İçeriğe atla

Tiyatro terimleri listesi

Bir tiyatro gösterisinden görüntü (Moskova Maly Tiyatrosu'nda Bir Evlenme Teklifi adlı tiyatro oyunu)
1935 tarihli bir tiyatro oyununa ait fotoğraf, Amerika Birleşik Devletleri
Türk tiyatro yazarlarından Haldun Taner
İspanyol oyun yazarlarından, Federico García Lorca, 1932
Nobel Edebiyat Ödülü sahibi İrlandalı oyun yazarı Bernard Shaw

Bu sayfada tiyatro terimleri listelenmiştir.

Terim Neyi ifade eder
AdaptasyonYabancı dilde yazılmış bir eseri, yerli adlar ve eklemeler ile yeniden düzenlemek veya çevirmek
AktörErkek tiyatro sanatçısı.
AktrisKadın tiyatro sanatçısı.
BaleDans ve ritmik hareketlerle anlatılan müzikli ve sözsüz olan gösteri türü.
DekorTiyatro eserine göre sahneyi düzenlemek için gerekli olan nesnelerin genel adı.
DiyalogOyun, roman, tiyatro gibi türlerde iki veya daha fazla kişinin konuşması.
DoğaçlamaOyuncuların konuya bağlı olup, metne bağlı kalmaması, içinden geldiği gibi konuşması, emprovizasyon.
DramHayatın hem acılı hem de gülünç yanlarının bir arada verildiği oyun.
Dramatize etmek Bir edebî eseri radyo, televizyon veya bir sahne oyunu biçimine getirmek.
DublajYabancı dilde yazılmış bir eserin yerli dile çevrilmesi ve uyarlanması.
DublörTiyatro ve sinemada yedek rol oyuncusu.
Entrik unsurYazılan eserin, okuyucuda merak uyandıracak şekilde olması.
EpizotYunan trajedisinin ögelerini oluşturan diyaloglardan herhangi biri.
Fars Basit hareketli komedi örgüsü.
Fasıl Bölüm veya perde.
Feeri Doğaüstü olayların ve kişilerin dekorlar arasında gösterilmesi.
FigüranOyunun bir sahnesini doldurmak için kullanılan, sadece görüntü amaçlı, konuşmayan veya birkaç kelime konuşan kişi veyahut kişiler.
Fuaye Tiyatro aralarında oyuncuların ve seyircinin dinlenmesi için hazırlanmış yer.
JestOyuncuların el, kol, ayak ve beden hareketleri.
KabareGüncel konuların eleştirel biçimde sahnelenmesi.
KantoTiyatro oyunlarından önce kadın sanatçıların şarkı söyleyip dans ettiği yer.
Komedya Toplumun ve insanların gülünç yanlarını ortaya konmak için yazılan eserler.
Kondüvit Rol sırası gelen kişilere sahneye çıkmalarını anımsatan kişi.
KoroKadın ve erkeklerden oluşan şarkıcı grubu
Kostüm Rol gereği giyilen kıyafetlerin genel adı.
KulisTiyatro sahnesinin arkasında bulunan kısım, sahne arkası.
KurguBelirli şeylerin veya parçaların bir araya getirilmesi.
MeddahTaklitler yaparak hikâyeler anlatan kişi.
MelodramGerilimi yüksek, hüzünlü, korkunç ve duygusal oyun.
Mimik Oyuncuların kaş, göz, ağız, yüz hareketleri.
MizansenBir tiyatro eserinin sahneye konması.
MonologOyundaki bir kişinin kendi kendine yaptığı konuşma.
Muhavere Konuşma, kahramanların oyundaki konuşmaları.
OperaMüzik eşliğinde söylenen şarkılı oyunlar.
OperetEğlenceli konular üzerine yazılmış yapıt.
Orta oyunuHalk arasında sahne, dekor, perde vb. kullanmadan oynanan oyun.
Pandomim Jest ve mimiklerle oynanan sözsüz oyun.
Perde Oyunun bölümlerinden her biri.
PiyesOkunmaktan ziyade genellikle sahnelenmek üzere yazılmış, karakterler arasındaki diyaloglardan ve tasvirlerden oluşan tiyatro eseri
Reji Oyunun yönetilmesinden sorumlu kişi veya kişiler.
RejisörOyundaki rolleri dağıtan, oyunu düzenleyen kişi veya yönetmen.
ReplikOyuncuların birbirine söylediği sözlerden her biri.
RevüOyundan önce gösterilen müzikli ve danslı oyun.
RolOyuncuların metinlerdeki karakterleri sahnede canlandırması.
SahneOyunların oynandığı yer.
Senaryo Oynanacak oyunun metni, kurgusu.
SkeçKarakter sayısı az, yalın, mizahi içeriğe sahip kısa oyun.
SuflörOyunlarda, gerek duyulursa oyunculara sözleri fısıldayan yardımcı kişi.
Temaşa Tiyatro, oyun, temsil, piyes vb.
Temsil Oyunu sahnede oynamak.
TiratOyuncuların sahnede birbirine söylediği uzun sözler, oyuncunun uzun ve kesintisiz konuşması.
Tragedya Duyguları yaşatmak ve hissetirmek için acıma ve korku duyguları üzerine yazılmış tiyatro eseri, trajedi.
TuluatYazılı metne dayanmayan, kurgulanmamış tiyatro eseri, bir nevi doğaçlama.
VodvilHareketli ve eğlenceli konulara dayanan hafif güldürü.

