İçeriğe atla

Tirol

Tarihî Tirol bölgesinin kuzeyi (turuncu; günümüz Avusturya sınırları içerisinde) ile güneyi (yeşil; günümüz İtalya'ya ait).

Tirol (Avusturya Almancası telaffuz: [tiˈʁoːl]; İtalyancaTirolo), Alplerde, günümüz Kuzey İtalya ve Batı Avusturya'da yer alan tarihî bir bölge. Bu bölge tarihî olarak Tirol Kontluğu [en]'nun merkezini oluşturdu; bu kontluksa 12. yüzyıldaki kuruluşundan 1919 yılına dek Kutsal Roma İmparatorluğu, Avusturya İmparatorluğu ve Avusturya-Macaristan'ın parçasını oluşturdu. 1919 yılında, I. Dünya Savaşı'yla Avusturya-Macaristan'ın dağılmasının ardından bu bölge, Saint-Germain Antlaşması'nın doğrultusunda iki farklı idarî bölüme bölündü:

Tirol-Güney Tirol-Trentino Avrupa Bölgesi [en]'nin kuruluşuyla, 2011 yılından beri bu bölge, Avrupa Birliği'nin bünyesinde ülkeler arası işbirliklerine olanak sağlandığı bir hak öznesi teşkil etmektedir.

Ayrıca bakınız

Wikimedia Commons'ta Tyrol ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Avusturya</span> Orta Avrupada bir ülke

Avusturya veya resmî adıyla Avusturya Cumhuriyeti, Orta Avrupa'da denize kıyısı olmayan, dokuz eyaletten oluşan ülke. Batıda Lihtenştayn ve İsviçre, güneyde İtalya ve Slovenya, doğuda Macaristan ve Slovakya, kuzeyde ise Almanya ve Çekya ile komşudur. Avusturya'nın yüzölçümü 83.879 km2dir ve yaklaşık 9 milyonluk bir nüfusa sahiptir. Avusturya Almancası ülkenin resmi dili olsa da, birçok Avusturyalı gayri resmi olarak çeşitli Bavyera lehçelerinde konuşmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Slovenya</span> Orta Avrupada yer alan bir ülke

Slovenya ya da resmî adıyla Slovenya Cumhuriyeti, Orta Avrupa'nın güneyinde yer alan bir ülkedir. Batısında İtalya, güneybatısında Adriyatik Denizi, güney ve doğusunda Hırvatistan, kuzeydoğusunda Macaristan ve kuzeyinde Avusturya bulunur. Slovenya çoğunlukla dağlık ve ormanlıktır, 20.271 kilometre kare alanı kaplar ve yaklaşık 2,1 milyon nüfusa sahiptir. Slovenler ülke nüfusunun %80'inden fazlasını oluşturmaktadır. Güney Slav dillerinden olan Slovence resmi dildir. Slovenya'nın başkenti ve en büyük şehri olan Ljubljana, coğrafi olarak ülkenin merkezine yakın bir konumdadır.

<span class="mw-page-title-main">Almanca</span> Batı Cermen dili

Almanca, Hint-Avrupa dil ailesine ait, ağırlıklı olarak Orta ve Batı Avrupa'da konuşulan bir Batı Cermen dili. Avrupa Birliği'nin resmî dillerinden biri ve en çok konuşulanıdır. Özellikle Almanya, Avusturya, Lihtenştayn, Lüksemburg, İsviçre'nin büyük bölümü, İtalya'nın Güney Tirol bölümü, Belçika'nın doğu kantonları, Polonya ve Romanya'nın kimi bölgeleri ve Fransa'nın Alsas-Loren bölgesinde konuşulmaktadır. Dünyanın yaygın lisanlarından biridir. Almanca içinde Fransız kelime kökenli sözcükler taşır.

<span class="mw-page-title-main">Slovakya</span> Orta Avrupada yer alan bir ülke

Slovakya (Slovakça: Slovensko ya da resmî adıyla Slovak Cumhuriyeti (Slovakça: Slovenská republika , Orta Avrupa'da bir ülkedir. Eski Çekoslovakya'nın bir parçasıydı. Başkenti ve en büyük şehri Bratislava'dır.

