İçeriğe atla

Tlatelolco Antlaşması

Tlatelolco Antlaşması
Latin Amerika ve Karayip Denizi'nin Nükleer Silahlardan Arındırılması Antlaşması
Tlatelolco Antlaşması'nın 4. Maddesinde tanımlanan Uygulama Bölgesi
İmzalanma14 Şubat 1967
YerMeksiko
Yürürlük22 Nisan 1968
KoşulOnayların tevdii (Mad. 29) / Madde 29 uyarınca feragat
Taraflar33


Latin Amerika ve Karayip Denizi'nin Nükleer Silahlardan Arındırılması Antlaşması (genellikle Tlatelolco Antlaşması olarak bilinir), Latin Amerika ve Karayipler'i nükleer silahlardan arındırmayı hedefleyen uluslararası bir anlaşmadır. 1962 yılındaki Küba Füze Krizi'ne bir tepki olarak Meksika Devlet Başkanı Adolfo López Mateos tarafından önerilmiş ve Meksikalı diplomatlar Alfonso García Robles, Ismael Moreno Pino ve Jorge Castañeda tarafından desteklenmiştir.[1] Nükleer silahların azaltılması yönündeki çabaları nedeniyle García Robles, 1982 yılında Nobel Barış Ödülü'ne layık görülmüştür.[2]

Anlaşmanın metni, Latin Amerika Denükleerizasyon Hazırlık Komisyonu'na (COPREDAL) emanet edilmiştir. Meksiko'da merkezini kuran komisyon, dört genel kurul toplantısı düzenlemiştir. Anlaşma, imzacı ülkeler tarafından 12 Şubat 1967'de imzalandı ve 25 Nisan 1969'da yürürlüğe girmiştir.

Anlaşmanın uygulanmasını denetlemekle görevli kuruluş OPANAL (Latince Amerika ve Karayip Denizi'nde Nükleer Silahların Yasaklanması Örgütü)'dür. 1967'de imzalanan anlaşma, nüfuslu bir bölgeyi kapsayan ilk anlaşma olma özelliğini taşımaktadır. Rio Grande'den Tierra del Fuego'ya uzanan bir Nükleer silahlardan arındırılmış bölge oluşturmuştur.

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ autores, Varios (18 Şubat 2022). "El Tratado de Tlatelolco: una mirada desde sus protagonistas". Grupo Milenio (İspanyolca). 2 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Şubat 2023. 
  2. ^ "The Nobel Peace Prize 1982". NobelPrize.org (İngilizce). 21 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Şubat 2023. 

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Panama</span> Orta Amerikada bir ülke

Panama veya resmî adıyla Panama Cumhuriyeti, Orta Amerika'da, Karayip Denizi ve Kuzey Büyük Okyanus kıyısında, Kolombiya ve Kosta Rika arasında yer alan bir ülkedir. Başkenti, ülke ile aynı adı taşıyan Panama şehridir (Panamá). Panama, 16. yüzyılda İspanyollar tarafından keşfedilmiş olup 1821'e kadar bir İspanyol kolonisi olarak kalmıştır. 1821'de ise Kolombiya ile birleşmiş ancak 1903 yılında Kolombiya'dan ayrılarak ABD’nin desteği ile bağımsızlığını ilan etmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Gabriel García Márquez</span> Nobel Ödülü sahibi Kolombiyalı yazar (1927–2014)

Gabriel García Márquez veya tam adıyla Gabriel José de la Conciliación García Márquez, tüm Latin Amerika'da Gabo lakabıyla bilinen Nobel Edebiyat Ödüllü Kolombiyalı yazar, romancı, hikâyeci ve oyun yazarıdır.

<span class="mw-page-title-main">Britanya Hint Okyanusu Toprakları</span> Birleşik Krallıkın Hint Okyanusu üzerinde bulunan denizaşırı bölgesi

Britanya Hint Okyanusu Toprakları, Birleşik Krallık'ın Hint Okyanusu üzerinde bulunan denizaşırı bölgelerinden bir tanesidir. Birleşik Krallık'ın sahip olduğu bu bölge günümüzde sadece Chagos Takımadaları'ndan oluşmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Nobel Barış Ödülü sahipleri listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Nobel Ödülleri kapsamındaki Nobel Barış Ödülü, ulusların ve halkların kardeşliği, silah ve orduların azaltılması ve barış kongreleri düzenlemek için en çok çaba sarf eden kişi, kişiler veya kuruluşlara verilir. Alfred Nobel'in mirası üzerine Nobel Vakfı tarafından organize edilen ve her yıl, Alfred Nobel'in ölüm yıl dönümü olan 10 Aralık günü Oslo'da gerçekleştirilen törende takdim edilen ödüllerin sahipleri, Norveç Nobel Komitesi tarafından belirlenir. Her bir ödül kazananı, birer madalya ve diplomanın yanı sıra, zaman içerisinde değişiklik gösteren para ödülünün de sahibi olur.