Kaynakça

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Sinema</span> filmin beyaz renk perdeye yansıtılması

Sinema veya Sinema sanatı, kamera aracılığı ile elde edilmiş görüntülerin bir ışık aracılığı ile beyaz renkte bir perdeye yansıtılarak film adı verilen sesli veya sessiz hareketli videolar elde edilmesi işidir. Üretilen bu filmler, sinema salonu adı verilen özel binalarda gösterilmektedir. Sinema sanatı genel olarak diyalog, kurgu, sahnenin düzeni, ışık, ses ve dekor gibi şeyleri yapılan filme uygun sekilde dizayn edilir. Bu işlemlerin tamamına ise sinema endüstrisi adı verilmektedir. İtalyan asıllı Fransız film kuramcısı Ricciotto Canudo sinemayı, "yedinci sanat" olarak tanımlamış ve ilk sinema 1895 yılında çekilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Yıldız Kenter</span> Türk oyuncu ve tiyatrocu (1928–2019)

Yıldız Kenter, tam adıyla Ayşe Yıldız Kenter Güngör, Türk oyuncudur. Aynı zamanda Devlet Sanatçısı ve UNICEF Türkiye İyi Niyet Elçisi'dir.

<span class="mw-page-title-main">Devlet Tiyatroları Genel Müdürlüğü</span> Devlet destekli Türk tiyatro topluluğu

Devlet Tiyatrosu, Devlet Konservatuvarı Tatbikat Sahnesi’nin bir aşaması olarak, 16 Haziran 1949 tarihinde, "Devlet Tiyatro ve Operası" adıyla kurulmuştur. Konservatuvar’ın kurulduğu 1936 yılından 1947 yılına kadar, Tiyatro Bölümü’nü Alman tiyatro sanatçı ve yöneticisi Carl Ebert yönetmiştir. 1940 yılında, "Tiyatro ve Opera Tatbikat Sahnesi" kuruldu.

Uyarlama, yabancı bir dilde yazılmış bir eseri, çevrildiği dilin konuşulduğu toplumun yaşayışına, inançlarına duyuş ve düşünüşüne uygun duruma getirildiği serbest çeviridir. Uyarlamalarda genellikle yer ve kişi adlarını değiştirilir. Türk edebiyatında daha çok tiyatro eserlerinde kullanılır. Örneğin Tanzimat edebiyatı yazarlarından Ahmet Vefik Paşa’nın Moliere’den yaptığı uyarlamalar gibi.

