İçeriğe atla

Topçu Kışlası

Koordinatlar: 41°02′18″K 28°58′13″D / 41.03833°K 28.97028°D / 41.03833; 28.97028
Taksim Kışlası
Halil Paşa Topçu Kışlası
Taksim Topçu Kışlası
Harita
Genel bilgiler
DurumYıkıldı
TürKışla
Mimari tarzOsmanlı, Rus, Hint mimarileri
KonumTaksim Meydanı, İstanbul Türkiye
Koordinatlar41°02′18″K 28°58′13″D / 41.03833°K 28.97028°D / 41.03833; 28.97028
Başlama1803
Tamamlanma1806
Yıkılma1940
Tasarım ve inşaat
Mimar(lar)Krikor Balyan (18. yüzyılda)
Halil Onur (21. yüzyılda)
Taksim Kışlası'nın 1880 ve 1893 yılları arasında bir tarihte çekilmiş olan fotoğrafı (Abdullah Biraderler, ABD Kongre Kütüphanesi)

Taksim Kışlası ya da Halil Paşa Topçu Kışlası, 1806 - 1940 yılları arasında İstanbul Taksim Meydanı'nda günümüzde Taksim Gezi Parkı'nın durduğu yerde bulunan yapı. Askeri işlevlerinin yanı sıra cambaz gösterileri, at yarışları, Rum hacıların konaklaması gibi amaçlarla da kullanıldı.[1] 1940 yılında İstanbul Valisi ve Belediye başkanı sıfatıyla Lütfi Kırdar'ın isteği ve Avrupalı şehir planlamacılarından Henri Prost'un tavsiyesi üzerine yıkılan kışlanın yerine konut ve sosyal etkinlik alanları inşa edilmesi kararlaştırıldı, fakat planlanan düzenlemelerin pek azı yapılabildi.[1] Şimdi yapının yerinde Taksim Gezi Parkı vardır.

Kışla'nın tekrar inşası için Gezi Parkı'nın yıkımı çalışmaları 28 Mayıs 2013 tarihinde başlamış, fakat protestolar sonucu çalışmalar durmuştur.[2][3]

Tarih

İnşa

Taksim Kışlası 1806 yılında Osmanlı padişahı III. Selim döneminde yapıldı.[4] Kabakçı Mustafa İsyanı'nda tahrip olan bina, II. Mahmud döneminde onarıldı.[5]

Yenilenme

Kışla ile çevresinin havadan görünümü (1930'ların ortası)

Bina birkaç kez yangın geçirdikten sonra Padişah Abdülmecid döneminde Tophane Müşiri Damat Gürcü Halil Rifat Paşa'nın gayretleriyle 19. yüzyıl mimari üslubunda ve çok gösterişli olarak yeniden yapıldı. Uzun avlusu ve geniş kanatları olan iki katlı yapının köşelerinde ve her cephesinin ortasında üç katlı yüksek bölümleri vardı. Rus ve Hint mimarilerinden izler taşıyan yapının iki anıtsal giriş kapısı Harbiye Caddesi ve Talimhâne Caddesi cephelerinin tam ortalarında bulunuyordu.[5]

Kışla 1860-1870 yılları arasında Osmanlı ordusunun modernleştirilmesi sürecinde önemli bir rol oynadı ve en şatafatlı günlerini yaşadı. Padişah Abdülaziz'in 1864 yılında Mısır seyahati dönüşünde kışlayı ziyaret edip kışlada yemek yemesi, kışla tarihinde önemli bir olay olarak kayıtlara geçti.

İsyandan sonra önemini yitiren kışla, 1913'te Sanayi ve Ticaret Şirket-i Milliye-i Osmaniye'ye satıldı.[1] Binanın orta kısmındaki eğitim alanı futbol sahası haline getirildi ve uzun yıllar futbol maçları ve çeşitli gösteriler için kullanıldı. Kışla, I. Dünya Savaşı'nın ardından işgal edilen İstanbul'daki Fransız kuvvetlerinin yönetiminde bulunan Senegalli askerlere tahsis edildi.[1]

Cumhuriyetin ilanından sonra da kışlanın avlusundaki futbol sahası futbol karşılaşmaları için kullanılmayı sürdürdü ve kışla Taksim Stadı adını aldı. 1923 yılında Türkiye millî futbol takımı ilk resmi maçını bu sahada Romanya'ya karşı yaptı.

