İçeriğe atla

Tjalling Koopmans

Tjalling Koopmans
Doğum28 Ağustos 1910(1910-08-28)
's-Graveland, Hollanda
Ölüm26 Şubat 1985 (74 yaşında)
New Haven, Connecticut, ABD
MilliyetHollanda
Mezun olduğu okul(lar)Leiden Üniversitesi
ÖdüllerNobel Ekonomi Ödülü (1975)
Kariyeri
Dalıİktisat
Doktora
danışmanı		Hendrik Anthony Kramers, Jan Tinbergen
Doktora öğrencileriLeonid Hurwicz

Tjalling Charles Koopmans (d. 28 Ağustos 1910, 's-Graveland-Hollanda - ö. 26 Şubat 1985, New Haven, Connecticut, ABD), 1975'te Nobel İktisat Ödülü'nü Leonid Kantoroviç ile ortaklaşa kazandı.

Yaşamı

Koopmans Hollanda'da 's-Graveland şehrinde doğdu. 1927'de daha 17 yaşında iken matematik okumak üzere Utrecht Üniversitesine girdi, ama 1930'da teorik fizik bölümüne geçti. 1933'te aynı şekilde matematik ve fizik okuduktan sonra iktisatçı olan Jan Tinberge ile tanıştı ve onun hocalığı altında matematik iktisat okumak için Amsterdam'a gitti. Koopmans matematik iktisat çalışmaları yanında istatistik ve ekonometri alanlarında da çalışmalar yaptı. Özellikle 1935 sonbaharında Norveç'e gidip Ragnar Frisch yanında çalışmalardan çok etkilendi. Tez hocası Leiden'e tayin olduğu için Koopmans üniversite master yüksek lisans diplomasını 1936'da Leiden Üniversitesi'nden aldı.

1936-1938'de hocası olan Tinbergen Genevre'ye Milletler Cemiyeti Maliye Bölümü'nde çalışmaya gidince, Koopmans Rotterdam'da Erasmus Üniversitesi'nde Tinbergen'in derslerini vermeye başladı. 1938'de Koopmans'da Cenevre'ye gidip Milletler Cemiyeti'nde Maliye Bölümü'ne girdi ve burada Tinbergen'in ABD için hazırladığı ekonometrik konjontür tahmin modelinin benzerini İngiltere ekonomisine tatbik etmek için çalışmalara başladı. Burada çalışan tanınmış (sonradan Nobel İktisat Ödülü alacak olan) James Meade ile yakın araştırma ilişkileri kurdu. II. Dünya Savaşı başlayınca karısı ve küçük bebek olan kızı ile birlikte Koopmans 1940'ta ABD çalışmaya gitti. Koopmans Washington'da İngiliz Ticaret Gemicilik Misyonu'nda çalıştı ve İngiltere'nin Amerikan aldığı savaş malzemelerinin Atlantik Denizi üzerinde taşıma sorunlarıyla ilgilendi. Burada çalışmasını taşımacılık iktisadı üzerine, özellikle optimal ileti yolları, sorunu üzerine odaklandı. 1944'te İngiliz hükûmetinin yaptığı bir reorganizasyon dolayısıyla işini kaybeden Koopmans Chicagoya geçerek Chicago Üniversitesi'ne bağlı bir araştırma kurumu olan Cowles Ekonomik Araştırma Komisyonu'nda çalışmaya başladı. Koopmans 1946'da ABD vatandaşlığına geçti. 1948'de Koopmans çalıştığı araştırma kurumunun direktörlüğüne getirildi. Bu kurumun malî finansmanını sağlayan Cowles desteğini 1955'te Yale Üniversitesi vermeye başladı ve bu üniversitede yeni bir Cowles Ekonomik Araştırma Komisyonu kuruldu ve Koopmans da Yale Üniversitesi'ne geçti. Orada çalışmalarını optimal büyüme iktisadı ve eylem araştırması içinde bulunan eylem analizi üzerine çekti.

