İçeriğe atla

Topkapı Fukaraperver Cemiyeti

Topkapı Fukaraperver Cemiyeti (Topkapı Türk Fukaraperver Hayır Müessesesi, Topkapı Yoksullara Yardım Kurumu), İstanbul'da 1908'de kurulan ve faaliyetine kesin vermeden devam eden yardım derneği.

Türkiye'nin en eski derneğidir.[1] Topkapı ve Şehremini civarında çalışma gücünü kaybetmiş, sosyal güvenlik kuruluşları ile ilişiği olmayan, bakacak kimsesi bulunmayan ve hiçbir geliri olmayan çalışamaz durumdaki yaşlılara ve yardıma muhtaç durumda kişilere maddi durumu düzelinceye kadar destek vermektedir.

Tarihçe

1908 yılında kurulan Osmanlı Fukaraperver Cemiyet-i Hayriyesi'nin Topkapı şubesi olarak 24 Şubat 1908'de İttihat ve Terakki Cemiyeti'nin Şehremini'deki Topkapı Kulübü binasında faaliyetlerine başladı. Osmanlı Fukaraperver Cemiyeti 1908 yılında fesh edilince, Topkapı şubesi "Topkapı Fukaraperver Müessesesi Hayriyesi" adını aldı.[2]

Kurucuları Gureba-yı Müslimin Hastahanesi doktorlarından Galib Hakkı Bey, yine aynı hastahanenin eczacıbaşısı Nafiz Bey, Şehremini'de keresteci Hakkı Efendi ve Cemil, Bodos ve Onnik efendilerdir.[2]

Meşrutiyet İstanbul'unun en fakir bölgelerinden olan Topkapı ve Şehremini civarındaki Merkezefendi, İbrahimçavuş, İlyaszade, Caferağa, Arpaemini, Ereğli, Kürkçübaşı, Karabali, Beyazıtağa, Melekhatun, Uzunyusuf, Nakkaş, Katipmuslihittin, Fatmasultan, Veledikarabaş gibi mahallelerin muhtac ve fakir halkına yardımı esas hedef olarak belirlemişti.[2] Gelir için konser, müsamere ve gece eğlenceleri düzenlemek, piyango tertib etmek, çeşitli vesilelerle rozet yaptırıp satmak gibi yöntemlere başvurmaktaydı.[2]

Cemiyet başkanlığı görevini 30 yıl boyunca Galip Hakkı Bey sürdürdü. Galip Hakkı Bey'in ölümü üzerine 1938'de Nakiye Elgün; onun da ölümünden sonra Kemal Galip Hakkı Üstün başkan oldı. Muhlise Öztüzemen 1968-1978 yılları arasında, Rıza Bozkuş onu takip eden on üç yıl boyunca başkanlık yaptı. 1991'de Müfit Yener başkan oldu.

Cemiyet, Balkan ve I. Dünya Savaşları sırasında Fukaraperver Cemiyeti, Osmanlı Hilal-i Ahmer Cemiyeti ile işbirliği yaparak aşhane ve dispanserler kurulmasına yardımcı oldu.

1. Dünya Savaşı'nda Tıp Fakültesi Çapa Klinikleri Başkatiplik binasına yerleşen dernek, 1930'lu yıllarında başında şimdiki yerinde Doktor Hakkı Bey'in satın aldığı konağa geçti.[1]

20 Ocak 1931 tarihinde "Topkapı Türk Fukaraperver Hayır Müessesesi" adını aldı; 1934 yılında ismini "Topkapı Yoksullara Yardım Kurumu" olarak tekrar değiştirdi. Halen kullanılmakta olan "Topkapı Fukaraperver Cemiyeti" adını ise 1969 yılında aldı.[2]

Dernek, 1999 yılında Türkiye Milli Olimpiyat Komitesi tarafından toplumsal davranış dalında Fair Play Ödülü ile ödüllendirildi.[3]

Kaynakça

  1. ^ a b Çağatay, Çağlar. "Fukaranın dostu". www.milliyet.com.tr/. Milliyet gazetesi, 28 Haziran 2000. 16 Nisan 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mayıs 2017. 
  2. ^ a b c d e Özbek, Nadir. "90 Yıllık Bir Hayır Kurumu: Topkapı Fukaraperver Cemiyeti" (PDF). nadirozbek.com. Tarih ve Toplum 30, no. 180 (1998). 3 Aralık 2015 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mayıs 2017. 
  3. ^ "Fair Play Ödülleri". www.turkiyegazetesi.com.tr. Türkiye gazetesi, 28 Nisan 2000. 7 Mayıs 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mayıs 2017. 

İlgili Araştırma Makaleleri

Ameleperver Cemiyeti, 1 Nisan 1871'da İstanbul'da kurulmuş bir hayır cemiyeti.

