İçeriğe atla

Tmutarakan

Tmutarakan

Tmutarakan (Rusça: Тмутаракань; AdigeceТэмтэркъэй), Kerç Boğazı tarafından kontrol edilen ve Azak Denizi koridorundaki Taman Yarımadası'nda yer alan antik şehir. Şu anda Rusya'nın Krasnodar Krayı federal bölgesinde bulunmaktadır.

Orta Çağ öncesinde "Hermonassa" ve "Phanagoria" adlarıyla tanınan şehir, Phanagoria bölgesi üzerine kurulmuş önemli bir ticaret merkeziydi. Tmutarakan, 704 yılında Hazar Kağanlığı'na dahil edilmiştir. Araplar ise şehre, "Samkarsh al-Yahud" (Yahudilerin Samkarş'ı ya da Samkarç'ı) adını vermişlerdi. Arapların bu ismi şehre vermelerinde, şehirde Musevilerin çoğunlukta olmasının etkisi vardı. Bizanslı tarihçi Teophanes'e göre, 671 yılında şehirde Museviler çoğunluğu olşturuyordu. Şehir, 988'de Mstislav tarafından ele geçirildi ve 1094 yılına kadar Kiev Knezliği'ne bağlı kaldı.

Kaynakça

  • Brook, Kevin Alan. The Jews of Khazaria. 2nd ed. Rowman & Littlefield Publishers, Inc, 2006.
  • Chekin, Leonid S. Samarcha city of Khazaria, Central Asiatic Journal: 1-2, 1989. sf. 29
  • Ivanov, V.V. and V.N. Toporov, 1992. Pchela. In: S.A. Tokarev (ed.) Mify narodov mira. Vol. 2. Moscow: Sovetskaya Entsiklopediya, sf. 354-6.
  • Christian, David. A History of Russia, Central Asia and Mongolia. Vol. 1. Blackwell, 1999. sf. 298-397.
  • Dimnik, Martin. The Dynasty of Chernigov, 1146-1246. Cambridge University Press, 2003. ISBN 0-521-82442-7
  • Room, Adrian. Placenames Of The World: Origins and Meanings of the Names for 6,600 Countries, Cities, Territories, Natural Features and Historic Sites. 2. baskı. McFarland, 2005. ISBN 0-7864-2248-3
  • Tikhomirov, M. The Towns of Ancient Rus. Moskova: Foreign Languages Publishing House, 1959.
  • Zand, Michael and Kharuv, Dan (1997). "Krimchaks". Encyclopedia Judaica (CD-ROM Edition Version 1.0). Ed. Cecil Roth. Keter Publishing House. ISBN 965-07-0665-8

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Hunlar</span> MS 4-6. yüzyıllar arasında Avrasyada yaşamış göçebe halk

Hunlar, MS 4-6. yüzyıllar arasında Orta Asya, Kafkaslar ve Doğu Avrupa'da yaşayan göçebe bir halktır. İlk olarak Volga'nın doğusunda, o zamanlar İskitya'nın bir parçası olan bir bölgede yaşadıkları tahmin edilmektedir. MS 370 yılına gelindiğinde Hunlar Volga bölgesine varmış ve 430 yılına gelindiğinde ise Avrupa'da kısa ömürlü de olsa geniş bir hakimiyet kurmuşlardır. Gotları ve Roma sınırları dışında yaşayan diğer birçok Cermen halkını fethetmiş ve diğerlerinin Roma topraklarına kaçmasına neden olmuştu. Hunlar, özellikle Attila döneminde Doğu Roma İmparatorluğu'na sık ve yıkıcı baskınlar yaptılar. 451'de Hunlar, Batı Roma eyaleti Galya'yı işgal ettiler ve burada Katalonya Tarlaları Savaşı'nda Romalılar ve Vizigotlardan oluşan birleşik bir orduyla savaştılar ve 452'de İtalya'yı işgal ettiler. 453'te Attila'nın ölümünden sonra Hunlar Roma için büyük bir tehdit olmaktan çıkmış ve Nedao Savaşı'ndan sonra imparatorluklarının çoğunu kaybetmişlerdir (454?). Hun isminin varyantları Kafkasya'da 8. yüzyılın başlarına kadar kaydedilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Kudüs</span> Orta Doğuda yer alan bir şehir

