İçeriğe atla

Tirit

Tirit
Ülke(ler)Türkiye
YaratıcısıAbbâsî mutfağı

Tirit(Arapça:ثريد veya trid, taghrib, tashreeb, thareed) et suyuna kızartılmış veya bayat ekmek konularak yapılan yemektir.[1] Tirit kelimesi Farsça bir kelimedir. Yörelere göre çok farklı et çeşitleri konulabilir. Kaz, ördek, tavuk, inek, koyun eti ile yapılan çeşitleri vardır. Papara ve Orta Asya'da yapılan Beşbarmak yemeği ile benzerlik gösterir.

Etimolojisi

Farsça tirīd veya tarīd تريد/تريد "süte veya et suyuna batırılmış ekmek" sözcüğünden alıntıdır.

Arap Ülkelerin'de

Ayrıca bakınız: Tharid

Türkiye'de Tirit

Tirit; Karadeniz'de özellikle Kastamonu, Sinop ve Samsun yörelerinde,İç Anadoluda Konya ve civarında, Doğu'da ise Şanlıurfa'da sık yapılan ve meşhur olan yemektir.

Kastamonu Tiridi

Simitlerin sıcak kemik suyuyla ıslatılmasıyla yapılır. Üstüne sarımsaklı yoğurt ve baharatlarla kavrulmuş kıyma ve tereyağı dökülerek servis edilir.

Urfa Tiriti (Şanlıurfa Tiriti)

Urfa Tiridi/ Şanlıurfa Tiridi, yörede yetişen ivesi türü koyunun kuzusunun etinin kemiğiyle birlikte uzun süre kaynatılmasıyla yapılan, sunumunda Şanlıurfa Açık Ekmeğinin üzerine konulan, sarımsaklı yoğurt, limon ve taze yeşilbiberle sunulan yemektir. Urfa Tiriti (Şanlıurfa Tiriti)Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından tescillenmiş ve coğrafi işaret almıştır.[2][3]

Diyarbakır Tirit Yemeği

Diyarbakır Tirit Yemeği; köftelik bulgurun kuzu kavurma, yeşil soğan, maydanoz, sumak suyu ve çeşitli baharatlarla birlikte pişirilmesiyle hazırlanır. Diyarbakır Tirit Yemeği 20.08.2021 tarihinde Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından tescillenmiş ve coğrafi işaret almıştır.[4]

Konya Tiridi

Konya tiridi

Konya Tiridi 29.09.2022 tarihinde Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından tescillenmiş ve coğrafi işaret almıştır.[5]

Tamtak Tiridi

Ankara'da yapılan tirit çeşididir. Malzemeleri; kemikli kuzu eti, kuru soğan, maydanoz, tandır ekmeği, kırmızı pulbiber ve tuzdur.[6]

Kaz tiridi

Samsun'un ilçeleri olan Çarşamba, Kavak, Vezirköprü, Havza, Lâdik ve Asarcık 5 ilçenin tescillenerek patenti alınmış kaz tiridi vardır.[7]

Samsun kaz tiridi

Samsun yöresinin en meşhur yemeği kaz etiyle yapılan Kaz Ekmeği'dir. Mahallî olarak tirit denir. Kazın eritilen kızgın yağına batırılmış yufkalarla (yoka), yine kazın yağı ile yapılmış bulgur pilavı üzerine pişirilmiş kaz eti serilip çatal-kaşık kullanmadan et ve pilavın üstüne yufka konur ve parmak uçlarıyla et ve pilav bu yufkaya sarılır ve büyük bir lokma halinde yenir. Samsun kaz tiridiTürk Patent ve Marka Kurumu tarafından tescillenmiş ve coğrafi işaret almıştır.[8]

Kütahya kaz tiridi

Kütahya Kaz Tiridi 04.08.2023 tarihinde Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından tescillenmiş ve coğrafi işaret almıştır.[9]

Türkülerde Tirit

Tiridine bandım türküsü içinde Tirit yemeği geçen en bilindik türküdür. Kastamonu[10] yöresine aittir.

