İçeriğe atla

Tivadar Soros

Tivadar Soros[a] (Esperanto: Teodoro Ŝvarc; doğum adıyla Theodor Schwartz; d. 7 Nisan 1893, ö. 22 Şubat 1968), Macar avukat, yazar ve editör.[1] En çok milyarder George Soros ve mühendis Paul Soros [en]'un babası olmasıyla bilinir.

Macaristan'ın Ukrayna ile sınırından yakın mesafede bulunan Nyírbakta [en] kasabasında Ortodoks Yahudi bir ailenin çocuğu olarak doğdu. Babası, çiftçilik teçhizatı satan bir dükkânın sahibiydi. Tivadar sekiz yaşında iken babası, aileyi Kuzeydoğu Macaristan'ın merkezi olan Nyiregyhaza [en] şehrine taşıdı ve ailesine böylece daha az izole bir yaşam sağladı.[2]

Tivadar, eşi Erzebet ile ilk kez Erzebet 11 yaşındayken kendi babasının kuzeni olan babası Mor Scucz'un evini ziyareti sırasında tanışmıştır.[2]

Dönemde Macar Transilvanyası'na ait Kaloşvar şehrinde hukuk dalında üniversite eğitimini tamamladı.[2]

Soros Birinci Dünya Savaşı'nda savaştı ve Sibirya'da seneler boyunca bir esir kampında hapsedildikten sonra buradan kaçtı. 1922 yılında Esperanto edebiyat dergisi Literatura Mondo [en]'yu kurdu ve 1924 yılına kadar bunun editörlüğünü yaptı. 1999 yılında Bero yayınevi tarafından yeniden yayınlanan ve farklı dillere çevrilmiş Modernaj Robinzonoj (Modern Robinsonlar) romanını 1923 yılında yazdı. 1965 yılında yayınlanan ve Türkçeye "Maskerado/Nazi Rejimi Altında Ölümle Dans" başlığıyla çevrilmiş otobiyografik romanı Maskerado ĉirkaŭ la morto'da ise Macaristan başkenti Budapeşte'nin Nazi işgâli altında olduğu dönem boyunca sahip olduğu deneyimleri kaleme aldı. Maskerado Türkçenin dışında İngilizce, Fransızca, Macarca,[3] İtalyanca, Lehçe, Rusça ve Almancaya da çevrilmiş.

Tivadar Soros 1968 yılında New York şehrinde öldü.

Dipnot

  1. ^ Faşizmin yükselmesiyle beraber antisemitizmin artması nedeniyle aile, 1936 yılında soy isimlerini Schwartz'tan Soros'a değiştirdiler.

Kaynakça

  1. ^ Soros, Tivadar (2011). Masquerade: the incredible true story of how George Soros' father outsmarted the Gestapo. New York: Arcade Pub. ISBN 978-1-61145-024-8. 
  2. ^ a b c Kaufman, Michael T., (2002) Soros: The Life and Times of a Messianic Billionaire, First Vintage Books Edition, Published by Random House, New York City, Tividar and Erzebet, Chapter 1, pgs. 3–14.
  3. ^ Tivadar Soros (2002). Álarcban (Macarca). István Ertl tarafından çevrildi. Budapeşte: Trezor. ISBN 963-9088-73-0. 24 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mart 2022. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Macaristan</span> Orta Avrupada bir ülke

Macaristan, Orta Avrupa'da Karpatlarda kurulu olan ve denize kıyısı olmayan bir ülkedir. Komşuları; batıda Avusturya ve Slovenya, kuzeyde Slovakya, doğuda Romanya ve Ukrayna, güneyde Sırbistan ve Hırvatistan'dır. Başkenti Budapeşte olan Macaristan, OECD, NATO, AB, Vişegrad Grubu ve Schengen üyesidir. Ülkedeki resmî dil, Fin-Ugor dillerinden olan ve Avrupa Birliği'nin 24 resmî dilinden biri olan Macarcadır. Bu bağlamda Macarca, Avrupa Birliği'nde Fince, Estonca ve Maltaca ile beraber Hint-Avrupa dillerinden olmayan dört dilden biridir.

