Tommaso Inghirami
Tommaso Inghirami | |
|---|---|
 Raphael (1483–1520) tarafından yapılmış olan Tommaso Inghirami'nin Portresi (1509) | |
| Doğum | 1470 Volterra |
| Ölüm | 5 veya 6 Eylül 1516 (45-46 yaşında) |
| Meslek | Papal Chapel Diyakonu, Palatine Library Başkanı |
Tommaso Inghirami (1470-5/6 Eylül 1516) (ayrıca bkz.: Phaedra, Phaedrus veya Fedra) Rönesans hümanist ve vaiziydi. Uzun yıllar Vatikan Kütüphanesi'nin başkanlığını ve Beşinci Lateran Konseyi'nin sekreterliğini yaptı.
Tommaso Inghirami 1470'te Volterra'da Paolo Inghirami ve karısı Lucrezia Barlettani'nin oğu olarak dünyaya geldi. Volterra'nın seçkinlerinden olan babası 1472'de siyasi bir ayaklanmada öldürüldü. Cinayetin ardından Paolo'nun çocukları Floransa'ya götürüldü Lorenzo de' Medici'nin himayesinde yetiştirildi. Tommaso'nun akademik potansiyelini kısa zamanda fark eden de' Medici, ikisi de iyi yerleştirilmiş rahipler olan amcalarının himayesinde büyütülmek üzere onu 1483'te Roma'ya gönderdi.
Inghirami 1486'da Seneca'nın Julius Pomponius Laetus'un Roman Akademisi'nden destek alarak Giovanni Sulpizio de Voreli ve Raffaele Riario tarafından sahnelenen antik zamanlardan eseri Phaedra'nın ilk sahnesinde Phaedra'yı canlandırdı. Bu performansın ardından yaşamınınn geri kalanı boyunca tanınacağı "Phaedra" lakabını aldı -ancak kendisi kelimenin maskülen biçimi olan "Phaedrus"u tercih etmekteydi.
Roman entelektüel elitlerinin mensuplarından olan Inghirami; Ludovico Ariosto, Pietro Bembo, Baldassare Castiglione, Paolo Giovio, Niccolò Machiavelli ve Angelo Colocci tarafından Latince vaazları için methedildi.
Inghirami Nisan 1493'te Papal Şapeli'nin diyakonu olarak atandı. 1495'te Dominican Studium generale -Roma'da geleceğin Santa Maria sopra Minerva Bazilikası'ndaki Pontifical University of St. Thomas Aquinas'ıdır (Angelicum)- tarafından düzenlenen Aziz Thomas Aquinas bayramının yıllık kutlama töreni için bir vaaz vermeye -kendisi vaazına Panegyricus in memoriam divi Thomae Aquinatis ismini vermiştir- davet edildi.
1496'da Inghiram Papa VI. Alexander'ın Kutsal Roma İmparatoru I. Maximilian'a -kendisiyle 14 Mart 1497'de Innsbruch'ta tanıştı- gönderdiği delegasyonun bir üyesi oldu. İmparator, Inghirami'nin verdiği bir vaazdan öylesine etkilendi ki ona kraliyet şairi ve “Count Palatin“ unvanlarını verdi. Ertesi yılın 16 Ocak'ında San Giacomo degli Spagnuoli Kilisesi'nde İspanya kralı Ferdinand'ın ve Kraliçe Isabella'nın oğlu Asturias Prensi genç John için düzenlenen cenaze töreninde tüm Papalık meclisi huzurunda oldukça dikkat çeken bir methiye düzdü. 1505'te öğreticisi Pietro Menzi da Vicenza'yı Papalık meclisindeki bozulmayı kınayan, hem ölmüş olanları hem de -buna karşın- yeni seçilmiş Papa II: Julius'u öven bir vaazla methetti. Bu ve düzdüğü diğer methiyeler dillendirildikten kısa bir süre sonra yayımlandı.
