İçeriğe atla

Tiryaki Hasan Paşa

Başlığın diğer anlamları için Hasan Paşa sayfasına bakınız.
Tiryaki Hasan Paşa
LakabıTiryaki
Doğum1530(?)
Ölüm1611
Budin
BağlılığıOsmanlı Devleti
Hizmet yılları?-1611
RütbesiBeylerbeyi
Çatışma/savaşlarıKanije Savunması

Tiryaki Hasan Paşa, (tah. 1530 - 1611 Budin) Kanije Savunması'nı yaparak ün alan Osmanlı paşası.

Hayatı

Doğum tarihi kesin olmamakla beraber, nereli ve kimin oğlu olduğu da bilinmemektedir. Kahveye düşkün olduğu için kendisine "Tiryaki" lakabı konmuştur. Birçok yabancı dil bildiğinden, genelde eyaletlerde görevlendirilmiştir. En uzun süre görev yaptığı yer Zigetvar Valiliğidir. Burada yaklaşık 20 yıl görev yapmıştır.

Enderunda yetişmiştir.[1] 1574'te III. Murad tahta çıktığında onun rikâbdarı oldu. Saraydan çıkma yaptıktan sonra yaklaşık olarak 20 yıl Zigetvar beyi ve sonra Zigetvar beylerbeyi görevinde bulunmuştur. Bu sırada Eflak'ta yapılan bir çarpışmada etrafındakiler geri çekildikleri zaman bunu çekemeyen Tiryaki Hasan Paşa'nın tek başına atını düşmanın üzerine sürdüğü ve ancak kethüdası atin dizginlerine yapışarak buna engel olduğu bu beyin ne kadar cesur olduğunu gösterdiği için yaygın olan rivayetlerdendir.[1]

1594'te Bosna valisi tayin edilmiştir ve sonra Kanije valiliği verilmiş ve 1597'de ikinci kez Bosna Valisi Macarları iyi tanımasından ötürü "Macaristan Genel Valiliği" de yapmıştır. Bu görevindeyken emekliliğe ayrılmıştır. Çiftliğinde yaşarken, yeni fethedilen Eğri ve Kanije şehirlerini içine alan sınır eyaletine (Kanije Kalesi'ne) beylerbeyi olarak atandı. Buraya geldiğinde yaşı 80 dolaylarındadır. 1601 yılına kadar burada görev yaptı.

1599'da Avusturyalılarla yapılan bir çarpışmada Semendire beyi Mehmed Bey'le beraber yaralandı. Sonra Kanije'de 1601 yılında mahsur kaldı ve burayı Arşidük Ferdinand kumandanlığındaki Avusturya ordularının saldırılarına karşı 2 ay savundu (Kanije Savunması). Düşman ordusunu uyguladığı taktiklerle perişan etmekle isim yaptı. Savunma başarıyla sonuçlandı.

Sonra da dördüncü vezir şeref rütbesi de verilerek 1602'de üçüncü kez Bosna Valisi görevi verildi. Kasım 1603'te Rumeli Valiliğine atandı.

Burada görev yaparken, Anadolu'da Celali İsyanları baş gösterdi. Bu isyanları (özellikle Celâlî Canboladoğlu Ayaklanmasını) bastırmak için görevlendirilen Sadrazam Kuyucu Murad Paşa'ya Rumeli askeriyle katıldı.[1] Osmanlı ordusu 24 Ekim 1607'de Oruçovası Muharebesi'nde Canbolatoğlu Ali Paşa komutasındaki Celâlî ordusunu Tiryaki Hasan Paşa'nın önerdiği taktikle kesin bir yenilgiye uğrattı.

Buradan da en son görevi olan Budin Beylerbeyliği'ne atandı. 1610'da vezirlikle emekli oldu. Ama 1611'de son defa Budin valisi olarak görevlendirildi ve yıl sonunda bu görevdeyken Budin'de öldü.[1]

Tiryaki Hasan Paşa, yetenekleri sayesinde yaptığı savaşlarda hiç yenilgi yüzü görmemiştir. Bu yüzden, tarihçiler tarafından Osmanlı Devleti'nin o devirlerdeki en önemli kumandanlarından biri olarak gösterilmektedir.

Sicill-i Osmani'de[1]

Hamiyetli, doğru, akıllı, tedbirli, sâdik ve köse bir zat idi.

olarak değerlendirilmektedir.

Kaynakça

  1. ^ a b c d e Mehmed Süreyya (haz. Nuri Akbayar) (1996), Sicill-i Osmani, İstanbul:Tarih Vakfı Yurt Yayınları ISBN 975-333-0383 C.II s.129-130 [1]

Dış bağlantılar

  • Kılıç, Abdullah, "Hasan Paşa (Tiryaki)", (1999), Yaşamları ve Yapıtlarıyla Osmanlılar Ansiklopedisi, İstanbul:Yapı Kredi Kültür Sanat Yayıncılık A.Ş. C.1 s.546 ISBN 975-08-0072-9
  • Mehmed Süreyya (haz. Nuri Akbayar) (1996), Sicill-i Osmani, İstanbul:Tarih Vakfı Yurt Yayınları ISBN 975-333-0383 C.II s.129-130 [2]

İlgili Araştırma Makaleleri

Yemişçi Hasan Paşa III. Mehmed saltanatı döneminde 10 Temmuz 1601 - 24 Eylül 1603 tarihleri arasında toplam iki yıl üç ay yedi gün sadrazamlık yapmış bir Osmanlı devlet adamıdır.

