Tomaž Planina
Tomaž Planina | |
|---|---|
 Planina, 1981'de | |
| Doğum | 17 Mart 1934 Škofja Loka |
| Ölüm | 31 Aralık 2014 (80 yaşında) Laško |
| Mezun olduğu okul(lar) | Ljubljana Üniversitesi |
| Meslek | biyolog |
| Tanınma nedeni | mağara fotoğrafçılığı, mağaracılık |
| Evlilik | Metka Planina b. Benedičič (e. 1957; ö. 2006) |
| Çocuk(lar) | Polonica (1961) ve Aleš (1966) |
| İmza | |
 | |
Tomaž Planina ([tomáž planína, telaffuz: tomazh pluneenah], 17 Mart 1934 - 31 Aralık 2014) Sloven bir mağara fotoğrafçısı, mağara bilimci ve botanikçiydi. En çok mağara fotoğrafçılığı, laboratuvar ip testi, özellikle düğümlerle bağlantılı çalışmaları ve tek ip tekniğinin geliştirilmesine katkısıyla tanınıyordu.[1][2]
İlk yılları, eğitimi ve kariyeri
Planina, Škofja Loka'da, bir coğrafyacı, haritacı, biyolog, Sloven Doğa Tarihi Müzesi müdürü olan France Planina ve Marinka Planina'nın çocuğu olarak doğdu.[3] Ailenin yerleştiği Ljubljana'da ilkokul ve ortaokuldan sonra 1957 yılında Ljubljana Üniversitesi Biyoloji Fakültesi'nden mezun oldu. Diploma tezinin başlığı, Apiaceae familyasından bir Meyan kökü bitkisi olan Ligusticum seguieri v jugovzhodnih apneniških Alpa (Güneydoğu kireçtaşı Alplerinde Ligusticum seguieri) idi.[2][4] Planina'nın botanikteki başarılarına rağmen,[3] herbaryumu yaygın olarak biliniyordu, akademik bir kariyere devam etmemeye karar verdi, ancak elektrik kontaklarının kirlilik kaynaklı korozyonu alanında uzmanlaştığı Iskra elektronik ve otomasyon şirketinin Geliştirme ve Teknoloji Merkezinde iş buldu. Araştırma projesi liderliği de dahil olmak üzere çeşitli görevlerde çalıştı ve tüm profesyonel hayatı boyunca mesleğini sürdürdü.[5][6][7]
Mağara bilimi
Slovenya'da mağaracılığın öncüsü Pavel Kunaver tarafından düzenlenen lise bilim kulübünün mağaralara yapılan alan gezileri çok popülerdi ve Planina'nın mağaralara ilgi duymasını sağlayan şey buydu.[3] 1950'de,[8] 16 yaşındayken DZRJL, Ljubljana Mağara Keşif Topluluğu'na katıldı ve 1954'te Vrhnika'nın üzerinde üç yeni mağara olan Sloven Mağara Kayıtlarına ilk katkısını yaptı. 1992'ye kadar, çoğu ova karstında olmak üzere 51 yeni mağara kaydetti.[9][10][11][12]
1953'ten 1956'ya kadar Planina, Kamnik Alpleri'ndeki Skuta Dağı'nın altındaki Mali podi platosunda, yüksek dağ karstının ilk keşiflerine katıldı.[13][14][15] Sonraki yıllarda, 2.377 m yükseklikteki Triglav Dağı platosundaki Triglavsko brezno mağarasına birkaç keşif gezisine katıldı ve burada ulaşmaya çalıştıkları derinlik, 274 m derinlikte karşılaştıkları geçilmez bir buz boğazı tarafından engellendi.[3][16][17] Jože Štirn ile birlikte, ölümünden sonra yayınlanan yüksek dağ karstı hakkında bir inceleme makalesi yazdı.[18] 1960'ların ortalarında Ljubljana Mağara Araştırma Derneği'nde nesiller değişti, İkinci Dünya Savaşı öncesi ekip yerini genç mağaracılara bıraktı.[19] 1963'te küçük bir grup genç üyenin Najdena jama mağarasının sonundaki dar bir geçitten geçmesiyle elde edilen büyük başarı gündeme hemen yansıdı. 19. yüzyılın sonlarında Viljem Putik tarafından Postojna jama'dan gelen suları taşıyan Unica nehrinin obruklarının üzerinde keşfedilen mağara, sadece 250 metre uzunluğundaydı ancak bir yeraltı nehri bağlantısı olduğu tahmin ediliyordu. Girişimlerden sonra 5 km uzunluğundağı büyük bir mağara açıldı.[20]
