İçeriğe atla

Tonga başbakanları listesi

Tonga başbakanı, Büyük Okyanus'ta Polinezya ada öbeği içerisinde yer alan Tonga Krallığı'nda 1876 yılından sonra hükûmetin başında yer alan kişi olarak bu makama getirilen kişiye verilen unvandır.[1]

1875 yılında kabul edilen anayasa ile oluşturulan başbakanlık makamına hem başbakanı hem de hükûmet üyelerini kral atamaktadır. Kralın hem başbakanı hem de hükûmet üyelerini görevden alma yetkisi de bulunmaktadır.[2]

Tonga başbakanları listesi (1876-günümüz)

No.Resim İsim

(Doğum–Ölüm)

Görev süresi Siyasi parti
1 Tēvita ʻUnga

(~ 1824–1879)

1 Ocak 1876


18 Aralık 1879

Bağımsız
Makam boş kaldı (18 Aralık 1879 – Nisan 1881)
2 Shirley Waldemar Baker

(1836–1903)

Nisan 1881


Temmuz 1890

Bağımsız
3 Siaosi U. Tukuʻaho

(1854–1897)

Temmuz 1890


1893

Bağımsız
4 Siosateki Veikune

(1853–1913)

1893


Ocak 1905

Bağımsız
5 Sione Mateialona

(1852–1925)

Ocak 1905


30 Eylül 1912

Bağımsız
6 Tevita Tuʻivakano

(1869–1923)

30 Eylül 1912


30 Haziran 1923

Bağımsız
7 Viliami Tungi Mailefihi CBE

(1887–1941)

30 Haziran 1923


20 Temmuz 1941

Bağımsız
8 Solomone Ula Ata OBE

(1883–1950)

Temmuz 1941


12 Aralık 1949

Bağımsız
9 Taufa'ahau Tungi KBE[Not 1]

(1918–2006)

12 Aralık 1949


16 Aralık 1965

Bağımsız
10 Fatafehi Tuʻipelehake CBE

(1922–1999)

16 Aralık 1965


22 Ağustos 1991

Bağımsız
11 Siaosi Tuʻihala ʻAlipate Vaea Tupou, Baron Vaea

(1921–2009)

22 Ağustos 1991


3 Ocak 2000

Bağımsız
12 ʻAhoʻeitu ʻUnuakiʻotonga Tukuʻaho[Not 2]

(1959–)

3 Ocak 2000


11 Şubat 2006

Bağımsız
13 Dr. Feleti Sevele

(1944–)

30 Mart 2006


22 Aralık 2010

İnsan Hakları ve Demokrasi Hareketi
14 Siale ʻAtaongo Kaho, Lord Tuʻivakanō

(1952–)

22 Aralık 2010


30 Aralık 2014

Bağımsız
15 ʻAkilisi Pōhiva

(1941–2019)

30 Aralık 2014


12 Eylül 2019

Barışçıl Adaların Demokratik Partisi
- Semisi Sika

(1941–)
(geçici)

12 Eylül 2019


27 Eylül 2019

Barışçıl Adaların Demokratik Partisi
16 Pohiva Tuʻiʻonetoa

(1961–2023)

27 Eylül 2019


27 Aralık 2021

Tonga Halk Partisi
17 Siaosi Sovaleni

(1970–)

27 Aralık 2021


Görevde

Bağımsız

Ayrıca bakınız

Notlar

  1. ^ İlerleyen süreçte Kral IV. Taufa'ahau Tupou
  2. ^ İlerleyen süreçte Kral VI. Tupou

Kaynakça

  1. ^ "Tonga hükûmetleri". 24 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Temmuz 2017. 
  2. ^ "Tonga Krallığı anayasası" (PDF). 19 Ocak 2012 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Temmuz 2017. 

