Tmogvi - Turkipedia

Tmogvi (Gürcüce: თმოგვი; okunuşu: "tmogvi"), Gürcistan'ın Samtshe-Cavaheti bölgesinde, Aspindza Belediyesi'nde bir köydür. Mtkvari Nehri'nin sağ kıyısında, deniz seviyesinden 1.260 metre yükseklikte yer alır. Aspindza kasabasına 23 km uzaklıktadır.

Tmogvi, Nakalakevi, Miraşhana ve Pia köyleriyle birlikte Nakalakevi temini oluşturmaktadır.^[1]

Tarihçe

Tmogvi Kalesi köyün eski bir yerleşme olduğunu göstermektedir. Tmogvi, erken Orta Çağ'da Gürcü Krallığı ve birleşik Gürcistan Krallığı içinde bu kaleden dolayı önemli konuma sahipti. Birleşik Gürcistan Krallığı'nın zayıflaması sürecinde bağımsız devlete dönüşen ve Gürcü atabeglerin yönettiği Samtshe-Saatabago sınırları içinde yer alıyordu. Osmanlı Devleti Tmogvi'yi 1578'de bu devletten ele geçirdi.

Osmanlı idaresi sırasında "Tümeg" adı verilen Tmogvi, Rabat-i Kale-i Tümeg (رباط قلعۀ تومك) ve Ziyade Tümeg (زیادە تومك) olmak üzere iki ayrı köy olarak kaydedilmiştir. 1595 tarihli Osmanlı mufassal defterine göre, kale etrafındaki yerleşme olan Tmogvi'de, Hristiyan köylülerden alınan ispenç vergisi vermekle yükümlü 63 hane, Yukarı Tmogvi'de (Ziyade Tümeg) ise 17 hane yaşıyordu. Söz konusu deftere göre Tmogvi, aynı zamanda Ahalkalak livasının üç nahiyesinden biriydi (diğerleri Akşehir ve Niyaliskur nahiyeleri) ve Tümeg olarak adlandırılan bu nahiye 22 köyden oluşuyordu. Rabat-i Kale-i Tümeg adlı yerleşme Tümeg nahiyesine, Ziyade Tümeg ise Niyaliskur nahiyesine bağlıydı.^[2]

Tmogvi, yaklaşık 250 yıl Osmanlı egemenliğinde kaldıktan sonra, 1828-1829 Osmanlı-Rus Savaşı'nın ardından imzalanan Edirne Antlaşması'ya Gürcistan'ı da kapsayan Rusya İmparatorluğu'nun eline geçti.

Nüfus

2014 yılı verilerine göre köyde 301 kişi yaşıyordu.

Yıl	Nüfus
2002	359
2014	301

Kaynakça

^ Samshe-Cavaheti (Gürcüce), Yazarlar (Dali Nikolaişvili, Davit Sartania, Avtandil Ucmacuridze, Lamzira Lağidze, Vaja Trapaidze, Tinatin Nanobaşvili), Tiflis, 2016, s. 172 26 Eylül 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 978-9941-0-8626-7]
^ "Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan (Osmanlıca ve Gürcüce), (Yayımlayan) Sergi Cikia, Tiflis, 1947-1958, 3 cilt, I. cilt (1947), s. 244, 250, II. cilt (1941), s. 240, 246, III. cilt (1958), s. 360-368". 27 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Mart 2021.

İlgili Araştırma Makaleleri

Ahılkelek Sancağı, Ahalkalak livası ya da Ahalkalak sancağı olarak da bilinir, Osmanlı Devleti’nin 16. yüzyılda Gürcülerden ele geçirdiği topraklarda kurduğu Gürcistan Vilayeti veya Çıldır Eyaleti’nin livalarından biridir. 1595 tarihli Osmanlı tahrir defterine göre sekiz livadan (sancak) oluşan Gürcistan Vilayeti’nin diğer livaları Hertvis, Ahasihe, Çıldır, Poshov, Bedre, Ardahan-i Büzürg ve Penek’ti.

Aspindza, Gürcistan’ın güney kesiminde, Samtshe-Cavaheti bölgesinde, Aspindza Belediyesi'nin merkezi kasabadır (daba). Kura ırmağının sağ yakasında, Ahalkalaki ile Ahaltsihe arasında yer alır. Tedavi merkezi kaplıcalarıyla ünlüdür. Nüfusu yaklaşık 2.793’tür (2014).

Gürcistan Vilayeti, Osmanlı Devleti'nin 16. yüzyılda Gürcülerden ele geçirdiği topraklara erken dönemde yaptığı tahrirlerde verdiği isimdir. Nitekim Osmanlı Devleti'nin Gürcülerden ele geçirdiği topraklar 1574 ve 1595 tarihli tahrir defterlerinde "Gürcistan Vilayeti'nin mufassal defteri" anlamında Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan kayda geçirilmiştir. Bununla birlikte tahrir defterlerinin tutulduğu dönemden önce Gürcülerden ele geçirilen veya Osmanlı Devleti'nin sınrındaki Gürcü topraklarına da "Gürcistan Vilayeti" dendiği İbrahim Peçevi'nin tarihinden de anlaşılmaktadır. Sonraki dönemde Gürcistan Vilayeti yerine Çıldır Eyaleti adı kullanılmıştır. Osmanlıların Gürcülerden ele geçirdiği topraklar uzun tarih dilimi boyunca "Osmanlı Gürcistanı", "Türk Gürcistanı", "Müslüman Gürcistan" şeklinde de adlandırılmıştır.

