İçeriğe atla

Tolgomuri

Tolgomuri (Gürcüce: თოლგომური), tarihsel Gürcü coğrafyasına özgü bir zeytin cinsidir. Adını Artvin ilinin merkez ilçesine bağlı Salkımlı köyünün eski adı olan Tolgomi'den alır ve bu türün bu civarda yetiştiği anlaşılmaktadır.[1]

Gürcü araştırmacı M. Ğlonti'nin 1960 yılında yayımlanan kitabında saydığı Gürcü zeytin cinslerinden biri Tolgomuri'dir.[1] Artvin vilayeti üzerine çalışmasıyla tanınan Muvaddid Zeki 1927 yılında Artvin bölgesinde yetişen zeytin çeşitleri olarak Gorvala, Butko ("Putko"), Oturi ("Otur") ve Tbilisuri'yi ("Tiflis") saymış, ancak Tolgomuri'den söz etmemiştir.[2]

Tolgomuri ağacı ortalama bir boya sahiptir. Meyvesinden nitelikli zeytinyağı elde edilir. Ayrıca konserve olarak da tüketilir. Meyvesi yumurta formuna benzer. Orta büyüklükteki taneler bazen irice olur. Uzunluğu 2,4-3 santimetre arasında değişir. Çapı 2-2,3 santimetredir. Ortalama ağırlığı 3,5-8 gramdır. Görece büyük ve oval çekirdeğe sahip olup çekirdeğinin uzunluğu 0,8-0,9 santimetredir. Sivri bir uca sahip olan çekirdeğinin ağırlığı 0,65 gram civarındadır. Meyvesi olgunlaşınca siyahlaşır. Etli kısmı yüzde 63 oranında yağ içerir.[1]

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ a b c M. Ğlonti, Zeytin (ზეთისხილი), Tiflis, 1960, s. 31.
  2. ^ "Muvahhid Zeki, Artvin Vilayeti Hakkında Malumat-ı Umumiye, 1927, s. 30". 29 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Haziran 2021. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Fıstıklı, Artvin</span>

Fıstıklı, Artvin ilinin merkez ilçesine bağlı bir köydür.

<span class="mw-page-title-main">Salkımlı, Artvin</span> Artvin köyü

Salkımlı, Artvin ilinin Merkez ilçesine bağlı bir köydür.

<span class="mw-page-title-main">Sümbüllü, Artvin</span>

Sümbüllü, Artvin ilinin Merkez ilçesine bağlı bir köydür. Eski adı Sinkoti'dir.

<span class="mw-page-title-main">Tütüncüler, Artvin</span>

Tütüncüler, Artvin ilinin Merkez ilçesine bağlı bir köydür.

<span class="mw-page-title-main">Adagül, Borçka</span>

Adagül, Artvin ilinin Borçka ilçesine bağlı bir köydür.

<span class="mw-page-title-main">Kale, Borçka</span>

Kale, Artvin ilinin Borçka ilçesine bağlı bir köydür.

<span class="mw-page-title-main">Muratlı, Borçka</span> Borçkada bir köy

Muratlı, Artvin ilinin Borçka ilçesine bağlı bir köydür.

<span class="mw-page-title-main">Akpınar, Borçka</span> Artvin köyü

Akpınar, Artvin ilinin Borçka ilçesine bağlı bir köydür.

<span class="mw-page-title-main">Taraklı, Borçka</span>

Taraklı, Artvin ilinin Borçka ilçesine bağlı bir köydür. Eski adı Trapeni'dir.

Lomaşeni, Artvin ilinin merkez ilçesinin sınırları içinde bir yerleşimdir. Günümüzde "Bahçeciler" adıyla Seyitler köyünün bir mahallesi olan Lomaşeni, eskiden bağlarıyla ünlüydü. Tarihsel Gürcü coğrafyasında yetişen Lomaşenisi adlı zeytin türü adını bu köyden alır.

Butko, tarihsel Gürcü coğrafyasına özgü bir zeytin cinsidir. Artvin ilinde günümüzde de yetiştirilmektedir. Bir Gürcü asma cinsi de Butko adını taşımaktadır.

Gürcistan'da zeytin cinsleri, tarihsel Gürcistan sınırları içinde yetişen zeytin cinslerini ifade eder. 1960 yılında yayımlanan bir kaynakta altmıştan fazla zeytin türü tanımlanmıştır. Gürcü zeytin cinslerinin çoğunun kökeni Artvin bölgesine dayanır. Gürcü coğrafyasının diğer bölgelerine de eski çağlarda buradan yayılmıştır.

Gorvala, tarihsel Gürcü coğrafyasına özgü bir zeytin cinsidir. Bu coğrafyanın bir parçası olan Tao-Klarceti bölgesinde "Gorvala" veya "Gorvela" olarak bilinir.

Lomaşenisi tarihsel Gürcü coğrafyasına özgü bir zeytin cinsidir. Adını, bugün Artvin ilinin merkez ilçesi sınırları içinde kalan Lomaşeni köyünden alır ve bu türün bu civarda yetiştiği anlaşılmaktadır. Lomaşeni günümüzde Bahçeciler adıyla Seyitler köyünün bir mahallesidir.

Artvinuri tarihsel Gürcü coğrafyasına özgü bir zeytin cinsidir. Adını Artvin'den alan bu tür, başka yerlere Artvin bölgesinden yayılmıştır.

Najvinuri, tarihsel Gürcü coğrafyasına özgü bir zeytin cinsidir. Adını, Artvin ilinin merkez ilçesine bağlı Fıstıklı köyünün eski adı olan Najvia'dan alır.

Tasiuri, tarihsel Gürcü coğrafyasına özgü bir zeytin cinsidir. Artvin bölgesine özgü bir zeytin türüdür ve başka bölgelere buradan yayılmıştır. Artvin bölgesinde bir zeytin cinsine verilen "Sati" adı, Tasiuri kelimesinin kökü olan "Tasi"den metatez yoluyla değişime uğramış olabilir.

Oturi, tarihsel Gürcü coğrafyasına özgü bir zeytin cinsidir. Gürcü zeytin türleri arasında en iri taneli zeytin olarak bilinir. Gürcistan'da en yaygın türlerden biriydi.

Tbilisuri, tarihsel Gürcü coğrafyasına özgü bir zeytin cinsidir. Adını, Gürcistan'ın başkentinin Gürcüce adı olan Tbilisi'den alır.

Lomaşeni Bağları, tarihsel Klarceti bölgesinde, günümüzde Artvin ilinin merkez ilçesinde kalan Lomaşeni köyünde ünlü bağlardı. Bu bölgede günümüze adı ulaşan diğer iki önemli bağ ve bahçe, Gverda Bağları ile Goraşeti Bağları'dır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.