Planina, 1967'den 1971'e (daha sonra 1984'ten 1986'ya kadar tekrar) DZRJL'e başkanlık etti[21] ve onun liderliği altında çok derin mağaralara keşif gezileri düzenlendi. En büyük etki, 1969'da Hırvatistan'ın Istria kentindeki Rašpor köyü yakınlarındaki Žankana jama mağarasına düzenlenen 20 kişilik keşif gezisiydi.[22][23] Mağara, lokal bir derenin yazın kuruyan bir düdeniydi, ağzındaki bazı küçük çukurlardan sonra 200 m derinliğinde büyük bir iç uçurum açılıyordu.[24] Birinci Dünya Savaşı ile İkinci Dünya Savaşı arasında İtalya'ya ait olan Istria, literatürde Abisso Bertarelli olarak adlandırılmış, 1924 ve 1925 yıllarında keşfedilmişti.[25] 450 m derinliği ile 1924'ten 1926'ya kadar dünyanın en derin mağarası olarak biliniyordu.[26] 1959'dan sonra, Gotovž (Istria'da, −420 m) ve Jazben'den (Slovenya'da,−365 m) önce Slovenya ve Hırvatistan'ı da kapsayan Yugoslavya'daki en derin mağaraydı.[27]
Slovenya'nın kıyı kesimindeki mağaralara ilişkin İkinci Dünya Savaşı öncesi İtalyan araştırmalarının gerçekte olduğundan daha fazla derinlik gösterdiği için, keşif gezisinin hedeflerinden biri de kesin bir araştırma yapmaktı. Keşif ekibi, mağaranın daha önce bilinen dibine, İtalyan sifonuna -346 m'de ulaştı ve -361 m'deki Sloven sifonuna kadar uzun, alçak, çamurlu yatay bir tünelden devam etti. Yeni ölçüme göre, mağara Yugoslav mağara derinlik ölçeğinde üçüncü sıraya yerleşti. Daha sonra Gotovž ve Jazben'e yapılan DZRJL seferleri, Gotovž'un derinliğini 320 m'ye ve Jazben'in derinliğini 334 m'ye düşürdü - Žankana jama listenin tepesinde kaldı.[22] Bu başarılar, DZRJL'yi Yugoslav mağara keşiflerinin zirvesine yerleştirdi.[19]
Planina liderliğindeki bir sonraki büyük keşif, Eylül 1972'de Bohinj Gölü'nün yukarısındaki Brezno pri gamsovi glavici'ye gerçekleştirildi. Mağara, diğer Ljubljana mağaracılık topluluğu olan Jamarski klub Železničar (Demiryolu mağaracılık kulübü) mağaracıları tarafından 1969 yılında keşfedilmiştir. DZRJL üyesi Jurij Andjelić-Yeti'nin de katıldığı bir keşif gezisinde 1969'da 40 m, 1970'de -170 m, 1971'de -475 m ve Ağustos 1972'de -615 m derinliğe kadar araştırılmıştır.[28][29] Derinlikler araştırılmadı, sadece tahmin edildi, bu nedenle mağarayı iyi bilen Yeti'nin de dahil olduğu DZRJL ekibinin görevi araştırma yapmak ve nihai bir devamı aramaktı. Günümüzde ülkenin en derin ikinci mağarası olan mağaranın derinliği 444 m olarak düzeltildi ve mağaranın devamına da ulaşıldı. Sonraki yıllarda DZRJL seferlerinde mağaranın 817 m'ye kadar kısmı ortaya çıkarıldı.[30]
Slovenya'daki başlıca mağara alanları Cerkniško jezero ve Planinsko polje mağaraları, özellikle Rakov Škocjan, Križna jama ve Najdena jama idi. Slovenya dışında, Hırvatistan'daki Velebit dağ sırtını ve Karadağ'daki Durmitor masifini iyi tanıyordu - hem botanik hem de mağaracılık açısından zengin bölgelerin bazı kısımlarını yerel halktan daha iyi tanıyordu.[3][5]
Halat testi