<span class="mw-page-title-main">Budapeşte</span> Macaristanın başkenti

Budapeşte, Macaristan'ın başkenti ve en kalabalık şehridir. Şehir sınırları içindeki nüfusa göre Avrupa Birliği'nin dokuzuncu en büyük şehri ve Tuna nehri üzerindeki ikinci en büyük şehirdir; şehrin yaklaşık 525 kilometrekarelik bir alanda tahmini nüfusu 1.752.286'dır. Hem şehir hem de ilçe olan Budapeşte, 7.626 kilometrekarelik bir alana ve 3.303.786 nüfusa sahip Budapeşte metropolitan alanının merkezini oluşturur. Şehrin nüfusu, toplam Macaristan nüfusunun %33'ünü oluşturmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">George Soros</span> Macar-Amerikalı yatırımcı ve hayırsever

George Soros FBA, Macar-Amerikalı milyarder, yatırımcı ve hayırseverdir. Mart 2021 itibarıyla net servetinin $8,6 milyar olduğu ve günümüze kadar Açık Toplum Vakıflarına $32 milyardan fazla bağışta bulunduğu hesaplandı.

<span class="mw-page-title-main">Macaristan tarihi</span> Macaristan ülkesinin tarihi

Macaristan tarihi, Macarların ya da Avrupa'da bilinen adları ile Hungarların kökenine ilişkin genel olarak kabul edilen görüş belirsiz ve tartışmalı olmasına karşın; onların milattan sonra 9. yüzyıla kadar Avrasya'nın ovalarında yaşayan göçebe topluluklar oldukları yönündedir.

<span class="mw-page-title-main">Efraim Kişon</span>

Efraim Kişon, İsrailli mizah yazarı, senarist ve yönetmen.

<span class="mw-page-title-main">Sándor Ferenczi</span> Macar ruhçözümcü ve psikiyatr (1873-1933)

Sandor Ferenczi İlk adı Sandor Fraenkel., Macar psikanalist.

George Tabori veya György Tábori, Macar tiyatro yönetmeni, yazar, senarist.

Slovakya tarihi, bugünkü Slovakya Cumhuriyeti topraklarının tarih öncesi dönemlerden günümüze kadar uzanan tarihini kapsar.

<span class="mw-page-title-main">Miklós Horthy</span> Macar asker ve siyasetçi (1868–1957)

Miklós Horthy de Nagybánya, Macar asker ve siyasetçi. 1 Mart 1920 - 15 Ekim 1944 tarihleri arasında Macaristan Kral Naibi olarak görev yaptı.

<span class="mw-page-title-main">Jack Steinberger</span> Amerikalı fizikçi ve Nobel fizik ödülü sahibi

Jack Steinberger veya gerçek ismiyle Hans Jakob Steinberger, Amerikalı Nobel fizik ödülü sahibi fizikçi.

<span class="mw-page-title-main">II. Dünya Savaşı'nda Macaristan</span>

Macaristan I. Dünya Savaşı'ndan yenilgiyle ayrılan devletlerden birisi oldu. Savaştan sonra imzalanan Trianon Antlaşması ile hem toprak kaybedilmişti hem de silah konusunda sınırlandırılmalar mevcuttu. Ayrıca ekonomi konusunda da maddeler vardı. Antlaşmadan önce kaybedilen toprakları geri kazanmak için ülkede komünist devrim Béla Kun harekâtlar düzenlese de başarılı olamadı. Hatta komünist rejim yıkıldı. Bu durumda I. Dünya Savaşı'nda aynı kaderi yaşayan Almanya ile ittifak yapması işten bile değildi. Tabi hükûmet pek istemese de hem kralın isteği hem de Almanlar'ın baskısı sonucunda Anti-Komintern Paktı imzalandı.

<span class="mw-page-title-main">László Bárdossy</span> Macaristan başbakanı (1890-1946; hd. 1941-1942)

László Bárdossy, Macar diplomat ve siyasetçidir. Şubat 1941-Mart 1942 arasında Macaristan Krallığı dışişleri bakanı, Nisan 1941-Mart 1942 arasında Macaristan Krallığı başbakanı olarak görev yapmıştır.

