İçeriğe atla

Tomas Fasulyeciyan

Tomas Fasulyeciyan
Tomas Fasulyeciyan
Doğum1843
İstanbul, Osmanlı imparatorluğu
Ölüm1903
İskenderiye, Mısır
MeslekTiyatro oyuncusu, yönetmen
VatandaşlıkOsmanlı Ermenisi

Tomas (Tovmas) Fasulyeciyan   (d. 1843, İstanbul - ö. 1903, İskenderiye, Mısır) Osmanlı Ermenisi tiyatro oyuncusu, yönetmen.

Hayatı

İlkokulda öğretmenlerinin taklidini yaparak yeteneğiyle dikkat çeken Tomas Fasulyeciyan, 1858 yılında "Şark Tiyatrosu"'nda çalışmaya başladı. 1860 yılında Şehzadebaşı'nda "Temaşa-i Hüneri Opera-i Osmani Tiyatrosu" adlı bir oluşumun önünde yer aldı. 1862’de Ekşiyan’la birlikte İzmir turnesine katıldı; Trabzon ve Kafkasya turneleri yaptı; İstanbul’a dönünce Aziziye Tiyatrosu’nda gösteriler yaptı; 1863 yılında Trabzon'da gençlik tiyatrosu çalışmaları yaptı. Güllü Agop'un teşvikiyle Gedikpaşa Tiyatrosu'nda görev aldı. 1879’da Ahmet Fehim ve Küçük İsmail’in bulunduğu toplulukla Bursa’ya gitti, Ahmet Vefik Paşa tiyatrosunda oynadı. Kendi adıyla anılan tiyatro kumpanyasını Osmanlı devlet adamı Raşit Paşa desteğinde Bursa'da sürdürdü. Oyuncunun bu zamanlarını ve çektiği sıkıntıları anlatan Sersem Kocanın Kurnaz Karısı adlı eser Haldun Taner tarafından kaleme alındı ve Türk tiyatrosunda çokça sahnelendi.

1880 yılında Bursa'ya giderek 1885'e kadar çalışan Fasulyeciyan, Bursa'dan sonra Bulgaristan'a giderek sekiz yıl kalmış, döndükten sonra bir süre Samsun'da tiyatro çalışmalarında bulunmuştur. 1894 yılında yeniden Bulgaristan ve Romanya'ya giden Tomas Fasulyeciyan, Bulgaristan'da hastalanarak dostlarının yardımıylla Paris'e gitti. Bir süre sonra İskenderiye'ye gitti ve orada yoksul olarak öldü.

Sanatçı, Türk tiyatro tarihine önemli katkılarda bulunmuş ve unutulmaz söylemini, şu tiradla tarihselleştirmiştir:

“Zaten aktör dediğin nedir ki? Oynarken varızdır, yok olunca da sesimiz bu boş kubbede bir hoş seda olarak kalır. Bir zaman sonra da unutulur gider. Olsa olsa eski program dergilerinde soluk birer hayal olur kalırız.

Görooorum, hepiniz gardoroba koşmaya hazırlanıorsunuz. Birazdan teatro bomboş kalacak. Ama teatro işte o zaman yaşamaya başlar. Çünkü Satenik’in bir şarkısı şu perdelere takılı kalmıştır. Benim bir tiradım şu pervaza sinmiştir. Hıranuşla Virginia’nın bir dialogu eski kostümlerden birinin yırtığına sığınmıştır. İşte bu hatıralar o sessizlikte saklandıkları yerden çıkar, bir fısıltı halinde sahneye dökülürler.

Artık kendimiz yoğuz. Seyircilerimiz de kalmadı. Ama repliklerimiz fısıldaşır dururlar sabaha kadar. Gün ağarır, temizleyiciler gelir, replikler yerlerine kaçışır… Perde !”

