İçeriğe atla

Tolon Tosun

İki Şubat 1955, 25km'lik maraton denemesinin 24.km'si, Kireçburnu-Yeniköy arasında antrenör Şevki Koru BJK'lı atlet Tolon Tosun'a derece söylüyor.

Tolon Tosun (27 Haziran 1931, İstanbul - 21 Şubat 1993), Türk sporcu ve diş hekimi.

1944-45 yıllarında İtalyan Lisesi'ne daha sonra Gazi Osman Paşa Ortaokulu'na ve ardından Nişantaşı Ortaokulu'na devam etmiş, 2 Eylül 1949'da Kabataş Erkek Lisesi'ne girmiştir. Hayatının geri kalanında önemli arkadaşlık ve dostluklarınında kurulacağı Kabataş Erkek Lisesi'nde lise eğitimini tamamlamıştır. Üniversite eğitimine 1959 yılında İstanbul Üniversitesi İstanbul Tıp Fakültesi'nde başlayıp 1963-64 yıllarında Dişhekimliği Fakültesi'ne geçiş yaparak dişhekimi olarak mezun olmuştur.

1947-1966 yılları arasında Beşiktaş Jimnastik Kulübü, Atletizm Şube'sinde sporculuk ve yöneticilik, bir dönem şube kaptanlığı yapmıştır. 1947 yılı II.Dünya Savaşı sebebi ile tadil edilen atletizm çalışmalarının BJK bünyesinde tekrar başlangıcıdır. Bu dönemde Fikret Baş'ın etrafında toplanan Turan Kesmen ve Tolon Tosun üçlüsü BJK atletizm tarihinde "dördüncü devre" olarak anılan periodun ilk atletleri olmuşlardır.[1] Atletizmde çeşitli dereceleri vardır ve maraton koşmuştur. Maraton branşına antrenörü Şevki Koru'nun desteği ile girmiştir.

Tolon Tosun, Kabataş Erkek Lisesi'nde okuduğu yıllarda kendisi gibi Kabataş'ta okuyan ve aynı zamanda Beşiktaş mahallesinden akranı ve arkadaşı olduğu birçok gencin BJK çatısı altında spor yapmasını teşvik etmiş, vesile olmuştur. Bu dönemi gazeteci-yazar Vala Somalı şöyle anlatmaktadır:

"Kabataş Lisesi bünyesinde yetişip gelişen, bilhassa atletizm branşında temayüz etmiş atletleri de kulüp müsabakalarında Siyah-Beyaz'lı forma ile Beşiktaş'a büyük katkıda bulunmuşlardır. Başta Tolon Tosun, Alp Göksan, Nevres Karameşe gibi isimlerin başı çektiği Kabataş'lı atletler Beşiktaş atletizmine büyük katkıda bulunmuşlardır. 1940'lı yıllarda Beşiktaş atletizminin yeniden canlandırılması sırasında bu isimler pistlerde başı çekmişlerdir."

Yılmaz Soysal, Diş Doktoru Tolon Tosun ve Prof.Dr.Alp Göksan atletizm dalında birçok şampiyonluk kazanmış Kabataş kökenli Beşiktaşlılardır."[2]

