". 4 Mayıs 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Temmuz 2012. 
  14. ^ "Arşivlenmiş kopya". 27 Nisan 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Temmuz 2012. 
  15. ^ "Arşivlenmiş kopya". 10 Mayıs 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Temmuz 2012. 
  16. ^ http://kararlaryeni.anayasa.gov.tr/Karar/Content/3ceb8c14-06f2-469b-8b6e-9736774cffe0?excludeGerekce=False&wordsOnly=False[]
  17. ^ "Arşivlenmiş kopya". 25 Şubat 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ocak 2017. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Sosyalist İktidar Partisi</span> Türkiyede bir siyasi parti (1993–2001)

Sosyalist İktidar Partisi (SİP), Türkiye'de faaliyet yürüten siyasi parti. İsim değiştirerek Türkiye Komünist Partisi adını aldı.

Sosyalist Türkiye Partisi, Türkiye'de faaliyet gösteren eski siyasi parti.

<i>10 Eylül</i> (dergi) dergi ve bu derginin etrafında toplanan klik

10 Eylül, Türkiye Komünist Partisi'nin likidasyonuna muhalif TKP kadrolarının oluşturduğu çevre. O dönemde SSCB'de Gorbaçov'un izlediği politik hattı revizyonizm olarak tanımladı ve Türkiye'de yaşananların “yeni politik düşünce” adıyla TKP'yi likidasyona teslim ettiğini savundu. TKP ve TİP'in birleşmesiyle oluşan TBKP'nin birlik adı altında likidasyona sürüklendiğini belirterek bu gidişata muhalefet etti.

<span class="mw-page-title-main">Türkiye Komünist Partisi (1920)</span> Türkiyede bir siyasi parti (1920–1987)

Türkiye Komünist Partisi, 1920 yılında kurulan, Türkiye'de faaliyet göstermiş komünist siyasi parti.

<span class="mw-page-title-main">Şefik Hüsnü Deymer</span> Türk siyasetçi ve yazar

Mehmet Şefik Deymer, tarihsel Türkiye Komünist Partisinin ilk kuruluş yıllarından 1959 yılına dek liderliğini üstlenen komünist siyasetçi, tıp doktoru, gazeteci, yazar ve çevirmen.

Türkiye Halk İştirakiyun Fırkası (THİF), Kurtuluş Savaşı sırasında Anadolu'da komünist faaliyet yürüten bir partidir.

Toplumcu Kurtuluş Partisi (TKP) Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyetindeki eski bir siyasi partidir. 18 Mart 1976 tarihinde, Halkçı Parti'den üyeler tarafından kurulan ve 3 Haziran 2007'de kendini feshederek Toplumcu Demokrasi Partisi'ne katılan Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti siyasi partisi.

Türkiye Komünist Partisi ile şu maddeler kastedilmiş olabilir:

<span class="mw-page-title-main">Türkiye Komünist Partisi (2001)</span> Türkiyede bir siyasi parti

Türkiye Komünist Partisi, 11 Kasım 2001 tarihinde kurulan ve Türkiye'de faaliyet gösteren siyasi partidir. Parti tüzüğüne göre resmî kısaltması "TKP" şeklindedir. Simgesi çarkla çevrelenmiş çekiç ve üstünde bulunan yıldızdır. Genel Sekreteri Kemal Okuyan'dır. Ancak kolektif liderlik ilkesi gereği en yetkili karar organı parti kongresinde seçilen Merkezi Komite'dir.

<span class="mw-page-title-main">Türkiye'de komünizm</span>

Türkiye'de komünizm, 1920 yılında Türkiye Komünist Partisi ile partileşme sürecine giren ve günümüzde devam eden siyasi hareket.

Türkiye Komünist Fırkası, Kurtuluş Savaşı döneminde, 18 Ekim 1920’de Atatürk'ün emriyle kurulmuş siyasi parti. "Resmî komünist partisi" olarak da bilinir.

Türkiye Birleşik Komünist Partisi (TBKP), Türkiye İşçi Partisi (TİP) ve Türkiye Komünist Partisinin (TKP) birleşmesiyle kurulmuş bir siyasi parti.