<span class="mw-page-title-main">Lombardiya</span> İtalyada bir bölge

Lombardiya, Kuzey Batı İtalya'da bulunan Alpler ve Po nehri vadisi arasındaki bölgedir. İtalya'nın 1948 Anayasası ile kısmi bölgesel özerklik verilmiş 20 bölgesinden birisidir. Başkenti Milano kuzey İtalya'nın en büyük şehridir.

<span class="mw-page-title-main">Trentino-Alto Adige/Südtirol</span>

Trentino-Alto Adige Kuzey Doğu İtalya'da 1948 Anayasası ile kısmi bölgesel özerklik verilmiş 20 bölgesinden biridir.

<span class="mw-page-title-main">Avusturya-Macaristan İmparatorluğu</span> 1867 ile 1918 yılları arasında Orta Avrupada var olan bir monarşi

Avusturya-Macaristan İmparatorluğu, Orta Avrupa'da hüküm sürmüş ve I. Dünya Savaşı'ndan sonra yıkılmış bir imparatorluktur. Bu imparatorluğu oluşturan Avusturya İmparatorluğu ve Macaristan Krallığı aslında içişlerinde bağımsız iki ayrı ülkeydi fakat dışişleri açısından, Avrupa'nın birçok ülkesinde hüküm süren Habsburg Hanedanı'na mensup tek bir Habsburg imparatoru tarafından yönetilmekteydi. Resmî para birimi Kron'du.

<span class="mw-page-title-main">Avusturya İmparatorluğu</span> 1804-1867 yılları arasında Habsburg hanedanı tarafından hükmedilen Orta Avrupa toprakları

Avusturya İmparatorluğu, 1804-1867 yılları arasında Habsburg Hanedanı tarafından yönetilen Orta Avrupa topraklarına verilen isimdi.

<span class="mw-page-title-main">İspanya Veraset Savaşı</span>

{{İspanya Veraset Savaşı muharebeleri kutusu (Avrupa)}} İspanya Veraset Savaşı (1701–1714) çocuksuz İspanya Kralı II. Charles'ın Kasım 1700'deki ölümüyle tetiklenmiş, 18. yüzyılın başlarında yaşanmış bir Avrupa savaşıydı. Hanedan haklarının farklı ülkeler arasındaki güç dengesini korumakta ikinci planda olduğu ilkesini oluşturdu. 1700–1721 Büyük Kuzey Savaşı, Macaristan'da Rákóczi'nin Bağımsızlık Savaşı, Fransa'nın güneyindeki Camisard isyanı, Kuzey Amerika'daki Kraliçe Anne Savaşı ve Sömürge Hindistanı'ndaki küçük mücadeleler ilgili çatışmalar arasında yer almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Orta Avrupa</span> Avrupada bir bölge

Orta Avrupa, Doğu ile Batı Avrupa arasındaki bir bölgedir.

<span class="mw-page-title-main">Avusturya tarihi</span> Avusturyanın tarih öncesinden günümüze kadar geçmişi

Bu madde Avusturya'nın tarih öncesinden günümüze kadarki tarihi hakkında bilgi vermektedir.

<span class="mw-page-title-main">Trieste</span> Trieste iline bağlı komün (Friuli Venezia Giulia, İtalya)

Trieste, İtalya'nın kuzey doğusunda Friuli-Venezia Giulia bölgesinde aynı adı taşıyan Trieste ili merkezi olan bir belediye, şehir ve limandır. Slovenya sınırına doğru bulunan Trieste Adriyatik Denizi'ndeki Trieste Körfezi'nin başında yer alır. Trieste, 1867-1918 yılları arasında Avusturya-Macaristan İmparatorluğu'nun sınırları içinde Orta Avrupa'daki gösterişli bir Akdeniz limanı ve refah içindeki müzik ve edebiyat başkentiydi.