Rol aldığı bazı oyunlar

  • Ben Lielle’de Ben Lielle
  • Küçük Polonya’da Pierre ve Jack Reno
  • Değirmencinin Kızı’nda Tibio
  • Bayan Saint Tropez’de George Moritz
  • Yaşlı Onbaşı’da Onbaşı Simon
  • Pamela’da Caspar
  • Monte Christo’da Appa Faria
  • Kırmızı Köprü Cinayeti’nde Gilbert Gaultier

Kaynakça

Ayrıca bakınız

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Muhsin Ertuğrul</span> Türk oyuncu, yönetmen ve yapımcı (1892–1979)

Muhsin Ertuğrul, Türk tiyatro sanatçısı, yönetmen, oyuncu ve yapımcı.

<span class="mw-page-title-main">Dârülbedâyi</span> Osmanlıda tiyatro topluluğu

Dârülbedâyi ya da asıl adıyla Dârü'l-bedâyi-i Osmânî, 27 Ekim 1914 tarihinde İstanbul Belediyesi bünyesinde konservatuvar olarak açıldıktan sonra okul hüviyetinden çıkıp bir tiyatro topluluğuna dönüşen; hâlen İstanbul Şehir Tiyatroları adıyla varlığını sürdüren sanat kurumu. Osmanlı İmparatorluğu’nda kurulan ilk konservatuvardır. Türkiye'de Batılı anlamda tiyatronun gelişmesinde önemli bir değişimi sağlamıştır.

<span class="mw-page-title-main">Bursa Devlet Tiyatrosu</span> Devlet Tiyatroları Genel Müdürlüğünün Bursada yerleşik olan tiyatro topluluğu

Bursa Devlet Tiyatrosu, Bursa'da 1957'den bu yana Devlet Tiyatroları Genel Müdürlüğü'ne bağlı olarak faaliyetlerini sürdüren yerleşik bölge tiyatrolarından biridir. Devlet Tiyatroları bünyesinde açılmış ilk bölge tiyatrosudur.

<span class="mw-page-title-main">Ahmed Vefik Paşa</span> 196. Osmanlı sadrazamı

Ahmet Vefik Paşa, Yunan asıllı Osmanlı devlet adamı, diplomat, çevirmen ve oyun yazarı. İlk ilmî Türkçülerden biridir. İki defa Maarif Nazırlığı yaptı; ilk Osmanlı Meclis-i Mebusanı'nda, İstanbul vekili olarak yer aldı ve başkanlığı üstlendi. 4 Şubat 1878–18 Nisan 1878 ve 1 Aralık 1882–3 Aralık 1882 tarihleri arasında iki defa sadrazamlık görevine getirilmiştir.

Fasulyacıyan Topluluğu, Osmanlı döneminin ilk tiyatro topluluklarındandır. Ermeni aktör Tomas Fasulyacıyan tarafından kurulmuştur. Ahmet Fehim ve Küçük İsmail toplulukta yer alan diğer ünlü isimlerdir.

<span class="mw-page-title-main">Güllü Agop</span> Osmanlı tiyatrocu (1830-1898)

Agop Vartovyan, Osmanlı dönemi tiyatro oyuncusu ve yönetmeni ve Türk tiyatrosunun kurucularındandır.

<span class="mw-page-title-main">Ahmet Fehim</span> Türk oyuncu ve yönetmen

Ahmet Fehim, Türk tiyatro ve sinema oyuncusu, yönetmen.

<span class="mw-page-title-main">Ahmed Muhtar Paşa</span> 211. Osmanlı sadrazamı

Ahmed Muhtar, 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı'nın Kafkasya cephesi komutanı, asker, gök bilimci, yazar, eğitimci ve devlet adamıydı. 1912 yılında kısa bir süreyle Osmanlı Devleti'nin sadrazamlığını da yapmıştır. Darüşşafaka Cemiyeti'nin kurucularındandır.

