Tomas Terziyan - Turkipedia

Tovmas Terziyan
Tovmas Terziyan
Doğum	21 Ekim 1840(1840-10-21) İstanbul, Osmanlı imparatorluğu
Ölüm	08 Şubat 1909 (68 yaşında) İstanbul, Osmanlı imparatorluğu
Vatandaşlık	Osmanlı Ermenisi
Eğitim	Murat Rafaelian Lisesi
Mezun olduğu okul(lar)	Yeghia Demirdjibashian, Eroukhan, Krikor Zohrab, Onnik Chifte-Saraf

Kariyeri
Etkilendikleri	Lord Byron, Alphonse de Lamartine, Victor Hugo

Tovmas Terziyan (Ermenice: Թովմաս Թէրզեան Tovmas Terzyan, d. 21 Ekim 1840, İstanbul - ö. 8 Şubat 1909) Ermeni asıllı Osmanlı şair, oyun yazarı ve profesör.^[1]^[2]

Hayatı

Tovmas Terziyan, Ermeni bir baba ve İtalyan bir annenin oğlu olarak dünyaya geldi.^[1] Yerel Mıhitarcı okulunu bitirdikten sonra, İtalya'daki Venedik San Lazzaro Adası'nda okudu ve 1858'de mezun oldu.^[2] Kostantiniyye'ye geri döndükten sonra kendini öğretmenliğe adadı. Nersesyan, Nubar-Şahnazaryan ve Getronagan okullarda ders verdi. Öğrencileri arasında Reteos Berberyan, Minas Çeraz Efendi, Yeğia Demircibaşyan, Krikor Zohrab Efendi, Yeruhan gibi ünlü Ermeniler ve diğer milletlerden yazar ve öğretmenler vardı.^[2] Tovmas Terziyan İngilizce, Ermenice, Fransızca, İtalyanca, Klasik Yunanca, Latince, Türkçe ve Rumca bilmekteydi.^[2]

Eserler

Tovmas Terziyan, esas olarak şiirleri ve oyunlarıyla ünlüdür. En önemli oyunu, gevşek bir şekilde 4. yüzyıl Ermenistan kralı II. Arşak'ın hayatına dayanan II. Arşak (1871) oyunudur.^[1] Hem İtalyanca hem de Ermenice yazılan oyun, bir opera librettosu olarak düşünülmüştür. Bu operanın müziği Arsace II oyununun İtalyanca versiyonunu kullanan Ermeni besteci Dikran Çuhacıyan tarafından bestelenmiştir.^[1] Terziyan, oyununu hiçbir zaman sahnede opera biçiminde ya da düz bir oyun olarak görmedi. İlk kez 1941'de Erivan'ın Opera Binası'nda sahneye çıkan II. Arşak operasının Sovyet versiyonu büyük bir başarıydı.^[2] Ancak, bazı karakterlerin adı ve adlarının ötesinde, Terziyan'ın oyunuyla çok az ortak noktası vardı.

Kaynakça

^ ^a ^b ^c ^d Bardakjian, Kevork B. (2000). A Reference Guide to Modern Armenian Literature 1500-1920. Wayne State University Press. ss. 536. ISBN 0-8143-2747-8. armenian literature.
^ ^a ^b ^c ^d ^e Hacikyan, Agop; Gabriel Basmajian; Edward S. Franchuk (2005). Nourhan Ouzounian (Ed.). The Heritage of Armenian Literature Volume III: From the Eighteenth Century to Modern Times. Detroit, MI: Wayne State University Press. ss. 380-381. ISBN 0-8143-2815-6. 23 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ekim 2011.

İlgili Araştırma Makaleleri

Amasyalı Amirdovlat Ermeni asıllı Osmanlı tabibi. Fatih Sultan Mehmet'in cerrahbaşılığını yapmıştır.

Gabriyel Ayvazyan, Ermeni asıllı büyük Rus deniz ressamı Hovhannes Ayvazovski'nin (Ayvazyan) büyük kardeşi ve Rus Ermenileri üdebasından.

Gevond Alişan ya da Gevond Alişan Baba, Ermeni asıllı Katolik papaz, tarihçi ve şairdir.

Alban Havari Kilisesi veya Alban Apostolik Kilisesi, MS 313 yılından başlayarak, bugünkü Azerbaycan topraklarında varlığını sürdürmüş eski Albanya devletinin bağımsız bir Ortodoks kilisesidir.

Stepanos Sargsi Malkhasyants Ermeni bir akademisyen, filolog, dilbilimci ve sözlük yazarıydı. Uzman bir klasik Ermeni edebiyatçısı olarak, Malkhasyants pek çok klasik Ermeni tarihçinin eserini modern Ermeniceye çevirip onlar hakkında incelemeler yazmıştır, hayatının 70 yılını Ermeni dilinin gelişimine adamıştır.

Ermeni operası, Ermenistan'daki veya Ermeni bestecilere ait opera sanatıdır. Ermeni opera geleneğinin kurucusu İstanbul'da doğmuş ve Verdi'nin büyük bir hayranına dönüştüğü Milano'da müzik eğitimi almış Dikran Çuhacıyan'dır. Siyasi ve müziksel anlamda milliyetçi olan Çuhacıyan, Batı ve Ermeni etkilerini çalışmalarında birleştirmiştir. Arshak Erkrord adlı operası ilk Ermeni operası sayılır. 1868'de yazılmış olsa da gösterimi için 1945 yılına kadar beklemesi gerekmiştir. Librettosu Tovmas Terziyan tarafından yazılıp 4. yy kralı Arşak'ın hayatından esinlenmiştir. Çuhacıyan'ın diğer eserleri Gogol'un aynı adlı eserine dayanan Arifi hardahutyune, Türkçe yazılıp İstanbul'da gösterilen Kyose Kyohva, Ledebidj ve Indianadır.

