İçeriğe atla

Tongwancheng

Koordinatlar: 37°59′51.05″K 108°51′46.22″D / 37.9975139°K 108.8628389°D / 37.9975139; 108.8628389
2013'te kalıntılar
2013'te kalıntılar
Tongwancheng'deki eski bir mezarda Orta Asyalıları dini bir tören alayı, muhtemelen bir Budist ritüeli içinde tasvir eden fresk.

Tongwancheng (Çince: 統萬城; pinyin: Tǒngwànchéng; "On bin şehri yöneten şehir"), 5. yüzyılın başlarında Çin'de Beş Hu On Altı Krallık döneminde Hiung-nu liderliğindeki Xia devletinin başkentiydi. Şehir, Ordos Platosu'nun merkezinde, daha önce stratejik bir bölge olan Ordos Çölü'nün Maowusu Kumlarının güney ucundadır ve Güney Hiung-nu'nun şimdiye kadar bulunan en büyük şehir merkezidir. Şehrin kalıntıları iyi korunmuş durumda ve İç Moğolistan sınırına yakın Şensi eyaletine bağlı Jingbian ilçesinde bulunmaktadır. Şehir, araştırıldı ve bazı unsurları restore edildi, ancak henüz tam olarak kazılmamştır.

Şehir, MS 419'da Helian Bobo komutasındaki Xia devletinden yaklaşık 100.000 Hiung-nu tarafından inşa edildi. Helian Bobo, MÖ 3. yüzyılda bozkır imparatorluklarını kuran Hiung-nu şanyusunun soyundan gelmekteydi.

Helian Bobo, şehrin kesinlikle geçilmez olmasını amaçlamıştı, bu yüzden zalim generali Chigan Ali'yi mimar olarak görevlendirdi ve inşaat için son derece katı kurallar koydu. Chigan, duvarın yapımında kullanılan toprağın sertleşmesi ve saldırması zor olması için buğulanmasını emretti ve inşası sırasında duvarları sık sık test etti. Eğer bir demir kama duvarın içine bir santim bile girebilseydi, duvarın o kısmından sorumlu olan işçiler idamla cezalandırılacaktı.

Çin Seddi, Hiung-nu tehdidini kontrol altına almak için inşa edildi ve Tongwancheng, bu duvarın diğer tarafında duran ana Hiung-nu başkentiydi. Şehir büyük ölçüde ahşaptı ve beyaz kil toprağı ve toz pirinçle beyaza boyanmış çok kalın dış duvarlara sahipti. Uzaktan beyaz şehrin dev bir gemi görünümünde olduğu söyleniyordu. Şehrin merkezinde de bir göl bulunmaktaydı. Jin Kitabı'nda güzelliği buranınkiyle karşılaştırılabilecek bir ülke olmadığı belirtilmiştir.

En parlak zamanlarda nüfusu 10.000 civarındaydı ve muhtemelen yılın belirli zamanlarında göçebe akraba gruplarından oluşan bir kuşatma kampıyla büyük ölçüde desteklenmişti. Beyaz şehirler genellikle fetihten sonra inşa edilen tören ve statü merkezleri olup beyaz, Hiung-nu için kutsal bir renkti. Yine de, şehir aslen sürekli bir savaş zamanında inşa edildiğinden, duvarların kalınlığı kesinlikle gerekliydi. Hem iç hem de dış tehditler mevcuttu, örneğin, Helian Bobo, bir hanedan anlaşmazlığının ardından MS 424'te yardımcısı Helian Gui tarafından bir orduyla saldırıya uğradı.

MS 426'da Kuzey Vey imparatoru Taiwu, Tongwancheng'e sürpriz bir saldırı düzenledi. Şehre yapılan kısa bir saldırı sadece ana tapınağı yakmayı başarsa da, çevredeki hinterlandı harap oldu. Şehrin alanı Wuding Nehri'nin verimli üst kesimlerindeydi, ancak nehir ve göl, muhtemelen Taiwu'nun yıkımına kadar izlenebilecek ormansızlaşma nedeniyle kurudu. Şehir daha sonra yavaş yavaş çölün kumları tarafından gömüldü. Bu olay nehre şimdiki adını verdi.

Hiung-nu, 7. veya 8. yüzyıla kadar bölgede yaşamaya devam etti. MS 786'da şehir Tibet kuvvetleri tarafından kuşatıldı ve 1206'da Curçen askerleri tarafından işgal edildi. Çin kayıtlarında, 15. yüzyılın başlarından sonra yerleşimin kaydı yoktur.

Şehir sadece 2000'lerde Çinliler tarafından düzgün bir şekilde araştırıldı. Şehrin ileri gelenleri için bir askerî güç teftiş platformu olan Yong'an Platformu restore edildi.

Şehir ayrıca literatürde Tong Wan Cheng, Tongwan-cheng, Tongwan, Xia Zhou, Baichengzi veya Bai Cheng olarak da anılmaktadır.