Kronoloji

  • 1944-45 yıllarında İtalyan Lisesi'nde okudu.
  • 1945-1947 Gazi Osman Paşa Ortaokulu'nda okudu.
  • 1947-48 öğretim dönemi Nişantaşı Ortaokulu'nu bitirdi.
  • 1949 2 Eylül Kabataş Erkek Lisesi'nde eğitime başladı.
  • 1949 Sakarya Kır Koşusu 4500m 2.liği;
  • 1949 Mohaç Kır Koşusu 3000m 1.liği;
  • 1949 Çukurova Takım Koşusu 4000m 1.liği;
  • 1950 Sakarya Kır Koşusu 4500m 1.liği;
  • 1950 BTGM Kır Koşusu 5000m 1.liği;
  • 1950 İstanbul Bölge Birinciliği 5000m;
  • 1950 İnönü Kır Koşusu 4000m 1.liği;
  • 1950 23 Nisan Kır Koşusu 5000m 1.liği;
  • 1951 BTGM Kır Koşusu 6000m 1.liği;
  • 1951 Mevsim Kapanış Kros Yarışı 4000m 1.liği;
  • 1951 Mohaç Kır Koşusu 3000m 1.liği;
  • 1951 Atatürk Koşusu 3000m 1.liği;
  • 1952 Sakarya Kır Koşusu 4500m 1.liği;
  • 1952 İstanbul BTGM Kır Koşusu 1.liği takım halinde;
  • 1952 İstanbul Kır Koşusu 5000m 1.liği;
  • 1952 H.Albayraktar Kır Koşusu 3000m 1.liği takım halinde;
  • 1952 İstanbul Takım Koşusu 3000m takım halinde 1.lik;
  • 1953 İstanbul Kros Birinciliği5000m takım halinde;
  • 1953 H.Albayraktar 3000m 1.liği;
  • 1953 Çukurova Kır Koşusu 4000m 1.liği takım halinde;
  • 1953 Atatürk Kır Koşusu 5000m 1.liği;
  • 1954 BTGM Kır Koşusu 6000m 1.liği;
  • 1954 İstanbul Kros Birinciliği;
  • 1954 10.000m İstanbul Bölge birinciliği.
    Bu döneme ait anıları M.Şeref Özsoy tarafından “Bir Maratoncunun Anıları: Tolon Tosun” başlığı ile kitaplaştırılmaktadır. Özsoy'un bu çalışması ile ilgili kısa alıntılar ve "Tolon Tosun'un Başkalaşması" isimli kronolojik vesikalık fotograf kolleksiyonunu ekteki linkte bulabilirsiniz [3].
  • 1960 ve 1965 yıllarında İstanbulspor ve Türkiye millî futbol takımında masör olarak görev almıştır.

Uzun yıllar çoğu Kabataş mezunu arkadaşları (Oktay Atasü, Prof.Dr.Turgay Atasü, Aydın Boysan, Hasan Pulur, Prof.Dr.Tarık Minkari, Erdoğan Bozok, merhum Yalçın Çıkınoğlu, Turgay Çekirge, Oktay Babacan, Gültekin Korucuklu, Prof.Dr.Yımaz Akalın, Şefik Doğantan, Yılmaz Soysal ve diğerleri) ile "Tekel Takımı" adını verdikleri platformda pazartesi akşamları toplantılar düzenlemiştir.[4] Gurme olarak çeşitli gazetelerde röportajları yayınlanmıştır. Esprili ve nüktedan kişiliği ile tanınmış, anektodları Hasan Pulur ve Aydın Boysan'ın çeşitli köşe yazıları ve kitaplarında yer almıştır. Vefatına kadar dişhekimliği ile meşgul olmuştur.

Soybilim

Benderli Ali Paşa'nın kardeşi Kapıcıbaşı Halil Bey'dir; oğlu Mehmet Nazif Tosun Bey'dir; oğlu Ahmed İhya Tosun Bey'dir; oğlu Dt.Mustafa Tosun'dur; çocukları Prof.Dr. Öztekin Tosun, Dürrüşahvar (Dinçer) ve Dt. Tolon Tosun'; oğlu Prof.Dr. Tosun Tosun'dur.

Resim galerisi

Kaynakça

  1. ^ Beşiktaş Spor Tarihi 1903-1978 Vala Somali.
  2. ^ Vala Somali, Kabataş, Kabataşlılar Derneği Yayın Organı, Yıl 3, Sayı 9, Ekim 2007)
  3. ^ https://web.archive.org/web/20110216010630/http://www.orhanveli.com/tosun.html
  4. ^ Yüzler ve Yürekler, Aydın Boysan, YKY, 2002, sf120

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Kabataş Erkek Lisesi</span> 1908 yılından bu yana eğitim veren orta öğretim kurumu

Kabataş Erkek Lisesi, 1908 yılından beri öğretim yapan, Türkiye'nin en eski liselerinden biridir.

<span class="mw-page-title-main">Süleyman Seba</span> Türk futbolcu ve 30. Beşiktaş JK başkanı

Süleyman Rıza Seba, Abhaz asıllı Türk futbolcu, MİT mensubu, spor yöneticisi ve Beşiktaş Jimnastik Kulübü'nün 30. başkanıdır. Beşiktaş Jimnastik Kulübü'nün 1984 ile 2000 yılları arasında kesintisiz başkanlığını yaptı.