Hayk veya Haig, ayrıca Hayk Nahapet olarak da bilinir, Ermeni mitolojisinde Ermeni milletinin kurucusu ve atası olarak kabul edilen kişidir. Hikâyesi Horenli Musa tarafından yazılan Ermenistan Tarihi kitabında anlatılır.

Rupen Sevag veya Rupen Çilingiryan, Osmanlı Ermenisi hekim, şair ve nesir yazarı.

Keğam Parseğyan, Osmanlı Ermenisi yazarı, köşe yazarı, öğretmen, editör ve gazeteci.

Sebeos 7. yüzyıl Ermeni Piskopos ve tarihçi.

<span class="mw-page-title-main">Haçatur Abovyan</span> Ermeni yazar, aktivist ve akademisyen (1809-1848)

Haçatur Abovyan, Ermeni yazar ve 19. yüzyılın başlarında ulusal halk figürü. 1848'de gizemli bir şekilde kayboldu ve sonunda ölü olduğu tahmin edildi. O bir eğitimci, şair ve modernleşmenin savunucusudur. Modern Ermeni edebiyatının babası olarak nitelendirilen sanatçı, "Ermenistan'ın Yaraları" adlı eseriyle hatırlanıyor. 1841'de yazılmış ve 1858'de ölümünden sonra yayınlanan bu kitap, modern Ermeni dilinde, Klasik Ermenice yerine Erivan lehçesine dayanan bir Doğu Ermenicesi dili kullanılarak yayınlanan ilk romandır.

Grigori Magistros, Ermeni prensi, dilbilimci, bilgin ve kamu görevlisiydi.

Tatevik Sazandaryan (1916–1999), 1958'de Sovyetler Birliği Yüksek Sovyeti üyesi olan bir Sovyet ve Ermeni opera mezzo-soprano'su. 1937-1961 yılları arasında Erivan Opera Tiyatrosu'nda solist olarak sahne aldı.

<span class="mw-page-title-main">Bedros Turyan</span> Ermeni şair

Bedros Turyan, Batı Ermenicesi'nde yazan Osmanlı şair, oyun yazarı ve oyuncuydu.

Nişan Beşiktaşlıyan, 1898 yılında İstanbul'da doğan ve 1972 yılında Paris'te vefat eden Ermeni yazar.

<span class="mw-page-title-main">Arpiar Arpiaryan</span> Ermeni yazar

Arpiar Arpiaryan etkili bir 19. yüzyıl Ermeni yazarı, Ermeni edebiyatında realizmin öncüsü ve siyasi bir aktivisttir.

<span class="mw-page-title-main">Lambronlu Nerses</span>

Lambronlu Nerses Kilikya Ermeni Krallığı'nın Tarsus Başespiskoposu. Ermeni tarihinde edebiyat ve Kilise tarihindeki en bilinen figürlerinden birisidir. Ermeni Kilisesince aziz ilan ilan edilmiştir ve yortusu 17 temmuzdadır.

Bazmavep Ermeni araştırmalarına yer veren bilimsel dergidir. İtalya'da Mıhitarist manastırı tarafından yayımlanır. Robert H. Hewsen'e göre ilk Ermenice bilimsel dergidir. Dergi aynı zamanda hâlâ yayında olan en eski Ermenice dergidir. Kapriyel Ayvazyan ve Gevont Alişan tarafından Mayıs 1843'te kuruldu. Sahak Chemchemean derginin mevcut baş editörüdür.

Arşak Çobanyan Osmanlı Ermenisi kısa öykü ve oyun yazarı, gazeteci, editör, şair, çevirmen, edebiyat eleştirmeni, dilbilimci ve romancı.

II. Arşak, 350'den y. 364/367'e kadar Ermenistan kralı olan bir Arşak prensidir. Arşak'ın hükümdarlığı bir barış ve istikrar dönemiyle başlamış olsa da, kısa süre sonra Ermeni kilisesi ve soylularıyla olan çatışmalarının yanı sıra, Roma ile İran arasında, Ermeni kralının savaşan taraflar arasında bocaladığı bir dizi savaşla boğuşmuştur. Arşak, Roma imparatoru Julianus'un İran'a karşı talihsiz seferine katılmış; bunun sonucunda ortaya çıkan 363 Pers-Roma Antlaşması'nın ardından Ermenistan, Pers kralı II. Şâpûr'un yenilenen saldırısına karşı kendi başının çaresine bakmak zorunda kalmıştır. Ermeni soyluları arasında ayrılıklar ve isyanlarla karşı karşıya kalan Arşak, Şâpûr ile barış görüşmeleri için İran'a gitmiş, ardından Huzistan'daki Oblivion Kalesi'nde hapsedilmiş ve esaret altında intihar ettiği rivayet edilir. Arşak'ın saltanatını, Ermenistan'ın Persler tarafından fethi ve yıkımı izlemiş, ancak oğlu ve vârisi Papas kaçmayı başarmış ve daha sonra Roma'nın yardımıyla Ermeni tahtına çıkmıştır.

Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.