Çalışmaları

Koopmans'ın yaptığı ilk araştırma fen bilimi üzerinde Hartree-Fock teorisi üzerine oldu ve sonuç olarak kuantum kimyası alanında yaygın olarak bilinen Koopmans'in teoremi ile sonuçlandı. Matematik iktisat alanında araştırmaları eylem analizi, üretim, maliyet ve fiyatlama için girdi ve çıktılar arasındaki bağlantılar ve bunların ekonomik etkinlik ve fiyatlar ile ilişkileri üzerinde oldu. 1975'te Kantoroviç ile ortaklaşa kazandığı Nobel İktisat Ödülü kaynak dağılımı ve özellikle kaynakların optimal kullanılması teorisine yaptığı büyük katkılar nedeni ile verildi.

Önemli yayınları

  • Linear Regression and Activity Analysis of Economic Time Series (1937)
  • Three Essays on the State of Economic Science (1957)
  • The Scientific Papers of Tjalling C. Koopmans (1970)

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Jan Tinbergen</span> Hollandalı iktisatçı

Jan Tinbergen, Hollandalı iktisatçı.

<span class="mw-page-title-main">Paul Samuelson</span> Amerikalı ekonomist (1915 – 2009)

Paul Anthony Samuelson,, Amerikalı iktisatçı.

<span class="mw-page-title-main">Milton Friedman</span> Amerikalı ekonomist

Milton Friedman, tüketim analizi, para tarihi ve teorisi ve istikrar politikasının karmaşıklığı üzerine yaptığı araştırmalardan dolayı 1976 Nobel Ekonomi Ödülü'nü almış Amerikalı ekonomistti.

<span class="mw-page-title-main">Pieter Zeeman</span> Hollandalı fizikçi

Pieter Zeeman, 1902'de Hendrik Lorentz ile birlikte Nobel Fizik Ödülü'ni kazanmış, Zeeman efektinin teorisyeni, Hollandalı bilim insanı.

<span class="mw-page-title-main">Karl von Frisch</span> Alman-Avusturyalı davranış bilimleri uzmanı (1886-1982)

Karl von Frisch, Avusturya asıllı etolog. Özellikle arı davranışları ve duyuları üzerinde yaptığı çalışmalarla tanınır. Arıların morötesi ve polarize ışığa karşı hassasiyetlerini ortaya çıkarmış, ayrıca bal arılarının kendilerine özgü bir "dans" kullanarak kovanda birbirlerine nasıl bilgi aktardıklarını çözmüştür. Meslektaşları Konrad Lorenz ve Nikolaas Tinbergen ile beraber 1973 Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülü'ne layık görülmüştür.

<span class="mw-page-title-main">James Tobin</span> Amerikalı ekonomist (1918 – 2002)

James Tobin, Amerikalı iktisatçı.

<span class="mw-page-title-main">Davranışsal iktisat</span>

Davranışsal iktisat, zihindeki ekonomik karar alma mekanizmalarının sosyal, zihni ve duygusal önyargılardan nasıl etkilendiği üzerine çalışır. Bu çerçevede pazar fiyatlarının ve kaynak kullanımının neden değiştiği sorusu önemlidir. Ekonomik modellerdeki bireyin nedenselliği ne ölçüde kullanıp kullanmadığı, bu bilim dalının araştırma konuları içerisindedir. Psikoloji ve neo-klasik ekonomi yaklaşımları ile çok yakından ilgili olan bu dal, pazar kararları kadar, toplum seçimleri ve bu kararların kaynakları üzerine de araştırmalar içerir. En önemli olan dalı finans kararlarının ele alınmasındadır. Günümüzde hakim iktisadi görüş olan neoklasik ekol iktisat bilimine matematiksel modelleri fazlasıyla dahil etmiştir. İnsan psikolojisi dışsallandırılmış ve tüketici davranışlarının yalnızca matematik formülleriyle açıklanamayacağı gözden kaçırılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">James Meade</span>

James Edward Meade tanınmış bir İngiliz iktisatçısı. 1977'de İsveçli iktisatçı Bertil Ohlin ile ortaklaşa Nobel İktisat ödülünü kazanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Ragnar Anton Kittil Frisch</span> Norveçli ekonomist

Ragnar Anton Kittil Frisch,, Norveçli iktisatçı.