1970'lerde, tek halat tekniği tel merdiven kullanımının yerini aldığında ve derin kuyularda ustalaşmayı hem basitleştirip hem de kolaylaştırdığında, Planina güvenlik konusuyla ilgilenmeye başladı.[31] Mağaracı artık bir çift tel ve şaftın üzerinde bir meslektaşın elindeki ek bir ip ile korunmuyordu – ipin duvarlara teması, iniş ve çıkış tertibatının uygunluğu,[32] halatın aşınması ve yıpranması çok önemli hale geldi.[33] Yaşı,[33][34] emprenasyonu,[35] aşınma ve yıpranması,[33][34] ve halatın bağlandığı düğümleri dikkate alarak halat kopma gerilme mukavemetini laboratuvarda test etti.[36][37][38] Planina aynı zamanda Sloven Mağara Kurtarma Servisi'nin kurucularından biriydi ve 1977'den ölümüne kadar Slovenya'nın ana mağaracılık dergisi Naše jame'nin (Mağaralarımız) yayın kurulu üyesiydi.[39]
Mağara fotoğrafçılığı
Planina, geleneksel mağara fotoğrafçılığı sanatlarını ve zanaatlarını öğrendiği Bogomil Brinšek (1884-1914) ve Franci Bar'dan (1901-1988) sonra büyük Sloven mağara fotoğrafçıları arasında üçüncü sırada gelmekteydi.[2][40] 1960'larda, o zamanlar mağara fotoğrafçılığında her yerde bulunan geniş formatlı kameralar yerine 35 mm tek lensli refleks kameraları kullanmaya başladı. Planina ayrıca aydınlatma aracı olarak havayı kirleten flaş tozunu terk etti ve elektronik flaş kullanımında ilk usta olan kişi oldu. Özellikle çamur gibi düşük yansımalı yüzeylere sahip büyük yeraltı alanlarının uygun şekilde aydınlatılması, genellikle birkaç konumdan tam güçte bir dizi birden fazla flaş gerektirmekteydi. Elektronik birimlerin uygulanmasını mümkün kılmak için Planina, flaş yenileme hızını yalnızca birkaç saniyeye kısaltan ve birkaç yüz flaşı mümkün kılan büyük bir harici pil takımı kullandı.[2] Fotoğrafları ile, 1960'larda ve 1970'lerde DZRJL keşiflerinin çoğu belgelendi; en başarılı çalışmaları ise Križna jama su mağarasında yapıldı. Planina'nın çalışmaları doğa bilimleri basınında düzenli olarak yer aldı, mağara tanıtımı için kullanıldı.[41] Ayrıca mağaralar ve mağara fotoğrafçılığı teknikleri hakkında makaleler yayınladı.[42][43]
Dağlarda kaza
1994'te Jalovec Dağı'na yapılan bir gezi sırasında, yerinden yuvarlanan bir kaya Planina'nın üzerine yuvarlandı ve dizinden aşağısının ezilmesine neden oldu. Profesyonel kariyerine son veren nekahet dönemi birkaç yıl sürdü, tekrar yürüyebildi ama hiçbir zaman tam olarak iyileşemedi.[44] 2015 Yılbaşı Gecesi'nden hemen önce, uzun süreli bir hastalıktan sonra komplikasyonlar nedeniyle öldü.[2]
Mirası
Planina'nın çalışmaları, kendi mağaracılık kurumu, Ljubljana Mağara Keşif Topluluğu ve genel olarak Sloven mağaracılığının birçok başarısına dayanmaktadır, önemli olan, mağaracılık ekipmanlarının iyileştirilmesine ve güvenliğine yaptığı katkıdır. Temiz, kirletmeyen mağara fotoğrafçılığının yolunu açarak bozulmamış mağara ortamına saygı gösterdi. Planina, nesiller arasında bir köprüydü ve büyük bir akıl hocasıydı, problem çözme fikirleri, mizah anlayışı ve mağaracılık konusundaki olağanüstü zevkiyle hatırlandı.[2][3][45]
Fotoğraf galerisi
Çekiç fren inişi, 1961
Sarkıt üzerindeki helikitler, 1966
El vincinin çalıştırılması, 1969
Vogar'da DZRJL seferi, 1972
Mağara akışı düdeni, 1973
Gölün üzerinde Chimborazo, 1973
Aragonit kristalleri, 1973
Kalsit ve aragonit formları, 1973
Kalsit sütun, 1975
Duvardan aşağı iniş, 1975
Yüksek dağ mağarası şaftı, 1982
Bir mağara geçidinde tekne, 1996
Kaynakça
- ^ "Tomaž Planina / Personal Bibliography". Co-operative Online Bibliographic System & Services (İngilizce). Maribor, Slovenia. 25 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Nisan 2021.