Ude, Gürcistan’da, Adigeni Belediyesi’nde bir köydür. Ahaltsihe Havzası'nın güneyinde, deniz seviyesinden 940 metre yükseklikte yer alır. Adigeni kasabasına 14 km uzaklıktadır.

Çaçaraki, Gürcistan’ın Samtshe-Cavaheti bölgesinde Ahaltsihe Belediyesi’nde bir köydür. Potshovi Çayı’nın Kura Nehri’ne katıldığı noktada, deniz seviyesinden 1.000 metre yükseklikte yer alır. Ahaltsihe kentine 5 km uzaklıktadır.

Aspindza Belediyesi, Gürcistan'ın Samtshe-Cavaheti bölgesinde bulunan bir belediyedir. Merkezi Aspindza kasabasıdır.

Ani, Gürcistan'ın Samtshe-Cavaheti bölgesinde, Ahaltsihe Belediyesi'nde bir köydür. Lertsmani Deresi'in yukarı kesiminde, deniz seviyesinden 1.480 metre yükseklikte yer alır. Ahaltsihe kentine 12 km uzaklıktadır.

Çvinta, Gürcistan'ın Samtshe-Cavaheti bölgesinde, Ahaltsihe Belediyesi'nde bir köydür. Mesheti Dağı'nın güney eteğinde, deniz seviyesinden 1.500 metre yükseklikte yer alır. Ahaltsihe kentine 10 km uzaklıktadır.

İdumala, Gürcistan'ın Samtshe-Cavaheti bölgesinde, Aspindza Belediyesi'nde bir köydür. Kura Nehri'nin bir kolu olan Oşora Çayı vadisinin aşağı kesiminde, bu derenin kıyısında, deniz seviyesinden 1.100 metre yükseklikte yer alır. Aspindza kasabasına 3 km uzaklıktadır.

Vardzia, Gürcistan'ın Samtshe-Cavaheti bölgesinde, Aspindza Belediyesi'nde bir köydür. Mtkvari vadisinde yer alır ve Aspindza kasabasına 30 km uzaklıktadır.

Toloşi, Gürcistan'ın Samtshe-Cavaheti bölgesinde, Aspindza Belediyesi'nde bir köydür. Mtkvari Nehri'nin sol kıyısında, deniz seviyesinden 1.110 metre yükseklikte yer alır. Aspindza kasabasına 15 km uzaklıktadır.

Gulsunda, Gürcistan'ın Samtshe-Cavaheti bölgesinde, Aspindza Belediyesi'nde bir köydür. Mtkvari Nehri kıyısında, deniz seviyesinden 1.300 metre yükseklikte yer alır. Aspindza kasabasına 17 km uzaklıktadır.

Tatanisi, Gürcistan’nın Samtshe-Cavaheti bölgesinde (mhare), Ahaltsihe Belediyesi sınırları içinde bir köydür. Ahaltsihe Havzası'nda, deniz seviyesinden 1.300 metre yükseklikte yer alır. Ahaltsihe kentine 10 km uzaklıktadır.

Atskvita, Gürcistan'ın Samtshe-Cavaheti bölgesinde, Aspindza Belediyesi'nde bir köydür. Eruşeti Dağları'nın kuzeydoğu eteklerinde, Kura Nehri'nin sol yakasında, deniz seviyesinden 1.260 metre yükseklikte yer alır. Aspindza kasabasına 2 km uzaklıktadır.

Rustavi, Gürcistan'ın Samtshe-Cavaheti bölgesinde, Aspindza Belediyesi'nde bir köydür. Kura Nehri'nin sağ yakasında, deniz seviyesinden 1.040 metre yükseklikte yer alır. Aspindza kasabasına 16 km uzaklıktadır. Rustavi, aynı adlı teminin merkezidir.

Sviri, Gürcistan'ın Samtshe-Cavaheti bölgesinde, Ahaltsihe Belediyesi'nde bir köydür. Ahaltsihe Havzasında, deniz seviyesinden 1.340 metre yükseklikte yer alır. Ahaltsihe kentine 10 km uzaklıktadır.

Hertvisi, Gürcistan'ın Samtshe-Cavaheti bölgesinde, Aspindza Belediyesi'nde bir köydür. Paravani Deresi'nin Kura Nehri'ne katıldığı yerde, deniz seviyesinden 1.250 metre yükseklikte yer alır. Aspindza kasabasına 14 km uzaklıktadır. Hertvisi Kalesi bu köyde bulunmaktadır.

Saro, Gürcistan'ın Samtshe-Cavaheti bölgesinde, Aspindza Belediyesi'nde bir köydür. Kura Nehri Havzası'nda, deniz seviyesinden 1480 metre yükseklikte yer alır. Aspindza kasabasına 17 km uzaklıktadır.

Hizabavra, Gürcistan'ın Samtshe-Cavaheti bölgesinde, Aspindza Belediyesi'nde bir köydür. Ahalkalaki Platosu'nun batı kısmında, Paravani'nin sağ kolu olan Çobareti Deresi kıyısında, deniz seviyesinden 1.590 metre yükseklikte yer alır. Aspindza kasabasına 19 km uzaklıktadır.

Nicgori, Gürcistan'ın Samtshe-Cavaheti bölgesinde, Aspindza Belediyesi'nde bir köydür. Kura Nehri Havzası'nda, deniz seviyesinden 1.450 metre yükseklikte yer alır. Aspindza kasabasına 9 km uzaklıktadır.

Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.