Kudüs veya Yeruşalim, Orta Doğu'nun Kenan bölgesinde, Akdeniz ile Lut Gölü arasındaki Yehuda Dağları'ndaki bir plato üzerine kurulmuş eski bir şehirdir. Üç büyük İbrahimî din olan Yahudilik, Hristiyanlık ve İslam için kutsal sayılan bir şehirdir. İsrail, başkentinin Kudüs olduğunu ilan etmiştir. Birleşmiş Milletler, bu kararı tanımadığını açıklamıştır. Aynı şekilde Filistin de tıpkı İsrail gibi kendi başkentinin Kudüs olduğunu ilan etmiştir. Günümüzde İsrail ve Filistin Kudüs'ü başkent olarak kabul eder fakat Uluslararası alanda bu kararlar tanınmamaktadır. Çoğu ülke İsrail'deki diplomatik misyonlarını ve Büyükelçiliklerini Tel Aviv'de bulundururken, Filistin'deki diplomatik misyonlar ve Büyükelçilikler ise Ramallah, Gazze Şehri, Kahire ve Şam gibi çeşitli yerlerde bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Sparta</span> Yunan anakarasında yer alan antik kent

Sparta Antik Yunanistan'ın Lakonya bölgesindeki öne çıkan bir şehir devletiydi. Söz konusu şehir devleti, antik dönemde Lakedemon olarak bilinirken, Sparta ismi Peloponez'in güneydoğusunda bulunan Lakonya bölgesindeki Evrotas Nehri'nin kıyısındaki ana yerleşim bölgesi için kullanılan bir isimdi. Sparta, MÖ 650'lerde Antik Yunanistan'daki baskın askeri kara kuvveti hâline gelmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Tayvan aborjinleri</span>

Tayvan aborjinleri, Tayvan'da nüfusları 444.000'i bulan etnik grup.

<span class="mw-page-title-main">John Cage</span> Amerikalı besteci (1912 – 1992)

John Milton Cage Jr., Amerikalı besteci, filozof, sanatçı, müzik teorisyeni, yazar ve baskıcı.

<span class="mw-page-title-main">Cemal Abdünnâsır</span> 2. Mısır devlet başkanı

Cemal Abdünnâsır Hüseyin, 1954'ten 1970'teki ölümüne kadar Mısır'ın ikinci cumhurbaşkanı olarak görev yapan Mısırlı bir subay ve politikacıydı. Nâsır, 1952 Mısır Devrimi'ne öncülük etti ve ertesi yıl geniş kapsamlı toprak reformlarını başlattı. 1954'te bir Müslüman Kardeşler üyesinin suikast girişiminin ardından örgüte baskı uyguladı. Kendisine karşı yapılan bir suikast girişimine adı karışan Devlet Başkanı Muhammed Necib'i ev hapsine aldı ve idari görevi üstlendi. Haziran 1956'da resmen başkan seçildi.

<span class="mw-page-title-main">Filistin Mandası</span> 1920-1948 yılları arasında varlığını sürdüren Birleşik Krallık yönetimi

Birleşik Krallık Filistin Mandası, Birleşik Krallık'ın Filistin'deki Osmanlı Devleti hakimiyetine son vermesiyle İtilaf Devletleri tarafından kararlaştırılan ve Milletler Cemiyeti tarafından Haziran 1922'de resmen onaylanarak kurulan manda cumhuriyeti.

<span class="mw-page-title-main">Konstantinopolis Kuşatması (674-678)</span>

Konstantinopolis'in Birinci Arap Kuşatması 674 ila 678 yılları arasındaki Bizans-Arap Savaşları'nın büyük bir çatışması olup, Konstantinopolis'in savunmasının sınandığı sayısız kuşatmalardan biriydi. Savaş, Bizans İmparatorluğu ile Emeviler arasında cereyan etti. Muaviye, Emevi hükümdarı olarak ortaya çıkmıştı ve Şam'ı başkent yaparak; stratejik hedef olarak Bizans İmparatorluğu'nun ortadan kaldırılmasını açıkça ilan etmişti. Bu nedenle 668'de Muaviye, oğlu Yezid komutasında bir Arap ordusunu Bizans İmparatorluğu'na sefere göndermişti. Yezid ve ordusu, bütün Anadolu'yu katederek Kalkedon'a (Kadıköy) kadar ilerlemişti. Anadolu'da önemli bir Bizans kalesi olan Amorium şehri, bu sefer sonunda Araplar'ın eline geçmişti. Fakat Kalkedon'da, Konstantinopolis'in karadan ele geçirmenin imkansız olduğu anlaşıldı.