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Tonga</span> Büyük Okyanusta bir ada devleti

Tonga ya da resmî adı ile Tonga Krallığı,, Büyük Okyanus'ta yaklaşık 169 adadan oluşan ada ülkesi. Toplam kara yüzölçümü yaklaşık 700 km2 olan ülke, Güney Pasifik Okyanusu'nun yaklaşık 700.000 km2 büyüklüğünde bir alanı kaplar. 2021 itibarıyla nüfusu 104.494 olan ada ülkesinin nüfusunun %70'i başkent Nuku'alofa'nın bulunduğu Tongatapu adasındadır. Ülke nüfusunun geri kalanı, ülkedeki 35 adada yaşamaktadır. Tonga, kuzebatısında Fiji ile Wallis ve Futuna (Fransa), kuzeydoğusunda Samoa, batısında Yeni Kaledonya (Fransa) ile Vanuatu, doğusunda Niue ve güneybatısında Kermadec ile sınırlanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Burundi</span> Afrikanın ortadoğu kısmındaki bir ülke

Burundi, resmî adı ile Burundi Cumhuriyeti, Doğu Afrika ile Afrika Büyük Gölleri'nin kesiştiği Büyük Rift Vadisi'nde denize kıyısı bulunmayan bir ülkedir. Kuzeyde Ruanda, doğu ve güneydoğuda Tanzanya, batıda Kongo Demokratik Cumhuriyeti, güneybatıda ise Tanganika Gölü ile çevrilidir. Ülkenin yönetsel başkenti Gitega, ekonomik başkenti ise Bujumbura'dır.

<span class="mw-page-title-main">Nepal</span> Güney Asyada Çin ile Hindistan arasında yer alan bağımsız bir ülke

Nepal, resmî adıyla Nepal Federal Demokratik Cumhuriyeti, Güney Asya'da bir ülkedir. Büyük bölümü Himalayaların eteklerinde, bir bölümü ise Hint-Ganj Ovası'nda konumlanmıştır. Dünyanın en kalabalık 49. ve en geniş 93. ülkesidir. Denize kıyısı bulunmayan Nepal kuzeyde Çin'e bağlı Tibet; güney, doğu ve batıda Hindistan ile komşudur. Bangladeş Nepal'in güneydoğu ucundan sadece 27 km uzaklıkta olmasına rağmen sınırdaşı değildir, Bhutan da Hindistan'ın Sikkim eyaletiyle ayrılmıştır. Verimli ovalar, subalpin kuşak ormanları ve en yüksek on dağdan sekizini bulunduran Nepal zengin bir coğrafi çeşitliliğe sahiptir. Dünyanın en yüksek dağı olan Everest Dağı da bunlara dahildir. Başkenti ve en büyük şehri Katmandu'dur. Resmi dil Nepalcedir, ancak ülke birçok etnik gruba ev sahipliği yapmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Man Adası</span> Britanya taç toprağı olan ancak Birleşik Krallıkın parçası olmayan ada

Man Adası, İrlanda Denizi'nde, Britanya Adaları'nın coğrafî merkezinde yer alan ada. Birleşik Krallık'a dâhil olmamakla beraber taç toprakları olarak kraliyete bağlıdır..

<span class="mw-page-title-main">Mısır Krallığı</span> eski bir krallık

Mısır Krallığı 1922'den 1953'e kadar var olmuş krallık.

<span class="mw-page-title-main">V. George Tupou</span> Tonga kralı (1948-2012; hd. 2006-2012)

V. George Tupou, Tonga'nın eski kralı.

<span class="mw-page-title-main">VI. Tupou</span> Tonga kralı

Tupou VI, Tonga Kralı. VI. Tupou'nun Tonga tahtının meşru varisi olarak 27 Eylül 2006 tarihinde kardeşi tarafından doğrulanmıştır. 2012 yılında kral olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Tonga bayrağı</span> Ulusal bayrak

Tonga bayrağı resmî olarak 4 Kasım 1875 tarihinde kabul edilerek ülkenin bayrağı olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Suudi Arabistan kralı</span> Suudi Arabistanın devlet ve hükûmet başkanı

Suudi Arabistan Kralı, Suudi Arabistan Krallığı'nın başı, aynı zamanda Devlet ve Hükûmet Başkanı'dır. Mutlak monarşi ile yönetilen Suudi Arabistan Suud Hanedanı tarafından yönetilmektedir. İdarenin bütün üst makamları kraliyet ailesine mensup olan erkeklerin elinde bulunmaktadır.

Uganda başbakanı, Afrika ülkesi Uganda'nın bağımsızlığını kazandığı 1962 yılından sonra hükûmetin başında yer alan kişi olarak bu makama getirilen kişiye verilen unvandır.

