İçeriğe atla

Toledo, İspanya

Toledo
Şehir
Gün doğumunda Toledo'nun panoramik manzarası, sağ tarafında Toledo Katedrali, sol tarafında Alcázar görünmektedir (Kastilya-La Mancha, İspanya, 2005)
Toledo bayrağı
Bayrak
Toledo arması
Arma
İspanya üzerinde Toledo
Toledo
Toledo
Toledo'nun İspanya'daki konumu
Ülkeİspanya İspanya
Özerk BölgeKastilya-La Mancha
İlToledo
Kuruluş7. yüzyıl
İdare
 • YöneticiMilagros Tolón (PSOE)
Yüzölçümü
 • Kara
231 km² (89 mil²)
Rakım529 m
Nüfus
 (2008)
 • Toplam80.810
 • Yoğunlukoto/km²
Zaman dilimiUTC+01.00 (OAS)
 • Yaz (YSU)UTC+02.00 (OAYS)
Posta kodu
45001-45009
Alan kodu34 (İspanya)
Resmî site
toledo.es (İspanyolca)
Konum İspanya
KriterKültürel: i, ii, iii, iv
Referans379
Tescil1986 (10. oturum)
BölgeAvrupa ve Kuzey Amerika

Toledo (Latince: Toletum, Arapça: Tuleytula), İspanya'nın ortasında Kastilya-La Mancha bölgesinin (Comunidad autónoma) merkezi şehir. Madrid'in 80 km güneyinde, üç yanı Tajo Nehriyle çevrili engebeli bir burnun üzerinde yer alır. 2005 nüfusu 75,578'dir. Şehrin Romalılar zamanındaki adı Toletum'dur. Milattan sonraki sekizinci asırdaki Müslüman Arap fethinden sonra şehrin adı Araplarca ve diğer Müslüman milletler tarafından Tuleytula olarak tanındı.

Toledo bugün önemli bir turizm alanına sahiptir. Dış ülkelerden buraya yoğun bir turizm akımı vardır. Toledo'nun tarihi bölümünün de dahil olduğu 40 İspanya eseri Dünya Mirası listesine girmiştir.[1]

Tarih

Romalı tarihçi Livius eski bir yerleşme olan Toledo'dan küçük, ama konumu açısından müstahkem bir kent olarak söz eder. Yunan ya da Fenike kökenli olan Toledo, MÖ 193'te Romalı general Marcus Fulvius Nobilior tarafından fethedildi ve Romalılaştı; Toletum adını alan kent, zamanla önemli bir Roma kolonisi ve Carpentia'nın merkezi oldu.

6. yüzyılın ikinci yarısında, 554'e doğru Athanagild buraya yerleşince, Vizigotlar'ın gerçek tinsel başkenti durumuna geldi. Ariusçu Kral Recaredo kentte toplanan bir konsil sırasında Hristiyanlığı benimsedi (589).

711'de Müslüman Araplar'ın eline geçen kent, ayrıcalıklarını Córdoba'ya kaptırdı. Tuleytule olarak anıldığı Magripliler döneminde (712-1085) kentte önemli bir Mustarib (Arapça konuşan Hristiyanlar) topluluğu yaşıyordu. Çok geçmeden, İslama karşı bir direniş ve ulusal bağımsızlık merkezi durumuna geldi ve bu durum kanlı bastırmalara, özellikle 797 bastırmasına yol açtı. 10. yy başında, yaklaşık elli yıl boyunca özerk bir Arap devletine merkezlik etti. Ülkeye egemen olan Emeviler, belediyecilik, kültür ve iktisat alanında (toledo deri ve çelikleri) kentin gelişmesine katkıda bulundular.

11. yüzyılın başında, Córdoba halifesi güçsüzlüğünü belli edince, 1085'te León ve Castilla kralı VI. Alfonso Toledo'yu fethetti. Toledo bu tarihten sonra Kastilya'nın en önemli siyasal ve toplumsal merkezi haline geldi. Aynı dönemde kentte Hristiyan, Arap ve Yahudi kültürleri arasında bir kaynaşma yaşandı. Bunun en iyi örneği X. Alfonso'nun (Akıllı) 13. yüzyılda kurduğu Çevirmenler Okulu'ydu. Özellikle kentin çevirmenler okulu, Arap bilim ve felsefesiyle Yunan felsefesinin bir bölümünün Avrupa'da tanıtılmasını sağladı. Toledo dört yüzyıl boyunca, İber Yarımadası'nın kültür ve din merkezi işlevini sürdürdü. Ancak, 16. yüzyılda Comunero Ayaklanmaları ve bu ayaklanmaları bastırmak için yapılanlar kenti güçten düşürdü. Kral II. Felipe'nin Madrid'i başkent yapmasından (1560) sonra Toledo'nun önemi azaldı.