<span class="mw-page-title-main">Metin And</span>

Metin And, Türk bilim insanı, akademisyen, yazar.

<span class="mw-page-title-main">Tiyatro</span> sahnede, seyirciler önünde oyuncuların sergilenmesi amacıyla hazırlanmış gösteriler

Tiyatro, bir sahnede, seyirciler önünde oyuncuların sergilemesi amacıyla hazırlanmış gösterilerdir. Farklı bir şekilde duyguların ve olayların hareket (jest) ve konuşmalarla anlatılmasıdır. Genel olarak temsil edilen eser anlamında da kullanılır. Tiyatro eseri, olayları oluş yoluyla gösterir. Bu yönüyle konuşma ve eyleme dayanan bir gösteri sanatı olarak da tanımlanabilir. Yaygın bir deyişle tiyatro; insanı, insana, insanla, insanca anlatma sanatı olarak Shakespeare'in sözüyle de ifade edilir.

<span class="mw-page-title-main">Sahne</span> tiyatro, müzik gibi eserlerin sergilenmesi için ayrılmış olan alanı veya bir tiyatro oyununun ve filmin bölümlerinden her biri

Sahne veyahut oyunluk, tiyatro, müzik gibi eserlerin sergilenmesi için ayrılmış olan alanı veya bir tiyatro oyununun ve filmin bölümlerinden her birini ifade eder.

İstanbul Büyükşehir Belediyesi Şehir Tiyatroları, Osmanlı İmparatorluğu döneminde (1914) Dârülbedâyi adıyla kurulmuş olan tiyatro 1934 yılında İBB Şehir Tiyatroları adıyla İstanbul Büyükşehir Belediyesi bütçesine bağlanan bir tiyatro kurumudur.

<span class="mw-page-title-main">Havaalanı</span> hava aracı operasyonları için genişletilmiş destek olanaklarına sahip, hava araçlarının kalktığı ve indiği yer

Havaalanı, hava meydanı veya havalimanı; hava araçlarının kalkması ve inmesi için özel olarak hazırlanmış, hava araçlarının bakım ve diğer ihtiyaçlarının karşılanmasına, yolcu ve yük alınmasına ve verilmesine ilişkin tesisleri bünyesinde bulunduran yerlerdir.

Entrik unsur, tiyatro, roman ve öyküde olayların seyircide, okuyucuda merak uyandıracak biçimde birbirine karışmasıdır. Entrika da denebilir.

Türk tiyatrosu, Türkiye'de kırsal kesimlerdeki köy tiyatrosu ile kentlerdeki halk tiyatrosunu içeren geleneksel Türk tiyatrosu ve 19. yüzyılın ikinci yarısında Osmanlı Devleti'ndeki Batılılaşma hareketi ile ortaya çıkan batılı tarzdaki Türk tiyatrosunu ifade eder.

<span class="mw-page-title-main">Dizi</span> aynı tip elemanların sıralı listesi (sonlu veya sonsuz)

Dizi, bir sıralı listedir. Bir küme gibi, ögelerden oluşur. Sıralı ögelerin sayısına dizinin uzunluğu denir. Kümenin aksine sıralı ve aynı ögeler dizide farklı konumlarda birkaç kez bulunabilir. Tam olarak bir dizi, tanım kümesi sayılabilen toplam sıralı kümelerden oluşan bir fonksiyon olarak tanımlanabilir. Örneğin doğal sayılar gibi. Diziler bu örnekte olduğu gibi sonlu olabilir. Ya da tüm çift pozitif tam sayılar gibi sonsuz olabilir.

<span class="mw-page-title-main">Ankara Devlet Tiyatrosu</span> Devlet Tiyatroları Genel Müdürlüğüne bağlı olarak Ankarada hizmet veren yerel tiyatro topluluğu

Ankara Devlet Tiyatrosu; Devlet Tiyatroları Genel Müdürlüğü'ne bağlı olarak faaliyet gösteren yerleşik bir tiyatrodur.

