Tomris Giritlioğlu

Tomris Giritlioğlu
Tomris Giritlioğlu
Doğum	1957; Kadınhanı, Konya, Türkiye
Ölüm	23 Eylül 2024 (67 yaşında); İstanbul, Türkiye
Ölüm sebebi	Kanser
Milliyet	Türk
Eğitim	Hacettepe Üniversitesi
Mezun olduğu okul(lar)	TED Ankara Koleji
Meslek	Senarist, yapımcı, yönetmen
Etkin yıllar	1989-2024

Tomris Arcak Giritlioğlu (1957,^[1] Konya - 23 Eylül 2024, İstanbul), yönetmen, senaryo yazarı, yapımcı,^[2] proje tasarımcısı. Bir süre kanser tedavisi gören Giritlioğlu, 23 Eylül 2024 tarihinde hayatını kaybetti.^[3]

1999 yılında çektiği Salkım Hanımın Taneleri ile üne kavuşmuş bir sinema yönetmenidir. Kurşun Yarası, Çemberimde Gül Oya gibi dizilerin yapımcı veya proje tasarımcısı olarak Türkiye'de yakın tarih ile ilgili dönem dizilerini başlatan kişi olmuştur.^[4]

Yaşamı

1957 yılında Konya'nın Kadınhanı ilçesinde doğdu. Hatay'lı bir ailenin çocuğudur. Babası o sırada Kadınhanı'nda hakimlik yapan Ali Arcak, annesi Sakine Arcak (Günaydın) idi.^[5] Hatta babası Ali Arcak, 1980 – 1988 seneleri arasında Yargıtay 5. Dairesi başkanlığını yürüttü. Amcasının kızı ise Deniz Arcak'tır. Tomris'in çocukluğunun ilk yılları Adana'da geçti. İlkokul 3. sınıftan sonra eğitim hayatına TED Ankara Koleji'ne devam etti. Yükseköğrenimini Hacettepe Üniversitesi İngiliz Dili ve Edebiyatı bölümünde tamamladı.

Üniversite yıllarında ‘sıkı bir devrimci’ olarak tanındı.^[4] Üniversite öğrencisi iken sinema yönetmeni olmaya karar verdi.^[5] Üniversiteden mezun olduktan sonra TRT'de çevirmen olarak çalışmaya başladı. 1977'de TRT Haber Dairesi Başkanı Aycan Giritlioğlu(1940-2023)^[6] ile evlendi. Bu evlilikten 9 Eylül 1980'de oğlu Ilgaz dünyaya geldi. Bu evlilik Aycan Giritlioğlu'nun 2. evliliğiydi. İlk eşi İnci ve oğlu Kerem 1976 Zagreb uçak kazasında hayatını kaybetmişti. Aycan Giritlioğlu 12 Eylül'den sonra TRT'den uzaklaştırılan 101 kişiden biriydi.^[7]

TRT'de bir süre Çocuk Programları ile Eğitim Kültür Bölümleri'nde asistanlık yaptıktan sonra Belgesel Programlar Müdürlüğü'ne^[8] geçti. "Tabletten Belgesele" ve "Beyoğlu" adlı iki belgesel film çekti. 1988'de TRT'nin Drama Bölümü'ne geçti ve 1989'da ilk filmi Kantodan Tangoya yı çekti.

İlk uzun metrajlı filmi Suyun Öte Yanı'nı 1991'de çekti. Film, 11. Uluslararası İstanbul Film Festivali'nde Jüri Özel Ödülü ile En İyi Yönetmen Ödülü'ne, 4. Ankara Uluslararası Film Festivali'nde En İyi İkinci Film ödülüne değer görüldü. 1994'te Ahmet Hamdi Tanpınar'ın Yaz Yağmuru adlı öyküsünü aynı adla sinemaya uyarladı. Mehmet Eroğlu'nun Yarım Kalan Yürüyüş romanından uyarladığı 80. Adım (1995), 8. Ankara Uluslararası Film Festivali'nde Seçiciler Kurulu Özel Ödülü'nü ve 15. Uluslararası İstanbul Film Festivali'nde Ulusal Film Yarışması'nda En İyi Film ve En İyi Yönetmen ödüllerini aldı.