Bunun üzerine ve imperial y coronada kenti unvanına karşın, Toledo artık bir sanat kenti ve hayvancılıkla ipek üretimine yönelik geniş bir bölgenin merkezi olmaktan öteye gidemedi. 1803-1813 arasında Fransızlar tarafından işgal edildi. Alcázar de Toledo savunması (22 Temmuz-28 Eylül 1936), İspanya İç Savaşı'nın çarpıcı olgularından biridir.

Gezilecek yerler

Kültürel özellikleriyle İspanya'yı en iyi temsil eden şehir olarak kabul edilen Toledo, ulusal anıt ilan edilmiştir. Engebeli arazi yapısı nedeniyle çoğu yokuş olan dar ve dolambaçlı sokakların hepsi Zocodover Meydanı'nda birleşir. Bazı kesimleri Roma ve Magripliler dönemine ait, Orta Çağ'dan kalma San Servando Şatosu'nun eteğindeki Alcántara Köprüsü (kuzeydoğu) ile 13. yüzyılın sonlarında inşa edilen San Martin Köprüsü (kuzeybatı) Tajo Nehrinin iki yakasını birbirine bağlar. Kent surlarının bazı bölümleri Vizigotlardan kalmış, ama büyük bölümü Magripliler ya da Hristiyanlar tarafından inşa edilmiştir. Aralarında VI. Alfonso'nun 1085'te şehre girerken kullandığı Eski Bisagra Kapısı'nın (Puerta Vieja de Bisagra) da bulunduğu, değişik dönemlerden kalma kapılar fazla hasar görmemiştir.

Babü'l-Merdum (10. yüzyıl) ve Las Toernerias camileri, Mudéjar üslubundaki (karma İspanyol-İslam mimari tarzı) Santa Maria la Blanca (12. yüzyıl) ve El Tránsito (14. yüzyıl; Sefhardi Müzesi'ni kapsar) sinagogları, gene Mudéjar üslubundaki San Román, Cristo de la Vega, Santiago del Arrabal ve Santo Tomé kiliseleri şehrin İslam etkisi taşıyan önemli tarihsel yapılardandır. Ressam El Greco'nun “Kont Orgaz'ın Gömülmesi” (1568-88) adlı ünlü tablosu Santo Tomé Kilisesi'nin şapelindedir.

İspanyol gotik katedrallerinin en iyi örneği olarak kabul edilen Toledo Katedralinin yapımına 1226'da Kral III. Fernando döneminde başlanmıştır. Kilisenin El Greco, Francisco Goya, Anthony van Dyck, Luis de Morales ve öteki ünlü ressamların tabloların bulunduğu zengin bir müzesi vardır. San Juan de los Reyes Kilisesi Isabel üslubundadır. Bugün bir bölümü müze olan Santa Hermandad Evi (Casa de la Santa Hermandad) de aynı döneme aittir. Hospital de Santa Cruz (16. yy) Arkeoloji ve Güzel Sanatlar Müzesi, kente egemen konumdaki kale ise Ordu Müzesi olarak kullanılmaktadır.

Toledo çeliği, özellikle de kılıçları, MÖ 1. yüzyıldan beri ünlüdür. Kentte büyük bir sailah fabrikasıyla Mudéjar üslubunda metal eşya üreten atölyeler vardı.

Galeri

  • Toledo Katedrali
    Toledo Katedrali
  • Katedral içinde
    Katedral içinde
  • San Servando Şatosu
    San Servando Şatosu
  • Plaza de Zocodover (Zocodover Meydanı)
    Plaza de Zocodover (Zocodover Meydanı)
  • Alcántara Köprüsü
    Alcántara Köprüsü
  • San Martin Köprüsü
    San Martin Köprüsü
  • Bisagra Kapısı
    Bisagra Kapısı
  • Babü'l-Merdum Camii
    Babü'l-Merdum Camii
  • Santiago del Arrabal Kilisesi
    Santiago del Arrabal Kilisesi
  • Puerta del Sol
    Puerta del Sol

Kardeş şehirler []

Kaynakça

  1. ^ "Arşivlenmiş kopya". 11 Temmuz 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Temmuz 2017. 