<span class="mw-page-title-main">Küba Füze Krizi</span> Küresel kriz

Küba Füze Krizi, ABD’nin Türkiye ve İtalya'ya, SSCB’nin ise Küba’ya nükleer başlıklı füze yerleştirmesi ile başlayan; Ekim 1962’de dönemin iki süper gücünü karşı karşıya getiren ve dünyayı nükleer savaş tehdidi altında bırakan bunalımdır.

<span class="mw-page-title-main">Yumuşama (uluslararası politika)</span> uluslararası ilişkilerde ilişkilerin yumuşama durumu

Yumuşama, özellikle siyasi ilişkilerin sözlü iletişim yoluyla gerilimlerin azaltılması anlamına gelen bir diplomasi terimidir. Bu terim, 1912 yılında Fransa ve Almanya'nın gerilimleri azaltmaya yönelik başarısız girişimleriyle ortaya çıkmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Antlaşma</span> iki ya da daha çok devleti bağlayıcı nitelikteki anlaşma

Antlaşma, iki ya da daha çok devleti bağlayıcı nitelikteki anlaşmalara denir. Eski dilde antlaşmalara muâhede ya da ahidnâme de denirdi. Lozan muahedesi gibi. Modern diplomaside antlaşma terimi, özel önemi olan uluslararası antlaşmalar için kullanılır. Daha öz önemli antlaşmalara ise, sözleşme (mukavele), tenkihname (düzenleme), protokol, senet, konvansiyon ve anlaşma gibi adlar verilir. Günümüzde antlaşmayla sonuçlanan görüşmeler, Birleşmiş Milletler gibi uluslararası kuruluşların gözetiminde yürütülmektedir. Antlaşmaların barış, mütareke, ateşkes, tenkihname (düzenleme), dostluk, yardımlaşma, saldırmazlık, ittifak ve konvansiyon (ticaret) resmî, gayriresmî gibi çeşitleri vardır.

<span class="mw-page-title-main">Mario Vargas Llosa</span>

Mario Vargas Llosa, Perulu roman, öykü ve oyun yazarı, eleştirmen, 2010 yılında Nobel Ödülü kazanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Eisaku Satō</span> Japonyanın 61., 62. ve 63. başbakanı

Eisaku Satō Japonya'nın 61, 62 ve 63. başbakanı Japon siyasetçi. İlk kez 9 Kasım 1964 tarihinde başbakan seçilmiştir. 17 Şubat 1967 ve 14 Ocak 1970 tarihlerinde yeniden seçilmiş ve 7 Temmuz 1972 tarihine kadar görevde kalmıştır. Japon tarihinde Şinzo Abe'den sonra en uzun süreyle başbakanlık görevi yapmış olan siyasetçidir.

<span class="mw-page-title-main">Alfonso García Robles</span> Meksikalı diplomat ve siyasetçi

Alfonso García Robles, nükleer silahsızlanmayı savunan Meksikalı diplomat.1982 Nobel Barış Ödülü'nü İsveçli diplomat Alva Myrdal ile paylaşmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Montserrat</span> Karayiplerde Birleşik Krallıka bağlı bir ada

Montserrat, Kuzey Amerika'da Antiller bölgesinde Birleşik Krallık'a bağlı bir ada. Adadaki volkan hareketleri canlılığını koruduğu için, zaman zaman volkanik depremler ve lav akıntıları yaşanmakta ve bölge halkı bundan etkilenmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Frédéric Joliot-Curie</span> Fransız bilim insanı (1900 – 1958)

Jean Frédéric Joliot-Curie, Irene Joliot-Curie'nin eşi ve Nobel Kimya Ödülü sahibi Fransız fizikçidir.

