İçeriğe atla

Tirmiz

Tirmiz
Termiz/Термиз
ÜlkeÖzbekistan Özbekistan
İlSurhanderya
Nüfus
 (2005)
 • Toplam140.404
 • Yoğunlukoto/km²

Tirmiz (Özbekçe: Termiz/Термиз), Özbekistan'ın Surhanderya ilinin yönetim merkezi olan şehir. Ülkenin güneydoğusunda, Afganistan sınırı yakınında yer alan şehir, kadim medeniyetler zamanında önemini korumuş tarihi bir şehirdir.

Tarihi

Şehre ismini büyük İskender'le beraber gelen Yunanlar vermiştir. Tirmiz (termos) Yunancada sıcak veya sıcak yer anlamına gelir. Tirmiz, hâlâ Özbekistan'ın en sıcak yeridir. Surhanderya vilayetinin merkezi olan şehrin nüfusu 141.000'dir. Hadis bilgini Tirmizi bu şehirde doğdu.

Müslümanların fethinden sonra önemli bir İslami merkez durumuna gelen Tirmiz, 19. yüzyılın sonlarına doğru Rusların eline geçti. Sovyetler Birliği'nin Afganistan'ı işgali sırasında (1979-1989) şehir Rus orduları için önemli bir geçit noktası oldu. 100.000'den fazla Rus askeri şehirde mevzilendi. Şehirdeki hava üssü, 2001 yılındaki Afganistan harekâtında kullanıldı. Tirmiz 1991'de bağımsız olan Özbekistan'ın bir şehri hâline geldi.

Nüfus

Amuderya Nehri kıyısında yer alan şehrin nüfusunun büyük bir bölümünü Özbekler ve Tacikler oluşturur. Taciklerden sora sırasıyla Ruslar ve Türkmenler gelir.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Moskova</span> Rusyanın başkenti

Moskova, Rusya'nın başkenti ve en kalabalık şehridir. Şehir merkezinde 13.204.177'lik nüfusa sahiptir. Banliyöler de eklendiğinde 18 milyona yaklaşan bir nüfusa ev sahipliği yapmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Özbekistan</span> Orta Asyada bir ülke

Özbekistan, resmî adıyla Özbekistan Cumhuriyeti, Orta Asya'da bir ülkedir. Yedi bağımsız Türk devletinden biridir. Kuzeyde Kazakistan, kuzeydoğuda Kırgızistan, güneydoğuda Tacikistan, güneyde Afganistan ve güneybatıda Türkmenistan ile komşudur. Lihtenştayn ile birlikte sadece denize kıyısı olmayan ülkelere sınırı bulunan iki ülkeden biridir. Seküler ve üniter bir cumhuriyet olan Özbekistan 12 il ve bir özerk cumhuriyete (Karakalpakistan) ayrılmıştır. Başkenti Taşkent'tir. Ülke tarihî önemi ve stratejik konumu nedeniyle zengin bir kültürel mirasa sahiptir. Halkın %85'i Özbekçe konuşur. Rusça, yönetimde ve ülkenin farklı etnik grupları arasında ortak dil olarak kullanılmaktadır. Ayrıca Tacik ve Kazak azınlıklar bulunur. Ülkede İslam en yaygın dindir, bunu %5 ile Rus Ortodoksluğu takip eder. Müslümanların çoğu Hanefilik mezhebindendir.

<span class="mw-page-title-main">Tacikistan</span> Orta Asyada denize kıyısı olmayan bir ülke

Tacikistan, resmî adıyla Tacikistan Cumhuriyeti, 143.100 km2 yüzölçümü ve 9.537.645 kişilik tahmini nüfusu ile Orta Asya'da denize çıkışı olmayan bir ülkedir. Komşuları güneyde Afganistan, batıda Özbekistan, kuzeyde Kırgızistan ve doğuda Çin'dir. Resmî dil, en büyük etnik grup olan Tacikler'in anadili olan Tacikçe'dir. Tacik halkının geleneksel anavatanları, günümüz Tacikistan'ının yanı sıra Afganistan ve Özbekistan'ın bazı kısımlarını içerir. Ülke başkanlık sistemiyle yönetilmekte olup, seküler bir yapıya sahiptir. Başkent ve en büyük şehir Duşanbe'dir.

<span class="mw-page-title-main">Türkistan</span> Orta Asyada tarihî ve coğrafi bölge

Türkistan, Orta Asya'da batıda Hazar Denizi ve Aşağı İdil'den başlamak üzere doğuda Moğolistan'daki Altay Dağları'na, güneyde Kopet-Hindukuş-Kunlun dağlarına, kuzeyde Aral ve Balkaş göllerinin ötesinde Kırgız bozkırına kadar uzanan yüzölçümü 6.000.000 km²'den geniş coğrafî ve tarihî bölge. Nüfusu 2001 yılı itibarıyla 43.210.802'dur.