Inghirami 1508'de bindiği katırın tahıl yüklü bir kağnıyla çarpışması sonucu yaralandı. Bu olay, kazadan sağ kurtulduğu için minnettarlığının ifadesi olarak dini bir bağış olmak üzere adadığı bir ex-voto'ya kaydedildi. Rapahel'e atfedilen bu ex-voto, panel üzerine yağlı boya resmidir ve kazayı betimlemekte, Inghirami'yi kağnının tekerleri altında sıkışık olarak resmetmektedir. Aslen Lateran Katedrali'ne asılmıştır. Ayrıca sanat tarihçileri, Inghirami'yi Stanza della Segnatura'yı süsleyen Raphael freskoları için olan programın da kaynağı olarak kabul etmektedir ki bu da antik Roman ve Rönesans kültürünün; Roman İmparatoru Augustus ve onun modern mevkidaşı Papa II. Julius arasında bir ilgi kurmuştur.
Inghirami Desiderius Erasmus'la 1509'da tanıştı ve ikili ömür boyu dost ve mektup arkadaşı oldu. Erasmus, Inghirami'nin yazardan ziyade bir vaiz olarak ünlendiğini belirtmiştir. 1528'de, Inghirami'nin ölümünden çok sonra, Erasmus Inghirami'nin 1509 tarihli, Kilise Latincesinden sakındığı ve Mesih'i Kurtarıcı'dan çok kendini feda etmiş bir kahraman gibi betimlediği Good Friday vaazını alıntılayarak Inghirami'yi birinin kısıtlı Latince kullanımının yaratabileceği tehlikelere örnek göstermiştir
Eski çağlara sevgi güden hümanist bir bilgin olarak 1510'da yeni bir tiyatro şirketinin başına geçti. İki sene sonra Papa Julius ve Kutsal Roma İmparatoru ittifakını kutlayan şenlikler düzenledi. Sonraki yıl Plautus'un Poenulus eserinin Latince performansının yönetmenliğini yaptı.
1510'da Inghirami Palatine Kütüphanesi (ayrıca bkz.: Vatikan Kütüphanesi)'nin başkanlığına atandı. Kardinaller Heyeti'nin sekreteri olarak 1513 yılının Papalık conclave'ında (burayı ya orijinal kelimeyi bırakarak dipnot ekleyip geçeceğiz ya da Papalık seçimi/Papalık seçim toplantısı gibi bir çeviri yapacağız çok arada kaldım) -oturum sonucunda Papa X. Leo seçilmiştir- sekreterlik hizmetinde bulundu. Bu dönemde Raphael'e portresini yaptırdı. Resimde Aziz Peter Bazilikası cübbesiyle yer almıştır. Raphael daha önce de 1509'da Inghirami'yi Papalık Sarayı için yaptığı Atina Okulu freskosundaki Yunan filozof Epicurus için model olarak kullanmıştı.
Papa II: Julius'un -ve onun ölümü ardından Papa X. Leo'nun- yönetimindeki Beşinci Lateran Konseyi'nde sekreterlik hizmetinde bulunmuştur.
Inghirami en azından hayatının son dönemlerinde Raphael'in eserlerinde de görüldüğü üzere oldukça kiloluydu. Gözlerin paralelliğinin bozulması, yani şaşılık hastalığından muzdaripti; Raphael ise portresinde bu durumu Inghirami'nin bakışlarını tabloyu izleyenden görünmeyen bir üstün güce veya ilhama çevirerek saklamıştır. Son dönemlerindeki mektupları Inghirami'nin eşcinsel olduğunu ima etmekte, yahut direkt olarak açıkça belirtmektedir; bu çıkarım Raphael'in Atina Okulu'nda Inghirami'ye arkadan sarılan yarı-gizlenmiş erkek figür ve Inghirami'nin alışılagelmişin dışında feminen lakabı "Phaedra" tarafından da desteklenmektedir.
Inghirami 5 veya 6 Eylül 1516'da hayatını kaybetmiştir.
Ayrıca bakınız
- Tommaso Inghirami'nin tablosu