Ayrıca Bakınız

Kaynakça

  1. ^ "Arşivlenmiş kopya". 2 Şubat 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mart 2013. 
  2. ^ https://www.ci.gov.tr/cografi-isaretler/detay/38336[]
  3. ^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 23 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 19 Mart 2021. 
  4. ^ "Arşivlenmiş kopya". 1 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ocak 2022. 
  5. ^ "Konya Tiridi". Türk Patent ve Marka Kurumu. 
  6. ^ "BESLENME ARKEOLOJİSİ: GÜNÜMÜZ ANKARA YEMEKLERİNDE GEÇMİŞİN İZLERİ". Güncel Turizm Araştırmaları Dergisi Cilt: 2, Sayı: Ek.1, Bahar: 209-233, 2018 e-ISSN: 2602-3008. 25 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ekim 2022. 
  7. ^ "Arşivlenmiş kopya". 28 Şubat 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mart 2013. 
  8. ^ "Arşivlenmiş kopya". 25 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mart 2021. 
  9. ^ "Kütahya Kaz Tiridi". Türk Patent ve Marka Kurumu. 
  10. ^ "TRT REPERTUVARINDA YER ALAN KASTAMONU TÜRKÜLERİNDE SÖZ UNSURU". TÜRÜK Uluslararası Dil, Edebiyat ve Halkbilimi Araştırmaları Dergisi 2017, Yıl:5, Sayı:11. 21 Ağustos 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ağustos 2023. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Bazlama</span>

Bazlama (Bazlamaç) (بزلمه), Türk mutfağından bir ekşi mayalı ekmektir.

<span class="mw-page-title-main">Etli ekmek</span> Konya yöresine ait bir pide türü

Etli ekmek, Konya yöresine ait olan ve özellikle bu yörede yapılan bir çeşit ince ve kenarsız içli pide türüdür. Konya haricinde Kastamonu, Mardin ve Sivas gibi çeşitli yörelerde de farklı türleri yapılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Tarhana çorbası</span>

Tarhana çorbası, Anadolu, Balkanlar ve Orta Asya gibi geniş bir coğrafyada çeşitli yapım şekilleriyle görülen çorba çeşididir. Önemli bölümü yoğurttan oluşan Tarhana çorbası besleyici olduğu kadar kuru toz şeklinde olduğu için uzun süre saklanabilir.Mecmuâ-i Fevâid, Ali Eşref Dede'nin Yemek Risalesi, Melceü’t-Tabbâhînde tarifi verilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Keşkek</span> Türkiyenin çeşitli yörelerinde yapılan geleneksel yemek

Anadolu'nun yörelere göre farklılık gösteren, genellikle düğün ve bayramlarda yapılan, temel olarak yarma buğday ve etten oluşan geleneksel bir yemektir.

<span class="mw-page-title-main">Tandır ekmeği</span> tandırda pişirilen ev ekmeği

Tandır ekmeği Ortadoğu ve Asya'da sıklıkla yenen, ince ve oldukça gevrek bir çeşit ekmektir. Yerde açılan ve etrafı çamurla sıvanmış bir çukurun içinde pişirilir. Yufka gibi, oklava ile bir buçuk santim kalınlığında açılır. Üzerine un, susam ve su serpilir. Bu bir nevi bulamaçtır. Bundan sonra ekmek, ocağın iç duvarlarına yapıştırılarak pişirilir. Yufka gibi bol miktarda hazırlanıp uzun müddet saklanabilir.

<span class="mw-page-title-main">Boranı</span>

Boranı, İran ve Mizrahi mutfağında yoğurtla hazırlanan bir aperitiftir. Ispanak ve diğer malzemelerle hazırlanan boranı, Van ve Isparta başta olmak üzere Türkiye'nin çeşitli yörelerinde farklı şekillerde hazırlanmaktadır. Yalvaç ve Mecitözü civarlarında ise, ıspanaklı ve fasulyeli olmak üzere iki çeşidi bulunmaktadır. İçerisine bulgur katılarak haşlanmak suretiyle pişirilir. Üzerine sarımsaklı yoğurt ve tereyağı dökülerek servis edilir. Genellikle kuru soğan ile birlikte tüketilir. Azerbaycan gibi Kafkasya ülkelerinde de popülerdir.

<span class="mw-page-title-main">İçli köfte</span> dışı bulgur içi kıyma dolgulu olan, kızartılmış veya haşlanmış topak

İçli köfte ya da oruk, bulgurun hamur hâline getirilerek içinin doldurulması suretiyle yapılan, Orta Doğu mutfağında bir yemektir.

<span class="mw-page-title-main">Pide</span> fırında yapılan geleneksel bir ekmek

Pide, Türk ve Orta Doğu mutfaklarında yaygın olan, Balkan mutfaklarında da görülebilen yassı bir ekmek çeşididir.