Yıkım

1940'ta şehir planlamacısı Henri Prost'un önerisi ile kışlanın yıkılması, yerine konut ve sosyal etkinlik alanları inşa edilmesi kararlaştırıldı. Kışlanın yıkımından sonra planlanan düzenlemelerin pek azı yapılabildi.[1] Kışla'nın yerine Taksim Gezi Parkı inşa edildi.

Tekrar inşa

16 Eylül 2011 tarihinde İstanbul Büyükşehir Belediye Meclisinin aldığı kararla yapının Kentsel Tasarım Projesi ile bir bütünlük içerisinde değerlendirilerek tekrar inşa edilmesi kararlaştırıldı.[6] Fakat 17 Ocak 2013 tarihinde Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu yapının inşasına, Gezi Parkının İstanbul’un belleğinde yer ettiği gerekçesiyle onay vermedi.[7] Bu karara İstanbul Büyükşehir Belediyesi tarafından Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Yüksek Kurulu nezdinde itiraz edildi. Üst kurul, 1 Mart 2013 tarihinde bölgesel kurulun kararını iptal ederek Kışla'nın tekrar inşasına kesin olarak onay verdi.[8] 31.05.2013 tarihinde Kültür Varlıklarını Koruma Yüksek Kurulu tarafından Gezi Parkı’nda Topçu Kışlası yapımına onay veren karara İstanbul 6. İdare Mahkemesi yürütmeyi durdurma kararı verdi.[9]

Tekrar inşaya tepkiler

Ana madde: 2013 Taksim Gezi Parkı protestoları

Kışlanın inşası için Taksim Gezi Parkı'nda kurulan şantiyeye, yıkım ekipmanları 28 Mayıs 2013'ün ilk saatlerinde getirildi. Durumdan sosyal medya aracılığıyla haberdar olan çevre eylemcileri ve onları destekleyen bir kısım halk, parka kamp kurarak nöbete başladı.[10]

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ a b c d e "hayal-et sergisi'nde Kışla". 2010 Avrupa Kültür Başkenti. 2010. 7 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mayıs 2013. 
  2. ^ "İktidar geceleri kol geziyor". Taraf Gazetesi. 29 Mayıs 2013. 8 Haziran 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mayıs 2013. 
  3. ^ "Gezi Parkı'nda direnişe polis müdahalesi". Radikal Gazetesi. 29 Mayıs 2013. Erişim tarihi: 29 Mayıs 2013. 
  4. ^ Bardakçı, Murat (3 Haziran 2013). "Murat Bardakçı - Taksim Kışlası". Habertürk Gazetesi. 20 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Şubat 2020. 
  5. ^ a b Mahmut Sami Şimşek (11 Haziran 2011). "Taksim Kışlası'nın Kaderini Topçular Çizdi". Yeni Şafak Gazetesi. Erişim tarihi: 29 Mayıs 2013. []
  6. ^ "Belediye Taksim Meydanı için kararını verdi". Radikal Gazetesi. 16 Eylül 2011. 16 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mayıs 2013. 
  7. ^ Nebahat Koç (17 Ocak 2013). "Erdoğan'ın projesine onay çıkmadı". Vatan Gazetesi. 15 Haziran 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mayıs 2013. 
  8. ^ "Reddi reddettiler..." Taraf Gazetesi. 1 Mart 2013. 8 Haziran 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mayıs 2013. 
  9. ^ "Gezi Parkı Nasıl Kurtulur?..." Radikal Gazetesi. 2 Haziran 2013. 12 Ağustos 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Haziran 2013. 
  10. ^ "Polis Gezi'de müdahale etti". Hürriyet gazetesi. 15 Haziran 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mayıs 2013. 

