İçeriğe atla

Topakev

Topakev, (Topağev ya da Türkmen Çadırı) göçerler tarafından yaygın olarak kullanılan, üstü keçe kaplı taşınabilir çadır türü barınağıdır.

Özellikleri

İskeleti, kabuğu soyularak kurutulmuş genç çam ağaçlarından yapılır. İskeleti oluşturan ağaçlar, kolon adı verilen örme iplerle birbirine bağlanır. Üzeri koyun yününden yapılan keçe ile örtülür. Keçenin özelliği nedeniyle kışın soğuğa yazın sıcağa dayanıklı olup, çok kısa sürede sökülüp takılabilmektedir. Çatısı kubbe biçiminde olup, destek gerekmemektedir.

Topakev benzeri görev gören ve aynı topluluklarda kullanılan "Karaçadır" ve "Alayçık (Aleyçik/Alaycık)" adı verilen barınaklar da kullanılmaktadır. Bu iki barınağında Topakev ve birbirine göre benzerlikleri ve farklılıkları vardır. Topakev keçeden yapılan daha detaylı bir çadır olup, aleyçik ise kamış ve sazlardan yapılmaktadır. Yayla geleneğini sürdüren konar göçerlerden maddi durumu iyi olanlar topakev kurarken diğerleri aleyçiği tercih etmişlerdir.[1]

Kullanılan bölgeler

Moğolistan, Afganistan ve Orta Asya’daki diğer Türk boylarında rastlanmaktadır. Türkiye'de ise konar-göçer yörük ve türkmen aşiretlerinin olduğu bölgelerde değişik adlarla anılmaktadır.

Kaynakça

  1. ^ "Arşivlenmiş kopya". 5 Mart 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Haziran 2011. 

İlgili Araştırma Makaleleri

Dokuma, atkı ve çözgü ipliklerinin dikey açı yapacak şekilde, birbirinin altından, üstünden geçirilmesiyle ortaya çıkan düz yüzeyli üründür.

<span class="mw-page-title-main">Dadaloğlu</span> Türk halk ozanı

Dadaloğlu, Osmanlı Devleti'nin Anadolu Türkmenlerini iskân etme politikasına karşı koymuş bir halk ozanıdır. 18. yüzyılın son çeyreğinde Kayseri'nin Tomarza ilçesinde doğup 19. yüzyılın ortalarında öldüğü bilinmektedir. Çukurova ve Binboğa dağları arasında yarı göçebe bir hayat sürmüştür. Doğum ve ölüm tarihleri hakkında kesin bilgi yoktur.

<span class="mw-page-title-main">Karahallı</span> Uşakın ilçesi

Karahallı, Uşak ilinin bir ilçesidir.

Babai Ayaklanması ya da Babai İsyanı ya da Baba Resul Ayaklanması/İsyanı, Vefaiyye takipçilerinden Baba İlyas Horasani ve müridi Baba İshak'ın 1240 yılında Anadolu Selçuklu Devleti topraklarında çıkardığı ayaklanmadır.

<span class="mw-page-title-main">Çadır</span>

Çadır. Doğal hayatta sığınak olarak kullanılan kamp malzemesi.

<span class="mw-page-title-main">Ev</span> İçinde bir insanların oturabileceği biçimde yapılmış yapı

Ev, içinde insanların yaşadığı, çevresi duvarlarla çevrili, odalara bölünmüş, kendine ait çatısı ve bazen de bahçesi olan ahşap, toprak veya betonarme yapı. Etrafındaki evlere temas etmeyen ve genellikle kendine has bahçesi olan evlere müstakil ev denir. Ev kavramı mimari bir terimdir ve apartman dairesi gibi diğer barınak türlerinden farklı bir kavramı ifade eder. Bununla birlikte gündelik kullanımda türüne bakılmaksızın her türlü barınak için de kullanılır. Günümüzde tipik bir evde salon, odalar, mutfak, banyo ve tuvalet bulunur.

Oymak, ulusun ayrıldığı bölümlerden her biri. "Oymak" sözcüğü, Türkiye Türkçesi dışındaki Altay, Teleüt, Kazak, Kırgız vb. dillerde aymak şeklindedir. Bu şivelerde kelime şu anlamlara gelir: Halk, kavim, boy, soy, aile, köy, yabancı, yabancı göçebe, memleket vb. Moğolca'da "büyük kavim birlikleri" anlamını taşır. Moğol teşkilat bölümlerinde uluslar utuklara, utuklar da ayımaglara (oymak) ayrılırdı. Batı Anadolu ile Güneybatı Anadolu'daki göçebe ve yarı göçebe Türkmen boylarına "oymak" deniyordu. Bunlar 16. yüzyıldan sonra yörük adını aldılar, bir süre bunlara cemaat ve aşiret de dendi.

<span class="mw-page-title-main">Gölcük, Kumluca</span>

Gölcük, Antalya ilinin Kumluca ilçesine bağlı bir mahalledir.

<span class="mw-page-title-main">Alayaka, Sındırgı</span>

Alayaka, Balıkesir ilinin Sındırgı ilçesine bağlı bir mahalledir.

<span class="mw-page-title-main">Devletlibaba, Sındırgı</span>

Devletlibaba, Balıkesir ilinin Sındırgı ilçesine bağlı bir mahalledir.

<span class="mw-page-title-main">Umurlar, Sındırgı</span> Balıkesirde bir mahalle

Umurlar, Balıkesir ilinin Sındırgı ilçesine bağlı bir mahalledir.