<span class="mw-page-title-main">Çiğ köfte</span> Türk mutfağından, ana malzemesi çiğ kıyma ve bulgur olan geleneksel yemek

Çiğ köfte, bulgur, isot, kıyılmış et, salça, soğan, maydanoz ve çeşitli baharatların yoğurulup karıştırılması ile hazırlanan, ısıl işlem görmeden (pişirilmeden) tüketilen, Şanlıurfa ve Adıyaman yöresine ait bir yiyecektir. Şanlıurfa ve Adıyaman'ın dışında; Adana, Gaziantep, Osmaniye, Kahramanmaraş, Diyarbakır, Mardin, Elazığ, Malatya ve Hatay gibi illerde de yöresel farklılıklar gösterebilen çiğ köfteler yapılır. Genellikle ince ve uzun (sıkma) köfte parçaları şeklinde ve marul yaprağı ile servis edilir. Şanlıurfa'da açık ekmek, bazı yörelerde de lavaş ekmeği ile tüketilir.

<span class="mw-page-title-main">Sarma</span> Yiyecek

Âdi yaprak dolması, Sarma, Yaprak sarması ya da Yaprak dolması, bulgur ya da pirinç başta olmak üzere çeşitli iç malzemelerin, genellikle asma yaprağı, beyaz lahana, kara lahana, dut yaprağı veya kiraz yaprağıyla sarılmasıyla yapılan bir yemektir. Osmanlı mutfağı kökenli olup, Osmanlı İmparatorluğu'nun hüküm sürdüğü topraklarda yapılmaktadır. Asma yaprağıyla olanı Nevşehir, Tokat, Ege mutfağına özgü olan Zeytinyağlı sarma ya da kıymalı sarma şeklinde farklı çeşitleri vardır.

<span class="mw-page-title-main">Ciğer kebabı</span> Türkiyenin güney illerinde sıklıkla yapılan bir kebap türü

Ciğer kebabı, menşei Diyarbakır,Gaziantep ve Şanlıurfa olan fakat Türkiye'nin güney illerinde sıklıkla yapılan bir kebap türü. Ayrıca Gaziantep, Şanlıurfa, Diyarbakır illerinde sabahları kahvaltı olarak da tüketimi söz konusudur.

<span class="mw-page-title-main">Kuru fasulye</span> Türk mutfağına ait meşhur bir sulu yemek

Kuru fasulye, Türk mutfağında pişmiş bir fasulye yemeğidir. Beyaz fasulye ve zeytinyağı ile yapılır ve çoğunlukla soğan ve domates salçası kullanılır. Yemeğe tercihen sebze veya et de eklenebilir. Kuru fasulye pirinç pilavı veya bulgur pilavı ile birlikte servis edilir. Suyuna ekmek banarak tüketilebilir. Türkiye'nin milli yemeği olarak da kabul edilir.

<span class="mw-page-title-main">Tas kebabı</span> Türk mutfağından sulu et yemeği

Tas kebap veya tas kebabı, Türk mutfağında yer alan etli bir sulu yemektir. Macar yemeği gulaş ile karşılaştırılabilir. Basılı ilk yemek kitabı Melceü’t-Tabbâhîn'de tas kebabı tarifi vardır.

<span class="mw-page-title-main">Fellah köftesi</span>

Fellah köftesi; Gliko, Kürt köftesi, Arap köftesi, sarımsaklı köfte, bulgur köftesi, Küpkürt veya zeyitli köfte adlarıyla bilinen, bulgurdan yapılan bir köftedir. Erzurum, Van ve Antep yöresel mutfağında yer alır.

<span class="mw-page-title-main">Bulgur pilavı</span> bulgur ile yapılan pilav

Bulgur pilavı , bulgurdan yapılan bir çeşit pilavdır. Türkiye'nin her yöresinde yapılmaktadır.Yörelere göre malzeme bakımından çeşitlilik gösterir.

<span class="mw-page-title-main">Asma yaprağı sarması</span> asma yaprağı pirinç veya kıyma ile doldurularak yapılan yemekler

Asma yaprağı sarması veya Asma yaprağı dolması, asma yaprağının içerisine bulgur ya da pirinç başta olmak üzere yöresine göre değişen diğer iç malzemeleri konarak yapılan bir yemektir. Zeytinyağlı sarma ya da kıymalı sarma şeklinde farklı çeşitleri vardır. Malzemeler karıştırılarak harmanlanır. Daha sonra salamura asma yaprağıyla sarılır. Üzerine limon suyu sıkılarak ya da yoğurt konularak yenir.

Eşkene bir çeşit yemektir.

Ramazan kebabı , bir çeşit kebaptır.

Banak, bir çeşit et yemeğidir.

Bandırma, bir çeşit etli yemektir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.