- ^ a b c d e f Jakopin, Primož (2015). "Tomaž Planina (1934-2014)". Jamar [Caver] (Slovence). 12 (3). Ljubljana: Jamarska zveza Slovenije [Speleological Association of Slovenia]. ss. 14-15. 15 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Aralık 2020.
- ^ a b c d e f Kunaver, Jurij (2021). "Kako se je kalilo prijateljstvo s Tomažem Planino (1934-2015)" [The hardening of my friendship with Tomaž Planina (1934-2015)] (PDF). Glas podzemlja [Voice of the Underground] (Slovence). Ljubljana: DZRJL. ss. 3-8. 25 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 28 Nisan 2021.
- ^ Planina, Tomaž (1957). Ligusticum seguieri v jugovzhodnih apneniških Alpah [Ligusticum seguieri in the south-eastern limestone Alps // Licorice root] (Diploma tez) (Slovence). University of Ljubljana. s. 54.
- ^ a b Legat, Andraž (4 Şubat 2015). "In memoriam: Tomaž Planina" (Slovence). Ljubljana: DELO. 25 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Aralık 2020.
- ^ "Poročilo o delu za leto 1974" [Activity report for 1974] (PDF) (Slovence). Raziskovalna skupnost Slovenije, Sklad Borisa Kidriča [Research Community of Slovenia, Boris Kidrič Fund]. 1975. s. 64. 3 Mart 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Mayıs 2021.
- ^ Planina, Tomaž; Prelovšek, Avrelija; Kloar, Igor (1976). Vpliv stopnje onesnaženja zraka na električne avtomatske naprave v telekomunikacijah in industriji [Influence of air pollution level on electrical automatic devices in telecommunications and in industry] (Slovence). Kranj: Iskra – Elektromehanika.
- ^ Presetnik, Primož; Fajdiga, Bojana (13 Temmuz 2015). "DZRJL Members 1910 - 2010" (İngilizce). DZRJL [Ljubljana Cave Exploration Society]. 25 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Nisan 2021.
- ^ "New caves, Registration No. 501 to 1800" (İngilizce). DZRJL. 6 Eylül 2015. 25 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Mayıs 2021.
- ^ "Nove jame, od št. 1801 do 3300" [New caves, Registration No. 1801 to 3300] (Slovence). DZRJL. 6 Eylül 2015. 25 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mayıs 2021.
- ^ "Nove jame, od št. 3301 do 4600" [New caves, Registration No. 3301 to 4600] (Slovence). DZRJL. 6 Eylül 2015. 25 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mayıs 2021.
- ^ "Nove jame, od št. 4601 do 8800" [New caves, Registration No. 4601 do 8800] (Slovence). DZRJL. 6 Eylül 2015. 25 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mayıs 2021.
- ^ Planina, Tomaž (2020). "Mali Podi 11. – 19. 8. 1953" [Mali Podi, 11-19 August 1953] (PDF). Naše jame [Our Caves] (Slovence). 48: 117-118. ISSN 0547-311X. 28 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 8 Ocak 2021.
- ^ Planina, Tomaž (2020). "Mali Podi pod Skuto 20. – 27. 8. 1954" [Mali Podi below Mt. Skuta, 20-27 August 1954] (PDF). Naše jame [Our Caves] (Slovence). 48: 119-121. ISSN 0547-311X. 28 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 8 Ocak 2021.
- ^ Planina, Tomaž (2020). "Mali Podi pod Skuto 8. – 16. 8. 1956" [Mali Podi below Mt. Skuta, 8-16 August 1956] (PDF). Naše jame [Our Caves] (Slovence). 48: 122. ISSN 0547-311X. 28 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 8 Ocak 2021.