<span class="mw-page-title-main">Türk Kızılay</span> Türk yardım kuruluşu

Türk Kızılay ya da resmî adıyla Türkiye Kızılay Derneği, Türkiye'deki en büyük insani yardım kuruluşudur ve Uluslararası Kızılhaç ve Kızılay Hareketinin bir parçasıdır. Türk Kızılay, kâr amacı gütmeyen (NGO), yardım ve hizmetleri karşılıksız olarak sağlayan ve kamu yararına çalışan bir gönüllü sosyal hizmet kuruluşudur. Personelinin bir kısmı gönüllü olarak, bir kısmı ise maaşlı olarak çalışır.

<span class="mw-page-title-main">Darüşşafaka</span> İstanbulda okul

Darüşşafaka, İstanbul'da kuruluşu 1863 yılına dayanan parasız, yatılı, karma öğretim kurumudur.

<span class="mw-page-title-main">İttihat ve Terakki</span> Osmanlı İmparatorluğunda siyasal teşkilat

İttihat ve Terakki Cemiyeti, sonraları İttihat ve Terakki Fırkası, Osmanlı İmparatorluğu'nda İkinci Meşrutiyet'in ilanına önayak olup 1908-1918 yılları arasında faaliyet gösteren, 21 Mayıs 1889 tarihinde kurulmuş bir siyasal hareket ve siyasi partidir. Triumvira sistemi ile yönetilen bir meclis yapısında egemenlik sürmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Sedad Hakkı Eldem</span> Türk mimar (1908–1988)

Sedad Hakkı Eldem, Türk mimar, akademisyen ve yazar. 20. yüzyılın önde gelen Türk mimarlarındandır. Osmanlı dönemi evleri ve 18. ve 19. yüzyıl saray ve köşkleri üzerinde yaptığı çalışmalar ve klasik Osmanlı mimarisi üzerine araştırmalar yaparak, mimari tasarımda geleneksel motiflerin yeniden kullanılmasına öncülük etmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Nakiye Elgün</span> Türk siyasetçi ve eğitimci

Nakiye Elgün, Türk siyasetçi ve eğitimcidir.

<span class="mw-page-title-main">Osmanlı mimarisi</span> Osmanlı mimarisine genel bakış

Osmanlı mimarisi, Osmanlı İmparatorluğu'nun beylik olarak kurulup, imparatorluk olarak yayıldığı ve hüküm sürdüğü dönemlerde inşa ettiği veya fikir öncülüğü yaptığı mimari üslupları ve eserleri kapsar. Osmanlı mimarisi kendinden önce gelen Erken dönem Anadolu Türk mimarisi, Selçuklu mimarisi, Bizans mimarisi, İran mimarisi ve Memlük mimarisi'nden etkilenmiştir. Osmanlı mimarisinin, Akdeniz ile Ortadoğu mimari geleneklerinin sentezi olduğunu düşünen mimarlık eleştirmenleri de vardır. Her ne kadar farklı dönemlerdeki ihtiyaca ve teknolojiye göre farklı yapı türleri inşa edildiyse de, genelde Osmanlı'nın hakim olduğu bölgelerde camiler ve çevresinde yapıların inşa edilmesi sıklıkla rastlanan bir olguydu. Camiler, çevrelerine yapılan sosyal yapılarla birlikte bir külliye teşkil ediyorlardı.

Türkiye Ulusal Verem Savaşı Dernekleri Federasyonu, Türkiye'de yaygın Verem Savaş Dernekleri'nin örgütlenmesini sağlayan, merkezi Ankara'da bulunan bir sivil toplum kuruluşudur. Kamuya yararlı dernek statüsünde bir kuruluştur.

<span class="mw-page-title-main">Ekrem Cemilpaşa</span> Kürt siyasetçi

Ekrem Cemilpaşa ya da Ekrem Cemil Paşa (Burc) ya da Cemilpaşazade Ekrem, Kürt siyaset adamı.

Himaye-i Hayvanat Cemiyet, 4 Ekim 1912 tarihinde İstanbul'da kurulmuş bir hayvan hakları örgütüdür. Bizans döneminde şehirde yaygın olarak dolaşan başıboş hayvanlar İstanbul'un Türklerce ilhakından sonra durum değişti. Osmanlı ordusunda yer alan Türkmenler ile birlikte şehre giriş yapan köpeklerin sayısı zaman için büyük artış gösterdi. Şehirdeki başıboş köpek sayısı öylesine artmıştı ki köpeklerin 15-20 tanesinin bir arada gezdiği görülüyordu.

Türk Derneği, II. Meşrutiyet’in ilanından sonra İstanbul’da kurulmuş bir dernektir. Osmanlı İmparatorluğu'nda ilk milliyetçi kuruluş olarak kabul edilir.