Tayyar Mehmed Paşa, IV. Murad saltanatında 26 Ağustos 1638 - 24 Aralık 1638 tarihleri arasında 3 ay 28 gün sadrazamlık yapmış bir Osmanlı devlet adamıdır.

Moralı Damad Hasan Paşa, III. Ahmed saltanatında, 17 Kasım 1703 - 28 Eylül 1704 tarihleri arasında 10 ay 11 gün sadrazamlık yapmış Osmanlı devlet adamı.

Gürcü İsmail Paşa I. Mahmud saltanatında, 12 Temmuz 1735 - 9 Ocak 1736 tarihleri arasında beş ay yirmi sekiz gün sadrazamlık yapmış Osmanlı devlet adamıdır.

Tiryaki Hacı Mehmet Paşa I. Mahmud saltanatında, 9 Ağustos 1746 - 24 Ağustos 1747 tarihleri arasında bir yıl on altı gün sadrazamlık yapmış Osmanlı devlet adamıdır.

Moldovancı Ali Paşa III. Mustafa saltanatında 12 Ağustos 1769 - 12 Aralık 1769 tarihleri arasında dört ay bir gün sadrazamlık yapmış Osmanlı devlet adamı.

Darendeli Cebecizade Mehmet Paşa I. Abdülhamid saltanatında, 5 Ocak 1777 - 1 Eylül 1778 tarihleri arasında bir yıl beş gün sadrazamlık yapmış Osmanlı devlet adamıdır.

Kethüda Çerkes Meyyit Hasan Paşa veya Cenaze Hasan Paşa III. Selim saltanatında 7 Haziran 1789 - 3 Aralık 1789 tarihleri arasında beş ay yirmi altı gün sadrazamlık yapmış bir Osmanlı devlet adamıdır. "Meyyit" ölü, cenaze demektir.

<span class="mw-page-title-main">Reşid Mehmed Paşa</span> 178. Osmanlı sadrazamı

Reşid Mehmed Paşa II. Mahmud saltanatında 28 Ocak 1829 - 18 Şubat 1833 tarihleri arasında dört yıl yirmi bir gün sadrazamlık yapmış bir Osmanlı devlet adamıdır.

Köprülüzade Numan Paşa veya Köprülüzade Damat Numan Paşa, III. Ahmed saltanatında, 16 Haziran 1710 - 18 Ağustos 1710 tarihleri arasında iki ay sadrazamlık yapmış bir Osmanlı devlet adamı.

Çarhacı Ali Paşa II. Mahmud saltanatında, 1 Ocak 1809 - Mart 1809 tarihleri arasında sadrazamlık yapmış bir Osmanlı devlet adamı.

<span class="mw-page-title-main">Koca Yusuf Paşa</span> 153. Osmanlı sadrazamı

Koca Yusuf Paşa, Osmanlı Devleti hizmetinde I. Abdülhamid ve III. Selim saltanatları sırasında 25 Ocak 1786 - 28 Mayıs 1789 ve 12 Şubat 1791 - 4 Mayıs 1792 dönemlerinde iki kez sadrazamlık yapmış Gürcü asıllı bir devlet adamıdır.

Has Yunus Bey Osmanlı denizcisi ve kara gücü komutanı. 1453 - 1456 döneminde Osmanlı kaptan-ı deryası görevi ile nispeten yeni kurulan Osmanlı donanması komutanlığı yapmıştır.

Kirli Ahmed Paşa Osmanlı devlet adamı ve denizcisi. III. Ahmed saltanatında Aralık 1711 - Ocak 1712 ile 1713-1713 dönemlerinde iki kez kaptan-ı derya görevi yapmıştır. Kale muhafızlık görevleri de verilmiştir.

Ebülmeyamin Mustafa Efendi Türk, Osmanlı müderris, kadı, kazasker ve şeyhülislam. III. Mehmet ve I. Ahmet saltanatlarında 7 Şubat1603 - 8 Haziran 1604 ile 26 Temmuz 1606 - 23 Kasım, 1606 dönemlerinde iki kez şeyhülislamlık yapmıştır. Halk arasında "Kaba Mustafa Efendi" olarak anılırdı.

Koca Musa Paşa Osmanlı devlet adamı ve denizcisidir. Sultan İbrahim saltanatında kaptan-ı derya görevi yapmıştır. Silahtarlık, kubbealtı vezirliği, sedaret kaymakamlığı ve eyalet valiliği görevleri de verilmiştir.

Kara Nişancı Davud Paşa Osmanlı devlet adamı ve denizcisidir. II. Bayezid saltanatında 1492 - 1503 arası kaptan-ı deryalık yapmıştır. Bunun yanında başka devlet görevleri de yapmıştır.

Saruca Paşa Osmanlı devlet adamı ve ilk Kaptan-ı Derya sıdır.

Çavuşzade Mehmed Paşa, (1622-1682), vezirlik, eyalet valiliği ve kaptan-ı deryalık yapmış bir Osmanlı devlet adamı.

Nişli Mehmet Paşa. 1763-1764 döneminde kaptan-ı derya ve birçok askeri görev ve eyalet valiliği yapmış olan Osmanlı devlet adamı.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.