<span class="mw-page-title-main">John Hicks</span> İngiliz iktisatçı

John Richard Hicks İngiliz iktisatçıdır. 1972'de Kenneth Arrow ile ortak olarak Nobel İktisat Ödülü kazanmıştır. Hicks 20. yüzyılın en önemli ve en etkili olmuş iktisatçılarından birisidir. İktisat biliminin birçok alanlarında katkılardan en önemlileri mikroekonomi alanında tüketici talep teorisini geliştirmesi ve makroekonomi alanında ise Keynesiyen görüşleri açıklayıp özetleyen IS/LM modeldir.

<span class="mw-page-title-main">Wassily Leontief</span> Rus ekonomist (1906-1999)

Wassily Leontief, Rus asıllı Amerikalı iktisatçı. 1973 yılında Nobel İktisat Ödülü'nü kazanmıştır. En iyi bilinen çalışmaları girdi-çıktı analizi ve tablolarıdır.

<span class="mw-page-title-main">Lawrence Klein</span> Amerikalı ekonomist (1920 – 2013)

Lawrence Robert Klein, Amerikalı iktisatçı ve ekonometricidir. Klein ABD Nebraska eyaletinde Omaha şehrinde doğmuştur. 1980'de Nobel Ekonomi Ödülünü kazanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Gérard Debreu</span> Amerikalı matematikçi (1921-2004)

Gérard Debreu, Fransız asıllı fakat 1975'te ABD vatandaşlığına geçmiş olan bir matematikçi ve iktisatçı. 1962'de Kaliforniya Üniversitesi, Berkeley'ye iktisat profesörü olarak atanıp ün yapmıştır. 1983'te Nobel Ekonomi Ödülü'nü kazanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Trygve Haavelmo</span>

Trygve Magnus Haavelmo. Norveçli istatistikci, iktisatçı ve ekonometrici. 1989'da Nobel Ekonomi Ödülü'nü kazanmıştır.

Harry Max Markowitz, Amerikalı bir ekonomisttir. Modern Finansal Portföy İdaresi konusunda, özellikle mal varlığı rizikosu, korelasyon ve portföy çeşitliliğinin yatırım portföyünün getirilerine yaptığı etkiler üzerine, yaptığı yol gösterici çalışmalar dolayısıyla tanınmaktadır. Kaliforniya Üniversitesi, San Diego'dai Rady İşletmecilik Okulu öğretim üyesidir.

<span class="mw-page-title-main">Ronald Coase</span> Büyük Britanya asıllı Amerikalı ekonomist

Ronald Harry Coase, Büyük Britanya asıllı fakat çalışma hayatının çoğunu ABD'de geçirmiş bir ekonomisttir.

<span class="mw-page-title-main">James Rainwater</span> Amerikalı fizikçi (1917 – 1986)

Leo James Rainwater, bazı atom çekirdeklerinin asimetrik şekillerin belirlenmesinde yaptığı çalışmalar nedeniyle 1975 yılında Nobel Fizik Ödülü almaya hak kazanmış Amerikalı fizikçidir.

<span class="mw-page-title-main">Lars Peter Hansen</span> Amerikalı ekonomist

Lars Peter Hansen Amerikalı iktisatçı. Hâlen, Chicago Üniversitesi'nde "David Rockfeller Seçkin Hizmet Ekonomi ve İstatistik Profesörü"'dür.

<span class="mw-page-title-main">Robert J. Shiller</span> Amerikalı ekonomist

Robert James "Bob" Shiller Amerikalı iktisatçı. Hâlen, Yale Üniversitesi'nde "Sterling Ekonomi Profesörü" ve Yale İşletmecilik Okulu Finans İçin Uluslararası Merkez"'de fellow'dur. Shiller 1980'den itibaren "NBER: Ekonomik Araştırma Uluslararası Bürosu"'nun araştırmaci üyesi; 2005'te "AEA - Amerikan Ekonomik Birliği " İkinci Başkanı ve 2006-2007 döneminde ABD "Doğu Ekonomik Birliği" Başkanı olmuştur. Aynı zamanda "Macroarkets LLC" adlı bir özel sektor yatırım idarecilik şirketinin ortak kurucusu ve baş-iktisatçısıdır.

<span class="mw-page-title-main">Jean Tirole</span> Fransız ekonomist (d. 1953)

Jean Marcel Tirole, Fransız iktisat profesörü. "Büyük Firmaların Piyasa Gücü ve Kontrolleri" konusunda analizleri nedeniyle 2014 Nobel Ekonomi Ödülü almıştır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.