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Taksim Meydanı</span> İstanbul, Türkiyede bir meydan

Taksim Meydanı, İstanbul'un Beyoğlu ilçesinde yer alan ve İstanbul kentinin en ünlü noktalarından biri olan meydan. Çevresindeki lokanta, mağaza, otel, eğlence ve kültür yerleriyle İstanbul'un en büyük turistik çekim merkezinden biridir. Cumhuriyet Döneminde bir meydan haline gelmiş olan Taksim Meydanı, pek çok siyasi ve toplumsal olaya da ev sahipliği yapmıştır. Meydandaki trafiği kısmen yer altına indiren Taksim Yayalaştırma Projesi, 2013 yılında kısmen tamamlanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Kuleli Askerî Lisesi</span> İstanbulda eski bir askerî lise

Kuleli Askerî Lisesi ya da günümüzdeki resmî adıyla Millî Savunma Üniversitesi Yabancı Diller Yüksekokulu Kuleli Yerleşkesi, İstanbul Boğazı kıyısında, Anadolu yakasında yer alan askerî okul. Bugünkü yerleşkede harp okullarını kazanan subay adayları, 1 yıl yabancı dil eğitimi almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">BJK İnönü Stadyumu</span> 1947 - 2013 yılları arasında Beşiktaş JK futbol takımı tarafından kullanılan stadyum

BJK İnönü Stadyumu, İstanbul Boğazı kıyısında, Beşiktaş ile Kabataş semtleri arasında 1947 ile 2013 yılları arasında hizmet vermiş stadyum. Stadyum 2004 yılında yenilenerek, kapasitesi 32.086'ya çıkarılmıştır. Uzun yıllar Galatasaray, Fenerbahçe ve Beşiktaş takımlarının maçlarında kullanılan stadyum, Beşiktaş'ın yeni stadyum projesi kapsamında 2013 yılında yıkılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Tophane</span> İstanbul da semt adı

Tophane, İstanbul'un Beyoğlu ilçesinde, boğaz kıyısında bir semttir. II. Mehmet İstanbul’u fethinden sonra 1455'te Tersane-i Amire (Haliç) ve 1460 Tophane-i Amire’yi (Tophane) kurarak İstanbul’da ilk sanayi hamlesini başlatmıştır. Tophane, bu özelliği nedeniyle Osmanlı döneminde İstanbul'un en eski sanayi bölgelerinden biridir denilebilir.

<span class="mw-page-title-main">Atatürk Kültür Merkezi (İstanbul)</span> Mimari yapı

Atatürk Kültür Merkezi (AKM), İstanbul'da Taksim Meydanı'nda bulunan opera, bale, tiyatro, konser ve kongre amacı ile kullanılan içinde bir sergi salonu ve sinema da bulunan yapıdır.

<span class="mw-page-title-main">Taşkışla</span> Eski Osmanlı kışlası, üniversite yerleşkesi

Taşkışla, İstanbul'un Şişli ilçesinde Taşkışla Caddesi üzerinde yer alan, günümüzde İstanbul Teknik Üniversitesi, Mimarlık Fakültesi olarak kullanılan yeni rönesans üslubunda Osmanlı kışlasıdır.

<span class="mw-page-title-main">Rami Kışlası</span> İstanbulun Eyüpsultan ilçesinde bulunan tarihî yapı

Rami Kışlası İstanbul'un Eyüpsultan ilçesinde bulunan tarihî yapı.

<span class="mw-page-title-main">Taksim Stadyumu</span> İstanbulda bir stadyumdur.

Taksim Stadyumu, bugünkü Taksim Parkı'nın yerinde 1921-1940 arasında var olan Taksim Kışlası'nın avlusundaki bir stadyumdu.

<span class="mw-page-title-main">Taksim Gezi Parkı</span>

Taksim Gezi Parkı, İstanbul'un Beyoğlu ilçesindeki şehir parkıdır. Taksim Meydanı'nın kuzeydoğusunda Cumhuriyet, Asker Ocağı ve Mete caddeleri arasında yer almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Taksim Yayalaştırma Projesi</span>