Dış bağlantılar

Wikimedia Commons'ta Toledo, Spain ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Barselona</span> Ispanyanın kuzeydoğusunda, ülkenin ikinci büyük kenti

Barselona, İspanya'nın kuzeydoğu kıyısında bulunan bir kent. Katalonya özerk bölgesinin başkenti ve en büyük kenti, ayrıca İspanya'nın nüfus bakımından ikinci en büyük kentidir. Şehir merkezi sınırları içindeki nüfusu 1,6 milyon, komşu ilçelerle birlikte Barselona ilinin nüfusu 4,8 milyondur. Avrupa Birliği sınırları içindeki beşinci en büyük metropoliten alandır. Kent, İspanya-Fransa sınırının yaklaşık 150 km güneyinde yer alır. İspanya'nın Akdeniz kıyısındaki en önemli limanı ve ticaret merkezidir. Kendine özgü kültürü ve güzelliğiyle ün yapan Barselona'nın, Gaudi'nin başını çektiği modernizm akımıyla planlanmış, 1900'lerden kalma ızgara planlı modern bölümü ilgi çekmektedir. Yaygın dil Katalanca'dır.

<span class="mw-page-title-main">Marche</span>

Marche İtalya'nın 1948 Anayasası ile kısmi bölgesel özerklik verilmiş 20 bölgesinden birisidir. Ankona şehri bölge merkezidir.

<span class="mw-page-title-main">Málaga</span> İspanyanın Málaga ilinde belediye

Málaga (Mâlaka), İspanya'da Endülüs Özerk Topluluğu içinde bulunan Málaga ili merkezi olan ve bir belediye idaresi bulunan kenttir.

<span class="mw-page-title-main">Sevilla</span> İspanyanın Sevilla ilinde belediye

Sevilla, İspanya'nın güneybatı kesiminde Endülüs (Andalucía) özerk bölgesinin merkezi ve en büyük şehridir. Toplam nüfusu şehir merkezi ve kasabalar ile beraber 1.758.720'dir.

<span class="mw-page-title-main">Rimini</span> İtalyanın Emilia-Romagna bölgesinde, Rimini iline bağlı ilçe (komün)

Rimini, İtalya'da, Emilia-Romagna bölgesinde aynı ismi taşıyan Rimini ili merkezi olan bir komündür. Marecchia'nın denize döküldüğü yerde, Adriyatik Denizi kıyısındadır. Belediye sınırları içindeki nüfus 148.688 kişidir.

<span class="mw-page-title-main">Zaragoza</span> İspanyanın Zaragoza ilinde belediye

Zaragoza, Aragon Özerk Bölgesi'nin başkenti ve Zaragoza ili'nin merkezidir.

<span class="mw-page-title-main">Santiago de Compostela</span> İspanyanın A Coruña ilinde belediye

Santiago de Compostela, İspanya'nın özerk bölgelerinden biri olan Galiçya'nın başkentidir. Kuzeybatıdaki A Coruña ili'ne bağlıdır ve 1997'ye kadar Galiçya bölgesi merkezi A Coruña şehri idi.

<span class="mw-page-title-main">Vitoria-Gasteiz</span> İspanyanın Araba/Álava ilinde belediye

Vitoria-Gasteiz, İspanya'nın kuzeyinde otonom bölgelerinden biri olan Bask Özerk Bölgesi'nin Alava iline bağlı bulunan bir şehir ve belediye. Bask Özerk Bölgesi'nin ve Alava ilinin başkentidir. Nüfusu 238,247 kişidir. Bask ülkesinde, nüfus itibarıyla, ikinci büyük şehirdir.

<span class="mw-page-title-main">San Sebastián</span> İspanyanın Gipuzkoa ilinde belediye

San Sebastián, İspanya'da özerk Bask Bölgesi'nde Guipúzcoa ili'nde bir kenttir. Guipúzcoa ilinin başkentidir. Konuşulan diller Baskça ve İspanyolcadır.

<span class="mw-page-title-main">Reconquista</span> Orta Çağ Hristiyan askeri harekatı

Reconquista, Endülüs döneminde İber Yarımadasındaki Hristiyanların, yarımadadaki Müslümanların varlıklarını ortadan kaldırma amaçları ve çabalarına verilen addır. 1492 yılında son Endülüs devletinin yıkılmasıyla başarıya ulaşan Reconquista, İspanyolcada "Yeniden fetih" anlamına gelir.