2010'da Tongwancheng.

Ek okuma

  • Obrusanszky, Borbala (2009). "Tongwancheng, the city of Southern Huns". Transoxiana 14, August 2009. (Also published in the Journal of Eurasian Studies, No.1 Vol.1, January–March 2009)
  • Yong-jian, Hou (2005). "Ruins of Tong Wan Cheng" [in Japanese]. Journal of Asian Cultures 7.
  • Xinjiang, Rong (2004). "Tongwancheng in the History of Relations between China and The West in Medieval Times" [in Chinese], to be found in the Chinese volume General Research on the Site of Tongwancheng.
  • Hui, Deng (2003). "Restudy of Tongwan-cheng City in the Light of Color Infrared Aerophotographic Films" [in Chinese]. Archaeology, 2003, 1.
  • Xue, Zheng-chang (2003). "He Lian Bo Bo and Tong Wan Cheng" [in Chinese]. Journal of Tianshui Normal University.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Tabgaçlar</span> Çinde yaşamış kökeni tartışmalı toplum

Tabgaçlar, Siyenpilerin bir boyu.

<span class="mw-page-title-main">Çin Seddi</span> Ayrı Çin krallıklarının inşa ettiği dünyanın en uzun savunma duvarı

Çin Seddi, Çin'in kuzeybatısı boyunca uzanan, dünyanın en uzun savunma duvarıdır. Kalıntıları Po Hay Körfezi'nde deniz kıyısında başlar. Pekin'in kuzeyinden geçerek batıya yönelir ve Huang-Ho Nehri'ni ikiye bölerek güneybatıya uzanır. Gobi Çölü'nün güneyinden batıya yönelerek devam eder.

<span class="mw-page-title-main">Hiung-nu</span> İlk Çağda Orta Asyada yaşamış göçebe Avrasya Türk İmparatorluğu

Hiung-nu, Türkçe tarihyazımında bilinen isimleri ile Büyük Hun İmparatorluğu veya Asya Hun İmparatorluğu, eski Çin kaynaklarına göre MÖ 3. yüzyıl ile MS 1. yüzyılın sonları arasında doğu Avrasya bozkırlarında yaşamış göçebe halklardan oluşan boylar konfederasyonudur. Bilinen ilk Türk devletidir. Hiung-nu halkı hakkındaki bütün bilgiler dağınık Çin kaynaklarına ve arkeolojik bulgulara dayanmaktadır. Dilleri hakkındaki değişik varsayımlar, Çin kaynaklarında bulunabilen çoğunluğu kişi ve unvan adları olan sözcüklere dayanmaktadır. Dillerindeki sözcüklerin Çin lehçelerindeki transkripsiyonlarına göre dillerinin Türk, İrani, Moğol, Ural, Yenisey kökenli veya yalıtık dil olduğuna ve hatta halkın çok uluslu olduğundan dilin de karışık bir dil olabileceğine dair görüşler bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Usun</span> Halk

Usun ya da Wusun ya da Vusun,, Han Hanedanı döneminde yaşamış göçebe-yarı göçebe Türk veya Hint-Avrupa kökenli bir halk. Çin kaynaklarının aktardığına göre Çin'in kuzey batısında Yüeçiler'e yakın bir bölgede yaşamış, Yüeçiler tarafından yenilgiye uğratılınca MÖ 176 yıllarında Hiung-nu'ların egemenliğine girmiş, daha sonra İli Nehri ve Issık Göl bölgesine yerleşmiş ve en azından beş yüzyıl boyunca bölgedeki gücünü korumuştur.

<span class="mw-page-title-main">Xia (16 Krallık)</span>

Tarih yazımında Hu Xia (胡夏), Kuzey Xia (北夏), Helian Xia (赫連夏) veya Büyük Xia (大夏) olarak bilinen Xia, Kuzey Çin'deki Beş Hu On Altı Krallık döneminde Tiefu hanedanına mensup Helian Bobo tarafından kurulan Hiung-nu kökenli bir hanedan devletiydi.

<span class="mw-page-title-main">Panu</span>

Panu, Kuzey Hiung-nu tanhu.

<span class="mw-page-title-main">Kuzey Vey</span> Kuzey Çinde kurulmuş bir Türk devleti

Vey veya başka tarihsel kaynaklara göre
Kuzey Vey
Toba Vey
Yuan Vey olarak da bilinir. Hanedanlık, Siyenpiler'in Toba (Tabgaç) klanı tarafından kuruldu. Kuzey ve Güney hanedanları döneminde 386'dan 535'e kadar Kuzey Çin'i yöneten ilk hanedandır. "Siyasi kargaşa ve yoğun sosyal ve kültürel değişim çağının bir parçası" olarak tanımlanan Kuzey Vey hanedanı, özellikle 439'da Kuzey Çin'i birleştirmesi, kaotik On Altı Krallık dönemini sona erdirmesi ve 485'teki reformlarla kırsal alan üzerindeki emperyal kontrolü güçlendirmesiyle dikkat çekmektedir. Kuzey Vey, kendilerini Çin kültürünün gerçek savunucuları olarak gören Güney hanedanlarının yazarları tarafından "Örgülü Barbarlar" olarak anılıyordu.