Osmanlı Mühendis ve Mimar Cemiyeti Mimar Kemalettin Bey'in öncülüğünde 1908 yılında kurulmuş bir mimarlık birliği olup, Osmanlı İmparatorluğu tarihindeki ilk modern anlamda mimarlık örgütlenmesidir.

Güzel Sanatlar Birliği İstanbul'lu sanatçıların 1909 yılında kurdukları bir örgütlenmedir. Mimarlık bölümüne ek olarak diğer sanat dalları da mevcut idi.

<span class="mw-page-title-main">Çocuk Hizmetleri Genel Müdürlüğü</span>

Çocuk Hizmetleri Genel Müdürlüğü eski adıyla Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu, Türkiye'de yoksul ve korunmaya muhtaç çocuklara bakım, eğitim, sağlık, kültür hizmetlerini sistemli bir biçimde sunmak için oluşturulmuş bir kurumdur.

<span class="mw-page-title-main">Şevket Dağdeviren</span>

Mustafa Şevket Dağdeviren, Türk siyasetçi.

Osmanlı İmparatorluğu'nda feminizm genel olarak II. Meşrutiyet sonrasındaki göreceli özgürlük ortamında ivme kazandı. Daha öncesinde ise dinsel ve geleneksel nedenlerden dolayı kısıtlı olan kadın yaşamı Tanzimat ile değişime uğramıştı. Tanzimat döneminde yetişen eğitimli kadınlar sonraki kuşaklarda Osmanlı'da hak arayışlarına girdi. II. Meşrutiyet döneminde ise örgütlü hareket edilmeye başlandı ve çeşitli kadın cemiyetleri kurulup kadın dergileri çıkarıldı. 19. Yüzyılda Avrupa feminizmi oy hakkını savunup bu konuda mücadele verirken Osmanlı kadını daha fazla özgürlük, iş olanağı, eğitim ve sosyal yaşam mücadelesi veriyordu. Özellikle Kadınlar Dünyası adlı dergi ile Osmanlı Müdafaa-i Hukuk-ı Nisvan Cemiyeti feminizm bağlamında Osmanlı'da uç noktalardaydı. Ülkeye geç gelen milliyetçilik anlayışı doğrultusunda da bazı kadınlar eski Türklerde var olan kadın-erkek eşitliğini verdikleri mücadelede dile getiriyordu.

Osmanlı İmparatorluğu'nda liberalizm modernleşme çabalarıyla birlikte Avrupa'daki liberal düşünce dünyasının gelişimini takip eden dönemlerde ortaya çıktı. Sakızlı Ohannes Paşa, Mehmet Cavit Bey ve Prens Sabahattin gibi isimler bu konuda öne çıkan ilk kişiler oldu. Ohannes Paşa'nın sosyalizm karşıtlığı ve devletçi politikaları reddi ile iktisadi ve rekabetçi özgürlüğü savunması onu öne çıkan ilk Osmanlı liberalleri arasına soktu. Mehmed Cavid Bey Ulum-u İktisadiye ve İçtimaiye Mecmuası ekseninde liberal düşüncede ilk kıvılcımları ortaya koyarken Prens Sabahattin ise 1902 Jöntürk Kongresi ekseninde Türkiye'de merkez sağ ve merkez sol ayrımında merkez sağı temsil eder hale geldi. Ahmed Rıza Bey grubundaki Auguste Comte fikri onda le Play temelli karşıtlığı etkili kıldı, adem-i merkeziyetçi bir yapıya büründü. Bu kongre erken cumhuriyet dönemini etkiledi: Serbest Cumhuriyet Fırkası (SCF) liberal anlayışla 13 Ağustos 1930'da Ali Fethi Okyar’la Atatürk'ün isteği üzerine kurdurulurken bunu 1950'de Adnan Menderes ile iktidara gelen Demokrat Parti takip etti. Parti milli egemenliğe dayanan muhafazakâr bir eğilime girene kadar liberal görünümdeydi.

Lefkoşa Türk Hanımları Cemiyet-i Hayriyesi ya da bazı kaynaklarda kısaltılmış olan adıyla Lefkoşa Hanımlar Cemiyeti, Kıbrıs Türk toplumunun ilk kadın örgütüdür. Dernek, 1931 yılında aktivist Ulviye Mithat liderliğinde Lefkoşa'da kuruldu.

<span class="mw-page-title-main">Necip Draga</span> Arnavut siyasetçi

Mehmed Necib Draga Arnavut millî uyanışının önemli bir figürü ve Arnavut bir politikacıydı.

Türkiye Yardımsevenler Derneği , 1928 yılında Ankara'da kurulan yardım derneği.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.