İçeriğe atla

Tongaca

Tongaca
Tongacalea faka-Tonga
Konuşan sayısı96,300 Tonga'da  (1998)[1]
72,820 (başka ülkeler)
Dil ailesi
Yazı sistemiLatin
Resmî durumu
Resmî dil Tonga
Dil kodları
ISO 639-1to
ISO 639-2ton
ISO 639-3ton

Tongaca veya Tonga dili (Tongaca: Tongacalea fakatonga), Avustronezya dil ailesinin alt grubu olan Polinezya dillerine ait Tonga'da konuşulan bir dildir. Yaklaşık 180.000 konuşura sahiptir[1] ve Tonga'nın ulusal dilidir. Cümleler fiil-özne-nesne sırasıyla kurulur.

Tonga dili, Hawaii dili, Maorice, Samoaca ve Tahitice gibi Polinezya şubesindeki dillerle benzerlik gösterir. Dil, Niuece ile birlikte Polinezya dilleri içinde Tonga dilleri şubesini oluşturur.

Tonga dili yazılı bir dil olmaktan çok konuşma dili olarak kullanılmaktadır. Tonga dilinde yazılmış haftalık ve aylık çıkan birkaç dergi vardır, ancak günlük gazete bulunmamaktadır. İncil ve Mormon Kitabı Tongacaya çevrilmiş ve dilde birkaç başka kitap daha yazılmıştır.[]

Kaynakça

  1. ^ a b "Tongan". Ethnologue. 27 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Aralık 2017. 

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Lisp</span> lambda hesabını kullanan fonksiyonel programlama dili

Lisp, kullanımda olan en eski ve en güçlü programlama dillerinden biridir. John McCarthy'in 1958'de icat ettiği dilden türetilmiş birçok dile verilen genel ad olmakla birlikte, günümüzde çoğunlukla ANSI Common Lisp'in kısa adı olarak kullanılır. Diğer yaygın lehçeleri Emacs Lisp (elisp), Scheme ve AutoCAD'in Autolisp'idir.

<span class="mw-page-title-main">Tonga</span> Büyük Okyanusta bir ada devleti

Tonga ya da resmî adı ile Tonga Krallığı,, Büyük Okyanus'ta yaklaşık 169 adadan oluşan ada ülkesi. Toplam kara yüzölçümü yaklaşık 700 km2 olan ülke, Güney Pasifik Okyanusu'nun yaklaşık 700.000 km2 büyüklüğünde bir alanı kaplar. 2021 itibarıyla nüfusu 104.494 olan ada ülkesinin nüfusunun %70'i başkent Nuku'alofa'nın bulunduğu Tongatapu adasındadır. Ülke nüfusunun geri kalanı, ülkedeki 35 adada yaşamaktadır. Tonga, kuzebatısında Fiji ile Wallis ve Futuna (Fransa), kuzeydoğusunda Samoa, batısında Yeni Kaledonya (Fransa) ile Vanuatu, doğusunda Niue ve güneybatısında Kermadec ile sınırlanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">İncil</span> Nasıralı İsanın yaşamını, öğretilerini, ölümünü ve dirilişini anlatan biyografi metinleri

İncil, İsa'nın yaşamını, öğretilerini, ölümünü ve dirilişini anlatan her bir biyografidir. Matta, Markos, Luka ve Yuhanna tarafından kaleme alınmış olan ve yazarlarının adlarıyla anılan dört incil, Yeni Ahit'in ilk dört bölümünü teşkil eder. İncil sözcüğü Türkçe konuşan kimseler arasında sıklıkla Yeni Ahit anlamında kullanılır. Bu kullanıma –hatalı olsa dahi– Türkçe Hristiyan kaynaklarda da rastlanabilir. Bu kaynaklarda Müjde sözcüğü de Yeni Ahit anlamında kullanılır.

<span class="mw-page-title-main">İngilizce</span> Batı Cermen dili

İngilizce (

<span class="mw-page-title-main">İspanyolca</span> İber Yarımadası kökenli Roman dili

İspanyolca ya da Kastilya dili, Latin dillerinden biri. Kökeni İspanya'nın Kastilya bölgesine dayanır. 480 milyona yakın kişinin ana dili olarak konuştuğu İspanyolca, ana dil olarak Çinceden sonra en çok konuşulan ikinci dildir. En çok konuşulan diller sıralamasında ise İngilizce, Çince ve Hintçe dilinden sonra dördüncü sıradadır. İnternette ise İngilizce ve Çinceden sonra en çok kullanılan üçüncü dildir. İspanyolca, Portekizce ve Katalanca ile birlikte, Latin dillerinin güneybatı kolunu temsil eden üç dilden biridir.

<span class="mw-page-title-main">Norveççe</span>

Norveççe, Norveç'te konuşulan ve İskandinavca da denen Kuzey Cermen dil ailesine bağlı bir dildir. Norveççe, Danca ve İsveççe ile çok yakındır ve birini bilen bir kişi diğerlerini de anlayabilir. Özellikle bir Danimarkalı ve Norveçli birbirlerinin dillerini çok kolay okuyup anlayabilmektedir. Bunun temel nedeni ise iki dilin gramerinin tamamen aynı yapıda ve kalıpta olmasıdır.