<span class="mw-page-title-main">Güney Rodezya</span> Afrika kıtasının güney kesiminde Büyük Britanya kraliyet kolonisi olarak 1923 ile 1980 yılları arasında belirli dönemlerde varlığını sürdüren koloni bölgesi

Güney Rodezya, Afrika kıtasının güney kesiminde Birleşik Krallık kraliyet kolonisi olarak 1923 ile 1980 yılları arasında belirli dönemlerde varlığını sürdüren koloni bölgesi. Bölge 1965 yılında tek taraflı olarak Rodezya ismi ile bağımsızlığını ilan etmiş ancak hiçbir ülke tarafından kabul görmemiştir. Ülkenin kurulu olduğu bölgede günümüzde Zimbabve bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Mateusz Morawiecki</span> 17. Polonya Başbakanı

Mateusz Morawiecki, Polonyalı bankacı ve siyasetçi. Morawiecki, Avrupa ülkesi Polonya'da 16 Kasım 2015 ile 11 Aralık 2017 yılları arasında başbakan yardımcılığı görevini yürütmüştür. Beata Szydło'nun istifası ile 11 Aralık 2017-13 Aralık 2023 tarihleri arasında Polonya başbakanı olarak görev yapmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Malta başbakanı</span> Maltanın hükûmet başkanı

Malta başbakanı, Malta'nın en yüksek yetkilisi olan hükûmet başkanıdır.

Burundi başbakanı, Afrika ülkesi Burundi'nin henüz bağımsızlığını kazanmadığı, Burundi Krallığı olarak özerk bir yapıya kavuştuğu 1961 yılında oluşturulmuştur. Ülkenin 1966 yılında bağımsızlığını elde etmesinin ardından bu makam birçok kez kaldırılmıştır. En son 1998 yılında yürürlükten kaldırılan makam, 2020 yılında yeniden oluşturulmuştur. Burundi başbakanı, ülkede kurulan hükûmetin başında yer alan kişiye verilen unvandır.

<span class="mw-page-title-main">Fas başbakanı</span> Fasın hükûmet başkanı

Fas başbakanı, Fas Krallığı hükûmetinin başıdır ve diğer anayasal monarşilerdki başbakana benzer bir pozisyonda görev yapar. Başbakan, parlamentoya seçilen en büyük partiden Fas kralı tarafından seçilir. Fas Anayasası hükûmete kralın onayıyla yürütme yetkileri verir ve hükûmet başkanının kabine üyelerini, vilayet valilerini, büyükelçileri önerme ve görevden alma; hükûmet programlarını ve kamu hizmetlerinin sunumunu denetleme ve parlamentonun alt meclisini feshetme yetkilerini verir.

<span class="mw-page-title-main">Tuʻi Tonga İmparatorluğu</span>

Tu'i Tonga İmparatorluğu, 950 yılı civarında başlayan ve 1865'e kadar süren eski bir imparatorluk. İmparatorluğun Tuʻi Tonga olarak adlandırılan ilk hükûmdarı Ahoeʻitu, son hükûmdarı ise Laufilitonga'dır.

<span class="mw-page-title-main">I. George Tupou</span> Tonga kralı (1845-1893)

I. George Tupou, aslen I. Tāufaʻāhau olarak bilinir, modern Tonga'nın ilk kralıydı. 1831'de vaftiz edildiğinde Birleşik Krallık kralı III. George örneğinden yola çıkarak George isminin Tongaca karşılığı olan Siaosi ismini almıştır. Kralın takma adı, demir kablo anlamına gelen Lopa-ukamea idi.

<span class="mw-page-title-main">II. George Tupou</span> Tonga kralı (1893-1918)

II. George Tupou, 1893'ten ölümüne kadar Güney Pasifik ülkesi Tonga Krallığı'nın kralıydı. Anne tarafından büyük büyükbabası olan I. George Tupou, Tonga'nın ilk kralıydı. Ebeveynleri kuzendi ve büyükanne ve büyükbabası erkek ve kız kardeşlerdi.

<span class="mw-page-title-main">III. Sālote Tupou</span> Tonga kraliçesi (1918-1965)

III. Sālote Tupou, 1918'den ölümüne kadar Güney Pasifik ülkesi Tonga Krallığı'nın kraliçesiydi.

<span class="mw-page-title-main">IV. Tāufaʻāhau Tupou</span>

IV. Tāufaʻāhau Tupou, 1965'ten ölümüne kadar Tonga Krallığı'nda hükûmdar olarak tahtta bulunmuştur.