Taksim Yayalaştırma Projesi İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nin finanse ettiği ve Kalyon İnşaat tarafından inşa edilen ve Taksim Meydanı’nin araç trafiğini tünellere alarak meydanı genişletme ve meydanın yanında bulunan Gezi Parkı'na AVM, otel, rezidans kullanımı için Topçu Kışlası'nı yeniden inşa etmek üzere hazırlanmış bir projedir. Meydan düzenlemesinin ilk kısmı biten projenin dayanağı olan 1/5000 ve 1/1000 ölçekli planlar İstanbul 1. İdare Mahkemesi tarafından 6 Haziran 2013 tarihinde iptal edilmesi dolayısıyla proje de iptal edilmiştir. Ancak inşaat tamamlanmış, 13 Eylül 2013 tarihinde Taksim tünelleri açılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Gezi Parkı olayları</span> 2013te İstanbulda başlayan protesto

Gezi Parkı olayları veya Gezi Parkı direnişi, 28 Mayıs 2013 tarihinde, ilk olarak İstanbul'daki Taksim Gezi Parkı için hazırlanan kentsel gelişim planına karşı çıkmak amacıyla düzenlenen, daha sonrasında ifade özgürlüğü, medya sansürü, otoriteryanizm gibi toplumsal sorunlara ve Erdoğan'ın görece baskıcı yönetimine karşı toplumsal bir harekete dönüşen protesto hareketleridir.

Taksim Gezi Parkı Koruma ve Güzelleştirme Derneği Taksim Yayalaştırma Projesi kapsamında Taksim Gezi Parkı’nın yıkılıp yerine Topçu Kışlası’nın replikasının yapılmasını protesto amacıyla kurulan bir dernek.

Taksim Dayanışma Bileşenleri Platformu veya Taksim Dayanışması başta Taksim Yayalaştırma Projesi olmak üzere Taksim bölgesinin yeniden şekillendirilmesinde halkın da söz sahibi olmasını amaçlayan ve bölgenin mahalle derneklerinin, sendikaların, meslek odalarının ve bazı siyasi partilerin bir araya gelmesiyle gerçekleşen bir oluşum.

<span class="mw-page-title-main">Gezi Parkı olayları zaman çizelgesi</span> Vikimedya liste makalesi

Aşağıdaki zaman çizelgesi Gezi Parkı olayları sırasında ve sonrasında yaşanan olayları kronojik sıralamasını içermektedir.

Talimhane, İstanbul'un Beyoğlu İlçesi'nde Taksim Meydanı'nın kuzeybatı kesiminde yer alan bir semt.

<span class="mw-page-title-main">Erzincan Askerî Lisesi</span> Erzincanda eğitim vermiş eski askerî lise

Erzincan Askerî Lisesi Erzincan'da eğitim vermiş eski askerî lise.

<span class="mw-page-title-main">Taksim Camii</span> İstanbul, Türkiyede bir cami

Taksim Camii, İstanbul'un Beyoğlu ilçesindeki Taksim Meydanı'nda bir camidir. Caminin mimarları Şefik Birkiye ve Selim Dalaman'dır. Caminin inşaatına 9 Şubat 2017 tarihinde başlanmıştır. 28 Mayıs 2021'de Cuma namazı sonrası Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın katıldığı törenle ibadete açılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">11 Nisan Anıtı</span>

11 Nisan Anıtı, Huşartsan veya İstanbul Ermeni Soykırımı Anıtı, İstanbul'da bulunan ve 1915'teki katliam ve işkenceler sonrası hayatını kaybeden kurbanlara ithaf edilen ilk anıttı. 1919 yılında Osmanlı İmparatorluğu sınırları içerisindeki İstanbul'da Taksim Meydanı yakınındaki Pangaltı Ermeni Mezarlığı'nda yapılmıştır ve 1922'de TBMM ordusunun İstanbul'a girdiği sırada sökülüp kaybolmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Kışla</span> Askerler için barınak

Kışla, askeriye, askerî personel, askeri örgüt ve askeri birlik için inşa edilmiş bir bina veya binalar grubudur. Kelime, ayrı bloklara veya komplekslerin tümüne uygulanabilir. Çoğul biçim genellikle tek bir yapıya atıfta bulunur ve yapım aşamasında tekil olabilir.

<span class="mw-page-title-main">Mücella Yapıcı</span> Türk mimar ve aktivist

Ayşe Mücella Yapıcı, Türk mimar ve aktivisttir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.