Tonya tereyağı - Turkipedia

Tonya tereyağı, Trabzon'un Tonya ilçesine özgü bir tereyağıdır. Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından Trabzon iline tescillenen tereyağı, 18 Ağustos 2018 tarihinde coğrafi işaret belgesi almıştır.^[1] 2001'den beri her yıl düzenlenen "Tonya Tereyağı Kültür ve Sanat Festivali"'nde ürünün tanıtımı yapılmaktadır.^[2] Tereyağı, dünya genelinde "Tonya butter" adıyla bilinmektedir.^[3]^[4]

Tarihçe

Tonya tereyağının Osmanlı döneminden beri yapıldığı ve diğer illere gönderildiği bilinmektedir. 1887'e tarihlenen Trabzon Vilayet Salnamesi'nde, “Tonya Nahiyesinde her çeşit meyve ve mahsulat yetişmekte olup buranın sade tereyağı nefasetçe ve makbul bulunduğu cihetle Trabzon'a gönderilmekte olduğu gibi dersaadete İstanbul ve sair mahallere dahi nakil ve irsal olunmaktadır." şeklinde yazmaktadır. Tereyağın endüstriyel üretimine ise 1969'da Tonya'da kurulan süt fabrikası ile başlanmıştır. Yaşama Dokunanlar Platformu Türkiye Kültür Derneği'nin 2017'de düzenlediği yarışmada, Tonya tereyağı 360 tereyağı arasından en iyi tereyağı seçilmiştir.^[5]

Özellikleri

Tonya tereyağı, Karadeniz iklimiyle Karasal iklimin geçiş alanındaki bölgede otlayan Jersey ineklerinin sütünden yapılmaktadır. Sarı rengi ve aromasıyla dikkat çeken tereyağı, beta karoten bakımından zengindir.

Kaynakça

^ "Üç ürüne tescil: Tavşan yüreği zeytini, Tonya tereyağı, Iğdır kayısısı". cnnturk.com. 20 Eylül 2018. 21 Eylül 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Temmuz 2020.
^ Fatih Turan (28 Ağustos 2017). "Tereyağının anavatanında festival coşkusu". hurriyet.com.tr. 27 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Temmuz 2020.
^ "New address for Turkey's highland tourism: Tonya". dailysabah.com. 19 Haziran 2017. 18 Haziran 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Temmuz 2020.
^ "Yakçukur, the home of creamy Turkish butter". hurriyetdailynews.com. 8 Şubat 2012. 30 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Temmuz 2020.
^ "Tonya tereyağı" (PDF). ci.gov.tr. 18 Ağustos 2018. 27 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Temmuz 2020.

İlgili Araştırma Makaleleri

Höşmerim ya da Hoşmerim, Marmara başta olmak üzere Ege, İç Anadolu bölgelerinde üretilen bir çeşit irmik helvasının adıdır; Türkiye'nin bazı illerinde ise un helvasına höşmerim denilmektedir. Rize'de ve diğer bazı Doğu Karadeniz yörelerinde de Kaymaklı taze süt süzgeçle süzülerek bir tavaya boşaltılır. Sonrasında tavaya mısır ununun, peynir ve tuzun eklenmesiyle Hoşmerim-Hoşmer (Höşmerim-Höşmer) yapılır. Doğu Karadeniz'de geleneksel olarak güneş duasına çocuklarca çıkıldıktan sonra evlerden toplanılan un, yağ, tuz, süt gibi yiyeceklerden helva ve höşmer yapılıp yenir.

Tonya, Trabzon iline bağlı bir ilçedir.

Çayıriçi, Trabzon ilinin Tonya ilçesine bağlı bir mahalledir.

Kalemli, Trabzon ilinin Tonya ilçesine bağlı bir mahalledir.

Kalınçam, Trabzon ilinin Tonya ilçesine bağlı bir mahalledir.

Karaağaçlı, Trabzon ilinin Tonya ilçesine bağlı bir mahalledir.

Kayacan, Trabzon ilinin Tonya ilçesine bağlı bir mahalledir.

Kösecik, Trabzon ilinin Tonya ilçesine bağlı bir mahalledir.

Melikşah, Trabzon ilinin Tonya ilçesine bağlı bir mahalledir.