<span class="mw-page-title-main">Niue</span> Büyük Okyanusta, Yeni Zelanda ile ilişkili devlet statüsüne sahip ülke

Niue, Polinezya ada öbeği içerisinde, Büyük Okyanus'un güneyinde yer alan, kendi kendine yöneten, bağımsız bir ülke olan ancak Yeni Zelanda ile ilişkili devlet statüsünde olan Okyanusya ada ülkesi. Niue'nin başkenti Alofi'dir.

<span class="mw-page-title-main">Tagalogca</span>

Tagalogca, Filipinler'in resmî dili olan Filipincenin temelini oluşturan ve Tagalogların anadili olan dildir. Filipinler'de en çok konuşulan Filipin dilidir.

<span class="mw-page-title-main">Polinezya</span> Okyanusya alt bölgesi

Polinezya, Büyük Okyanus'taki üç büyük ada öbeğinden birine verilen ad. Polinezya bölgesini tanımlamak için aldığı şekil itibarıyla Polinezya üçgeni olarak da ifade edilmektedir.

Karayca, Türk dillerinin Kıpçak öbeğine ait bir lehçedir. Kırım Tatarcasına yakındır. Musevi inancına mensup bir Türk grubu tarafından konuşulması sebebiyle de ayrı öneme sahiptir. Konuşucusunun sayısı az olan Karayca, yok olma tehlikesi altında yer alan Türk yazı dillerinden biridir.

Ruby, nesneye yönelik, dinamik, reflektif ve esnek bir programlama dilidir. Ruby dili, Yukihiro Matsumoto tarafından Japonya'da tasarlanmaya ve geliştirilmeye başlanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Tongaca Vikipedi</span> Vikipedinin Tongaca sürümü

Tongaca Vikipedi, Vikipedi'nin Tongaca sürümü. Ocak 2004'te yazılmaya başlanmıştır. 23 Ekim 2024 tarihi itibarıyla, Tongaca Vikipedi'nin 2.017 maddesi, 11.456 kullanıcısı ve 2 hizmetlisi bulunmaktadır.

Malgaşça (malagasy), Avustronezya dillerindendir. Madagaskar adasına mahsus olup Malgaş halkının millî dilidir. Fransızca ve İngilizce ile birlikte Madagaskar Cumhuriyeti'nin resmî dillerindendir. Yaklaşık 20 milyon kişi tarafından konuşulur. Madagaskar'ın dışında Komorlar ve Mayotte'ta Malgaşça konuşanlar vardır.

<span class="mw-page-title-main">Malaya-Polinezya dilleri</span>

Malaya-Polinezya dilleri, çoğunlukla Güneydoğu Asya ve Pasifiklerde konuşulan ve Avustronezya dillerine ait bir dil ailesidir. Yaklaşık olarak toplam 385.5 milyon tarafından konuşulmaktadır. En yaygın konuşulan diller Malayca, Endonezce, Tagalogca, Cavaca ve Malgaşça'dır.

Tonga başbakanı, Büyük Okyanus'ta Polinezya ada öbeği içerisinde yer alan Tonga Krallığı'nda 1876 yılından sonra hükûmetin başında yer alan kişi olarak bu makama getirilen kişiye verilen unvandır.

Tonga hükûmdarı, Büyük Okyanus'ta Polinezya ada öbeği içerisinde yer alan Tonga Krallığı'nda 1845 yılından bu yana hükûmdar olarak bu makama getirilen kişiye verilen unvandır.

<span class="mw-page-title-main">Polinezya dilleri</span> Dil ailesi

Polinezya dilleri, Polinezya'nın büyük bir bölümü ve Güney Mikronezya, Güneydoğu Solomon Adaları ve Vanuatu'nun bazı bölgelerinde konuşulan bir dil ailesidir. Dilbilimciler Polinezya dillerini, Avustronezya dil ailesinin bir alt grubu olan Okyanusya dilleri içinde sınıflandırır.

Niuece veya Niue dili Avustronezya dillerinin Malezya-Polinezya alt grubuna ait bir Polinezya dilidir. En yakın Tongaca olmak üzere diğer Polinezya diller olan Maorice, Samoaca ve Hawaiice ile yakından ilişkilidir. Tongaca ve Niuece, Polinezya dillerinin Tongik alt grubunu oluştururlar. Niuece, Samoaca ve Doğu Polinezya dillerinden de etkilenmiştir.

Tahitice veya Tahiti dili, çoğunlukla Fransız Polinezyası'nda yer alan Sosyete Adalarında konuşulan Polinezya dilidir. Doğu Polinezya grubuna aittir.

<span class="mw-page-title-main">Polinezya mitolojisi</span>

Polinezya anlatısı veya Polinezya mitolojisi, Polinezya halkının sözlü geleneklerini ve bilinen çoğunlukla dağınık kültürlerin geleneklerini kapsar. Polinezyalılar, muhtemelen MÖ 1000 civarında Tonga - Samoa bölgesinde konuşulan Proto-Polinezya olarak yeniden inşa edilen bir dilden gelen dilleri konuşuyorlardı.