<span class="mw-page-title-main">György Lázár</span> Macar siyasetçi (1924-2014)

György Lázár, Macar mühendis ve siyasetçi. Lázár, Avrupa'da günümüzde Macaristan'ın bulunduğu bölgede 1949 ile 1989 yılları arasında var olan Macaristan Halk Cumhuriyeti'nde 1975 ile 1987 arasında başbakanlık makamında bulunmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Gyula Szapáry</span> Macar siyasetçi

Kont Gyula Szapáry de Szapár, Muraszombat et Széchy-Sziget Macar siyasetçi. 1890 ila 1892 yılları arasında Macaristan başbakanı olarak görev yapmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Julio Baghy</span>

Julio Baghy, Macar bir aktör ve Esperanto hareketinin önde gelen yazarlarından biriydi. Birçok ünlü romanın yazarıdır, ancak özellikle şiir alanında Esperanto'daki ustalığını kanıtlamıştır.

<span class="mw-page-title-main">Macaristan Krallığı (1920-1946)</span> Orta Avrupada Miklós Horthy tarafından yönetilen devlet (1920-1946)

Macaristan Krallığı, Bazen Naiplik veya Horthy dönemi olarak anılan, 1920'den 1946'ya kadar Naib Miklós Horthy'nin yönetimi altında bir ülkeydi. Horthy, nominal olarak Macar monarşisini temsil ediyordu. Ancak tahtta oturan bir kral yoktu. IV. Karl'ın tahta geri dönme girişimleri Horthy tarafından engellendi.

<span class="mw-page-title-main">Macaristan'daki Yahudilerin tarihi</span>

Macaristan'daki Yahudilerin tarihi, Macaristan Krallığı'na kadar uzanmaktadır; hatta bazı kayıtlara göre, 895 yılında Karpat Havzası'nı Macarların fethinden 600 yıldan daha uzun bir süre öncesine kadar uzanmaktadır. Yazılı kaynaklar, Yahudi topluluklarının Orta Çağ Macaristan Krallığı'nda yaşadığını kanıtlıyor ve hatta heterojen Macar kabilelerinin birkaç klanının Yahudiliği uyguladığı varsayılıyor. Yahudi yetkililer, 13. yüzyılın başlarında II. András'ın hükümdarlığı sırasında krala hizmet etti. 13. yüzyılın ikinci yarısından itibaren genel dini hoşgörü azaldı ve Macaristan'ın politikaları Batı Avrupa'daki Yahudi nüfusa yönelik muameleye benzer hale geldi.

<span class="mw-page-title-main">Tivadar Csontváry Kosztka</span> Macar manzara ressamı (1853-1919)

Tivadar Csontváry Kosztka, yirminci yüzyılın başlarındaki avangart hareketinin bir parçası olan Macar bir ressamdır. Çoğunlukla Budapeşte'de çalışan sanatçı, Avrupa'da tanınan ilk Macar ressamlardan biridir. 15 Aralık 2006'da Budapeşte'deki Kieselbach Galerisi, şimdiye kadarki en pahalı Csontváry tablosunu bir müzayedede sattı. Rendezvous (1902) isimsiz bir müşteri tarafından bir milyon Euro'dan fazla bir fiyata satın alındı.

<span class="mw-page-title-main">Ok Haç Partisi</span>

Ok Haç Partisi, Macaristan'da II. Dünya Savaşı öncesi ve sırasında etkili olmuş, Ferenc Szálasi önderliğinde aşırı sağcı bir partiydi. 15 Ekim 1944 - 28 Mart 1945 arasında iktidarda olan hareket Nazilerle iş birliği halinde oldu. İktidarı sırasında özellikle solcular, Yahudiler ve Romanlara karşı işledikleri yargısız infazlarda binlerce kişiyi katletmiştir. Ayrıca yaklaşık 80 bin Macar vatandaşı da Nazi toplama kamplarına gönderilmiştir. Savaşın ardından parti ve lider kadrosu Macar mahkemelerinde savaş suçlusu olarak yargılanmış ve hüküm giymiştir.

<span class="mw-page-title-main">Miklós Vámos</span>

Miklós Vámos aslen Tibor Vámos, 33 kitap yayınlamış bir Macar yazar, romancı, senarist, çevirmen ve talk-show sunucusudur.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.