- ^ Koželj, Tomaž (1978). "Triglavsko brezno 1977" [Triglavsko brezno Abyss 1977] (PDF). Planinski vestnik [The Alpine Journal] (Slovence). Ljubljana: Planinska zveza Slovenije [Alpine association of Slovenia]. 78 (7): 434-438. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 30 Aralık 2020.
- ^ "Triglavsko brezno, Kataster jam, kat. št. 6200" [Triglavsko brezno, Slovenian Cave Registry, Cave No. 1158] (Slovence ve İngilizce). Društvo za raziskovanje jam Ljubljana. 25 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mayıs 2021.
- ^ Planina, Tomaž; Štirn, Jože (2020). "Visokogorski kras" [High mountain karst] (PDF). Naše jame [Our Caves] (Slovence). 48: 112-116. ISSN 0547-311X. 28 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 8 Ocak 2021.
- ^ a b "DZRJL History: 1961 - 1974" (İngilizce). DZRJL [Ljubljana Cave Exploration Society]. 23 Ağustos 2015. 25 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Mayıs 2021.
- ^ Baraga, Andrej (1966). "Skrivnostna reka" [Mysterious river] (PDF). Planinski vestnik [The Alpine Journal] (Slovence). Ljubljana: Planinska zveza Slovenije [Alpine association of Slovenia]. 66 (12): 506-513. 25 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 8 Ocak 2021.
- ^ "DZRJL presidents" (İngilizce). DZRJL [Ljubljana Cave Exploration Society]. April 2021. 25 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Nisan 2021.
- ^ a b Šušteršič, France (1969). "Nove raziskave v Žankani jami pri Rašporju" [New exploration in Žankana jama near Rašpor] (PDF). Naše jame [Our Caves] (Slovence). Jamarska zveza Slovenije [Speleological Association of Slovenia]. 11: 57-66. 25 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 29 Nisan 2021.
- ^ Glavaš, Ivan (2017). "Jama kod Rašpora – 95 godina istraživanja" [Jama kod Rašpora – 95 years of exploration]. Subterranea Croatica (Hırvatça). Karlovac: Speleološki klub "Ursus spelaeus". 15 (1): 2-13. 31 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Mayıs 2021.
- ^ Battelini, Rodolfo (1926). Abisso Bertarelli nelle sue emozionanti e tragiche esplorazioni [Abisso Bertarelli in its exciting and tragic explorations] (PDF) (İtalyanca). Trieste: Commissione Grotte dell' "Alpina delle Giulie". s. 88. Erişim tarihi: 29 Nisan 2021.
- ^ Medeot, Saverio L. (1974). Una tragedia speleologica di 50 anni fa: l'Abisso Bertarelli (1925-1975) [A speleological tragedy of 50 years ago: the Bertarelli Abyss (1925-1975)] (PDF) (İtalyanca). Trieste: Commissione Grotte Eugenio Boegan. s. 56. 25 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 29 Nisan 2021.
- ^ "Storia del record mondiale di profondità in grotta dal 1839 al 2012" [History of the world record in cave depth from 1839 to 2012] (İtalyanca). CENS – Centro Escursionistico Naturalistico Speleologico. 26 Ocak 2021. 23 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Nisan 2021.
- ^ Hribar, France (1959). "Najgloblja brezna v Jugoslaviji" [The deepest abysses in Yugoslavia] (PDF). Naše jame [Our Caves] (Slovence). Jamarska zveza Slovenije [Speleological Association of Slovenia]. 1: 29-29. 25 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 29 Nisan 2021.
- ^ Pirnat, Jože; Planina, Tomaž (1973). "Brezno pri gamsovi glavici v Julijskih Alpah" [The pothole "Brezno pri Gamsovi glavici" in Julian Alps] (PDF). Naše jame [Our Caves] (Slovence). 15: 47-55. 25 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 29 Nisan 2021.
- ^ Jakopin, Primož (6 Ocak 2021). "Jurij Andjelić – Yeti / My caves are on Mt. Pršivec" (İngilizce). 27 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Mayıs 2021.
- ^ "Brezno pri gamsovi glavici, Kataster jam, kat. št. 3457" [Slovenian Cave Registry, Cave No. 3457] (Slovence ve İngilizce). Društvo za raziskovanje jam Ljubljana. 25 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mayıs 2021.