<span class="mw-page-title-main">Parma</span> Parma iline bağlı komün (Emilia-Romagna, İtalya)

Parma, İtalya'da Emilia-Romagna bölgesinde bulunan ve aynı ismi taşıyan Parma ilinin merkezi olan bir şehirdir. Parma'nın Etrüsk asıllı ismi antik Romalılar tarafından da kullanılmış ve Roma ordularının kullandığı yuvarlak kalkanlar da Parma olarak anılmışlardır. Parma şehrinin ortasında Parma Çayı adlı bir akarsu geçmektedir. Günümüzde Parma şehri jambonu, özel "Parmesan" peyniri (Parmıgiano-Reggiano), şehrin çok güzel ve değişik mimarisi ve şehrin etrafındaki kırsal alanın güzelliği ile tanınmıştır. Parma'da bulunan Parma Üniversitesi Avrupa'nın en eski üniversitelerinden biridir.

<span class="mw-page-title-main">Hudiler</span>

Hudiler ya da Banu Hud, İspanya'nın dağınık Müslüman emirliklere bölündüğü 11. yüzyıldaki siyasi kargaşa döneminde Zaragoza kenti çevresinde hüküm süren bir Müslüman Arap hanedanıdır.

<span class="mw-page-title-main">Padova</span> Padova iline bağlı komün (Veneto, İtalya)

Padova, İtalya'nın kuzeydoğu kesiminde, Veneto Bölgesine bağlı Padova ilinin merkez kenti. Bacchiglione Irmağı (fiume) kıyısında yer alır.

<span class="mw-page-title-main">Fribourg</span> İsviçrede şehir ve belediye

Fribourg, İsviçre'de, Fribourg kantonunun merkezi kent.

<span class="mw-page-title-main">Bari</span> Bari iline bağlı komün (Apulia, İtalya)

Bari, İtalya'nın güneydoğusunda Adriyatik Denizi kenarında bir liman kentidir. Puglia bölgesinin ve aynı adlı Bari ilinin merkezidir. Bari belediyesi sınırları içinde nüfus 319.978 kişi, varoş belediyeleriyle birlikte şehirsel alanda nüfus 653.028 ve metropoliten Bari bölgesinde yaklaşık 1 milyondur.

<span class="mw-page-title-main">Rodrigo Díaz de Vivar</span>

Rodrigo Díaz de Vivar El Cid Campeador olarak bilinen Kastilyalı asil, askerî komutan, başarılı diplomat. Sürgün edildikten sonra Valensiya şehrini fethetmiş ve yönetmiştir. Kastilya sarayında eğitilmiş, VI. Alfonso'nun en önemli komutanı olmuş ve Müslüman Araplara (Endülüs) karşı savaşmıştır. Lakabı olan “El Cid” İspanyolcadaki tarif edatı “El” ve Arapçadaki seyid (سيد) kelimelerinden gelir. “El Cid” bu şekilde hükümdâr olarak çevrilebilir. “Campeador” ise Latince bir kelimedir ve savaş sanatının ustası, silâhşör anlamına gelir.

<span class="mw-page-title-main">Bagheria</span> İtalyanın Sicilya bölgesinde, Palermo iline bağlı ilçe (komün)

Bagheria, İtalya'nın güneyindeki Sicilya adasındaki Sicilya Özerk Bölgesi'nde, Palermo iline bağlı il merkezi Palermo'ya 15 km uzaklıkta bulunan bir kent ve bir komün.

<span class="mw-page-title-main">Manfredonia</span> İtalyanın Apulia bölgesinde, Foggia iline bağlı ilçe (komün)

Manfredonia, güney İtalya'da Puglia Bölgesi'nde, Foggia iline bağlı ve Foggia şehrinin merkezinin 35 km kuzeydoğusunda bulunan bir komündür.

<span class="mw-page-title-main">Lamezia Terme</span> İtalyanın Calabria bölgesinde, Catanzaro iline bağlı ilçe (komün)

Lamezia Terme, güney İtalya'da Calabria Bölgesi'nde, Catanzaro iline bağlı ve Catanzaro şehrinin merkezinin 35 km uzağında bulunan bir kent ve bir komün.

Toledo Çevirmenler Okulu on ikinci ve on üçüncü yüzyılda İslami-Yahudi literatürü ve Klasik Arapçadaki(Fusha) ilmi eserleri hususan Latinceye tercüme etmek maksadıyla teşkil edilmiş bir müessesedir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.