<span class="mw-page-title-main">Sarkel</span>

Sarkel 830'lu yıllar boyunca Bizanslılar ve Hazarlar, Hazarya'daki Aşağı Don Nehri üzerinde bir sınır karakolu (kale) inşa etmek için işbirliği yapmışlardır. Kazılar sonucu, şehrin 400 m2'lik bir uzunlukta ve dörtgen şeklinde olduğu saptanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">I. Manuil</span> Bizans İmparatoru

I. Manuil Komninos, 1143-1180 yılları arasında tahtta kalan Bizans imparatorudur.

<span class="mw-page-title-main">Belencer</span>

Belencer, Kuzey Kafkasya'nın Dağıstan bölgesinde, Derbent ile Semender şehirleri arasında yer alan yer alan ve Sulak Nehri'nin aşağısında bulunan Orta Çağ şehri ve boyu. 8. yüzyıla kadar Hazar Kağanlığı'na başkentlik yapan şehir, Arap saldırılarından sonra önemini kaybetti. En son 10. yüzyılda İdil Bulgar Hanlığını oluşturan boylardan biriydi.

Georgius Tzul, Hazar Kağanlığı'nın son kağanı. 1016'ya kadar kağan olarak kalmıştır ve sonrasında ise, Hazar Kağanlığı yıkılmıştır. Georgius ise, bir Hristiyan adıdır.

Busir ya da İbuzir Gliavan, 7. yüzyılın sonundan 8. yüzyılın başlarına kadar Hazar Kağanlığı'nın kağanı.

II. Aaron, Benjamin'in oğlu ve 10. yüzyılın başları boyunca Hazar Kağanlığı'nın kağanı.

Samandar, eskiden Hazar Denizi'nin batı kıyısında ve İtil'in güneyinde yer aldığı sanılan Kuzey Kafkasya şehri. Şehrin kesin olarak belli olmasa da, Terek Irmağı'nın kıyısında, bugünkü Kizlyar şehri civarlarında olduğu düşünülmektedir. Bilim insanları Samandar'ı kimin kurduğu hakkında ortak bir kanıya sahip değillerdir. George Gubaroff, şehri Hazar idarecilerin kurduğunu öne sürdü;. çünkü Hazarların Samandar'da beyaz kalenin dışına bir istihkam inşa ettikleri bilinmektedir. Buna karşılık, Svetlana Pletnyova Samandar'ın Farsçada "en uzak kapı" anlamına geldiğini ve dolayısıyla şehrin 6. yüzyılda İranlılar tarafından kurulduğunu yazmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Radhanitler</span>

Radhanitler, Orta Çağ'da etkin olmuş Yahudi gezgin tüccar kabileleri. Orta Avrupa'yla Rusya ile Hazarya'yı sosyal, kültürel ve ticari açıdan çeşitli bağlar kurmaktaydı.

<span class="mw-page-title-main">Nice Kuşatması</span>

Nice Kuşatması, 1543 yılında gerçekleştirilen ve 1542-1546 İtalya Savaşı'nın bir parçası olan; Fransa-Osmanlı ittifakı çerçevesinde Osmanlı İmparatorluğu ve Fransa Krallığı gemilerinden oluşan donanmanın, Kutsal Roma Cermen İmparatorluğu'na bağlı olan ve Savoie Dükalığı tarafından yönetilen Nice şehrine yaptığı kuşatma. Kuşatma sonucunda Osmanlı ve Fransa kuvvetleri şehri ele geçirdi.

Yanaca ya da Yana dili, Amerika Birleşik Devletleri'nin kuzeymerkezî Kaliforniya eyaletinde yaşamış olan Yanalar tarafından konuşulmuş Hoka ailesinden Amerind Kızılderili dili. Halkının son temsilcisi olan İşi'nin 1916'da ölümü üzerine dil de tükenmiştir.

Cedidcilik, 19. yüzyılın sonu ve 20. yüzyılın başlarında Rus İmparatorluğu'da özellikle Türk kökenli Müslüman halklar arasında ortaya çıkan sosyal-siyasi ve entelektüel bir harekettir. Önceleri eski eğitim sistemini değiştirmek ve Müslümanlar için Avrupalı eğitiminin gerekliliği savunan bir hareket iken daha sonra feodal kalıntıların lağvedilmesi, İslam'ın ve dini okulların reformu, İslam'ın milli burjuvazinin taleplerine uyarlanması amaçlanmıştır. Hareketin en önde gelen isimlerinden biri İsmail Gaspıralı idi.

Konstantinopolis Muharebesi, Hadrianapolis Muharebesi'ndeki Got zaferinin ardından 378'de Konstantinopolis'e yapılan Got saldırısı. İmparator Valens'in dul eşi savunmayı hazırladı ve muharebe sırasında mükemmel savaşan Arap savaşçılar ile şehri takviye etti. Arap savaşçılarından birinin şehirden çıkıp çıplak saldırıp, düşmanları katledip ve boynu kesilmiş bir Gotun boynundan kan içtiği zaman, Gotların etkilendikleri söylenir. Diğer kaynaklar, Gotların saldırıyı aslında terk ettiklerini; çünkü sayılarının çok fazla azaldığını savunurlar.