<span class="mw-page-title-main">Güney Tirol</span>

Güney Tirol, İtalya'nın Trentino-Güney Tirol bölgesinde yer almaktadır. İtalyanlar Alto Adige de derler. Başkenti Bozen'dir. Nüfusun yüzde altmış dördü Avusturya Bavyeralısı veya Tirolyandır ana dil olarak Almanca, yüzde yirmibeşi ise anadili olarak italyanca konuşur. Geri kalan kesimler ise değişik dilleri konuşmaktadır. Bölge önemli derece özerk yetkilere sahiptir. Sınırları oldukça geniş harici yasama, yürütme ve mali yetkilere sahip olan Güney Tirol 2011'den itibaren hem İtalya'nın hem de Avrupa Birliği'nin en zengin bölgeleri arasında yer almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Almanya tarihi</span>

Almanya tarihi, Cermenlerin ilk olarak Roma İmparatorluğu döneminde devlet kurmalarıyla başlar. Kutsal Roma Cermen İmparatorluğu dönemiyle 1806 yılına kadar devam eder. Bu dönemde ulaştığı en geniş sınırlar günümüzdeki Almanya, Avusturya, Slovenya, İsviçre, Çekya, Polonya'nın batısı, Hollanda, doğu Fransa ve kuzey İtalya'yı kapsamaktaydı.

<span class="mw-page-title-main">Saint-Germain Antlaşması</span>

Saint-Germain Antlaşması, 10 Eylül 1919 tarihinde İtilaf Devletleri ile Avusturya arasında imzalanan ve I. Dünya Savaşı'nın ardından Avusturya-Macaristan İmparatorluğu topraklarının yeniden düzenlenmesini açıklayan antlaşmadır.

<span class="mw-page-title-main">Ptuj</span>

Ptuj, Slovenya'da bir şehir ve 11 kent belediyesinden biridir. Geleneksel alana Aşağı Styria'nın bölgesinin parçasıydı. Belediye günümüzde Podravje istatistiki bölgede yer almaktadır. 23.000 nüfusa sahiptir. En yakın havaalanı yedi kilometre uzaklıktaki Ptuj Spor Havaalanı (Moškanjci), on sekiz kilometre uzaklıktaki Maribor Edvard Rusjan Havaalanı'dır.

<span class="mw-page-title-main">Birinci Avusturya Cumhuriyeti</span> Avusturya devlet olma dönemi (1919–1934)

Birinci Avusturya Cumhuriyeti , I. Dünya Savaşı'nın sonunda 10 Eylül 1919'da Saint-Germain Antlaşması'nın imzalanmasından sonra kuruldu ve 1934'te Engelbert Dollfuss ve Anavatan Cephesi'nin diktatörlüğüne dayanarak Austrofascist Avusturya Federal Devleti'nin kurulmasıyla sona eren devlettir. Cumhuriyetin anayasası 1 Ekim 1920'de yürürlüğe girmiş ve 7 Aralık 1929'da değiştirilmiştir. Cumhuriyet döneminde sol ve sağ görüşlere sahip olanlar arasındaki şiddetli çekişmeler giderek daha belirgin hale geldi. Bu da 1927 Temmuz İsyanı'nı ve 1934 Avusturya İç Savaşı'nı başlattı.

<span class="mw-page-title-main">Merano</span> İtalyanın Trentino-Alto Adige bölgesinde, Güney Tirol-Bolzano iline bağlı ilçe (komün)

Merano (Meran) İtalya'nın Trentino-Alto Adige/Südtirol bölgesine bağlı Güney Tirol ilinde bulunan bir komündür. Komünün nüfusu 31 Mart 2018 tarihi itibarıyla 40,500'dir.

<span class="mw-page-title-main">Vipiteno</span> İtalyanın Trentino-Alto Adige bölgesinde, Güney Tirol-Bolzano iline bağlı ilçe (komün)

Vipiteno İtalya'nın Trentino-Alto Adige/Südtirol bölgesine bağlı Güney Tirol ilinde bulunan bir komündür. Komünün nüfusu Mart 2018 tarihi itibarıyla 6,967'dir.

<span class="mw-page-title-main">Villa Giusti Ateşkesi</span>

Villa Giusti Ateşkesi, I. Dünya Savaşı'ndaki İtalya Cephesi'nde İtalya ile Avusturya-Macaristan arasındaki savaşı sona erdiren ateşkestir. Ateşkes 3 Kasım 1918 tarihinde imzalanmıştır Villa Giusti dışında, Padua içinde Veneto, Kuzey İtalya ve 24 saat sonra yürürlüğe girdi.