<span class="mw-page-title-main">Bertram Brockhouse</span> Kanadalı Fizikçi

Bertram Neville Brockhouse, Kanadalı fizikçi. "Nötron spektroskopisinin" özellikle de "Yoğun madde çalışmalarında kullanılan nötron saçılımı tekniklerinin" geliştirilmesine öncü nitelikte katkıları için için 1994 Nobel Fizik Ödülü'ne layık görüldü.

<span class="mw-page-title-main">Ben R. Mottelson</span>

Ben Roy Mottelson, ABD doğumlu Danimarkalı nükleer fizikçi. Atom çekirdeğinin küresel olmayan geometrisi üzerine yaptığı çalışmalardan dolayı 1975 yılında Nobel Fizik Ödülü'nü kazanmıştır.

Stratejik Silahların Sınırlandırılması Görüşmeleri, ABD ile SSCB – Soğuk Savaş’ın süper güçleri- arasında mermi ve silahlanma kontrolü konusunda yapılan ikili görüşmeler ve uluslararası antlaşmadır. Antlaşma SALT I ve SALT II şeklinde iki turdu.

<span class="mw-page-title-main">Miskito Sahili</span> günümüzde Honduras ile Nikaraguanın Karayip Denizine bakan doğu sahillerine denk gelen tarihsel bölgedir

Miskito Sahili, günümüzde Honduras ile Nikaragua'nın Karayip Denizi'ne bakan doğu sahillerine denk gelen tarihsel bölgedir. Adını, bölgede yaşayan Miskitolardan almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Nükleer silahlanma yarışı</span> Soğuk Savaş döneminde yaşanan çekişme

Nükleer silahlanma yarışı, Amerika Birleşik Devletleri, Sovyetler Birliği ve müttefiklerinin Soğuk Savaş süresince nükleer savaşta üstünlük kurmak için girdikleri bir silahlanma yarışıydı. Bu dönemde, ABD ve Sovyetler'in yanı sıra diğer ülkeler de nükleer silah geliştirmeye başladı, ancak hiçbiri savaş başlığı üretiminde diğer iki süper güç kadar etkin olmadı.

<span class="mw-page-title-main">Nükleer silahlardan arındırılmış bölge</span>

Nükleer silahlardan arındırılmış bölge (NWFZ), Birleşmiş Milletler tarafından, bir grup devletin, yükümlülüklerini yerine getirmek için doğrulama ve kontrol mekanizmalarına sahip olan ve Birleşmiş Milletler Genel Kurulu tarafından bu şekilde tanınan belirli bir alanda nükleer silahların geliştirilmesini, üretilmesini, kontrolünü, bulundurulmasını, test edilmesini, yerleştirilmesini veya taşınmasını yasaklayan bir anlaşma veya konvansiyonla özgürce kurulan bir anlaşma olarak tanımlanmaktadır. NWFZ'lerin, beş nükleer silahlı devlet de dahil olmak üzere çoğu ülkenin taraf olduğu Nükleer Silahların Yayılmasını Önleme Antlaşması'na benzer bir amacı bulunsa da bu antlaşmadan farklıdır. Diğer bir terim olan nükleerden arındırılmış bölge, genellikle hem nükleer enerjiyi, hem nükleer silahları ve hem de bazen nükleer atık ve nükleer tahriki de yasaklayan bir bölge anlamına gelir ve genellikle BM tarafından kabul edilen bir uluslararası anlaşma anlamına gelmez.

<span class="mw-page-title-main">Rusya ve kitle imha silahları</span>

Rusya Federasyonu'nun üç tür kitle imha silahına sahip olduğu bilinmektedir: nükleer silahlar, biyolojik silahlar ve kimyasal silahlar. Nükleer Silahların Yayılmasını Önleme Antlaşması kapsamında tanınan beş nükleer silah ülkesinden biridir.

<span class="mw-page-title-main">Birleşmiş Milletler Silahsızlanma İşleri Ofisi</span>

Birleşmiş Milletler Silahsızlanma İşleri Ofisi (UNODA), Ocak 1998'de Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Kofi Annan'ın, Temmuz 1997'de Birleşmiş Milletler Genel Kurulu'na sunduğu reform planı çerçevesinde kurulan Birleşmiş Milletler Sekreterliği'ne bağlı bir ofistir.