Sağrı, Trabzon ilinin Tonya ilçesine bağlı bir mahalledir.

Şenocak, Trabzon ilinin Vakfıkebir ilçesine bağlı bir mahalledir.

Karadeniz pidesi veya Karadeniz içli pidesi Karadeniz illerinde çok tüketilen pide türü.

<span class="mw-page-title-main">Yayıkaltı</span> mandıra ürünü

Yayıkaltı, yayık altı, veya yayık ayranı, bir süt ürünüdür. Yayıkaltı, tereyağı elde edilmesi için süt ürünlerinin yayıklanmasından sonra geride bırakılan sıvıdır. Fermente edilmiş krema veya yoğurttan yapılabileceği gibi sütten de üretilebilir, ancak sütten üretim genellikle sanayide kullanılmaz. Batı Avrupa'da özellikle ekşi veya tatlı kremadan arta kalan yayıkaltı, doğrudan içilmesi, çorbalara katılması veya konsantre edilerek hayvan yemi olarak kullanılması ile değerlendirilir. İngilizce konuşan ülkelerde buttermilk adı ile bilinir ve bazen Türkçede de bu kullanım görülmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Laz böreği</span> Karadeniz bölgesine özgü tatlı

Laz böreği ; yufka, tereyağı, muhallebi ve şerbet ile yapılan bir tatlı çeşididir. Türkiye'de Doğu Karadeniz bölgesinde ve özellikle Lazların yaşadığı Artvin, Rize ve Trabzon illerinde yapılır. Yunanistan'da ise "sütlü börek" anlamına gelen galaktobureko adıyla, yufka yerine irmik lapası kullanılarak yapılır. Günümüzde yufka yerine milföy, muhallebi yerine krema kullanılarak yapılanları da mevcuttur. Krema ya da muhallebi; limon, portakal veya gül suyu ile tatlandırılabilir.

<span class="mw-page-title-main">Sade yağ</span>

Sade yağ veya klarife tereyağı, tereyağında bulunan süt yağından suyun ve sütte yer alan protein ve şeker gibi katı maddelerin uzaklaştırılması ile üretilen süt ürünü. Hindistan kökenli özel bir türü olan ghee ismi ile de bilinen sade yağ, genellikle tereyağını eritilmesi ve bileşenlerinin yoğunluklarına göre ayrılmasını sağlanarak üretilir.

Kaburga dolması malzemeleri koyun kaburgası, kuş üzümü, kuzu ciğeri, soğan, çam fıstığı, tereyağı, pirinç, su, yenibahar, karabiber, salça, tuz olan et yemeğidir. Osmanlı mutfağında yer alır. Diyarbakır'da yapılmaktadır. Mardin'de yapılmaktadır.

Külek Peyniri; Trabzon, Araklı, Tonya, Çaykara, Of, Artvin, Rize, Posof'ta üretilen peynirdir. İnek sütünden yapılır. Külek denilen ahşap fıçılarda hazırlanır.

Yak tereyağı yerli yak sütünden yapılan tereyağıdır. Çin, Hindistan, Moğolistan, Nepal ve Tibet'teki birçok çoban topluluğu, tereyağı da dahil olmak üzere yak sütünden yapılan süt ürünlerini üretir ve tüketir. Bütün yak sütü, bütün inek sütünün yaklaşık iki katı yağ içeriğine sahiptir ve peynire daha yakın bir dokuya sahip bir tereyağı üretir. Güney Orta Asya ve Tibet Platosu'ndaki çoban toplulukları için temel bir gıda ürünü ve ticaret maddesidir.

Ramazan kebabı , bir çeşit kebaptır.

Beurre noisette ya da Kahverengi tereyağı Fransız mutfağında kullanılan sıcak bir sos türüdür. Kış sebzeleri, makarna, omlet ve tavuk gibi yiyeceklerle beraber kullanılır. Modern ve Geleneksel Amerikan mutfağında önemli bir bileşendir aynı zamanda damla çikolatalı kurabiye yapımında kullanılır. Fransız pastacılığında yaygın bir kullanıma sahiptir. Pişirilme aşamasında rengi koyu sarı ve kahverengi bir renge yaklaşırken fındıksı bir koku ve tat kazanır bu nedenle fındık ezmesi olarak da isimlendirilir.

Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.