<span class="mw-page-title-main">Büyükfındık, İvrindi</span>

Büyükfındık, Balıkesir ilinin İvrindi ilçesine bağlı bir mahalledir.

<span class="mw-page-title-main">Ayvatlar, Altıeylül</span>

Ayvatlar, Balıkesir ilinin Altıeylül ilçesine bağlı bir mahalledir.

<span class="mw-page-title-main">Çatalarmut, Gördes</span>

Çatalarmut, Manisa ilinin Gördes ilçesine bağlı bir mahalledir.

<span class="mw-page-title-main">Orta Anadolu Kürtleri</span>

Orta Anadolu Kürtleri Anadolunun iç kesimlerine yerleşmiş ve orayı yurt edinmiş olan Kürtlerdir. İç Anadolu Kürtleri olarak da bilinmektedir. Ancak İç Anadolu Bölgesinin dışında kalan komşu bölgelerde yaşayanların ayrı tutulmaması gerektiğini ve o yüzden İç Anadolu Kürtleri teriminin uygunsuz olduğunu savunanlar da vardır. Ayrıca Tuz Gölü Kürtleri adı ile de anılmaktadır. Mustafa Kemal (Atatürk) ise 16/17 Ocak 1923 tarihlerinde Ahmet Emin (Yalman) ile yapılan söyleşisinde "Konya çöllerindeki Kürtler" olarak ifade etti.

<span class="mw-page-title-main">Ağaç ev</span>

Ağaç ev, bir veya birden fazla olgun ağaç gövdesinin yanında veya dalları arasında inşa edilen, genellikle ahşaptan, iş alanı, yaşam alanı, oyun alanı, geçici ikamet gibi amaçlar için kullanılan evlere verilen addır.

<span class="mw-page-title-main">Göçeri, Girne</span> Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti

Göçeri, de jure olarak Kıbrıs Cumhuriyeti'nin Girne Kazası'nda, de facto olarak ise Kuzey Kıbrıs'ın Girne İlçesi'nde bulunan bir köydür. 2011 yılı itibarı ile toplam nüfusu 228'tir.

<span class="mw-page-title-main">Türkiye Türkmenleri</span> Anadoluda yaşamını sürdüren çoğunlukla Oğuz kökenli Türk halkları

Türkiye Türkmenleri ya da Anadolu Türkmenleri, Anadolu Oğuzları veya kısa söylenişiyle Türkmenler, Selçuklular döneminde Anadolu ve çevresinde Türkmeneli denen bölgelerde yerleşmeye başlayan, dilleri Türkiye Türkçesine bağlı Anadolu ağızları içinde ele alınan ve Türkiye Türklerini oluşturan Oğuz oymakları Müslüman olup, Hanefi Sünni ve Anadolu Aleviliği olarak görülür. Anadolu’nun Türkleşmesi sürecinde etkili olmuşlardır. Türkmen (تركمنلر) ve Yörük (يوروك) kelimeleri tarihî belgelerde eş anlamlı olarak da kullanılmıştır. Osmanlı arşiv belgelerinde, yerleşim durumuna ve şekline bağlı olarak köylü «Türk» olarak adlandırılırken, göçer veya yarı-göçer topluluklar «Türkmen» ya da «Yörük» tabiriyle anılmışlardır. Aşiretler, yerleşik veya konar-göçer olma durumlarına ve bulundukları bölgelere göre «Türkmen» ya da «Yörük» adını almışlardır. Kimilerine göre Kızılırmak'ın doğusundakilere Türkmen batısındakilere ise Yörük denir. Maraş ve çevresinde yaşayan Dulkadirli Türkmenleri için Osmanlı kaynaklarında hem Türkmen hem de Yörük tabiri birlikte kullanılmıştır. Etnik olarak akraba oldukları Türkmenistan Türkmenleri ile aynı adı taşıdıkları gibi kimi uruğ/oymak adları da ortaktır.

Yeni-İl ya da Yeni-İl Kazası, 1548 yılında Osmanlı yönetimince kurulan, Türkmenler'e ait yönetim birimidir.

Ög Günümüz Tıva Türklerinde yapılan eski ev türü ve en eski Türk evi. Bilindik çadırlardan ve yurtlardan ayrı bir tarzı vardır. Keçe kaplamalı, ahşap duvarlarıyla geniş olarak yapılır. Eski çağlarda Orta Asyada yaşamış Türklerin kültürel materyallerinden önemli bir eşyadır. Eski ve günümüz Türk Dünyasında keçe ile yapılan ve çadırdan farklı olarak ev misali geniş olan bir yaşam merkezidir. Tıva Türklerinin eskiden yaygın olarak yaşadığı ögler, kendi kendilerine benzer de olsa, yer yer ayrı özellikleri de bulunur. Çoğunluğu keçeden imal edilir. Gerek yaz aylarında gerekse kış aylarında don ve sıcağı içeri almayan keçelerin kullanımı daha öne geçmiştir. Tıva Cumhuriyetinde Toju'nun, Kungurtug'un geyik besleyen yayla halkının ağaçtan çadırları da tıpkı Amerika Kızılderilerinin en ilkel evlerini hatırlatır. Ög'ün bir duvarı 12 başlıdır. Altı duvarlı ög, altıgen özelliği ile arıların desenlerini hatırlatır. Karıncaların yuvasının ağzının tek yöne bakışı gibi Ög eşiği de güneşin doğuş yönüne yapılır. Rahat ve hafif olsun diye akçam, köknar, kayın ağacı dalları, budakları kullanılır.