- ^ Planina, Tomaž; Šušteršič, France (2020). "Aktivnosti tehnične komisije po drugi svetovni vojni" [Activities of the technical commission after the Second World War] (PDF). Naše jame [Our Caves] (Slovence). 48: 123-127. ISSN 0547-311X. 28 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 8 Ocak 2021.
- ^ Baričič, Marjan; Planina, Tomaž (2002). "Preizkus vrvi iz Brezna pod velbom" [Testing of rope from the cave Brezno pod velbom] (PDF). Naše jame [Our Caves] (Slovence). 44: 173-177. ISSN 0547-311X. 25 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 16 Aralık 2020.
- ^ a b c Planina, Tomaž (1989). "Naše izkušnje s staranjem vrvi" [Experience with rope aging] (PDF). Naše jame [Our Caves] (Slovence). 31: 41-43. ISSN 0547-311X. 25 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 16 Aralık 2020.
- ^ a b Planina, Tomaž (2020). "Staranje vrvi" [Rope Aging] (PDF). Naše jame [Our Caves] (Slovence). 48: 130. ISSN 0547-311X. 28 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 8 Ocak 2021.
- ^ Planina, Tomaž (1989). "Izkušnje pri preskušanju vrvi in njena impregnacija" [Experience in rope testing and impregnation] (PDF). Naše jame [Our Caves] (Slovence). 31: 63-65. ISSN 0547-311X. 25 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 16 Aralık 2020.
- ^ Planina, Tomaž (1989). "Trdnost vozlov za jamarstvo" [Strength of caving knots] (PDF). Naše jame [Our Caves] (Slovence). Jamarska zveza Slovenije [Speleological Association of Slovenia]. 31: 35-40. ISSN 0547-311X. 25 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 16 Aralık 2020.
- ^ Planina, Tomaž (1991). "Primerjava bičevih vozlov" [Comparison of clove hitch knots] (PDF). Naše jame [Our Caves] (Slovence). 33: 86-88. ISSN 0547-311X. 25 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 16 Aralık 2020.
- ^ Planina, Tomaž (1991). "Trdnost navzkrižnega vozla" [Cross knot strength] (PDF). Naše jame [Our Caves] (Slovence). 33: 89-91. ISSN 0547-311X. 25 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 16 Aralık 2020.
- ^ Planina, Tomaž (2020). "Spomini na začetke jamarske reševalne službe (1959-1985)" [Memories of the Cave rescue service beginnings (1959-1985)] (PDF). Naše jame [Our Caves] (Slovence). 48: 128. ISSN 0547-311X. 28 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 8 Ocak 2021.
- ^ Bar, Franci (1964). "Fotografiranje v jamah [Cave photography]". Gams, Ivan; Habič, Peter; Savnik, Roman; Sket, Boris (Ed.). Jamarski priročnik [Caving manual] (Slovence). Ljubljana: Mladinska knjiga. ss. 121-129.
- ^ Kadrnka, Oldřich; Planina, Tomaž (1980), Rakov Škocjan [Postcard] ; Križna jama cave, Postojna: Postojnska jama
- ^ Planina, Tomaž (1955). "Jame in drugi kraški pojavi v okolici Škofje Loke" [Caves and other karst phenomena in the vicinity of Škofja Loka]. Loški razgledi (Slovence) (2): 164-171. ISSN 0459-8210.
- ^ Planina, Tomaž (November 1980). "Tehnika fotografiranja na jamarskih raziskovalnih ekskurzijah" [Photography technique on cave exploration field trips]. Proteus (Slovence). 43 (3): 115-117. ISSN 0033-1805.
- ^ Praprotnik, Anton; Jakopin, Primož (January 2021). "1994 accident of Tomaž Planina in the couloir of Mt. Jalovec" (İngilizce). DZRJL [Ljubljana Cave Exploration Society]. 25 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Nisan 2021.
- ^ Di Batista, Metod (1 Ocak 2015). "Žalostna vest – umrl je častni Član Tomaž" [Honorary member Tomaž is no longer with us] (Slovence). DZRJL [Ljubljana Cave Exploration Society]. 8 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Aralık 2020.
Dış bağlantılar
- Ljubljana Mağara Keşif Topluluğu (Slovence DZRJL) 15 Nisan 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Slovenya Mağaracılık Derneği (JZS) 6 Şubat 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