İstanbul Büyükşehir Belediyesi Şehir Tiyatroları, Osmanlı İmparatorluğu döneminde (1914) Dârülbedâyi adıyla kurulmuş olan tiyatro 1934 yılında İBB Şehir Tiyatroları adıyla İstanbul Büyükşehir Belediyesi bütçesine bağlanan bir tiyatro kurumudur.

<span class="mw-page-title-main">Behzat Butak</span> Türk oyuncu

Behzat Hâki Butak, Türk tiyatro oyuncusuydu.

<span class="mw-page-title-main">Sarp Apak</span> Türk oyuncu

Kerim Sarp Apak, Türk oyuncu.

<span class="mw-page-title-main">Gedikpaşa Tiyatrosu</span> İstanbulun Gedikpaşa semtinde 1859’da inşa edildiği düşünülen 1884’te yıktırılmış tiyatro

Gedikpaşa Tiyatrosu, İstanbul'un Gedikpaşa semtinde 1859'da inşa edildiği düşünülen 1884'te yıktırılmış tiyatrodur. Osmanlı İmparatorluğu'nda tiyatronun doğuş ve gelişiminde önemli bir yer kaplamaktadır.

<span class="mw-page-title-main">İsmail Galip Arcan</span> Türk oyuncu ve oyun yazarı

İsmail Galip Arcan, Türk oyun yazarı, tiyatro ve sinema oyuncusu.

<span class="mw-page-title-main">Refik Ahmet Nuri Sekizinci</span> Türk tiyatro yazarı, gazeteci, oyuncu, dramaturg

Refik Ahmet Nuri Sekizinci veya İbn-ür Refik Ahmet Nuri Sekizinci, Osmanlı tiyatro oyuncusu, oyun yazarı, bürokrat ve 12. Fenerbahçe SK başkanıdır. En sevdiği oyunu "Sekizinci" olduğu için sonradan soyadı olarak almıştır. Edebiyat dünyasında daha çok uyarlamalarıyla tanınmaktadır.

<i>Sersem Kocanın Kurnaz Karısı</i>

Sersem Kocanın Kurnaz Karısı, Haldun Taner'in 1969'da yazdığı üç perdelik bir tiyatro oyunudur.

<span class="mw-page-title-main">Burhanettin Tepsi</span> Türk oyuncu

Burhanettin Tepsi,, Türk tiyatro ve sinema oyuncusu ve tiyatro yönetmeni.

<span class="mw-page-title-main">Osmanlı İmparatorluğu'nda sahne sanatları</span> Osmanlı Devleti bünyesindeki tiyatro, sinema, müzik, dans, opera, gölge oyunu gibi sahnede icra edilen sanat türlerinin genel adı

Osmanlı'da sahne sanatları, Osmanlı Devleti bünyesindeki tiyatro, sinema, müzik, dans, opera, gölge oyunu gibi sahnede icra edilen sanat türlerinin genel adıdır. 18. yüzyıla kadar kukla, meddahlık, Karagöz ve Hacivat ve ortaoyunu gibi geleneksel Türk tiyatrosu olarak adlandırılan sahne sanatları egemendir. 18. yüzyılda başlayan batılılaşma çabaları ile çağdaş anlamdaki tiyatro, opera ve daha sonra sinema sergilenmeye başlanmıştır.

<i>Paşa Paşa Tiyatro Yahut Ahmet Vefik Paşa</i>

Paşa Paşa Tiyatro Yahut Ahmet Vefik Paşa, Gökhan Erarslan'ın yazdığı, Ahmet Vefik Paşa'nın Bursa'ya atanıp Fasulyeciyan'ın tiyatrosunu sahiplenmesi ve gelişen olayları anlatan tiyatro oyunudur.

Harutyun Aleksanyan, Ermeni asıllı Osmanlı tiyatro sanatçısıdır.

<span class="mw-page-title-main">Vahan Şahinyan</span> Osmanlı Ermenisi tiyatro oyuncusu, tenor ve rejisör

Vahan Şahinyan Osmanlı Ermenisi tiyatro oyuncusu, tenor, rejisör ve operet sanatçısı.