<span class="mw-page-title-main">Maoist Komünist Partisi</span> Yasa dışı komünist terör örgütü

Maoist Komünist Partisi ya da kısaca MKP veya MKP/HKO-PHG; Türkiye'de faaliyet gösteren Maoist ideolojiye sahip, yasa dışı, silahlı komünist parti. Örgütün amacı Türkiye'de Maoist ilkelere bağlı sosyalist bir devrim yapmaktır. Bu amaçla başta Tunceli (Dersim) olmak üzere çeşitli bölgelerde silahlı faaliyetler yürütmektedir. Partinin silahlı kanadı, Halk Kurtuluş Ordusudur (HKO). MKP, TKP(ML)-TİKKO'nun 2002 yılında yaptığı ilk kongresinde isim değiştirmesiyle ortaya çıkmıştır. Örgüt, silahlı faaliyetlerini Tunceli, Tokat, Kastamonu, Giresun, Ordu ve metropollerde yürütmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Komünist Parti (Türkiye)</span> Türkiyede bir siyasi parti

Komünist Parti, Türkiye'de 17 Temmuz 2014'te Arif Hikmet Basa tarafından kurulan ve Türkiye'de faaliyet gösteren bir siyasi partidir. Partinin genel merkezi Çankaya, Ankara'da bulunmaktadır. Marksizm-Leninizmi benimsemiş olan ve komünizmi hedefleyen bir komünist partidir.

<span class="mw-page-title-main">Halkın Türkiye Komünist Partisi</span> Türkiyede bir siyasi parti (2014-2017)

Halkın Türkiye Komünist Partisi, Türkiye Komünist Partisi'nde 2014 yılı Nisan ayında başlayan ayrışmanın ardından 12. Kongre etrafında toplanan Erkan Baş, Metin Çulhaoğlu, Kurtuluş Kılçer, Erkan Kılıç, Can Soyer ve Doğan Ergün'ün de dahil olduğu partililerin kurduğu Marksist-Leninist siyasi partidir.

<span class="mw-page-title-main">Sosyalist Cumhuriyet Partisi</span> Türkiyede eski bir siyasi parti (2010-2023)

Sosyalist Cumhuriyet Partisi, Sosyalist Cumhuriyet Partisi olmadan önce İşçi Partisi'nden istifa eden bir grup tarafından 2010 yılında Türkiye İşçi Köylü Partisi adıyla kurulmuştur. Geçmişte İşçi Partisi'nde Merkez Komite üyeliği ve Köylü Bürosu Başkanlığı görevlerinde bulunan İsmail Durna ve emekçilerden oluşan grup, İşçi Partisi'nin 2006 yılındaki tüzük ve program değişikliğini revizyonizm olarak nitelendiriyordu. Parti, tüzüğünde "İşçi sınıfının, köy emekçilerinin ve sosyalist aydınların siyasal partisi" olarak tanımlanıyordu.

<span class="mw-page-title-main">Türkiye Komünist Hareketi</span> Türkiyede bir siyasi parti

Türkiye Komünist Hareketi, 18 Ağustos 2015 tarihinde yayınladığı "Yolumuza Devam Ediyoruz" bildirisiyle kuruluşunu ilan eden siyasi parti. Resmi kısaltması ''TKH'' olmakla beraber resmi logosu kırmızı arka plan üzerine sarı renkte orak-çekiç ve yıldızdır. Parti Merkez Komite tarafından Kolektif Önderlik ile yönetilir ancak yasal gereklilik sebebi ile Genel Başkan Aysel Tekerek olarak seçilmiştir. TKH, 1 Temmuz 2021 itibarıyla seçimlere katılmak için gerekli şartları ve örgütlenme yeterliliğini tamamlamıştır. Türkiye Komünist Hareketi, 1920’de temelleri atılan Türkiye Komünist Partisi’nden bugüne kadar yürütülen mücadelenin ana hattı içerisinde kendini tanımlayan geleneksel sol bir parti kimliği taşıdığını iddia etmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Toplumcu Kurtuluş Partisi Yeni Güçler</span> Kuzey Kıbrısta bir siyasi parti

Toplumcu Kurtuluş Partisi Yeni Güçler, kısaca TKP-YG veya TKP Yeni Güçler, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nde faaliyet gösteren sol görüşlü siyasi parti. Başkanlığını Mehmet Çakıcı yürütmektedir. Çakıcı'nın önderliğini ettiği bir grubun Toplumcu Demokrasi Partisinden (TDP) istifası üzerine 2016'da kuruldu.

<i>Ürün Sosyalist Dergi</i>

15-16 Haziran 1996'da İzmir'in Gümüldür ilçesinde Türkiye Komünist Partisi'nin likidasyona uğradığını savunan 10 Eylül dergi çevresinin de dahil olduğu çevrelerce bir konferans düzenlenmiş ve 1979 yılında sıkıyönetim komutanlığı tarafından kapatılan Ürün Sosyalist Dergi'nin tekrar çıkartılmasına ve parti kadrolarının bir araya getirilmesine dönük çalışma yapılmasına karar verilmiştir.

Mehmet Rasih Nuri İleri Türk komünist siyasetçi ve yazar.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.