İçeriğe atla

Tongatapu

Tongatapu
Harita
Coğrafya
BölgePasifik Okyanusu
Koordinatlar21°12′41″G 175°09′11″B / 21.21139°G 175.15306°B / -21.21139; -175.15306
TakımadasıTonga Takımadaları
Yüzölçümü&0000000000000260.480000260,48 km2
Siyasi
Adadaki ülke(ler)
  • Tonga
Yerleşim yerleri
  • 23,221
Demografi
Nüfus&0000000000002021.0000002.021
Etnik grup(lar)Tongalı (çoğunluk), Avrupalı, Çin, Pasifik Adalıları.
Tongatapu Haritası

Tongatapu, Büyük Okyanus'ta Polinezya ada öbeği içerisinde yer alan Tonga Krallığı'nın en büyük ve aynı zamanda başkent Nukuʻalofa'nın da bulunduğu adasıdır. Ada ülke nüfusunun %70,5'ini barındırmakta ve bu konumu ile ülkenin en kalabalık adasıdır. Tongatapu, hükûmetin ve monarşinin merkezi konumundadır. Ada 1647 yılından 18. yüzyılın sonlarına kadar Amsterdam Adası olarak adlandırılmaktaydı.

Tongatapu, Tonga'nın diğer adalarından daha hızlı ekonomik gelişme göstermesi sonucu iç göç almıştır.

Tarihçe

Tongatapu, Pasifik'teki en yüksek arkeolojik kalıntı yoğunluğundan birine sahip olarak bilinir. Tonga'da bulunan Lapita çanak çömleğinin en eski izleri, Tonga'daki ilk yerleşim yerlerinin kurulmasından 300 yıl sonra, MÖ 900-850 civarındaydı. Arkeolog David Burley, Solomon Adaları'ndaki Santa Cruz'da bulunan Lapita çanak çömleklerinden 2,000 kilometre (1,243 mi) uzakta, Fanga'uta Lagünü çevresindeki çanak çömlekleri keşfetti.

Tonga, Tuʻi Tonga İmparatorluğu'nun merkeziydi.

Tongatapu, Avrupalılar tarafından ilk kez 20 Ocak 1643'te, Hollanda Doğu Hindistan Şirketi Batavia (Jakarta) tarafından görevlendirilen Heemskerck ve Zeehaen adlı iki gemiye komuta eden Abel Tasman tarafından görüldü. Keşif gezisinin hedefleri, bilinmeyen güney ve doğu denizlerinin haritasını çıkarmak ve Şili'ye daha hızlı bir rota sağlayan Güney Pasifik ve Hint Okyanusu'ndan olası bir geçit bulmaktı. Sefer, 14 Ağustos 1642'de Batavia'dan yola çıktı. Tasman, erzak bolluğu nedeniyle adaya " t'Eijlandt Amsterdam" (Amsterdam Adası) adını verdi.[2] Bu isim artık tarihçiler dışında kullanılmamaktadır.

Komutan James Cook, İngiliz gemisi Resolution ile yelken açarak adayı 2 Ekim 1773'te bazı hesaplara göre [3] ve diğer hesaplara göre [4] Ekim 1774'te ziyaret etti ve 1777'de Omai ile tekrar geri döndü [5] bunun üzerine bazı sığırları üremek için bıraktılar. 16 Ocak 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Bunlar, Fletcher Christian yönetimindeki Bounty'nin ziyaret ettiği 1789'da hâlâ gelişiyordu.

Tongatapu (metinde "Tongataboo" olarak yazılır) adı ilk olarak, 1777'de James Cook tarafından Dünya Çapında Üç Yolculuk, Cilt 1 için yazdığı anılarında yer almıştır.

Britanyalı ve Amerikalı balina avcıları erzak, su ve odun için adayı düzenli olarak ziyaret ediyorlardı. Kaydedilen ilk ziyareti Nisan-Mayıs 1807'de Umut adlı gemi, bilinen son ziyaret ise Kasım- Aralık 1899'da [6] Albatros'tu .

Kaynakça

  1. ^ "Tonga's population drops to 100,209". Matangi Tonga. 24 Aralık 2021. 24 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Aralık 2021. 
  2. ^ Hooker (2013). "The European Discovery of the Tonga Islands". Terrae Incognitae. 36: 20-27. doi:10.1179/tin.2004.36.1.20. 
  3. ^ "The Kingdom Of Tonga | Three Millennia of History". www.thekingdomoftonga.com (İngilizce). 11 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Mayıs 2018. 
  4. ^ "A Cook's Tour of Tonga". The Captain Cook Society (CCS) (İngilizce). 7 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Mayıs 2018. 
  5. ^ Aphrodite's Island. Berkeley: University of California Press. 2010. ss. 291,412. ISBN 9780520261143. 
  6. ^ Langdon, Robert (ed.) (1984), Where the whalers went: an index to the Pacific Islands visited by American whalers (and some other ships) in the 19th century, Canberra, Pacific Manuscripts Bureau, p.238-9. 086784471X