Ankara'da birçok Devlet Tiyatrosu sahnesi ve özel tiyatro grupları bulunmaktadır. Ayrıca her yıl Uluslararası Ankara Tiyatro Festivali düzenlenmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Internet Broadway Database</span>

Internet Broadway Database (IBDB) Broadway Tiyatrosu prodüksiyonları ve oyun kadroları hakkında bilgileri içeren çevrimiçi veri tabanıdır. Kuzey Amerika'daki ticari tiyatro topluluklarının bağlı olduğu mesleki birlik olan Broadway Ligi Araştırma Birimi tarafından işletilmektedir. 1995'te, bu birimin başkanı olan Karen Hauser tarafından tasarlanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Piyes</span> sahnede ya da mikrofonda oynanmak üzere yazılmış yapıt

Piyes, temsil ya da oyun; okunmaktan ziyade genellikle sahnelenmek üzere yazılmış, karakterler arasındaki diyaloglardan ve tasvirlerden oluşan tiyatro eseri. Bu eserin sahnelenmiş hâline de aynı adlar verilir. Bernard Shaw gibi bazı drama yazarları eserlerini yazarken, okunması veya sahnelenmesi arasında pek fazla tercih yapmamışlardır; yani okuyucunun da izleyici kadar zevk alabileceği eserler yazmaya gayret etmişlerdir.

Tulûat tiyatrosu, olay örgüsü bilinmekle birlikte bir metne dayanmayan ve doğaçlama olarak oynanan bir sahne sanatı. Tuluat tiyatrosu, geleneksel orta oyununun sahnelerde sergilenmesi ve Batılı anlamdaki tiyatro ile karışmasından meydana gelen bir tiyatro dalıdır.

Onyıllar listesi, MÖ 38. yüzyıldan MS 21. yüzyıla kadar olan onyılları listelemektedir.

<span class="mw-page-title-main">Cumberland Platosu</span> Apalaş Dağlarındaki Apalaş Platosunun güney kısmı

Cumberland Platosu, Amerika Birleşik Devletleri'nin Apalaş Dağları'ndaki Apalaş Platosu'nun güney kısmıdır. Doğu Kentucky ve Tennessee'nin çoğunu ve Alabama'nın kuzeyiyle kuzeybatı Georgia'yı içerir. "Allegheny Platosu" ve "Cumberland Platosu" terimleri, ana Apalaş Dağları'nın batısında yer alan kesilmiş plato topraklarını ifade eder. Terimler jeolojik farklılıktan ziyade tarihsel kullanımdan kaynaklanmaktadır, bu nedenle ikisi arasında kesin bir ayrım çizgisi yoktur. İki büyük nehir platoların adlarını eşlik ediyor, Allegheny Platosu'nda Allegheny Nehri doğuyor ve Harlan Cumberland Platosu'nda Cumberland Nehri doğuyor.

<span class="mw-page-title-main">Dram (sinema ve televizyon)</span> film türü

Sinema ve televizyonda dram, güldürüye göre daha ciddi bir tona sahip anlatı kategorisi veya türüdür. Bu tür dramlar genellikle pembe dizi, polisiye dram, suç draması, siyasi dram, tarihî dram, aile içi dram, gençlik draması ve komedi-drama gibi ek terimlerle nitelendirilir. Belirli bir hikâyenin mekânına ya da konusuna vurgu yapma eğiliminde olan bu terimler, bir dramın normalde ciddi olan tonunu daha geniş bir ruh hâli yelpazesini teşvik eden unsurlarla donatabilir. Bu amaçlar doğrultusunda, bir dramın temel unsuru duygusal, sosyal ya da başka türlü bir çatışmanın ortaya çıkması ve hikâyenin akışı içinde çözülmesidir.