<span class="mw-page-title-main">Taşkent</span> Özbekistanın başkenti

Taşkent, Özbekistan'ın başkenti ve büyük şehridir. Bu şehir, Özbekistan'ın kuzeydoğu kesiminde yer almaktır ve şehrin yüzölçümü 334,8 km2 'dir. 2021 yılı sayımlarına göre şehrin nüfusu 2.694.400'dir. 2018 yılı verilerine göre Taşkent'in GSYİH'sı $2,74 milyar olup, onu Özbekistan'ın en büyük GSYİH'ye sahip şehri yapmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Semerkant</span> Özbekistan şehri

Semerkant, Özbekistan'ın 12 ilinden biri olan Semerkant ilinin yönetim merkezi olan şehir. Zerefşan Nehri vadisinde, başkent Taşkent'in 275 km güneybatısında yer alır. Nüfus açısından Özbekistan'ın en büyük ikinci şehri, tarihi ve sosyo-kültürel açıdan en önemli şehridir. 2500 sene öncesine dayanan tarihiyle dünyanın en eski şehirleri arasında yer alan Semerkant, İpek Yolu'nun önemli bir kavşağında yer almasından dolayı tarih boyunca siyasi, ekonomik ve kültürel açıdan önemli bir yerleşim yeri oldu.

<span class="mw-page-title-main">Merv</span> Türkmenistanda bir şehir

Merv, Türkmenistan sınırları içinde tarihi İpek yolu güzergâhı üzerinde kurulmuş, Karakum Çölü'nde bir vaha şehridir.

<span class="mw-page-title-main">Oş</span>

, Fergana Vadisi'nin güneyinde bulunan ve "güneyin başkenti" olarak adlandırılan, Kırgızistan'ın en büyük ikinci şehridir.

<span class="mw-page-title-main">Razavi Horasan</span> İranda bir eyalet

Razavi Horasan Eyaleti, İran'ın 31 eyaletinden birisidir.

<span class="mw-page-title-main">Kandehar (il)</span>

Kandehar Vilayeti (Peştuca: کندھار veya قندهار) Afganistan'ın 34 vilayetinden birisidir.

<span class="mw-page-title-main">Mezâr-ı Şerîf</span>

Mezar-ı Şerif, Afganistan'ın kuzeyinde Belh Vilayeti'nin yönetim merkezi olan şehir.

<span class="mw-page-title-main">Balçık</span> Moldovada şehir

Balçık, Moldova Cumhuriyetinin en büyük ikinci şehridir. Rumence Bălţi adının anlamı "balçık"tan gelir.

<span class="mw-page-title-main">Samara</span> rusyanın Volga Federal Bölgesinde bulunan Samara Oblastının başkenti olan şehir

Samara, Rusya'nın Volga Federal Bölgesi'nde bulunan Samara Oblastı'nın başkenti olan şehir. Tatarların yoğunlukla yaşadığı bir şehirdir.

<span class="mw-page-title-main">Belh</span>

Belh (Darice ve Farsça:بلخ, Balkh), Türkçe Balık (kent), Afganistan'ın kuzeyinde yer alan eski bir yerleşim yeridir.

Belgorod, Rusya'nın Merkez Rusya Federal Bölgesi'nde yer alan Belgorod Oblastı'nın merkezi olan şehir. Şehrin nüfusu 2008 yıl itibarıyla 353.043'tür.

<span class="mw-page-title-main">Surhanderya (il)</span>

Surhanderya, Özbekistan'ın en güney kesimindeki ili (viloyat). Ceyhun'un kollarından Şerabad ve Surhan nehirlerinin havzaları ile sınırlarında yer alır. Doğusunda Babatag, kuzeyinde ve batısında da Gissar sıradağlarıyla, bu dağların Baysantau ve Kugitangtau zirveleri bulunur. Merkezi Tirmiz olan ilin bir başka önemli yerleşimi ise Denau'dur.

<span class="mw-page-title-main">Çarikar</span>

Çarikar, Afganistan'ın kuzeydoğusunda, Parvan Vilayeti'nin yönetim merkezi olan şehir.

<span class="mw-page-title-main">Cerignola</span> İtalyanın Apulia bölgesinde, Foggia iline bağlı ilçe (komün)

Cerignola, güney İtalya'da Puglia Bölgesi'nde, Foggia iline bağlı ve Foggia şehrinin merkezinin 40 km güneydoğusunda bulunan bir kent ve bir komün. Komünün yüzölçümü 593.71 km² olup İtalya içinde alan bakımdan Roma ve Ravenna komünlerinden sonra üçüncü büyük alanlı komündür.

<span class="mw-page-title-main">Angor</span>

Angor, Özbekistan'ın Surhanderya ilinde kent tipi yerleşimdir.

<span class="mw-page-title-main">Sovyet Orta Asyası</span> orta Asyadaki Sovyet Cumhuriyetleri

Sovyet Orta Asyası, Orta Asya'nın bir dönem Sovyetler Birliği tarafından kontrol edilen bölümünü ve Sovyet yönetiminin kontrol sağladığı zaman aralığını ifade eder (1918-1991). Orta Asya Sovyet Sosyalist Cumhuriyetleri (SSC) 1991'de bağımsızlıklarını ilan etti. Bölgesel kullanım açısından, bölgenin adı Rus İmparatorluğu sırasında kullanılan Rus Türkistanı ile neredeyse eş anlamlıdır. Sovyet Orta Asyası, mevcut sınırlar 1920'lerde ve 1930'larda oluşturulmadan önce birçok bölgesel bölünmeden geçti.