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Tonga</span> Büyük Okyanusta bir ada devleti

Tonga ya da resmî adı ile Tonga Krallığı,, Büyük Okyanus'ta yaklaşık 169 adadan oluşan ada ülkesi. Toplam kara yüzölçümü yaklaşık 700 km2 olan ülke, Güney Pasifik Okyanusu'nun yaklaşık 700.000 km2 büyüklüğünde bir alanı kaplar. 2021 itibarıyla nüfusu 104.494 olan ada ülkesinin nüfusunun %70'i başkent Nuku'alofa'nın bulunduğu Tongatapu adasındadır. Ülke nüfusunun geri kalanı, ülkedeki 35 adada yaşamaktadır. Tonga, kuzebatısında Fiji ile Wallis ve Futuna (Fransa), kuzeydoğusunda Samoa, batısında Yeni Kaledonya (Fransa) ile Vanuatu, doğusunda Niue ve güneybatısında Kermadec ile sınırlanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Solomon Adaları</span> Büyük Okyanusta bir ada devleti

Solomon Adaları, Okyanusya'da 6 büyük ve 900'den fazla küçük adadan oluşan bir ülkedir. Papua Yeni Gine'nin doğusunda ve Vanuatu'nun kuzeybatısındadır. Yüzölçümü 28.400 km² ve nüfusu 650.000 civarındadır. Başkent Honiara, Guadalcanal adasındadır. Ülke ismini üzerinde bulunduğu Solomon Takımadaları'ndan alır, Melanezya'ya dâhil olan bu takımadalar Solomon Adaları ülkesinin yanı sıra Kuzey Solomon Adaları olarak adlandırılan Papua Yeni Gine'ye bağlı Bougainville'i de içerir. Ancak Solomon Adaları'na bağlı olan Santa Cruz Adaları ile Rennell ve Bellona bu takımadalara dâhil değildir.

<span class="mw-page-title-main">Pasifik Adaları</span> Pasifik Okyanusu adalarından oluşan coğrafi bölge

Pasifik Adaları, Pasifik Okyanusu'ndaki adalardır. Üç büyük adalar grubu Polinezya, Mikronezya ve Melanezya'dır.

<span class="mw-page-title-main">Port Vila</span> Vanuatunun başkenti

Port Vila, Pasifik Okyanusu devleti Vanuatu'nun başkentidir. Shefa bölgesinin içerisinde bulunan Efate adasının güneybatısındaki kıyılarında bulunur. Yaklaşık 34.000 kişilik nüfusu vardır.

<span class="mw-page-title-main">Jean-François de La Pérouse</span> Fransız deniz subayı (1741 – 1788)

Jean-François de La Pérouse, Fransız subay, denizci ve kâşif. Okyanusya'da yaptığı keşifler esnasında kaybolmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Pasifik Adaları Forumu</span> Pasifik Okyanusundaki ada ülkelerinin hükûmetler arası örgütü

Pasifik Adaları Forumu, Pasifik Okyanusu'ndaki bağımsız ülkeler arasındaki işbirliğini geliştirmeyi amaçlayan bir hükûmetler arası bir kuruluştur. Güney Pasifik Forumu adı altında 1971 yılında kurulmuştur. 2000 yılında ismi değişmiştir. Kuruluş, Birleşmiş Milletler resmî bir gözlemcisi konumundadır.

<span class="mw-page-title-main">Kanton Adası</span> Kiribatiye bağlı mercan adası

Kanton Adası veya Abariringa, Büyük Okyanus'ta Phoenix Adaları'na yer alan ve Kiribati'ye bağlı bir mercan adasıdır. Kanton Adası, Phoenix Adaları'ndaki üzerinde yerleşim bulunan tek adadır. Adadaki tek yerleşim Tebaronga köyüdür.

<span class="mw-page-title-main">Malden Adası</span>

Malden Adası, Büyük Okyanus'ta güney Line Adaları'nda yer alan ve Kiribati'ye bağlı bir mercan adasıdır. Ada, Büyük Okyanus'un ortasında yer almakta olup üzerinde yerleşim bulunmamaktadır. Ada, bazı denizkuşu sürülerinin doğum alanıdır ve 1975 yılında yaban hayatını koruma alanı olarak ilan edilmiştir. Ada aynı zamanda 21 arkeolojik alan ve mezar yeri ile önemli bir kültürel ve arkeolojik bir alanı da oluşturmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Matthew ve Hunter Adaları</span>

Matthew ve Hunter Adaları, Büyük Okyanus'un güney bölümünde, Melanezya ada öbeği içerisinde yer alan volkanik ada. Hem Fransa'ya bağlı bir bölge olarak özel bir statü ile kendine özgü bölge konumunda olan Yeni Kaledonya, hem de Vanuatu adalar üzerinde hak iddia etmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Bass Boğazı</span> Avustralya ana karasını, Tasmanya Adasından ayıran boğaz

Bass Boğazı, Avustralya'nın Victoria eyaletini, güneydeki Tasmanya Adası'ndan ayıran boğaz.