Mehmet Terzi, Türk spor yöneticisi, eski atlet. Maratonda Türk atletizminin en önemli isimlerinden birisidir.

<span class="mw-page-title-main">Mehmet Yurdadön</span> Türk atlet

Mehmet Yurdadön,, Türk milli rekortmen atlet ve maraton koşucusu.

Fenerbahçe Müzesi, Fenerbahçe Spor Kulübü tarafından açılan spor müzesi. Fenerbahçe'nin 110 yılı aşkın bir zamanda çeşitli şubelerde kazandığı kupa, şilt ve plaketin 480 tanesi bu müzede sergilenmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Şevki Koru</span> Türk uzun mesafe koşucusu

Şevki Koru maratoncu, atletizm antrenörü. Gelibolu'da doğdu. Çocukluk yıllarına rastlayan I. Dünya Savaşı sırasında, Gelibolu'yu işgal eden Fransız kuvvetlerine bağlı askerler ile Gelibolu'lu gençler arasında yapılan atletizm yarışlarını ilgi ile izlerdi. Orta eğitimini Kayseri Erkek Lisesi'nde yaparken, 1929 yılının 19 Mayıs'ında, bu lise ile Talas ilçesinde bulunan Amerikan Koleji arasında düzenlenen yarışlara katıldı. 16 yaşında katıldığı bu yarışlarda 1500 metre koşu branşında ikinci oldu. 1937 yılında Türkiye'de ilk maraton koşusu düzenlendi. Koru, ilk Türkiye Maratonu olarak bilinen bu yarışta birinci oldu. Bu olaydan sonra kendini bir maratoncu olarak yetiştirmeye başladı. 1941'de İstanbul'da düzenlenen Balkan Oyunları atletizm yarışlarında maratonda Balkan ikincisi oldu. 1947 yılında Boston Maratonu'na katılmak için kendi olanaklarıyla ABD'ye gitti. Aralarında dünyanın en iyileri de bulan 1200 kişinin katıldığı bu yarışta yedinci oldu. Bu, bir Türk atletinin uluslararası bir karşılaşmada kazandığı ilk büyük başarıydı. Aynı yıl, Atina'da düzenlenen Doğu Akdeniz Oyunları'na katıldı. Burada koşulan maratonda, 1946 Boston Maratonu birincisi Yunan maratoncu Kiriakidis'i Yunan sporseverlerin önünde geçerek birinci oldu. 1948'de Londra Olimpiyatları'na katıldı. Maratonda 200 atlet arasında 19'uncu oldu. 1951 yılında tekrar ABD'ye gitti ve bu kez bu ülkede geçirdiği 8 ay içerisinde Jamaika kökenli Amerikalı sporcuların oluşturduğu New York Pioneers Club adlı kulübe üye oldu. Bu kulübün forması ile ikinci kez katıldığı Boston Maratonu'nda 11'inci oldu. Aynı yıl Philadelphia kentinde uluslararası bir karşılaşma olarak düzenlenen Amerikan Lejyonu Maratonu'nda 3.lük aldı. 1952 yılında Boston Maratonuna üçüncü kez katılarak tekrar yedinci oldu. Koru'nun aldığı dereceler arasında ayrıca, hepsi maratonda olmak üzere, dört Türkiye birinciliği bir de Balkan üçüncülüğü vardır.

<span class="mw-page-title-main">Fenerbahçe (erkek atletizm takımı)</span>

Fenerbahçe erkek atletizm takımı Fenerbahçe'nin erkek atletlerden oluşan şubesidir. Takım 2.500 oturma kapasitelik Burhan Felek Spor Salonu'nu kullanmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Galatasaray Atletizm Şubesi</span>

Galatasaray Atletizm Şubesi, 1908 yılında Galatasaray Lisesi'ne bağlı olarak kuruldu, günümüzde ise Galatasaray SK'nın bünyesindedir. 14 kez Türkiye Kulüplerarası Atletizm Şampiyonası, 16 kez İstanbul Kulüplerarası Atletizm Şampiyonası ve 2 kez de Türkiye Atletizm Süper Ligi şampiyonu oldu. Şube günümüzde A takım faaliyetleri olarak sadece erkek takımıyla var olsa da alt yaş kategorilerinde erkek ve kadın sporcularıyla faaliyet göstermektedir.