1999 yılında yönetmenliğini yaptığı Salkım Hanımın Taneleri adlı film ile üne kavuştu. Film, Antalya Altın Portakal Film Festivali'nde "En İyi Film" ödülünü; Ankara Uluslararası Film Festivali'nde ise Mahmut Tali Öngören Özel Ödülü'nü aldı.

2002'de TRT'den emekli olan Giritlioğlu,^[4] Salkım Hanım'ın Taneleri filminin devamı niteliğindeki Güz Sancısı filmini 2008'de tamamladı.

Sanatçı, emekli olduktan sonra özel televizyonlar için dizi film projeleri üretmeye başladı. Dizilerin kiminde yapımcı kiminde ise proje tasarımcısı olarak görev aldı. Türkiye'de 'dönem dizisi' akımını başlatan kişi oldu ve ‘Kuruşun Yarası’ ‘Çemberimde Gül Oya’, ‘Ihlamurlar Altında’‘, Hatırla Sevgili’, ‘Karayılan’, ‘Asi’, ‘Gönülçelen’, ‘Kasaba’, ‘Bu Kalp Seni Unutur mu?’, ‘Her Şeye Rağmen’ ürettiği yapımlardandır. Bir süredir kanser tedavisi gören ünlü yönetmen, senarist ve yapımcı Tomris Giritlioğlu, 67 yaşında hayatını kaybetti.^[9]

Filmografi

Yönetmen olarak

1989: Kantodan Tangoya
1991: Suyun Öte Yanı
1993: Yaz Yağmuru
1996: 80. Adım
1997: Kördüğüm
1999: Salkım Hanımın Taneleri
2008: Güz Sancısı

Senarist olarak

1989: Kantodan Tangoya
1993: Yaz Yağmuru

Yapımcı olarak

2002: Aşk Meydan Savaşı
2005-2006: Aşka Sürgün
2006: Esir Kalpler
2007-2009: Asi
2009-2010: Bu Kalp Seni Unutur mu?
2009-2010: Kasaba

Proje tasarım

2002-2003: Gülbeyaz
2002: Azad
2003-2004: Sultan Makamı
2003-2005: Kurşun Yarası
2004-2005: Çemberimde Gül Oya
2004: Bir Aşk Hikayesi
2005-2007: Ihlamurlar Altında
2005: Aşk Yolu
2005: Seher Vakti
2006-2007: Kırık Kanatlar
2006-2008: Hatırla Sevgili
2006: Erkekler Ağlamaz
2007-2008: Karayılan
2007-2009: Asi
2009-2010: Bu Kalp Seni Unutur mu?
2009: Kül ve Ateş
2010-2011: Gönülçelen
2012-2013: Kayıp Şehir
2014: Her Sevda Bir Veda

Kaynakça

^ "Tomris Giritlioğlu". Görsel Hafıza Projesi web sitesi. 1 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Mayıs 2020.
^ "Sinematürk' te Tomris Giritlioğlu". 27 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Haziran 2023.
^ "Tomris Giritlioğlu hayatını kaybetti". NTV.com. 23 Eylül 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Eylül 2024.
^ ^a ^b ^c "Portre: Tomris Giritlioğlu". aljazeera.com.tr sitesi, 4 Ocak 2013. 16 Haziran 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mayıs 2020.
^ ^a ^b Kalyoncu, Cemal A. "Sinemanın devrimci kızı" (PDF). Aksiyon dergisi, 15 Ocak 2000. 16 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 3 Mayıs 2020.
^ editor (12 Nisan 2023). "Aycan Giritlioğlu'nu sonsuzluğa uğurladık". Gazeteciler Cemiyeti. 26 Eylül 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Eylül 2024.
^ Odatv (24 Eylül 2024). "Asi Tomris de göçtü bu dünyadan... Ben size çapkın babasını anlatayım.. Ve tanınmış akrabalarını". Odatv. 25 Eylül 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Eylül 2024.
^ "Tomris Giritlioğlu". Türk Sineması Araştırmaları sitesi. 16 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Mayıs 2020.
^ "Tomris Giritlioğlu kaç yaşında ve neden öldü?". haberturk.com. 23 Eylül 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Eylül 2024.