<span class="mw-page-title-main">Minerva Cumhuriyeti</span> Mikroulus

Minerva Cumhuriyeti,, Pasifik'teki bir mercan adasında bağımsız bir devlet kurma girişimiydi. Bu projenin başlatıcısı Las Vegaslı bir emlak yatırımcısı ve milyoner olan Michael Oliver'dı. Oliver, Phoenix Vakfı'nın bir kolu olan Okyanus Yaşamı Araştırma Vakfı adında bir şirket kurdu. Bu şirketin proje için birkaç yüz milyon doları bütçesi ve New York, Londra'da temsicilikleri vardı.

<span class="mw-page-title-main">2019 Tonga kızamık salgını</span>

2019 Tonga kızamık salgını, Ekim 2019'da Tongalı bir ragbi takımı oyuncularının Yeni Zelanda'dan dönmesinden sonra başladı. Yaygınlaşan salgında 5 Ocak 2020 itibarıyla 612 kızamık vakası görülmüştü.

<span class="mw-page-title-main">Rarotonga</span>

Rarotonga, Polinezya ada öbeği içerisinde, Büyük Okyanus'un güneyinde yer alan, kendi kendine yöneten, bağımsız bir ülke olan ancak Yeni Zelanda ile ilişkili devlet statüsünde olan Okyanusya ada ülkesi olan Cook Adaları'na bağlı ada. Cook Adaları'nın en büyük ve en kalabalık adasıdır. Ada volkanik bir ada olup, 67,39 km2 yüzölçümüne sahiptir. Ada ülkesinin 17.434 olan toplam nüfusunun 13.007'si bu adada yaşamakta olup, ada ülke nüfusunun neredeyse %75'ine ev sahipliği yapmaktadır. Cook Adaları'nın Parlamento binaları ve uluslararası havaalanı Rarotonga'dadır. Ülkenin başkenti Avarua, ada üzerinde bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Aitutaki</span>

Aitutaki, Polinezya ada öbeği içerisinde, Büyük Okyanus'un güneyinde yer alan, kendi kendine yöneten, bağımsız bir ülke olan ancak Yeni Zelanda ile ilişkili devlet statüsünde olan Okyanusya ada ülkesi olan Cook Adaları'na bağlı ada. Aitutaki, adanın Rarotonga'dan sonra en kalabalık ikinci adası konumundadır.

<span class="mw-page-title-main">Tuʻi Tonga İmparatorluğu</span>

Tu'i Tonga İmparatorluğu, 950 yılı civarında başlayan ve 1865'e kadar süren eski bir imparatorluk. İmparatorluğun Tuʻi Tonga olarak adlandırılan ilk hükûmdarı Ahoeʻitu, son hükûmdarı ise Laufilitonga'dır.

<span class="mw-page-title-main">Ui-te-Rangiora</span>

Ui-te-Rangiora veya Hui Te Rangiora, Güney Okyanusu'na yelken açan ve Antarktika'yı keşfettiği iddia edilen, Rarotongalı efsanevi bir Polinezyalı denizcidir.

<span class="mw-page-title-main">Willem Schouten</span>

Willem Cornelisz Schouten Hollanda Doğu Hindistan Şirketi'nde bir denizciydi. Horn Burnu rotasıyla Pasifik Okyanusu'na giden ilk kişi oldu.

<span class="mw-page-title-main">Mono Adası</span>

Mono Adası, Okyanusya ülkesi Solomon Adaları'nın bir parçası olup, bu ülkenin Batı Eyaleti'ne bağlı Hazine Adaları'nın en büyük adası konumundadır.

<span class="mw-page-title-main">Samuel Wallis</span>

Samuel Wallis, Avrupalı bir denizcinin Tahiti'ye kaydedilen ilk ziyaretini gerçekleştiren İngiliz deniz subayı ve Pasifik Okyanusu kaşifiydi.

Louis-François-Marie-Nicolas Le Goarant de Tromelin, siyasi ve askeri görevlerle Pasifik Okyanusu'na gönderilen ve Phoenix grubundaki Phoenix Adası (Rawaki) ile Karolin Adaları'ndaki Fais Adası'nın keşfiyle tanınan on dokuzuncu yüzyıl Fransız Deniz Kuvvetleri amiraliydi.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.