<span class="mw-page-title-main">Modaspor</span>

Modaspor, İstanbul'un Kadıköy semtinde yer alan 1946 yılında kurulmuş bir spor kulübü.

Muharrem Dalkılıç, Türk atlet ve spor yöneticisi.

<span class="mw-page-title-main">Beşiktaş (atletizm takımı)</span>

Beşiktaş Jimnastik Kulübü Atletizm Şubesi, Beşiktaş Jimnastik Kulübü'nü Türkiye Atletizm Süper Ligi'nde bayanlarda temsil eden şube. A takım, Genç takım, Yıldız takım ve 16 yaş-altı takım seviyelerinde mücadelesini sürdürmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Ayten Berkalp</span>

Ayten Salih Berkalp, Kıbrıs Türkü sporcu, doktor ve bürokrat.

Eşref Aydın, FB'li eski sporcu ve yönetici. 1922'de Çorum'da doğan Eşref Aydın, atletizme öğrenim gördüğü İstanbul Erkek Lisesi'nde başladı ve daha sonra Fenerbahçe'ye transfer oldu. 1940-1946 yılları arasında uzun mesafe koşularında yıldız olarak parladı. 1942 yılında 10.000 metrede 33.03.0 ile Türkiye rekorunu kırdı. 1943 yılında 5.000 metrede 15.45.1 ile; 10.000 metrede 32.44.0 ile iki Türkiye rekorunun daha sahibi oldu. 1944 yılında 5.000 metrede Balkanların en iyi derecesini elde etti.

<span class="mw-page-title-main">Fenerbahçe (kadın atletizm takımı)</span>

Fenerbahçe kadın atletizm takımı Fenerbahçe'nin kadın atletlerden oluşan takımıdır. Takım 2.500 oturma kapasitelik Burhan Felek Spor Salonu'nu kullanmaktadır.

Erdoğan Partener, Türk basketbol, gülle atıcı ve hentbolcudur.

Şadan Bezeyiş Türk sanatçı, ressam ve akademisyen.

Osman Coşgül, Balkan ve Dünya Ordulararası şampiyonu Türk atlet.

<span class="mw-page-title-main">Safa Het</span>

Safa Het, Türk atlet. Uzun mesafe ve maraton koşucusudur. 1976 - 1998 yılları arasında Türkiye Milli Takımında forma giymiştir. Atletizm kariyeri boyunca Fenerbahçe, MTA ve Güneş Sigorta kulüplerinde sporculuk yapmıştır. Hala atletizm yapmaktadır ve serbest olarak maraton koşmaya devam etmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Jakob Ingebrigtsen</span>

Jakob Ingebrigtsen, Norveçli orta ve uzun mesafe koşucusudur. 1500 metre, 2000 metre ve 3000 metre kısa mesafe koşularında dünya rekoru sahibidir ve iki mil mesafede dünyanın en iyi derecesine sahiptir. Ingebrigtsen, iki kez olimpiyat şampiyonu olmuş bir atlettir. 2020 Tokyo Olimpiyatları'nda 1500 metre yarışında o dönemde Olimpiyat ve Avrupa rekoru kırarak altın madalya kazanmış ve 2024 Paris Olimpiyatları'nda 5000 metre yarışını kazanmıştır. Ayrıca 2022 ve 2023 yıllarında 5000 metrede altın madalya kazanarak iki kez dünya şampiyonu ve 2018, 2022 ve 2024 yıllarında 1500 m ve 5000 m'de altın madalya kazanarak altı kez Avrupa şampiyonu oldu. 1500 m'nin yanı sıra, mil, 3000 m ve 5000 m'de Avrupa rekorlarına sahip olan Ingebrigtsen, Daniel Komen ve Mohamed Katir ile birlikte 1500 m'de 3:30'un altında, 3000 m'de 7:30'un altında ve 5000 m'de 12:50'nin altında koşan üç erkekten biridir.

Neriman Ferdi Tekil, Türk atlet, yönetici ve spor yazarı.