<span class="mw-page-title-main">Turfan (il)</span>

Turfan İli, Çin'in Sincan Uygur Özerk Bölgesinin doğusunda bir ildir. Turfan başşehridir.

<span class="mw-page-title-main">Tiele</span> tarihsel Türk topluluklarından birisi.

Tiele (Çince: 丁零; pinyin: Dīnglíng, Wade-Giles: Dinlin, Kaoçe, Chile, Tiele, ayrıca moğollarda tegreg, tarihi Türk topluluklarındandır. Dinlinler aslen, güney Sibirya'da Lena Nehri boyunca, Baykal Gölü'nün batısında yaşarlardı. Millat'tan önce 3. yüzyılda, batıya doğru yayılmaya başladılar ve Hiung-nu imparatorluğunun bir parçası oldular.

Dick Wei, Yönetmen, yazar ve dövüş sanatları konusunda uzmanlaşmış olan Tayvanlı aktör. Yardımcı oyuncu olarak Jackie Chan ile birçok filmde rol oynamıştır. Jet Li ile de 1989 yılı yapımı Dragon Fight filminde beraber rol almıştır.

Tong Yabgu Kağan, 618 ve 630 yılları arasında Batı Göktürk Kağanlığı'nı yöneten kağan. Tong adının, Eski Türkçe'den günümüz Türkçesine "kaplan" şeklinde çevrildiği düşünülmektedir. Bu konuya dair diğer yorumlar ise "yeterlilik" ve "tamlık" anlamına geldiğidir. Ayrıca kelimenin; ilk Türkçe döneminde kullanılan "dolu, içi boş olmayan" anlamlarına gelen; "toñ (tong)" sözcüğünden geldiği de düşünülebilir. Bu kelimenin bir başka anlamı da "son"dur.

<span class="mw-page-title-main">Theveste</span>

Theveste, günümüz Tébessa, Cezayir'de yer alan Roma kolonisidir.

<span class="mw-page-title-main">Han-Hiung-nu Savaşı</span> Savaş

Han-Hiung-nu Savaşı ayrıca Çin-Hiung-nu Savaşı olarak da bilinir, Çin Han İmparatorluğu ile göçebe Hiung-nu konfederasyonu arasında MÖ 133'ten MS 89'a kadar yapılan bir dizi askeri savaştı.

Altay Dağları Muharebesi, MS 89 Haziran'ında Han Hanedanı tarafından Kuzey Hiung-nu'ya karşı başlatılan büyük bir seferdi. Savaş Dou Xian yönetiminde Han Hanedanı için başarıyla sonuçlandı.

<span class="mw-page-title-main">Kuzey Şanyu</span>

Kuzey Şanyu, MS 1. yüzyılda yaşayan, isimsiz ve belirsiz bir şanyu veya Hiung-nu hükümdarıydı.

<span class="mw-page-title-main">Londinium</span>

Londinium, Roma İmparatorluğu'nun Britanya'yı kontrol ettiği sürenin büyük çoğunluğu boyunca eyalete başkentlik yapmış tarihi şehirdir. Şehir, günümüzde Londra Şehri'nin bulunduğu bölgede MS 47-50 civarında kurulmuştur. Thames Nehri'nin kıyısındaki önemli bir geçiş noktası üzerinde yer almasından ötürü yerleşke zamanla pek çok yolun kesiştiği bir liman kentine dönüşmüş, 5. yüzyılda terk edilmesine kadar Roma Britanyası'nın ekonomik bir merkezi haline gelmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Çin'in Hiung-nu'ya karşı seferi</span>

Çin'in Hiung-nu'ya karşı seferi, MÖ 215 yılında Çin Hanedanı ile Hiung-nular arasında meydana gelen bir savaştır.

Yufuluo, Güney Hiung-nu'nun tanınmayan şanyusuydu. Saltanatı MS 188'den MS 195 yılında ölümüne kadar sürmüştür.

Helian Bobo, Çin'de Beş Hu On Altı Krallık döneminde Hiung-nu önderliğindeki Xia'nın kurucusu ve ilk imparatorudur. Saltanatı MS 381'den MS 425 yılında ölümüne kadar sürmüştür.

Helian Chang, Çin'de Beş Hu On Altı Krallık döneminde Hiung-nu önderliğindeki Xia'nın ikinci imparatorudur. Saltanatı MS 425'ten MS 428 yılına kadar sürmüştür.